• Buradasın

    Trans Kadınların Ölümü ve Yas Tutma Süreci Üzerine Akademik Panel

    youtube.com/watch?v=cdR6hZFliV8

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Mert Koçak'ın (Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi lisansı ve Londra Üniversitesi Sosyoloji yüksek lisansı mezunu) sunduğu bir akademik panel formatındadır. Panelde ayrıca Serkan ve Demet gibi diğer araştırmacılar da yer almaktadır.
    • Video, trans kadınların ölümü ve yas tutma süreçleri üzerine odaklanmaktadır. İlk bölümde Mert, 2016 yılında İstanbul ve Ankara'da yaptığı saha çalışmasından elde ettiği bulguları paylaşarak trans kadınların ölümünün kamusal alanda nasıl anlaşılmadığını ve yaslarının tutulamadığını açıklamaktadır. Daha sonra panelde LGBT hareketinin tarihsel gelişimi, isimlendirme süreçleri ve interseksüellik konuları ele alınmakta, son bölümde ise LGBT yürüyüşlerinin politik boyutu tartışılmaktadır.
    • Panelde Butler'ın "yas tutulamazlık" kavramı, heteronormatif ölüm anlayışı, trans kadınların cenaze törenlerindeki alternatif pratikleri ve grup içi destek ağları gibi konular incelenmektedir. Ayrıca, Lambda İstanbul'un adını değiştirerek interseksüellik hareketini kapsayan "LGBTI" isimlendirmesinin 2013 Gezi döneminde nasıl yaygınlaştığı ve onur yürüyüşlerinin zaman içindeki değişimleri de tartışılmaktadır.
    Giriş ve Sunum Konusu
    • Mert Koçak, Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi lisansı ve Londra Üniversitesi Sosyoloji yüksek lisansı mezunu olarak, trans kadınların yaslarının tutulamama mücadelesini anlatacak.
    • Türkiye'de son yıllarda tartışmaya dönüşen konu, bazı insanların ölümlerinin yaslarının tutulamaması ve devlet tarafından bu duruma izin verilmemesi.
    • Mert, Pembe Hayat Derneği ile birlikte yaptığı çalışmayı sunacak.
    03:00Sunumun Amacı
    • Sunum, trans kadın ölümleri, cenaze, yas tutma ve anma konularını ele alacak.
    • Saha çalışması sırasında trans erkeklerle iletişim kurulamadığı için çalışma trans kadınlar odaklı hale geldi.
    • Çalışma sadece cinayetler değil, intiharlar, sağlık desteği alamadığı için ölen ve doğal sebeplerden ölen trans kadınların deneyimlerini de kapsıyor.
    05:44Saha Çalışma Detayları
    • Saha çalışması 2016 yazında İstanbul ve Ankara'da yapılmış, toplam 13 kişiyle görüşme yapılmış.
    • Görüşmeler sadece LGBT aktivistleriyle değil, hareketin dışında gören insanlarla da yapılmış.
    • Görüşmeler Pembe Hayat, İstanbul LGBTI, Lubunya, Kaos GL ve Türkiye Komünist Partisi 1920'den kişilerle yapılmış.
    06:54Yas Tutulamazlık Kavramı
    • Yas tutulamazlık kavramını kuramlaştıran kişi Judith Butler'dır, "Kırılgan Hayatlar" (Prekris Life) kitabında bu kavramı ele almış.
    • "Kırılgan" çevirisinin sorunlu olduğu, "precarius" kelimesinin belirsizlik ve güvensizlik anlamlarını taşıdığı belirtiliyor.
    • Butler, Amerika'da 9/11 sonrası terörizme karşı savaşta kimlerin kamusal alanda temsil edilebilir ve yasları tutulabilir olduğu sorusunu sormuş.
    08:53Yas Tutulamazlığın Politik Anlamı
    • Butler'a göre, terörizme karşı savaşta heteronormatif ilişkiler ve beyaz bireylerin acıları kamusal alanda yer bulurken, heteronormatif olmayan ilişkiler ve beyaz olmayan bireylerin acıları sessizleştirilir.
    • Amerika'nın savaşında şehit ettiği kahramanlar detaylı hayat hikayeleriyle kamusal alanda yer alırken, öldürdüğü bireyler sadece sayılara indirgenir.
    • Bir insanın ölümünün anılmadığı ve yasının tutulamadığı noktada, bu insanın hayatının da manalı ve yaşanabilir olmadığı çağrışımı yapılıyor.
    12:32Trans Kadın Ölümlerinin Medyada Gösterilmesi
    • Trans kadın ölümlerinin medyada gönüllü olamama durumu, bu ölümlerin anılmamasını sağlıyor.
    • Trans cinayetleri genellikle ana akım medyada yer almıyor veya haberlerin dili toplumsal sebepleri değil, sorumlu söylemleri vurguluyor.
    • Medyada trans kadın cinayetlerinin haberlerinde genellikle sansasyonel fotoğraf kullanımı, trans kadınlara erkek isimleriyle hitap edilmesi ve katillerin isimlerinin kısaltılması gibi pratikler görülüyor.
    14:19Trans Kadın Cinayetlerinin Toplumsal Yankısı
    • Trans kadın cinayetlerinin suçlularını aklamaya çalışan "kadınım dedi, eve gittik trans çıktı öldürdüm" gibi söylemler, derin toplumsal sorunları görmezden geliyor.
    • Bu ölümler hiçbir devlet aygıtı tarafından ele alınmıyor ve katiller cezalandırılmıyor.
    • Bu ölümlerin dikkate değer görülmemesi ve bayağılaştırılması, ölümlerin önüne geçmek ve suçluları cezalandırmak için hiçbir şeyin yapılmaması, trans kadın ölümlerinin anılmasını ve yas tutulmasını engelliyor.
    16:10Trans Kadın Ölümlerinin Anılması ve Yas Tutulması
    • Trans kadınların seçilmiş aileleri ve arkadaşları, ölümle ilişkilenen mekanlara (mezarlıklar, camiler) ve sosyal etkinliklere (cenaze törenleri) girişlerinin engellenmesi veya kısıtlanmasıyla anma pratiklerinden uzaklaştırılıyor.
    • Trans kadınların gömülmeden önce bedenleri erkekleştirilerek (saçları kısa kesilip, göğüslerindeki silikonlar çıkarılıp) camileri ve mezarlıkları alınıyor.
    • Cenaze törenlerine sadece birinci dereceden akrabalar katılabiliyor, seçilmiş aileler ve LGBTI aktivistlerin katılması engelleniyor.
    20:22Ölümün Heteronormatifliği
    • Ölümle ilişkilenen mekanlara hem ölü olarak hem de canlı olarak girişler ikinci cinsiyet sistemi üzerinden kontrol ediliyor.
    • Ölümle ilişkilenen toplumsal pratikler (ölü yıkama, kefenleme) ikili cinsiyet sistemi üzerinden şekilleniyor.
    • Diyanet'in dağıttığı cenaze hizmetleri kitapçığına göre trans kadınlar "hünsai müşkil" olarak tanımlanıyor ve kefenlerken kadın şeklinde kefenleniyorlar, ancak bu pratik biliniyorken bile ölü yıkayıcılar ve imamlar korkunç pratiklerini devam ettiriyorlar.
    22:51LGBT Topluluğunda Yas Tutma Pratikleri
    • Ölümün varlığı ve değeri ikili cinsiyet üzerinden şekillenirken, LGBT hareketi ve insanları arasında heteronormatifliği kıran anma ve yas tutma pratikleri mevcuttur.
    • Var olan normatif din pratiklerinin bazıları LGBT insanlar tarafından direniş amaçlarıyla yeniden kullanılırken, bazı durumlarda kendilerine özgü pratikler geliştirilir.
    • Trans kadınlar arasında ölü yıkama işi yaşlı bir trans kadının yapması, gökkuşağı bayrağı ile tabutu sarmak ve LGBT dostu imam bulmak gibi pratikler kullanılmaktadır.
    25:10Alternatif Yas Tutma Pratikleri
    • Normatif pratiklerin yeniden şekillendirmesi mümkün olmadığında alternatif pratikler üretilmektedir.
    • Politik aktivizm ve "trans kadınların cinayetleri politiktir" söylemi yas tutma pratiği haline gelmektedir.
    • LGBT gruplarının binaları yas evi haline gelerek, helva kavurulması ve kırk okunması gibi yas süreçleri bu mekanlarda gerçekleştirilmektedir.
    28:10Mezarlıkta Anma Pratikleri
    • Mezarlıkta içki içmek, mezarı alkolle sulamak ve mezarlıkta seks yapmak gibi pratikler, trans kadınların ilişkilenme hallerini anmak için kullanılmaktadır.
    • Bu pratikler, heteronormatif mezarlık kutsallığını kıran ve karşıtlığa yönelik bir direniş olarak görülür.
    • Sözlü anlatılar ve gündelik hayatın içinde küçük hareketlerle trans kadınların sürekli anılması ve yaslarının tutulması sağlanmaktadır.
    31:15Mekan Hafızası ve Birlik
    • İstiklal Caddesi, Fatih, Beylikdüzü ve Avcılar gibi yerlerde trans kadın ölümlerini hatırlayan bir hafıza vardır.
    • LGBT topluluğunda bu mekanların hafızaları korunur ve nezle iyileştirmenin mekan hafızasını sildiği noktalarda sözlü anlatı direnişin bir parçası haline gelir.
    • Bir kişinin ölüm haberinin hızlı yayılması ve bu durumda topluluğun bir araya gelmesi, birlik ve direnişin en güçlü bağlarından biridir.
    35:54LGBT Hareketinde Dil Değişimi
    • Bir izleyici, LGBT'ye yakın zamanda eklenen "I" harfinin eklenme hikayesini sormaktadır.
    • LGBT hareketinin tarihinde önemli bir moment olarak "LGBT" ifadesinin "LGB"den farklı olarak "LGBT" şeklinde yazılması ve altı çizilmesi vurgulanmaktadır.
    • Bu değişimin bir kimlik hareketi olarak sahiplenme ve belli kimliklerin altını çizmeye çalışan bir güvenli alan oluşturma süreci olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmektedir.
    38:17LGBT Hareketinin Gelişimi ve Destek
    • LGBT hareketinin gelişmesinde temel ivmelerden biri olan destek büyümesinin, Ali Ekaf'ın açıklamasından sonra önemli bir dalga oluşturduğu belirtilmektedir.
    • 2007'de Lada'nın kapatılmasında ilk büyük muhalif desteği LGBT hareketinden gördüğü, ikinci büyük dalga ise Ali Ekaf'ın açıklamasından sonra geldiği ifade edilmektedir.
    39:08Akademik Çalışma ve Araştırmacı Deneyimi
    • Bir araştırmacı, sosyal bilimler alanında LGBT konusunu seçme sürecinde kendini iki anlamda göründüğünü belirtiyor: analitik mesafeyi korumaya çalışırken aynı zamanda araştırma alanının bir faili olarak.
    • Araştırmacı, araştırma alanının kendisinde yer alması ve görüşmecilerin de aynı durumda olmasının, analitik mesafe korumasının önemini vurgulamaktadır.
    • Akademide LGBT konusunun yer tutup tutmama meselesi ele alınıyor ve araştırmacının, derste öğrencilerin LGBT konusuna karşı açıkça yaklaşmalarını ve bu alanın açılması gerektiğini düşünmektedir.
    43:08Üniversite Sisteminde LGBT Araştırması
    • Bir araştırmacı, konu seçim sürecinde kendisine "yeterince ilginç olmayan" ve "satmayacak" denildiğini, ancak arkadaşının onu duygusal olarak hareketlendiren konuya gitmesini hatırlattığını anlatmaktadır.
    • Avrupa'daki senelik master programlarında hızlı tüketen ve üreten bir mekan olması, araştırmacıya sadece bir aylık araştırma süresi ve az araştırma parası verilmesi durumunu vurgulamaktadır.
    • LGBT alanında akademik çalışma yapma sürecinde, aktivist gruplarla akademik araştırmacılar arasında genellikle bir tansiyonun olduğu ve aktivistlerin akademik çalışmaların bazı şeyleri nesneleştirmesi ve sömürü alanı haline getirmesi kaygısı taşıdığı belirtilmektedir.
    46:26Akademik Araştırmada Kişisel Deneyimler
    • Konuşmacı, akademik araştırmacı ve eşcinsel bir birey olarak kendi aktivist deneyimini sorguladığını ve bu alanda tedirgin olduğu bir dönem yaşadığını belirtiyor.
    • Araştırmada görüşmecileri nesne olarak hissettirmemeye çalışırken, kendini çok farkında olmak ve nedeni karşısı olmak iletişimi tıkadığını fark etmiş.
    • Görüşmecilerin rahatlatıcı davranışları sayesinde, araştırmacı-araştırılan ilişkisi yerine ilişkiler üzerinden katılmak ve paylaşım yapmanın daha açıcı olduğunu anlamış.
    48:08Lambda İstanbul'da İsim Değişikliği
    • Lambda İstanbul'da interseksüel konusuyla ilgili bir etkinlik yapılmış ve interseksüel blog sahipleri davet edilmiş.
    • Konuşmacı, Lambda İstanbul'un adını değiştirerek "LGBT Dayanışma Derneği" olarak yeniden isimlendirme önerisinde bulunmuş ve özür dilemiş.
    • Bu açıklama internette yayınladıktan sonra diğer örgütler de "I" harfini eklemeye başlamış ve interseksüelliğe dair farkındalık yaratmış.
    50:04Interseksüelliğin Hareket İçi Tanınması
    • Interseksüelliğin 2013 Gezi döneminde hareketin isimlendirilmesine eklenmesi önemli bir gelişmeydi.
    • Interseksüelliğin çok medikal terimler üzerinden açıklanması ve bilimsel olarak çok bilinmeyen bir alanda olması durumu söz konusuydu.
    • Son dönemde interseksüelliğin akademi ve derslerde anlatılmaya başlanmasıyla birlikte, intersekslerin sadece biyolojik bir kategori değil aynı zamanda LGBT'lerin maruz kaldığı sosyal ve siyasal baskılara da maruz kaldıkları anlaşılmış.
    52:51Hareketin İsimlendirilmesi Tarihsel Süreci
    • Hareketin isimlendirmesi tarihsel süreç içerisinde değişmiş; önce "eşcinsel hareket" olarak isimlendirilirken, sonrasında "LGBT" olarak genişletilmiş.
    • 1990'larda sadece "eşcinsel" denilirken, sonraki süreçte "LGBT" terimi kullanılmaya başlanmış.
    • Sonrasında "travesti" terimi eklenmiş, sonra tamamen bertaraf edilmiş ve "LGBTI" olarak isimlendirme genişletilmiş.
    54:11Onur Yürüyüşleri ve Direniş Alanları
    • Konuşmacı, onur yürüyüşlerinin ve direniş alanlarının karnaval benzeri bir yapıya sahip olabileceğini ve bu durumun hem arzu hem de politika ile ilişkili olduğunu belirtiyor.
    • 2007 sonrasında düzenlenen onur yürüyüşlerinin daha renkli, canlı ve performanslı hale geldiğini, bu da Türkiye'deki protesto ahlakının değiştiğini gösteriyor.
    • 1970'lerin mentalitesi içerisinde düzenlenen protestoların daha gri, katı ve militer görünen yapıda olduğu, ancak son dönemlerde bu durumun değiştiği vurgulanıyor.
    59:11Eşcinsel hareketin politik boyutu
    • Konuşmacı, eşcinsel hareketin tartışmalarında yabancı örneklerle karşılaştırma yapıldığını ve "biz onlar gibi değiliz" algısının hakim olduğunu belirtiyor.
    • Eşcinselliği sadece cinsellikle eşleştirmek yanlış bir algı olarak eleştiriliyor, ancak eşcinsel hareketin politik örgütlenmesinin farklı biçimleri var.
    • Eşcinsel hareket artık kendini kanıtlamaya çalışan değil, zaten kanıtlamış bir ortam olarak görülüyor ve 2013 Gezi sonrası yürüyüşte de bu protesto niteliği görülmüş.
    1:00:21Eğlence ve protesto ilişkisi
    • Eğlence, performans ve cinselliğin performansı kendi içinde protesto niteliği taşıyabilir.
    • İki lezbiyenin barda dans etmesi kendileri için protesto olmasa da, onları rahatsız olanlar için protesto niteliğinde olabilir.
    1:00:49Marsilya'daki LGBT onur haftası deneyimi
    • Konuşmacı, 2013'te Marsilya'daki Avrupa Onur Haftası'na gitmiş ve burada LGBT Onur Haftası ile Lezbiyen-Fenil Onur Haftası'nın ayrı ayrı gerçekleştiğini görmüş.
    • Marsilya'daki yürüyüşte kamyonlar var, insanlar yürümüyor; kamyonlar markaların ve derneklerin kamyonları olup içinde insanlar eğleniyor ve etrafa dizilmiş insanlar geçit törenini izliyor.
    • Lezbiyen-fenil onur haftasında, büyük çoğunluğun bu formdaki yürüyüşe gitmek istemediği için bir gün önce şehrin üst köşesinden ara sokaklardan geçerek sahile inen bir yürüyüş organize edilmiş.
    1:02:12Fiziksel saldırı deneyimi
    • Yürüyüşte insanların evlerinin önünden geçerken, ev sahipleri domates, yumurta ve buz gibi şeyler atıyor.
    • Konuşmacı, Gezi'den sonra Fransa'da bir kişinin evinden attığı buz parçası kafasına gelmiş ve bu deneyimi yaşamadan önceki yürüyüşe bakış açısını değiştirmiş.
    • Fiziksel saldırı yaşadıktan sonra, ertesi günki geçit törenini izlerken gökkuşağı bayraklarının geçişini sadece "yılda bir kez de olsa varız" diyerek değerlendirmiş.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor