Buradasın
Türk Hava Durumu Emesgut E. Uçak Fabrikasında TK-13 Uçan Kanat Projesi
youtube.com/watch?v=QyLy5fs5zroYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türk Hava Durumu Emesgut E. Uçak Fabrikasında geliştirilen TK-13 uçan kanat projesinin tarihini anlatan bir belgesel formatındadır. Yüksek mühendis Yavuz Kansu'nun 1947'de başlattığı bu projede, Türk mühendislerinin yapabilecekleri ortaya konmaya çalışılmıştır.
- Video, uçan kanat projelerinin 1930'lu yıllardan başlayarak gelişimini anlatarak başlar ve ardından TK-13 projesinin gelişimini, ilk uçuşlarını ve yaşanan kazaları kronolojik olarak aktarır. Proje, 1948'de ilk uçuşunu gerçekleştirmiş, ancak iki farklı kazada hasar görmüş ve sonunda geliştirilmemiştir. Video, TK-13'ten sonra geliştirilen TK-16 modeline kadar olan süreci de kısaca ele almaktadır.
- 00:08Uçan Kanat Projesinin Geçmişi
- Uçan kanat projelerinin geçmişi 1930'lara kadar gidiyor ve Almanların Horten, Amerikan Northrop'un N-1M tasarımları havacılık dünyasını farklı boyutlara taşımıştı.
- Northrop bu çalışmalardan esinlenerek önce YB-35 ve sonra YB-49'u geliştirmişti.
- Havacılık dünyasının emekleme çağında olduğu 1940'lı yıllarda Türkiye'den de bu konseptte bir katkı geldi.
- 00:34TK-13 Projesinin Başlangıcı
- Etimesgut uçak fabrikasında TK-13 adı verilen bir uçak kanat tasarımına uçulduğu bu proje geliştirilebilseydi TK-13'ün pervaneli ve jet motorlu modelleri de yapılacaktı.
- Askerliğini tamamlayıp 1947 sonunda uçak fabrikasındaki görevine geri dönen yüksek mühendisi Yavuz Kansu, farklı bir uçak projesi geliştirmek istediğini yönetime bildirdi.
- İki. Dünya Savaşı sona erdikten sonra fabrikada görevli Polonyalı mühendisler ülkelerine dönmeye başlamıştı ve bu proje ile Türk mühendislerinin yapabilecekleri ortaya konacaktı.
- 01:18Projenin Tasarımı ve İmalatı
- Ana tasarım ve teknik hesaplamalar hızla tamamlandı, uçan kanata fabrikanın 13. projesi olması nedeniyle TK adı verildi.
- Planör hafif olması için ahşaptan imal edilecekti ve tek pilotun oturduğu kokpitin üstü açıktı.
- Planör uçakla veya otomobille çekilerek havalanacak şekilde tasarlanmıştı ve 1/5 ölçekli model ile gerekli testler yapıldı.
- 02:02İlk Uçuşlar ve Kazalar
- İlk uçuş 20 Ağustos 1948'de gerçekleştirildi ve pistte küçük zıplamalarla başlayan denemeler kısa uçuşlarla devam etti.
- 26 Ağustos'ta yapılan uçuşta talihsiz bir kaza yaşandı, uçakla uçakla havalanan TK-13 çan çankaya semalarına gelerek telden kurtuldu ve küçük esitt bağlarındaki bir düzlüğe indi.
- Daha sonra hızla tamir edilen planör tekrar havalandırıldı ancak bu sefer sert bir iniş yaptı, kazada pilot hafif yaralanmış ancak planörde ağır hasar oluşmuştu.
- 03:05Son Uçuş ve Projenin Sonu
- Fabrikada tasarım elden geçirildi, ana yapı güçlendirildi ve ses pilotu olarak Cemal Uygun seçildi.
- 30 Eylül'de kalkış için uçağın çektiği TK-13, hızlanma sırasında sağ kanat kaçmaya başlamıştı ve pilot Uygun çok az irtifa aldıktan sonra teli bırakmak zorunda kaldı.
- Pilot kazayı hafif yaralarla atlattı ancak planör tamamen parçalanmıştı ve yapılan incelemede kanat içerisinde kullanılan menger'in unutulduğu ve kalkış sırasında yerinden çıktığı ortaya çıktı.
- 04:04Projenin Kalıntıları
- Paris havacılık fuarında sergilenen ve yurt dışında ilgi gören proje kazadan sonra geliştirilmedi.
- TK-13'ten sonra birkaç model daha çıktı, TK-16 bu sonuncusuydu.
- Daha sonra uçak fabrikalarının kapatılması ile diğer uçak projeleri de iptal edildi.