Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Profesör Doktor İskender Gökalp'in yerine bir konuşmacının sunduğu, Şura Enerji Dönüşüm Merkezi, Bilkent Enerji Politikaları Araştırma Merkezi ve Alman Enerji Ajansı Dena'nın katkılarıyla hazırlanan bir sunum formatındadır.
- Sunum, enerji dönüşümünün üç temel bileşeni üzerinden başlayıp, yeşil hidrojenin karbonsuzlaşmadaki rolünü detaylı şekilde ele almaktadır. Türkiye'de 2050 yılına kadar 3,40 milyon ton yeşil hidrojen üretim potansiyeli, bunun için gerekli yıllık 3-4 milyar dolarlık yatırım ve ekonomiye 6-8 milyar dolar brüt fayda sağlayabileceği öngörüleri sunulmaktadır.
- Sunumda ayrıca yeşil hidrojenin ulaştırma, sanayi, doğalgaz ve elektrik sektörlerindeki kullanım alanları, üretim maliyetleri, yurtiçi ve ihracata uygunluk endeksleri, dağıtık ve merkezi senaryolar üzerinden Türkiye'deki potansiyel ihracat değerleri (yıllık 1,5-1,9 milyon ton) ve Avrupa Birliği'nin hidrojen hedefleri hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:10Giriş ve Sunum Hakkında Bilgi
- Konuşmacı, Profesör Dr. İskender Gökalp'in acil program değişikliği nedeniyle katılamayacağını belirtiyor.
- Sunumda yeşil hidrojenin karbonsuzlaşmadaki önemini anlatacağını ve daha önce Şura Enerji Dönüşüm Merkezi'nin yayınladığı bir raporun sonuçlarını paylaşacağını söylüyor.
- Çalışma Şubat ayında yayınlanmış olup, yeşil hidrojenin Türkiye'deki üretimini, ihracatını teknik ve ekonomik açıdan değerlendirmiş, karbonsuzlaşmadaki rolünü araştırmış ve Bilkent Enerji Politikaları Araştırma Merkezi ile Alman Enerji Ajansı Dena'nın katkılarıyla yürütülmüştür.
- 01:40Enerji Dönüşümü ve Karbonsuzlaşma Hedefleri
- Enerji dönüşümü son yıllarda en önemli konulardan biri olup, birçok ülke ve Avrupa Birliği 2050 yılına giderken sıfır emisyon hedefiyle strateji dökümanları yayınlamıştır.
- Karbonsuzlaşma hedefine ulaşmak için üç temel bileşen vardır: yenilenebilir enerji kaynaklarının artması, enerji verimliliği ve elektrifikasyon.
- Elektrifikasyon yapılırken yenilenebilir enerji kaynaklarının artması gerekiyor, aksi takdirde fosil yakıtlardan üretilen elektrikle gerçekleştirilen elektrifikasyon faydası olmayacaktır.
- 03:00Yeşil Hidrojenin Önemi
- Irena'nın çalışmasına göre 2050 yılına giderken net sıfıra ulaşmak için yenilenebilir enerji kaynakları %45-52, enerji verimliliği %27 ve yeşil alan yakıt ikamesi %27 oranında katkı sağlayacaktır.
- Yeşil hidrojenin kullanılması, karbonsuzlaşma hedefinin gerçekleştirilmesinde en önemli bileşenlerden biridir.
- Türkiye'de henüz yayınlanmış bir strateji dökümanı olmasa da bakanlık bu konuda çalışıyor ve bu yıl içinde bir strateji dökümanını beklenmektedir.
- 04:58Yeşil Hidrojenin Kullanım Alanları
- Yeşil hidrojen ulaştırma sektöründe, özellikle elektrikli araçların yetmediği noktalarda ikame olarak kullanılabilir.
- Sanayi sektöründe amonyak olarak hammadde olarak kullanılabilir ve doğrudan birçok sektörde kullanılabilir.
- Doğalgaz sektöründe doğalgaz hatlarına karışım yoluyla ev binalarda ve santrallerde kullanılabilir, ayrıca doğrudan şebekenin değişimiyle doğrudan kullanımı da mümkündür.
- 06:44Yeşil Hidrojenin Kaynakları ve Maliyeti
- Yeşil hidrojen, su ve yenilenebilir enerji kaynaklarıyla üretilirken, fosil yakıtlardan (kömür, doğalgaz, petrol) üretilen hidrojen gri veya kahverengi hidrojen olarak adlandırılır.
- Fosil yakıtlardan üretilen hidrojenin karbonsuzlaşma açısından hiçbir etkisi bulunmazken, mavi hidrojen karbon tutma teknolojisi ile belirli bir miktar karbon tutulsa da tam olarak karbonsuz olamaz.
- Türkiye 2027 yılında mavi hidrojenden daha avantajlı olarak yeşil hidrojen üretebilecek durumdadır.
- 08:24Çalışmanın Sonuçları
- 2050 yılına giderken imalat sanayi, doğalgaz sektörü ve ulaştırma sektörlerinde fosil yakıtların %10'u yeşil hidrojenle ikame edilebilir, bu da yıllık yaklaşık 1,90 milyon tonluk yurtiçi yeşil hidrojen talebine yol açar.
- 2020'de 44 gigawatt'lık rüzgar, güneş ve hidroelektrik kurulu güç kapasitesinin 2050'de 174 gigawatt'a yükselmesi, toplam net elektrik talebinin %84'ünü karşılayabilir ve 2050 yılına geldiğimizde yıllık 3,40 milyon tonluk bir yeşil hidrojen üretim potansiyeline ulaşılabilir.
- Yeşil hidrojen üretim maliyeti düşürmek için kilovat saat başına güneş için 2, rüzgar için 5 dolarlık bir maliyet söz konusu olup, bu da yaklaşık yeşil üretim maliyetini kilogram başına 1,5 dolarlara kadar ulaşmasını sağlayabilir.
- 09:52Ekonomik ve Bölgesel Etkiler
- Yeşil hidrojen ihracatı yıllık 1,5 ila 1,90 milyonluk tonluk seviyelere ulaşabilir ve ekonomik açıdan yıllık 6 ila 8 milyar dolarlık brüt fayda sağlayabilir.
- Çalışmada 81'i düzeyinde hidrojen talebi, arz potansiyelleri ve üretim maliyetleri incelenmiştir.
- Yeşil hidrojen tesislerinin kurulması için en uygun bölgeler olarak İzmir, Balıkesir ve Çanakkale gibi iller belirlenmiştir.
- 11:11Yeşil Hidrojen Talebi ve Sektörel Dağılım
- Türkiye'nin 2050'de toplam yeşil hidrojen talebi 1,90 milyon tona ulaşacak ve coğrafi dağılımı elektrik ve doğalgaz tüketimlerinin bölgesel dağılımlarıyla aynı yönde olacak.
- Demir-çelik, çimento, petrokimya, rafineriler, ulaştırma ve doğalgaz sektörlerinde farklı oranlarda hidrojen kullanılacak, yaklaşık %10'luk fosil yakıta ikame şeklinde gerçekleşecek.
- İmalat sanayinde 2050 yılına kadar toplam yeşil hidrojen talebinin dörtte birini oluşturabilir ve bu sınırda karbon düzenleme mekanizmasının etkilerini önümüzdeki dönemde azaltacaktır.
- 12:32Yeşil Hidrojenin Kullanım Alanları ve Maliyetler
- Doğalgaz şebekesinde karıştırılarak kullanılabilir, %10'luk bir karışımın ekstra ilave yatırım yapmadan mümkün olabileceğini göstermeye çalıştık ve bu yaklaşık 1,20 milyar dolarlık tasarruf anlamına geliyor.
- Ulaştırma sektöründe özellikle yük taşımacılığında, uzun mesafe yük taşımacılığında kullanılabileceği öngörülüyor, binek araçlarda hidrojenin ikamesi öngörülmüyor.
- Türkiye güneş ve rüzgar kaynakları açısından avantajlı bir ülke olup, 2050'de güneş enerjisi seviyelendirilmiş elektrik üretim maliyetlerinin 1,80 dolar/saat'e kadar düşeceği ve birçok bölgede 2 doların altında oluşacağı öngörülüyor.
- 14:53Yeşil Hidrojen Üretim Senaryoları
- İki senaryo gerçekleştirildi: dağıtık senaryo ve merkezi senaryo.
- Dağıtık senaryoda Türkiye'de il bazında ne kadar yeşil hidrojen üretim potansiyeli var incelendi ve toplamda 3,40 milyon tonluk bir miktara ulaşıldı.
- Merkezi senaryoda hidrojenin halihazırda kullanıldığı bölgeler, sanayinin yoğun olduğu bölgeler, liman mevcudu, sanayi, yenilenebilir enerji kaynakları, su kaynakları ve talep merkezleri dikkate alınarak altı bölge belirlendi.
- 16:29Yeşil Hidrojen Üretim Teknolojileri ve Su Kaynakları
- Yeşil hidrojen üretim maliyetleri kilogram başına 1,5 dolar seviyelerine kadar düşecek ve farklı teknolojiler arasında elektrolizörlerin maliyetleri birbirine yaklaşacak.
- Yeşil hidrojen üretmek için bir tarafta yenilenebilir enerji kaynağı, bir tarafta da su olması gerekiyor; bir kilogram hidrojen için yaklaşık 15 litre suya ihtiyaç var.
- Deniz suyunu tuzdan arındırarak kullanmak mümkün ancak bu ekstra maliyet olacaktır ve ekolojik etkileri araştırılması gerekecektir.
- 18:43İhracat Potansiyeli ve Maliyet Duyarlılığı
- İhracat potansiyeli iki yolla değerlendirildi: Tanap uluslararası boru hattına karıştırılarak %20'ye kadar bir karışımın olabileceği ve gemilerle taşınması.
- Tanap boru hattına karıştırılarak 0,20 milyon ton yeşil hidrojenin karıştırılabileceği öngörülüyor, bunun için 19-26 milyar Euro'luk bir hidrojen boru hattı yatırımı gerekebilir.
- Gemilerle taşınması yoluyla 1,35 ile 1,70 milyon tonluk yeşil hidrojen doğrudan amonyağa dönüştürülerek gemi yoluyla ihraç edilebiliyor, Türkiye'nin bu alanda avantajları var.
- 21:31Yeşil Hidrojenin Ekonomik Etkileri
- Yeşil hidrojen Türkiye'de kullanılabilir ve ekonomik açıdan yıllık 6-8 milyar dolar brüt fayda sağlayabilir.
- Bu faydaların gerçekleşebilmesi için yıllık 3-4 milyar dolarlık bir yatırım gerekiyor.
- Yeşil hidrojen yatırımları, yenilenebilir enerji kaynakları yatırımları, altyapı maliyetleri, elektrolizör maliyetleri ve iletim hattı maliyetleri ekonomiye ekstra fayda sağlamış oluyor.
- 22:51Hidrojen Üretim İndeksleri
- Hidrojen üretiminde yurtiçi uygunluk indeksi ve ihracata uygunluk indeksi incelenmiştir.
- Yurtiçi uygunluk indeksinde İzmir, Balıkesir ve Çanakkale ilk sıralarda yer almıştır.
- İhracata uygunluk indeksinde Artvin, Yalova, Muğla ve Balıkesir ön plana çıkmıştır.
- 23:49Çalışmanın Sonuçları
- 2050 yılında 3,40 milyon tona kadar yeşil hidrojen üretilmesi için 3-4 milyar dolarlık yıllık yatırım gerekecektir.
- İhracat potansiyeli 1,5-1,90 milyon ton olup, ekonomiye 6-8 milyar dolar fayda sağlayacaktır.
- Yeşil hidrojen, karbonsuzlaşma yolunda önemli bir anahtar olacaktır.
- 24:36Hidrojen Ekonomisinin Önemi
- Yerel hidrojen piyasasının oluşturulması ve ilerleyen aşamada ticaretinin yapılabilmesi önemli noktalardır.
- Yeşil hidrojen maliyetlerinde yenilenebilir enerji maliyetleri en önemli etkendir.
- Yeşil hidrojenin ihracatı, iklim hedeflerine ulaşılmasında bir kaldıraç olabilir.
- 25:19Avrupa Birliği ve Türkiye'nin Durumu
- Avrupa Birliği, fit for fifty five'da 5,60 milyon tonluk hidrojen hedefini, son yayınladıkları power you'da 20 milyon tona kadar çıkarmıştır.
- Avrupa Birliği'nin 10 milyon tonu yurtiçi, diğer 10 milyon tonu ithalat şeklinde gerçekleştirmeyi planlamaktadır.
- Türkiye'nin yeşil hidrojen konusunda detaylı çalışması ve analiz etmesi gerekmektedir.
- 26:11Türkiye'nin Avantajları
- Hidrojen ekonomisi küresel ölçekte hız kazanmıştır.
- Türkiye'nin kendi enerji sisteminin ve ekonomisinin karbonsuzlaşmasında yeşil hidrojenin anahtar role sahip olacaktır.