Buradasın
Türk Futbol Tarihi ve Taraftarlık Üzerine Bayram Özel Program
youtube.com/watch?v=VYT5XMLhKVIYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Derbi'nin sunduğu bayram özel bir programdır. Programda Coşkun Çelik (futbol arşivcisi ve "İste Yüzümüz Futbol" kitabı yazarı), Özgür Gün, Tarık Ünlütürk, Kayhan Kaynak ve diğer futbol tutkunları yer almaktadır.
- Program, Türk futbol tarihindeki değişen taraftar kültürünü, maç izleme alışkanlıklarını ve futbol kültürüne etkilerini ele almaktadır. Konuşmacılar 1990'lardan günümüze kadar taraftar davranışlarının değişimini, sosyal medyanın futbola etkisini ve bayram günlerinde oynanan maçlar hakkında anılarını paylaşıyorlar. Ayrıca, futbol tarihindeki önemli olaylar, takımların isim değişiklikleri ve unutulmaz maçlar hakkında bilgiler veriliyor.
- Programda ayrıca Coşkun Çelik'in kitabı hazırlama süreci, futbol tarihindeki bilgi kayıpları, yabancı hakemlerin Türkiye'deki durumu ve Toto oyununun futbola etkisi gibi konular da tartışılmaktadır. Konuşmacılar Fatih Terim'in son maçı, İnonu'nun son maçı ve Türkiye Kupası kazanma deneyimleri gibi kişisel anılarını da paylaşarak programı zenginleştirmektedir.
- 00:15Bayram Özel Programı ve Kitap Tanıtımı
- Derbi'nin sunduğu bayram özel programında Coşkun Çelik, Özgür Gün, Tarık Ünlütürk ve taraftar arkadaşlar konuk olarak yer alıyor.
- Programda Coşkun Çelik'in "İste Yüzümüz Futbol" adlı kitabının tanıtımı yapılıyor.
- Kitap, futbol tarihini anekdotlarla anlatan, görsel ve keyifli bir şekilde yazılmış.
- 01:35Kitabın Yazılma Nedeni
- Coşkun Çelik, bir televizyon programına çağrılmış ancak ortamın gerginliğinden dolayı program iptal edilince "daha iyi ya" demiş.
- Kitap yazma fikri, Coşkun Çelik'in arşivindeki belgeleri atmak istemesiyle başlamış ve Banu'nun önerisiyle kitap yazma fikrine ulaşmış.
- Coşkun Çelik, kitap yazmak için mesleğini bırakıp istifa etmiş ve uzun süren bir çalışmanın sonunda kitabı tamamlamış.
- 02:53Bayram ve Futbol
- Programda futbolun bayramına tekabül edebilecek konular konuşuluyor.
- Özgür Gün, eskiden bayramlarda Türkiye Spor Yazarları Derneği (TSD) kupası oynandığını ve stadyumun ikiye bölündüğünü anlatıyor.
- Bayramlarda stadyuma erken gelen taraftarlar, maç başlamadan önce birbirlerine "iyi bayramlar" diye selam veriyor ve kısa süre sonra küfürler başlıyordu.
- 05:12Futbolun Zamanla Değişimi
- Programda futbolun zamana yenik düştüğü konusu ele alınıyor.
- Coşkun Çelik, kendisi için futbolun düştüğünü, ancak bunun yaşının 40-50 aralığındaki insanlar için "doksanlılar nostaljisi" olduğunu düşünüyor.
- 80'lerin daha güzel geldiği, 90'ların ise daha uzak olduğu belirtiliyor.
- 05:44Taraftar Tipolojisi ve Eleştiri Kültürü
- Konuşmacı, taraftar tipolojisi hakkında bir yazı yazmayı düşündüğünü ve özellikle eleştiri kültürüne odaklandığını belirtiyor.
- Eskilerin de yenileri eleştirdiğini, her şeyi eleştirmenin bir sorun olduğunu ifade ediyor.
- Gençlerin futbol bilgisinin çok iyi olduğunu, ancak zamanın geçmesiyle taraftarın duruşunun futbolun tatlı mevsimine yenildiğini düşünüyor.
- 07:19Taraftarlık Kültürü ve Nostalji
- Konuşmacı her sezon maçlara gidip gidmediğini sorulduğunda kartı olduğunu ve her sezon gitmekte olduğunu belirtiyor.
- Eskiden tribündeki abilerin de taraftarlık kültürü olduğunu, kulübün efsanesine küfür edilmediğini anlatıyor.
- Günümüzde eleştiri dozajının arttığını, eleştirmekten ziyade yargılama yaptığımızı düşündüğünü ifade ediyor.
- 09:03Nostaljinin Dönüşümü
- 1990'larda doğmuş kişiler olarak bu muhabbeti nasıl gördüklerini sorulduğunda, nostaljinin zamanının kısaldığını düşünüyor.
- Yaşadığı ve gördüğü zamanın ötesinde de anılar biriktirdiğini, tarihi olayları özlediğini belirtiyor.
- Özellikle 2000-2010 arası futbolu özlediğini, 30 yıl sonra kendisinin de aynı muhabbetleri yapacağını düşünüyor.
- 10:43Futbol Anıları
- Konuşmacı, Shog'un yeni versiyonunun çıkmasıyla ilgili anılarını paylaşıyor.
- Karısını doğumhanede bırakıp maça gitmiş olduğunu, Tümer Metin'in de benzer bir hikayesi olduğunu anlatıyor.
- Tümer Metin'in Fenerbahçe maçında attığı golü ve o anı anlatıyor.
- 12:39Kitap ve Futbol Hikayeleri
- Konuşmacı kitabında birçok futbol hikayesi olduğunu belirtiyor.
- Galatasaray-Zonguldak maçı, Eva Peron hikayesi ve Lokomotif Moskova'nın Türkiye'deki maceraları gibi anıları paylaşıyor.
- Çizgi film karakteri Tsubasa'nın futbol sevgisine etkisi ve eski dönemlerde küfür edip maç bittikten sonra alsak demenin bir kültür olduğu konusunu ele alıyor.
- 14:43Futbol Tavsiyeleri ve Küfür Etme
- Maç sırasında adrenalin nedeniyle küfür edilebilir, ancak maç bittikten sonra bu etkiler devam edebilir.
- 90'lı yıllarda yetişenler için mahalle kültürü etkili olabilir.
- Sosyal medya etkisi sayesinde insanlar birbirini doldurarak küfür etmeye başlayabilir.
- 16:15Maç Deneyimleri ve Küfür Etme
- Bazı insanlar maçta küfür etmek için 750 lira ödediklerini söyleyebilirler.
- 90'lı yıllarda taraf olmanın önemi azdı ve ailelerin farklı takımları desteklemesi önemli değildi.
- Anadolu'da dört büyük takıma turneye gelmiş gibi karşılanır ve mahallenin çocukları yan yana maçları izler.
- 17:3890'lı Yılların Futbol Kültürü
- 90'ların başından itibaren spor gazeteleri çıkmaya başladı ve mertlik bozuldu.
- Futbolcular ve yöneticilerin tartışmaları 1994-1995 sezonunda Ömer Çavuşoğlu'nun Galatasaray bayrağına yumruğu geçirmesiyle başladı.
- 90'ların başında belediye seçimlerinin finalinde Özgür Özel'in Süleyman Seba'yı anmasıyla ipler kopuverdi.
- 18:39İlk Maç Deneyimleri
- Kadıköy'de yaşayan bir kişi, Sarıyer-Galatasaray maçına gitmek için eve yakın olması nedeniyle Kadıköy'de oynayan Sarıyer maçına gitti.
- İlk maç deneyiminde beklentilerin hayal kırıklığına dönüşmesi yaşanabilir.
- Bayram hikayesinde Antep-Galatasaray maçında Galatasaray'ın son dakikada attığı gol ve taraftarların tepkisi anlatılıyor.
- 20:47Futbol Kültürü ve Hasta Kavramı
- "Hasta" kavramı (Galatasaraylı hasta, Fenerli hasta) hakkında bilgi verilmiyor, ancak eski bir tabir olduğu düşünülüyor.
- 1985 Haziran ayında Galatasaraylı olan biri, 1988-1989 sezonunda Fenerbahçe'nin Antep'e geldiği zaman onları takip etmiş.
- "Amigo Orhan" denilen eski bir tabir anlatılıyor.
- 22:40Futbolun Zamanla Değişimi
- Derbi maçları hakkında her şeyin sorgulanması ve kısır döngü gibi aynı konuların sürekli tekrarlanması belirtiliyor.
- 1999'da Türkiye-Suriye maçı yönetmek için gelen üç İtalyan hakem, Vefa Emniyet, Galatasaray-Beykoz ve Beşiktaş-Fenerbahçe maçlarında düdük çaldı.
- Yabancı hakem mevzusu yeni bir konu olarak değerlendiriliyor.
- 23:33Futbol ve Hakemler
- 1952'de gelen yabancı hakemler, 1970 ve 1971'de Hasan Polat federasyon başkanı iken "Türk hakemlerine güveniyoruz" diyerek reddedilmiş.
- Türkiye'de hakemlerle ilgili olumsuz olaylar yaşanmış; hakemleri döverek öldürme vakaları ve dayak yiyip hastaneye kaldırıldıktan sonra ölen hakemler olmuştur.
- Yabancı hakemlerle ilgili de itirazlar ve eleştiriler olmuştur, ancak yabancı hakemlere daha kolay davranıldığı iddia edilmektedir.
- 24:51Futbol Tarihi Olayları
- Futbolda kan dökülmeden anlayış gerektiği belirtilirken, Kayseri-Sivas maçında 40 kişinin hayatını kaybetmiş bir facia yaşanmıştır.
- Futbolumuzun kurtuluşu bahsi müşterek'e bağlıdır ve 50'lerden beri futbola toto oyunu eklenmesi istenmiştir.
- Toto oyunuyla ilgili kişisel anılar paylaşılır; bir anneannenin 12 tutturduğu kuponla dayısına araba alması anlatılır.
- 27:32Kulüp Tarihi ve Kitap Çalışması
- Göztepe, Altay, Eskişehir gibi eski kulüplerin şimdi alt liglere düşmesi üzücü bir durumdur.
- Kitap yazarken unutulmuş bir şey olup olmadığı sorulduğunda, üzüntülü olaylar (tribündeki cinayetler gibi) bilerek eklenmemiş olduğu belirtilir.
- Kitap kronolojik değil, konulara göre gruplandırılmıştır; önce her şey karıştırılmış, sonra tarihe göre dizilmiş ve konulara göre düzenlenmiş.
- 30:55Spor Tarihi Kaynakları
- Spor tarihçisi olarak çalışırken, koca kurumların arşivlerinin yok olduğu veya iyi bakılmadığı tespit edilmiştir.
- Gazete arşivlerinde önemli maçların kayıtlarının yokluğu veya sayfaların koparıldığı durumlar yaşanmıştır.
- Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinin eski arşivlerinin yok olduğu, sadece database şeklinde verilerin bulunduğu belirtilmiştir.
- 33:38Futbol Tarihi ve Takımlar
- Kayserispor'un ve Kayseri şehrinin futbol tarihi yazılırken, Erzurum'a dönüştüğü ve tekrar dönüştüğü dönemler nedeniyle ciddi bir cambazlık gerektiriyor.
- Göztepe ve Aliağa takımları arasında çatışma yaşanmış, Adana'da ise iki takım aynı renkleri kullanıyor ve biri düşerse diğerinin yerine geçebiliyor.
- Bursaspor B takımı, Bursaspor'a dönüştükten sonra Bakırköy'e alındı, ancak aynı takımın B takımı çıkamaz diye yasalara göre bu durum gerçekleşemedi.
- 35:40Unutulmaz Maçlar
- Kopenhag 2010, Türkiye-Macaristan 3-1 ve Galatasaray'ın Gençlerbirliği maçı gibi unutulmaz maçlar anlatılıyor.
- Hacı'nin Erol Ersoy'u ayağına bastırması ve altı maç ceza aldığı olay, 2001 yılında Samiye'de izlenen maçta yaşanmış.
- Hacı'nin Galatasaray'a gelişinde İrfan Kurtoğlu'nun rolü vurgulanıyor, Maradona'nın Napoli'ye gelişine benzer şekilde Hacı'nin de büyük bir kulübe transfer olduğu belirtiliyor.
- 38:17Kişisel Maç Deneyimleri
- Fenerbahçe-Rizespor maçında Kayhan Kaynak'ın orta sahanın ilerisinden voleyle attığı gol, oyunun kaydedilmediği bir anlatılıyor.
- Beşiktaş-Barcelona maçı, askerlik döneminde izlenen ve 3-0 kaybedilen bir maç olarak anlatılıyor.
- Kadıköy'deki bir maçı izlerken yaşanan kavgalar ve sonrasında yaşanan zorluklar, 15 yaşındaki birinin maça gitmesi ve sonrasında yaşadığı durumlar anlatılıyor.
- 40:26Futbol ve Toplum
- Toplumsal olaylara karışmaması için gençler derbi maç günü izin verildiği ve polis tarafından korunduğu belirtiliyor.
- Maç öncesi polis tarafından kavgayı engellemek için parka saklanan kişilerin, polis tarafından bulunamaması ve maç sonrası kavgaların başlaması anlatılıyor.
- Futbol yüzünden toplumun çok kutuplaştığı ve bunun endişe verici olduğu ifade ediliyor.
- 41:25Futbol Maçları Hakkında Anılar
- Konuşmacılar, farklı zamanlarda katıldıkları futbol maçları hakkında anılarını paylaşıyorlar.
- Bir konuşmacı, 2009-2010 sezonunda 13 yaşındayken ilk kez Beşiktaş-Diyarbakırspor maçına gittiğini ve bir sonraki maçta Beşiktaş'ın 2-3 geriye düştüğünü, ancak maçı 2-2'ye çevirdiğini anlatıyor.
- Diğer konuşmacılar da farklı zamanlarda katıldıkları maçları, özellikle Türkiye Kupası kazanma anlarını ve İnonu'daki son maçı gibi özel anılarını paylaşıyorlar.
- 42:27Futbol Maçlarına Gitme Deneyimleri
- Bir konuşmacı, 2000'lerde tribün şiddetinin yaygın olduğu dönemde babasının korktuğu için maça götürülmediğini belirtiyor.
- 15 Ocak 2011'de yeni stadyumun açılışı günü son dakikada bilet bulup gitmiş ve o dönemde politikayla ilgiliydi.
- Diğer konuşmacılar da farklı maçlara gitme deneyimlerini, özellikle Türkiye Kupası kazanma anlarını ve İnonu'daki son maçı gibi özel anılarını paylaşıyorlar.
- 43:33Futbol Maçlarında Yaşananlar
- Bir konuşmacı, spor yazarı olarak maça gittiğini ve gaz zulmünü yaşadığını anlatıyor.
- Gezi olayları sırasında gaz zulmu yaşayanlar arasında olduğunu ve olayların toplumsal boyutunu vurguluyor.
- Antep maçında 4-3'lük bir maçı izlediğini ve 2001'de 3-0'dan 4-3'e dönen bir maçta Johnson'la kazandıklarını anlatıyor.
- 47:31Futbol Maçları ve Medya
- Atilla Gökçe'nin kitabında eski medya ortamı ve meslek ahlakı hakkında anlatıldığı belirtiliyor.
- Eski dönemde haberler Babıali'de çabuk duyulurken kimse bir haberine salça olup kopyasını yazmadığını, medyanın merakla yarış halinde olduğunu anlatıyor.
- Günümüzde haberlerin hızlı yayılması ve referanssız paylaşılmasıyla ilgili eleştiriler yapılıyor.
- 48:52Kitap Tanıtımı ve Bayram Dilekleri
- Coşkun Çelik'in kitabının dijital platformlarda satıldığı ve "yüzümüz.com" üzerinden yönlendirildiği belirtiliyor.
- Kitabın arşivlerin çoğalması adına önemli olduğu ve kurumsal şirketlerin bu kitaba destek olabileceği vurgulanıyor.
- Program bayram özelinde sona eriyor ve herkese iyi bayramlar dilekleri iletiliyor.