Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Tarih ve Fenerbahçe" programında sunucu ve kulüp tarih danışmanı Profesör Dr. Vahdettin Engin arasında geçen bu röportaj, Fenerbahçe Spor Kulübü'nün kuruluş sürecini detaylı şekilde ele almaktadır.
- Video, 1907 yılında Enver Yetiker'in Saint Joseph Lisesi'nde Türkçe öğretmeni olarak görev yaparken öğrencileri bir araya getirerek kulüp kurma fikrinin ortaya çıkmasıyla başlayıp, kulübün kuruluş sürecini, ilk kadro yapısını ve 1913 yılında tescil sürecini anlatmaktadır. Ayrıca Fenerbahçe'nin sarı-beyaz formadan sarı-lacivert renklere geçiş süreci ve Üsküdar Kulübü ile birleşme çabaları da ele alınmaktadır.
- Programda Fenerbahçe'nin kuruluş gayesi, yönetim kurulu üyeleri ve tescil süreci hakkında bilgiler verilirken, Beşiktaş ve Galatasaray'ın kuruluş süreçleri de karşılaştırılmaktadır. Fenerbahçe'nin üç büyük kulüp arasında tescil belgesi olan tek kulüp olduğu ve Cumhuriyet'in 100. yılı vesilesiyle düzenlenen bir futbol sergisine gönderilen belgeler hakkında da bilgiler paylaşılmaktadır.
- 00:22Fenerbahçe'nin Tarihi Kaynakları
- Program, Fenerbahçe'nin kuruluş öyküsünü tarih danışmanı Profesör Dr. Vahdettin Engin ile konuşacak.
- Fenerbahçe, Türkiye'nin en önemli spor kulübü olup dünyanın öndeki kulüplerinden biridir.
- Fenerbahçe'nin tarihi ile ilgili yazılmış iki önemli eser vardır: Rüştü Dağlaroğlu'nun "Fenerbahçe Spor Kulübü Tarihi 1907-1957" ve Barış Eymen, Barış Geneloğlu, Alican Küçükcan'ın "Fenerbahçe'nin Tarihi Meseleleri".
- 01:41Rüştü Dağlaroğlu'nun Kitabı
- Rüştü Dağlaroğlu hem Fenerbahçe üyesi hem de spor yapmış, 1919 yılında not almaya başlamış ve kulübün tüm etkinliklerini kronolojik olarak kaydetmiştir.
- Kitap, Fenerbahçe'nin tarihi açısından çok değerli bir kaynak olup, kulüp binasının 1932'de yangın geçirmesi sonucu kaybolan belgeleri doldurmuştur.
- Rüştü Dağlaroğlu'nun kitabı yazmasaydı, Fenerbahçe'nin tarihi ile ilgili birçok konu eksik kalacaktı.
- 05:38İkinci Abdülhamit Dönemi ve Toplumsal Hayat
- 1907 yılında Türkiye'de futbol başlamış, 1904'ten beri Papazın Çayırı ve Kuşdili Çayırı'nda maçlar yapılmıştır.
- İkinci Abdülhamit dönemi genellikle istibdat ve yasaklarla nitelendirilse de, aslında bu dönem çok can sıkıcı bir dönem değildi.
- İstanbul'da özellikle Kadıköy'de gazinolar, tiyatrolar, manukyan tiyatrosu ve Hamdi'nin gazinosu gibi eğlence yerleri vardı.
- 09:52Toplumsal Yaşamın Detayları
- Mesire günlerinde şerbetçi, sucusu, helvacı gibi seyyar satıcılar gelir ve satış yaparlardı.
- Kadıköy'de hava gazı tesisatı vardı, sokaklar her altmış metrede bir havaz gazı lambası ile aydınlatılırdı.
- İkinci Abdülhamit döneminde hayat çok ucuzdu çünkü devlet borçlarını ödeyen bir insandı ve halkın refah seviyesini yükseltmeye yönelik çalışmalar yapmıştır.
- 11:58Fenerbahçe'nin Kuruluşuna Zemin Hazırlığı
- Çevredeki okullarda okuyan öğrenciler futbol maçlarını seyrederek etkileniyor ve futbol oynama merakı sarıyor.
- Kadıköy Kulübü, Moda Kulübü, Elps ve İojen gibi ilk kurulan kulüpler lig maçları yapıyor ve gençler bunlara hevesleniyor.
- Fenerbahçe'nin kuruluşunun adım adım yaklaşmaya başlanacak ve bu süreçte Enver Yetiker ekseninde bakılacak.
- 13:10Enver Yetiker'in Önemi
- Enver Yetiker Saint Joseph Lisesi'nde Türkçe öğretmeni olarak görev yapıyor ve bu görevin özel bir sebebi var.
- İkinci Abdülhamid'in emriyle yabancı okullarda Türkçe eğitiminin önem verilmesi ve denetlenmesi gerekiyor.
- Devlet, yabancı okullarda Türkçe eğitimi için en değerli öğretmenleri gönderiyor ve Enver Yetiker de bu öğretmenler arasında yer alıyor.
- 16:59Fenerbahçe'nin Kuruluş Süreci
- Nasuhi Bayram'ın anlattığına göre, 1907 yılında Saint Joseph Türkçe öğretmeni Enver Bey, eski öğrencilerden beş-altı futbolcu genci bir araya toplayarak kulüp kurma arzusunda bulunmuş.
- Kulüp ismi olarak semtin adı Fenerbahçe benimsenmiş ve giderek idman sayıları yirmi'ye çıkmış.
- Enver Bey fahri başkanlık görevini yürütürken, kulüp başkanlığına girişken ve faal bir kişi olarak Nurzade Ziya Bey gelmiş.
- 18:48İlk Kurucular ve Kulüp Formaları
- İlk kurucular arasında Ayetullah, Bahriyeli Necip Okaner ve Hintli Mirza Muhammed Asaf Asaf Beşpınar bulunuyor.
- Nasuhi Bayram'ın anısında, Fenerbahçe'de buluşup İngiltere'den getirilmiş sarı-beyaz yollu kulüp formaları dağıtılmış.
- İlk dönemdeki formalar sarı-beyaz renkteydi ve Said Selahattin Cihanoğlu'na göre Enver Bey her cumartesi öğrencileri Fenerbahçe'ye futbol oynamaya götürüyordu.
- 21:43Kulüpün Gelişimi
- Hasan Basri Bey'in ifadesine göre, Kadıköy Kulübü'nde futbol oynarken Enver Bey, Ziya ve Sadi Beyler ona Kadıköy Kulübünü bırakıp kuracakları kulüpte oynamasını istemişler.
- Enver Bey sadece mektep öğrencilerinden değil, çevredeki iyi futbolcuları da toplayacak şekilde bir davranış biçimi içine girmiş.
- Dernekler kanunu olmadığı için kulüp kendini tescil ettirememiş, ancak Ziya Bey'in başkanlığında bir süre sonra renkler sarı-lacivert olmuştur.
- 23:30Fenerbahçe'nin Kuruluşu ve İlk Kadrosu
- Fenerbahçe futbol takımı, Enver Bey'in yönlendirmesiyle ve önderlik etmesiyle semtin gençleri tarafından kuruldu.
- Kurucuların yaşları 18-20 civarında olup, Asaf kaleci, Ziya Bey ve Sami başkan, Ayetullah ve Necip orta sahada, Galip forvet olarak oynuyordu.
- Enver Bey, kulübü öğrenciler dışında da başkalarını kazandıracak şekilde yönetmeye başladı ve Dalaklı Hüseyin gibi dönemin meşhur futbolcuları kulübe katıldı.
- 25:40Fenerbahçe'nin İlk Maçları
- Fenerbahçe'nin ilk basına yansıyan maçı 1 Mart 1908'de Kumkapı ile oynadığı maçtı ve 4-0 mağlup etti.
- 1 Mayıs 1908'de Üsküdar'ı 5-1, 17 Mayıs 1908'de Kadıköy'de 3-3 berabere kaldı ve 5 Temmuz 1908'de Pera'yı 8-0 mağlup etti.
- 1909 yılında Galip takım kaptanı oldu ve kadrosu Nuri Mazhar, Hasan Gustaf, Ha Enli, Kamil, Ahmet İzni, Yahya, Fethi, Galip, Memiş ve Sabri'den oluşuyordu.
- 27:48Fenerbahçe'nin Birleşme Çabaları
- Fenerbahçe'nin hazırlık maçları genellikle başarıyla çıktı, ancak Horaz Armitaş, Dalaklı Hüseyin ve Hasan gibi önemli futbolcular kulüpten ayrıldığında kulüp zayıfladı.
- Kadıköy'de bir birleşme çabası oldu ve 31 Aralık 1908 tarihli Musavver Muhit dergisinde bir resim yayınlandı, ancak bu tek maçlık birleşme uzun soluklu olmadı.
- Üsküdar Kulübü, Pazar Yolu Kulübü ve Fenerbahçe Kulübü'nün bir birleşme toplantısı Mühürdar Gazinosu'nda yapıldı, ancak Fenerbahçe'nin yönetim kurulu olduğu gibi kalması ve Fenerbahçe isminin korunması talebi üzerine birleşme gerçekleşmedi.
- 33:06Fenerbahçe'nin Tescil Belgesi
- Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş'ın üç büyük kulübü arasında tescil belgesi olan tek kulüptür.
- İkinci Meşrutiyet'ten sonra 1909 Ağustos ayından sonra çıkarılan Dernekler Kanunu gereği kulüpler mülkiye amire başvurarak kendilerini tescil ettirmeye başladılar.
- Fenerbahçe'nin Osmanlı Arşivinde mevcut olan kuruluş belgesi, tescil edildiğine dair resmi belgedir ve o dönemde İçişleri Bakanlığı'na bağlı Emniyet Genel Müdürlüğü'nün şubeleri tescil işlemlerini yapıyordu.
- 35:17Fenerbahçe'nin Kuruluş Süreci
- Fenerbahçe, kuruluş sürecini tamamladıktan sonra 1913 yılında kendini tescil ettirmiş oluyor.
- Tescil aşamasında kulübün ünvanı "Fenerbahçe Spor Kulübü", kuruluş amacı "memlekette terbiyeyi, bedeniye ve fikriyenin teminine çalışmak ve şubbanı vatanı mübareze-i hayata ve meşak ve efsar-ı askeriyeye alıştırmak" olarak belirtilmiş.
- Fenerbahçe'nin merkezi idaresi Kadıköy Kuşdili Çayırı'nda, yönetim kurulu ise Reis Hamit Hüsnü Bey, Reis Fuat Bey, Kaptan-ı Umumi Galip Kasada Hakkı Katip ve Umumi Hüseyin Hüsnü Beyler'den oluşuyor.
- 37:07Beşiktaş ve Galatasaray'ın Kuruluş Süreci
- Beşiktaş ve Galatasaray'ın kuruluş süreçleri Fenerbahçe'ninkine göre tamamlanmamış durumda.
- Beşiktaş, Beyoğlu Mutasarrıflığına başvurarak "Beşiktaş Osmanlı Jimnastik Kulübü" olarak tescil edilmiş, kuruluş tarihini 16 Ocak 1911 olarak göstermiş.
- Galatasaray da Üsküdar Mutasarrıflığına başvurarak "Galatasaray Terbiyeyi Bedeniye Kulübü" olarak tescil edilmiş, kuruluş tarihini 23 Eylül 1331 (7 Ekim 1915) olarak göstermiş.
- 40:07Kulüplerin Kuruluş Belgeleri
- Beşiktaş ve Galatasaray'ın sergiye gönderdiği belgeler aslında kuruluş belgeleri değil, müracaat belgeleridir.
- Devlet, bu kulüplerin tüzüklerini inceledikten sonra "nizamnamesi tevdi edilmiş" ve "ilmühaber kendilerine verildi" şeklinde belge vermiştir.
- Fenerbahçe ise tescil sürecini tamamlamış ve bu arşiv kayıtlarında geçmiştir.