Buradasın
Türkiye'nin Ruh Halini ve Krizlere Karşı Dayanıklılığı Üzerine Bilimsel Sohbet
youtube.com/watch?v=_9MYETpd2UMYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Medyaskop'ta yayınlanan "Meraklısına" programında, Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Psikoloji Programı'ndan Bilim Akademisi üyesi Profesör Dr. Nebi Sümer ile Türkiye'nin ruh halini ve krizlere karşı dayanıklılığı üzerine bir sohbet gerçekleştiriliyor.
- Program, Türkiye'nin son dönemdeki ruh hali, pandemi ve ekonomik krizlerin psikolojik etkileri üzerine odaklanıyor. Konuşmacılar, ekonomik krizlerin sosyal krizlere benzer şekilde belirsizlik yarattığını, toplumsal dayanışmanın önemini ve kriz dönemlerinde kapsayıcı yönetim, sağlıklı demokrasi ve sivil toplumun güçlenmesi gibi uzun vadeli çözüm önerilerini tartışıyor.
- Sohbette ayrıca Türkiye'nin mutsuzluğunun uluslararası mutluluk raporlarına göre arttığı, duygusal kutuplaşma ve dışlanmışlık gibi toplumsal faktörlerin psikolojik esenliği nasıl bozduğu ele alınıyor. Beyin göçü sorunu, Z kuşağı olarak adlandırılan genç neslin potansiyeli ve aile bağlarının önemi de tartışılan konular arasında yer alıyor.
- 00:23Programın Tanıtımı
- Medyaskop'tan yayınlanan popüler bilim programı "Meraklısına Bilim"in yeni bölümünde psikoloji üzerine konuşulacak.
- Türkiye'nin son dönemdeki ruh halinden hareketle krizlere karşı toplumsal dayanıklılık konusu ele alınacak.
- Sabancı Üniversitesi Psikoloji Programı'ndan Prof. Dr. Nebi Sümer programda konuk olarak yer alıyor.
- 01:14Türkiye'nin Ruh Hal Durumu
- Türkiye'de koronavirüs salgını, ekonomik kriz ve beyin göçü gibi üst üste binmiş sosyal olaylar yaşanıyor.
- Pandemi nedeniyle yüksek üzüntü, depresyon, kaygı ve uyku bozuklukları gibi psikolojik sorunlar artıyor.
- Sosyal-ekonomik koşulların bozulması durumu karmaşıklaştırıyor.
- 02:35Psikolojik Esenlik Göstergeleri
- Uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan psikolojik esenlik göstergelerinde Türkiye'nin durumu iyi değil.
- Birleşmiş Milletler'in Dünya Mutluluk Raporu'nda Türkiye'nin sıralaması 156'dan 104'e gerilemiş, puan da düşmüş.
- Türk'ün yaptığı mutluluk araştırmasında "mutluyum" diyenlerin oranı ilk defa %50'nin altına düşmüş, %48'e gerilemiş.
- 04:41Duygusal Durum ve Toplumsal Etkiler
- Gallo'nun araştırmalarına göre Türkiye olumsuz duygu da dünyada en yüksek yaşayan ülke arasında, olumlu duygu da en az yaşayanlar arasında yer alıyor.
- Bu durum toplumsal şiddet, kırılma ve gergin ruh halinin yansımasıyla ilişkili.
- Duygusal kutuplaşma, karşı taraf üyesini dışlayan, ondan nefret eden bir durum olarak psikolojik esenliği bozuyor.
- 08:24Ekonomik Kriz ve Psikoloji
- Son yıllarda Türkiye'den gitme isteği artmış, ekonomik kriz yaşanıyor.
- Döviz kurlarındaki yükseliş, kiraların ve market fiyatları artması günlük hayatın zorluklarını artırıyor.
- İşsizlik, güvencesizlik ve ekonomik kriz psikolojik olarak insanları etkiliyor.
- 08:50Ekonomik Krizlerin Sosyal Etkileri
- Ekonomik krizler sosyal krizler gibidir ve belirsizlik yaratır, bu da insanlar için öngörülebilirlik eksikliğini oluşturur.
- Ekonomik krizlerde reçete politikaları uygulanır, ancak açık kanıt olmadan bu politikaların etkileri belirsizdir.
- Belirsizlik, varlıklı olanlar için bile rahatsız edici olabilir, özellikle Türkiye'de gelir dağılımı dengesizliği nedeniyle en altta olanların durumu daha da zorlaşır.
- 10:29Belirsizliğin Psikolojik Etkileri
- Belirsizlik, işsizlik ve iş güvencesizliği gibi durumlar psikolojik stres yaratır ve insanlar çözüm için alternatifler düşünürler.
- Belirsizlik durumunda insanlar elindeki parayı nasıl kullanacaklarını sorgulamaya başlar ve stok yapma eğilimine girerler.
- Ekonomik krizlerde belirsizlik durumunda rasyonel karar alma ihtimali azalır, insanlar korku ve panik altında duygusal nedenlerle karar almaya başlarlar.
- 12:52Belirsizliğin Toplumsal Etkileri
- Kriz durumlarında toplumların başkalarına, yönetime ve kurumlara olan güveni azalırken, aile içindeki üyelere, yakına, dosta ve akrabaya güven artar.
- Türkiye gibi sosyal destek ağlarının güçlü olduğu ülkelerde yakın gruplar içerisinde sargınlık artar, ancak bu durum bazı ilişkileri sağlamlaştırırken bazılarını bozar.
- Ekonomik krizlerde aile içi şiddet artar, özellikle kadına yönelik şiddet konusunda çok sayıda veri vardır.
- 14:51Gruplar Arası Dinamikler
- Belirsizlik durumunda iş grup kayırmacılığı, dış grup düşmanlığı ve ayrımcılık artar.
- Göçmenlere karşı düşmanlık artar, çünkü nedeni kendisi olmayan sorunlar için günah keçisi olmaya başlarlar.
- Kriz durumunda önyargılar, kalıpyargılar ve ayrımcılık duyguları artar, özellikle dışarıda bizden olmayanlara karşı.
- 17:04Dayanışma ve Sosyal Dayanıklılık
- Krizlerde dayanışma, sosyal dağınıklık dönemlerinde bir ilaç olabilir.
- Sosyal dayanıklılık kavramı, yüksek kriz durumlarında ve büyük afetlerde ortak halde başa çıkma mekanizmalarını ifade eder.
- Kolektif çözüm için dayanışan grupların fiziksel şiddetten uzak bir dayanışma duygusuyla yaratıcı kolektif çözümler bulma kapasitesi kritiktir.
- 19:38Kadın Dayanışması ve Toplumsal Güvensizlik
- Türkiye'de kadın dayanışması şu anda en güçlü halindedir ve bu hareket siyasi görüşlerden bağımsız, uzun vadede hoşnut olacakları bir şeydir.
- Kadın cinayetleri azaltma ve tacize karşı mücadele gibi toplumun sağlığı ve psikolojik dayanıklılığı için gerekli talepleri savunmaktadır.
- İşsizlik ve ekonomik bunalım gibi krizlerde güvensizlik artar ve bu durumda dayanışma yerine öfke yükselebilir.
- 20:39Demokrasi ve Kriz Çözümü
- Demokrasiler krizlere en iyi çaredir çünkü sağlıklı demokraside alternatif olduğu için umutsuzluk düşmez ve sosyal değişim reform hareketlerine dönüşür.
- Ülkesini kurtarmış çoğu politik lider seçim kaybetmiştir, demokrasi yaratıcı kollektif çözümler için kapı açan bir sistemdir.
- Demokraside kanallar sınırlıysa, insanlar barışçıl çözümler arayabilir ve bu çözümler toplumsal kapasiteyi koruyarak gidebilir.
- 22:37Göç ve Toplumsal Değişim
- Yeni küresel düzende sosyal ve mesleki hareketlilik artmış, Avrupa Birliği genel dolaşımı açık hale getirmiştir.
- Ülkenin koşulları kötü olduğunda göç motivasyonu artar ve potansiyel karşılaştırıldığında daha iyi koşullu olan yerlere gitme isteği doğar.
- Türkiye'de sosyal devlet ve eğitim yatırımı yapılsa da, en eğitimli ve kapasiteli kesim kitleler halinde dışarıya gönderilirken, gelenlerde daha düşük kaliteli bir kitle bulunuyor.
- 25:30Göçün Uzun Vadeli Etkileri
- Göçün yan etkileri vardır; kriz geçse bile, bazı göçmenler dönme niyetiyle gitse de dönmeyebilirler.
- Türkiye'de tarihsel olarak yukarıya doğru sosyal mobilitenin tek göstergesi eğitimdi, ancak üniversite mezunlarında işsizliğin %28'e çıkması bu durumu değiştirmiştir.
- ODTÜ mezunlarının %20'si yurtdışında yaşıyordu, ancak şimdi iyi koşullarda değil, hayatta kalmak için call center gibi işlerde çalışmak zorunda kalıyorlar.
- 28:44Krizlere Karşı Toplumsal Dayanıklılık
- Krizlere karşı çözüm önerileri, dayanışmanın ötesinde kapsayıcı yönetim, sağlıklı demokrasi ve sivil toplumun güçlenmesi gibi uzun vadede adalet sisteminin konularda katılımcı olması gerektiği vurgulanıyor.
- Politik bir durum değil, genel, bireysel ve sosyal bir sorumluluk olarak, aktif olan bireylerin kendi psikolojik sağlıklarına da katkıda bulunmaları gerektiği belirtiliyor.
- İnsanların özellikle politikacılardan sadece çözüm beklemesi gerektiği, çözüm önermeyen ve sağlıklı planı olmayan kişilerin teşhir edilmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 29:52Bireysel Potansiyel ve Çözüm Odaklı Yaklaşım
- Bireysel potansiyellerden vazgeçmek önemli bir faktör olarak belirtiliyor; insanların çalışma, eğitim, okuma ve öz bakım gibi her şeyi bırakmamaları gerektiği vurgulanıyor.
- İşsizlik durumunda ve pandemi koşullarında ergenler için günlük fiziksel ve nörolojik düzenin bozulması sorun haline gelmiş durumda.
- Toplumsal çözümün bir kısmı politik hareketlilikle, bir kısmı sosyal dayanışmayla, bir kısmı yaratıcı sosyal çözümlerle ilişkili olduğu için hepsini beraber bakmak gerektiği belirtiliyor.
- 31:24Toplumsal Potansiyel ve Çözüm Odaklı Yaklaşım
- Toplumsal potansiyelin çaresizliğe ve umutsuzluğa çıkmaz yola girmemesi gerektiği, ilk verilecek duygu "bu çözüm olmadı, hangisi olabilir diye alternatiflere bakmak" olarak belirtiliyor.
- Toplumda kapasite var; okuma yazma düzeyi, eğitim düzeyi yükseldi, kadın hareketinde zenginleşim var ve Türkiye'nin diğer avantajları bulunuyor.
- Çözüm kısmen politik, çünkü demokrasi eksikliği doğrudan evdeki ekmekle ilişkili olduğu için rasyonel bir çare bulmak gerekiyor.
- 33:14Alternatif Kolektif Hareketler
- Ekonomik kriz döneminde sadece dayanışma değil, alternatif kolektif hareketler düşünmek gerekiyor.
- Genç start-up'lara izin verilmesi, kendi kendine yeten kurumlar kurması, farklı girişimciliğe özendirilmesi, uluslararası bağların güçlendirilmesi gibi çözümler öneriliyor.
- Sırf dayanışmanın tek başına sadece duygusal bir destek olabileceğini ama çözüm yaratmayacağını, çözüm odaklı bir kollektif yaratıcı hareket gerektiğini vurguluyor.
- 34:50Z Kuşağı ve Gençlik
- Z kuşağı, yeni geç ergen, erken yetişkin olarak adlandırılan kuşak inanılmaz potansiyeli ve pozitif bir Türkiye'nin sosyal değişiminde en büyük sermayesi olarak görülüyor.
- Bu kuşak uluslararası aidiyeti, etkin sosyal medya kullanımları, özekliklerine olan düşkünlükleri ve aile bağlarının sıcak olması gibi özelliklere sahip.
- Yeni aile sisteminde hem çocuğun özelliklerine, bağımsızlığına izin verme hem de çok bağlı olma modeli, bu gençliğin kopuk değil, ailesine bağlı olduğunu gösteriyor.
- 37:17Programın Kapanışı
- "Meraklısını Bilim" programının bu haftaki bölümünde krizlere karşı toplumsal dayanıklılık üzerine konuşuldu.
- Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Psikoloji Programı'ndan Profesör Dr. ve Bilim Akademisi Üyesi Ne Bir Sümeli ağırlandı.
- Program her salı saat sekiz'de yayında olup, izleyicilerden yayınları takip etmeleri, beğenmeleri, paylaşmaları ve yorum yazmaları rica ediliyor.