Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sanat tarihçisi ve tarihçi olan Talha Bey'in Ayasofya Camii'nin üst galerisini gezdirme ve tarihsel anlatımlarını içeren bir rehberlik içeriğidir. Konuşmacı, 25 yıllık deneyimine sahip biri olarak izleyicilere doğru bilgiler aktarmayı amaçlamaktadır.
- Video, Ayasofya Camii'nin yeni turist giriş kapısı ve üst kat ziyareti hakkında bilgiler sunarak başlamakta, ardından caminin üst galerisindeki Roma döneminden kalma zeminleri, mozaikleri ve diğer tarihi detayları göstermektedir. Tur boyunca mihrap, minber, hünkar mahfili gibi önemli mimari unsurların tarihsel önemi anlatılmakta ve Bizans İmparatorluğu ile Türk tarihi arasındaki bağlantılar açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca Ayasofya'nın ibadet yeri olarak yeniden açılışı, yapılan güvenlik önlemleri, turistlerin kullandığı QR kod sistemi ve rehberlik süreçleri hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Konuşmacı, Türk vatandaşlarının üst kata girememesi durumunu eleştirmekte ve yabancı ziyaretçiler için bilgilendirme levhalarının artırılması gerektiğini vurgulamaktadır.
- Ayasofya'nın Yeni Ziyaret Durumu
- Ayasofya Camii'nin üst katı yabancılar için ziyarete açıldı, bu karar geçen pazartesi günü alındı.
- Ayasofya ibadete açılalı neredeyse üç sene olmuştu ancak üst kat kapalıydı, müze olduğu dönemde de bazı yerler kapatılmıştı.
- Yabancılar Ayasofya'ya 25 Euro (yaklaşık 850 TL) ücret ödeyerek giriyorlar ve biletlerini belirli bir yerden alıyorlar.
- 02:28Ziyaret Kapısı ve Restorasyon
- Ayasofya Camii'nin turist girişi için yapılan kapı "garaj kapısı" gibi eleştirildi, ancak bu kapı restorasyon sürecinde güvenliği sağlamak için geçici olarak inşa edildi.
- Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün levhasına göre bu tünel restorasyon sürecinde güvenliği sağlamak için geçici olarak yapıldı.
- Kapının kenarlarındaki süslemeler Sultan Abdülmecid döneminde (1847-1855) yapıldığını gösteriyor ve tepedeki İkinci Bayezid minaresinin külah kısmındaki süslemeler de Fossatiler'den kalma.
- 07:00Kaplama Meselesi
- Ayasofya Camii'nin üst katına yabancılar ücretle girecekler ve ziyaretçilerin trafiğini yerlilerden ayırmak için farklı giriş çıkış noktaları oluşturuldu.
- Bahçe katından giriş yapılan bölgede turistlerin güvenliği için ahşap masif kaplama yapıldı, bu kaplama çivi kullanılmadan sıkıştırma tekniğiyle monte edildi.
- Kaplama havada duruyor, orijinal zemine ve duvara değmiyor, restorasyon tamamlandığında sökülecek ve atılacak.
- 10:20Ayasofya'da Rehberlik Sistemi ve Zeminler
- Roma döneminin orijinal zeminleri Ayasofya'da görülebiliyor, zamanında kaymamaları için tırtırlı yapılmıştır.
- Rehberlerin yüzde doksandokuzu yabancı gruplara çalışıyor ancak yabancılar alt kata giremiyor, bu da rehberlik sisteminin bozulmasına neden oluyor.
- Üst katta da rehberlik yapılmıyor, ziyaretçiler telefon uygulaması ile kendi kendilerine bilgi ediniyorlar.
- 11:08Rehberlik Sisteminin Değiştirilmesi Gerektiği
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, pırıl pırıl ve kalifiye rehberlerin yabancı ziyaretçilere anlatması gerekiyor.
- Telefon uygulamasındaki kayıtlar yirmiden fazla dile sahip ancak Osmanlı dönemine ait Ayasofya anlatımı içermiyor.
- Rehberlerin üst kata çıkması ve kulaklık-mikrofon zorunluluğunun getirilmesiyle alt katta ibadet edenler rahatsız olmamak üzere sorun çözülebilir.
- 12:06Roma Dönemi Zeminleri ve Basamaklar
- Roma döneminde yapılan zeminler düz bir rampa ve dengesiz basamaklı bir iniş zemini içeriyor.
- Basamaklar iki parmak ve yedi-sekiz parmak arasında değişiyor, bu da insanın kayıp düşmesi riskini taşıyor.
- Zemine değmeyecek şekilde basamakları dengelemek için bir kaplama yapılmıştır.
- 13:13Üst Galeriye Giriş
- Üst galeriye çıkıldığında, Roma döneminin orijinal zemin üzerinde birçok uygulama yapılmıştır.
- Müzecilik kanununa göre turistlerin güvenliği sorumluluğundadır, bir tazminat davası açıldığında müze bir hafta-onbeş günde kazanacağı parayı tak diye alabilir.
- Üst galeride kıble duvarının tam kenarından yukarı çıkmış durumda bulunuluyor ve mihrabın tam üstünde yer alınıyor.
- 14:46Üst Galerideki Teknolojik Sistem
- Üst galeride telefonla QR kod okutarak bir uygulama çalıştırılabiliyor.
- Aşağıda ibadet edenlere gürültü gitmemesi için ziyaretçilere kulaklık takılması gerekiyor.
- Uygulama, Ayasofya Camii'nin üst katının plan şemasını gösteriyor ve on farklı yer hakkında bilgi veriyor.
- 16:32Üst Galerideki Görüntüler
- Üst galerideki ziyaretçiler, aşağıda bulunan cami alanı, küpleri, ana müezzin mahfili, minber ve mihrabı net bir şekilde görebiliyorlar.
- Alt katta namaz kılmaya gelenlerle üst katta gezmeye gelenler birbirleriyle bakışıyorlar.
- Üst galeride Roma imparatoru Alexandros'un mozaik resmi bulunuyor, ancak dini çevrelerin sevmediği bir kişi olduğu için gizli bir yere konulmuş.
- 18:18Arttırılmış Gerçeklik ve Anlatımlar
- Uygulamada "arttırılmış gerçeklik" özelliği ile Alexandros'un mozaik resmi daha yakından ve tamamlanmış haliyle görülebiliyor.
- Uygulama, imparatorun mozaik resmini sesli olarak anlatıyor veya yazı olarak okunabiliyor.
- Üst galerideki on madde, Roma İmparatorluğu'na ait anlatımlar içeriyor, ancak konuşmacı bunu doğru bulmuyor ve Türk-Islam medeniyetine ait izlerin de anlatılmasını istiyor.
- 21:07Ayasofya'da Ezan ve Turistik Özellikler
- Ayasofya'da makine bulunuyor ve iki düğmeye basıldığında ezan okunuyor.
- Ayasofya ve Sultanahmet camilerindeki ezanlar bazen birlikte, bazen ayrı ayrı okunuyor.
- Ayasofya'da akşam ezanı dinletildi ve turistler tarafından izlendi.
- 23:21Ayasofya'daki Büyük Levhalar
- Ayasofya'da dünyanın en büyük levhaları bulunuyor, yedi virgül beş metre çapında.
- Levhalarda Hz. Osman, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin'in isimleri, Allah, Muhammed ve dört halifenin isimleri yazılı.
- Levhalar Sultan Abdülmecid döneminde ünlü hattat Kazasker Mustafa İzzet Efendi tarafından hazırlanmış, önce küçük yazıldıktan sonra kareleme sistemiyle büyütülmüş.
- 25:57Caminin Önemli Bölümleri
- Camide mihrap, minber, hünkar mahfili gibi önemli bölümler bulunuyor.
- Yabancılar genellikle alt kata indirilmemekte, bu nedenle alt kata ait detaylar üst katta anlatılmalı.
- Camideki önemli unsurlar (mihrap, minber, müezzin mahfili, hünkar mahfili) yabancı turistlere anlatılmalı.
- 28:58Kraliçe Makamı
- Üst galeride yerde yeşil somaki mermerden yuvarlak bir taş olan kraliçe makamı bulunuyor.
- Kraliçe bu taş üzerinde durarak pazar günleri ibadeti takip ediyordu.
- Justinianus'un karısı Theodora, Arcadius'un karısı Eudoksia gibi imparatorçalar bu yerden ibadeti izledi.
- 30:09Din Görevlilerinin Çalışma Odası
- Üst galeride din görevlilerinin çalışma odası bulunuyor ve içeri girdiğinizde üç ayrı bölüm halinde odalar karşılıyor.
- Arttırılmış gerçeklik teknolojisi ile sıva altındaki görülmeyen bölümler gösteriliyor.
- Mimar Sinan'ın Pergamon Antik Kenti'ndeki Asclepion'dan getirdiği küpler bu bölümden görülebiliyor.
- 32:29Cennet-Cehennem Kapısı
- Cennet ya da cehennem kapısı olarak adlandırılan bir kapı bulunuyor.
- Bu kapı arkasında imparator özel görüşmelerini ve ailesiyle özel toplantılarını yapabiliyordu.
- Kapı tılsımlı olup, halkaları ve anahtar deliği var, bunlarla ilgili Hristiyan toplumun inandığı hurafeler vardı.
- 33:24Namaz Zamanı Ayasofya
- Ayasofya'da akşam namazı kılınıyor ve yabancı turistler bu namazı izliyor.
- Üst galeride gezen turistlerden biri Kur'an-ı Kerim okunurken ağlıyor.
- Türk vatandaşları serbestçe alt kata girebiliyor, yabancılar ise paralarını ödeyerek üst galeriyi gezip ayrı bir kapıdan çıkıyor.
- 35:03Ayasofya'da Kullanım Sorunları
- Mahmud'un şadırvanı iki buçuk yıldır abdest alınmasına rağmen, yabancılar çıkınca kapatılmış durumda.
- Müze döneminde kullanılan rampa sayesinde yabancı turistlerin alt kata da girebileceği, namaz kılanları görebileceği belirtiliyor.
- İki buçuk yılda Ayasofya camisinde onlarca insan Müslüman olduğunu ifade ediyor.
- 36:07Des Mahşer Yeri İkonası
- Des Mahşer Yeri ikonası, Hristiyan inanışına göre Hz. İsa'ya sağda Yahya, solda Hz. Meryem ümmetine şefaat et diye dilekte bulunacakları kıyamet gününe dair bir resimdir.
- İkonanın altı üç'lük kısmı aşağıdan yukarıya doğru kazınmış, bu kazınmanın bir Müslüman işi değil, Hristiyan işi olduğu belirtiliyor.
- İkonanın altından Hristiyanlar taş koparmış, bu yeme işinin tarihte Hristiyanlar tarafından yapıldığı söyleniyor.
- 37:10Henry Dandola'nın Mezarı
- Ayasofya'nın üst galerisinde bulunan tek mezar taşına sahip olan Henry Dandola, Venedik Kralı Doçu olarak bilinir.
- Dandola, dördüncü Haçlı seferinde İstanbul'u 57 yıllığına yağmalamış ve Ayasofya'ya saygısızlıklar yapmıştır.
- Ölümünden önce kendisini Ayasofya'ya defnedirmiş, kemikleri hala orada durmaktadır.
- 38:51Ayasofya'daki Mozaikler
- Ayasofya'daki direğin sol tarafı Zoe ve babası ile kız kardeşlerinin hanedanına aittir, sağ tarafı ise 1090 ve sonrası Komnenos hanedanına aittir.
- Direğin sağ tarafındaki mozaikte Pasinler Savaşı'nı yaptığımız Roma imparatoru, sol tarafta ise Miryakefalon Savaşı'nı yaptığımız hanedan görülür.
- Tuğrul Bey Pasinler Antlaşması'nda Karaköy Arap Camii'nin yeniden faaliyete geçeceği, Cum'a namazlarında Hutbenin Tuğrul Bey'in adına okunacağı ve minberin alnına Büyük Selçuklu Devleti'nin amblemi konulacağı belirtilmiştir.
- 41:47Viking Yazısı
- Ayasofya'da normal mermer trabzanların arasında bir yazı bulunmakta, bu yazı "Haldan buradaydı" şeklinde yazmaktadır.
- Bazı kaynaklara göre Haldan bir Viking askeri olup, buradaki kraliçe ve diğer kadın mensupları koruduğu ve canı sıkıldığı için belinden kamasını çıkarıp bu runik alfabeyle yazdığını söylenmektedir.
- Bazı uzmanlar bu yazıda Viking alfabesi değil, Orta Asya Türklerinin kullandığı runik alfabenin tersten okunduğunda Türkçeye dönüştüğü iddiasını savunmaktadır.
- 43:34Ayasofya Camii'nin Önemi ve Fatih Sultan Mehmet'in Arzusu
- Ayasofya Camii hem Türkiye için hem dünya insanlığı için çok kıymetli ve özel bir yerdir.
- Fatih Sultan Mehmet şehri fethetmek için çok zor bir görevi başarıyla tamamladı ve Ayasofya'yı fethin simgesi olarak camiye çevirdi.
- Fatih Sultan Mehmet'in arzusu, Ayasofya'nın durumunu belirleyen tek gerçek olmalıdır.
- 44:17Ayasofya Camii'ndeki Değişiklikler ve Öneriler
- Konuşmacı, Ayasofya'nın üst galerisinin alt katta olduğu gibi halıyla kaplanması ve yabancı turistlerin ayakkabılarını çıkararak gezmesi gerektiğini savunuyor.
- Bazı grupların Ayasofya'nın ibadete açıldığı günden beri pusuda beklediği ve her türlü yamuklukla ilgilenmeye hazır olduğu belirtiliyor.
- Yabancı turistlerin Ayasofya'da gezilmesi ve rehberlerin anlatım yapması öneriliyor, ancak rehberlerin sesini yükseltmemesi ve grupların mikrofon kullanması gerektiği vurgulanıyor.
- 46:41Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Erişimi
- Konuşmacı, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Ayasofya'nın üst kata giremeyeceklerine dair bir kanun kararının doğru olmadığını düşünüyor.
- Üst kata Yunan vatandaşlarının çıkabildiği halde Türk vatandaşlarının çıkamamasının adaletsiz olduğu belirtiliyor.
- Konuşmacı, müzekartla veya uygun bir ücretle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının üst kata girebileceğini öneriyor.
- 47:36Ahşap Kaplama ve Turist Güvenliği
- Ayasofya'da son derece düzensiz ve birbirinden farklı basamaklar olduğu için ahşap masif kaplama yapılmıştır.
- Kaplama, tarihi esere dokunmadan yapılmış olup, alttaki orijinal zemine değmiyor ve altlarında keçeler bulunuyor.
- Bilim Kurulu Başkanı'nın açıklamasına göre, turistlerin güvenliği için bu kaplama yapılmış ve gerektiğinde saatler içinde sökülebilecek şekilde tasarlanmış.
- 50:53Çıkış Alanı ve Yerli Vatandaşların Erişimi
- Turistlerin çıkış alanı olarak kullanılan yer, yerli grupların giremediği bir alan haline gelmiş.
- Konuşmacı, yerli vatandaşların bu alanlara erişimlerinin açılması gerektiğini vurguluyor.
- Konuşmacı, yabancı grupların alt kata inerek gezebileceği, yerli vatandaşların ise farklı bir giriş noktasından girebileceği bir sistem öneriyor.