Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Siemens için hazırlanan "Teke Tek Bilim" programının bir bölümüdür. Programda sunucu, fütürist Ufuk Tarhan ile bir röportaj gerçekleştiriyor. Ufuk Tarhan, ODTÜ'de ekonomi eğitimi almış, teknoloji sektöründe üst düzey yönetici olarak kariyer yapmış ve daha sonra fütüristliğe yönelmiş bir uzmandır.
- Röportajda Ufuk Tarhan'ın fütürist olma yolculuğu, fütürizm kavramı ve gelecek çalışmaları ele alınıyor. Video, fütüristlerin ne yaptığını, multidisipliner bir yaklaşımla teknoloji, ekonomi, siyaset ve sosyoloji gibi alanları araştırdıklarını açıklıyor. Ayrıca, geleceğin dünya düzenini "mavi, sarı, kırmızı ve yeşil" olarak adlandırılan dört farklı dünyaya ayırarak analiz ediyor.
- Röportajda yapay zeka, enerji kaynakları, internet, blockchain, küresel ısınma, göç ve Çin'in geleceği gibi konular da ele alınıyor. Ufuk Tarhan, "T. İnsan" adlı kitabının 47. baskısına ulaştığını ve bu kitabın gelirinin Türk Eğitim Vakfı aracılığıyla geleceğin kız öğrencilerini desteklemek için kullanıldığını belirtiyor.
- 00:28Teke Tek Bilim Programı ve Konuk Tanıtımı
- Siemens için hazırlanan Teke Tek Bilim programında fütürist Ufuk Tarhan konuk olarak yer alıyor.
- Ufuk Tarhan, bilimin önemini anlatmaya ve geleceğin nasıl olacağını öngörmeye çalışan bir isim olarak tanıtılıyor.
- Programın başlığı "Yarın İşini Yarına Bırakma" olarak belirtiliyor ve bu, işi vaktinden önce yapmanın yeni işler yapmak için önemli olduğunu vurguluyor.
- 02:13Fütürist Olmanın Yolu
- Fütürist olmanın eğitim gerektirmediği, merakla ve heyecanla ilgilenmekle mümkün olduğu belirtiliyor.
- Tarih boyunca fütüristlerin önemli öngörülerde bulunarak insanların meslek seçimlerini ve geleceklerini belirlemelerinde etkili oldukları vurgulanıyor.
- Ufuk Tarhan'ın fütürist olma yolculuğunun, çocukluğundan beri teknolojiye ve uzaylılarla ilgili merakından başladığı anlatılıyor.
- 04:04Ufuk Tarhan'ın Eğitim Yolculuğu
- Ufuk Tarhan, ODTÜ'ye tesadüfen girdiğini, aslında disiplinli ve çalışkan bir talebe olduğunu belirtiyor.
- Liseyi bitirirken dayısının tavsiyesiyle üniversiteleri gezdirdiğini ve ekonomi bölümünü kazandığını anlatıyor.
- Ekonomi bölümünü sevmeye sevmeye mezun olduktan sonra çocuk yapmaya karar verdiğini, çocuk olmayınca bilgisayar icat edildiğinde bir işe sokulduğunu söylüyor.
- 05:42Fütürizme İlk Adımlar
- Konuşmacı, IBM'in yanına Kavala Grup'un Türkiye'ye getirdiği ilk yazıcı ile teknolojiye ilgi duymaya başladığını anlatıyor.
- Yurtdışı seyahatlerinde bulduğu "The Futurist" dergisini okuyarak gelecekle ilgili bilgiye sahip olmanın önemini fark etmiş.
- World Future Society'ye üye olmuş ve fütürizm, gelecekçilik ve geleceği bilgi olarak kullanma becerisinin bireyleri, toplumları ve dünyayı nasıl değiştirdiğini fark etmiş.
- 07:34Eğitim ve Kendini Geliştirme
- Türkiye'de yabancı dil bilme oranının düşük olduğunu ve bu bilgiyi almadan ilerlemenin zorluğunu vurguluyor.
- Kendi hayatını bilinçli seçmeyi bilseydi, mühendis olup nanoteknoloji gibi alanlara eğilirdi.
- Kendini geliştirme konusunda "auto didact" (kendi kendine öğrenme) yöntemini benimsemiş ve bu yöntemi meslek edinmiş.
- 09:14Eğitim Sisteminin Rolü
- Eğitim sisteminin ortalama açısından önemli olduğunu ancak bireysel olarak parlamak için bir bahane olmadığını belirtiyor.
- Eğitim sistemi kolaylaştırıcı veya zorlaştırıcı olabilir ama asla belirleyici değil.
- Kendini geliştirme konusunda diploma almak yerine kendi kendine diploma verdiğini ifade ediyor.
- 13:00Fütüristlerin Rolü
- Fütüristlerin sadece gelecekte uçup teknolojiyle ilgilenmediğini, multidisipliner bir yaklaşım benimsediklerini belirtiyor.
- Fütüristlerin her alanda bir soruna takılıp, ileride nasıl daha iyi olabileceği veya kötü neler olabileceği olasılıklarını araştırdıklarını anlatıyor.
- Teknolojinin her şeyin tetikleyicisi ve en belirleyici faktör olduğunu, arkasından ekonomi, politik ve sosyoloji gibi alanların geldiğini vurguluyor.
- 14:16Fütürizm ve Gelecek Çalışmaları
- Üniversitelerde fütürizm adı altında gelecek çalışmaları ve strateji çalışmaları bölümleri ve dersler bulunmaktadır.
- Türkiye'de 2005'te Fütüristler Derneği kurulmuş olup, 2008'de 20. yılını kutlamıştır.
- Üniversitelerde fütürizm dersleri, dünyanın belli başlı sorunlarına çözüm bulma ve problemlerin nedenlerini analiz etme konularını içermektedir.
- 15:06Fütürizm Yöntemleri
- Fütürizmde tarih ve antropoloji bilgileri derinleştirilerek senaryolara oturtulur ve matematiksel istatistik modeller kullanılarak olasılıklar hesaplanır.
- Fantastik ve bilim kurgu önemli kaynaklardır, ayrıca Delphi analizleri en çok kullanılan metodlardan biridir.
- Delphi analizinde dünya genelinde geniş kapsamlı anketler yapılır ve farklı kategorilerden insanlar (bilim insanları, iş insanları, gençler, yaşlılar) olasılıkları belirler.
- 16:44Fütürizmin Doğası
- Fütürizm şaka gibi bir konu değildir, ciddi bir çalışma alanıdır.
- Fütüristlerin çoğu "forcast" (tahmin) yerine "forside" (uzgörü) terimini kullanır.
- Uzgörü, uzak menzili uzatarak düşünmeye çalışmak, bilgi ve tecrübe temelli olmak ve insanlar arası, doğayla ve teknolojilerle uzlaşma sağlamaktır.
- 17:58Tarih ve Gelecek İlişkisi
- Geçmişi bilmezsen geleceği yapamazsın, yaratamazsın.
- Tarih, orada yaşamadığımız olayları kalan verilere göre tahmin etmeyi içerir.
- Fütürizm, ileri dönük tarihçilik olarak tanımlanabilir ve eldeki verilere bakarak gelecekte neler yaşanabilir diye bilmeye çalışır.
- 19:17Gelecek Çalışmaları Eğitimi
- Konuşmacı uzun yıllar gelecek çalışmaları eğitiminin savunusunu yapmıştır.
- Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk döneminde ortaokuldan başlayarak gelecek dersi müfredatı hazırlanmış ancak uygulanamamıştır.
- Gelecek dersinde geçme notu olmayacak, herkes beşte beş başlayacak ve bir sorun ele alınarak 14-15 hafta boyunca çözümler ve senaryolar üretilecektir.
- 21:21Kariyer Yolculuğu ve Fütürizmle İlgili Karar
- Konuşmacı, kariyer hayatının ilk yirmi yılında teknoloji sektöründe üst düzey yönetici olarak çalışmış ve fütürizmle ilgilenirken çok beslenmiş.
- 2000'lere gelindiğinde bu işin ters gittiğini düşünmüş ve 2003'te tamamen gelecekçi olarak ilerlemeye karar vermiş.
- 2003 ile 2006 arasında kendini auto didaktik bir biçimde hazırlamış, gündüz genel müdürlüğünü yaparken akşam sabaha karşı 3 ile 7 arasında fütürizm konularını öğrenmiş.
- 22:26Fütüristler Derneği ve Zirve Fikri
- 2006'da kendi şirketini kurmuş ve Alpan Manas Fütüristler Derneği'ni kurmuş, ancak listede hiç kadın olmadığını fark etmiş.
- Dernek kurulduktan sonra bir kişi "senin hatırına girdim" demiş ve konuşmacı bu durumu fark etmiş.
- Dernek sistematik olarak tanınmıyor ve "Kanarya Sevenler Derneği" bile daha çok tanınıyor.
- 24:01Jack Fresco Zirvesi
- Konuşmacı, fütürizm konferansları düzenleyenlerin ne yaptığını araştırırken Jack Fresco'yu tanımış ve onun kitaplarını, CD'lerini okumuş.
- 94 yaşındaki Jack Fresco'yu zirveye davet etmek için Lütfi Kırdar'dan para almış ve web sitesini kendisi yaptırmış.
- Jack Fresco ve eşi Roksan Medoz ile bir hafta on gün geçirmiş ve onun tarif ettiği geleceğe gitmediklerini belirtmiş.
- 25:51Jack Fresco'nun Gelecek Vizyonu
- Jack Fresco, paranın kıymetli olduğunu ancak temel beceriden ziyade maddelerin herkesin erişebileceği hale getirilmesi gerektiğini vurgulamış.
- Sınırsız enerji seviyesine gelmeden dünya hiçbir şeyi kökünden halletmeyeceğini, güneş enerjisinin çözüm olacağını belirtmiş.
- Geleceğin şehirlerinde yapay zekalı, otonom ve dijital vatandaş olmanın gerekliliklerini vurgulamış.
- 27:36Doğa Mahrumiyeti ve Gelecek Çözümleri
- Jack Fresco'nun en çok vurguladığı şey doğa mahrumiyeti olup, bu büyük bir sıkıntı olacağını belirtmiş.
- Yerlerin altına, suların altına, sualtı şehirler ve toprak altı şehirler gibi çözümler bulmak gerektiğini söylemiş.
- Atatürk'ün çizdiği yuvarlak sistemde herkesin bir şeyleri paylaşacağını ve ortada sadece ortak kullanılan kaynaklar olacağını anlatmış.
- 29:08Ahmet Davutoğlu'nun Görüşü
- Ahmet Davutoğlu, yapay zekayı dünya için çok zararlı bir şey olarak görüyor ve bunun sebebinin enerji tüketimi olduğunu belirtiyor.
- Normal insanın bir arpa tanesi ile ürettiği enerjiyle sonuçlandırabildiği bir problemi yapay zeka bir nükleer santralin üreteceği enerji ile yapabiliyor.
- İyi bir yapay zeka kullanan veya organize eden bir bilgisayar tek başına büyük bir kent kadar enerji sarf ediyor.
- 30:07Enerji Sorunu ve Yapay Zeka
- Enerji konusu, yapay zeka ve kuantum fiziği gibi alanlarda ilerlemelerin gerçekleşmesi için şarttır.
- Yenilenebilir enerji kaynakları şu anda sürdürülebilir değil, daha büyük enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır ve bunu füzyonla çözmeye çalışacaklar.
- Yapay zeka sadece günlük işlerde değil, kuantum fiziği ve uzay çalışmaları gibi alanlarda da önemli rol oynamaktadır.
- 31:38Çin'in Teknolojik Gelişimi
- Çin'in teknolojik gelişimi Batı'daki kadar açık değil, ancak Çinliler bu alanda önemli ilerlemeler kaydetmektedir.
- Yapay zeka alanında ilerleme, enerji ve yazılım-donanım hazırlığının olmasıyla gerçekleşmiştir.
- GPU'ların yayılması ve nanoteknoloji sayesinde daha enerji tasarruflu donanımlar geliştirilecektir.
- 34:18Enerji Çözümlerinin Geleceği
- Enerji sorunu tek bir çözümle çözülemeyecek, güneş enerjisi ve füzyon gibi farklı kaynaklar bir arada kullanılmalıdır.
- Alman gençlerden öğrenilen bir çalışma, eski uyduların üzerine aynalar yerleştirerek dünyada istedikleri noktaya güneş ışığını yansıtabilmektedir.
- Füzyon teknolojisi halk tarafından henüz tam olarak anlaşılmamış olsa da, enerji sorununa çözüm bulmak için önemli bir alandır.
- 35:31Yapay Zeka ve Organik Zeka
- Yapay zeka, organik zekadan daha hızlı ve bilgi büyüklüğüne ihtiyaç duymaktadır.
- Yapay zeka, kriterleri doğru oturttuğunda organik zekadan daha objektif ve bilgi temelli bir yürüyüş verecektir.
- İnternet, yapay zeka ve bilgi işlem hızı gibi alanlar, sürdürülebilir kapitalizm ve dijital hegemonya için temel ihtiyaçlardır.
- 37:32Kripto Varlıklar ve Finansal Sistem
- Yapay zeka yaygınlaştığında blockchain ve kripto varlıklara geçiş gerekmektedir.
- Kripto varlıklar, finans sistemini değiştirecek ve herkesin bilgisinin şeffaf bir şekilde erişilebilir olmasını sağlayacaktır.
- Finansal sistemdeki adaletsizlik ve yolsuzluk, gençlerin moralini bozarak umutlarını kaybetmelerine neden olmaktadır.
- 40:56Meslek Seçimi ve Gelecek Farkındalığı
- İnsanlar meslek seçiminde geleceğe ilişkin farkında olmalı, ezbere gitmemeli ve meslek ile işi ayırt etmeli.
- Meslek, dert ettiğin konu ve o konuda derinleşmenle ilgili bir şeydir, iş ise bunu yaptığın yerdir.
- Meslek seçmek ve meslek sahibi olmak disiplin, çalışkanlık ve bilgi ister, okul büyük bir yatırım olduğu için esnek olunmalı ve yeniliğe açık olunmalı.
- 42:33Meslek Seçiminde Esneklik
- Zeka aslında uyum kabiliyetidir ve meslek seçiminde çok debelenmemek gerekir.
- Gelecekte bilgiyi almak önemli olsa da, diplomalı işsiz olma ihtimali de vardır.
- Herkes harika başarılar elde etmek zorunda değil, sıradan olmak da bir şeydir ve teknolojik alanlarda disiplinli ve çalışkan olmak gerekir.
- 45:01Demografik Değişim ve Gelecek
- Dünyanın demografisi yaşla ilgili, yaşa bağlanmış bütün sistemleri alt üst oluyor çünkü uzun yaşayan insanlar çoğaldı.
- Eskiden 60 yaşından sonra insanlar çalışmazdı, şimdi ise 60 yaşından sonra yeni iş kurup youtuber olunabiliyor.
- Ömür uzuyor, bu nedenle çalışmak durumunda olduğumuz süre de uzuyor ve bu durum hem sosyolojik hem de ekonomik olarak geleceğin şekillenmesinde önemli bir fonksiyonu var.
- 49:16Ulus-Devlet ve Teknoloji Şirketleri
- Fransız Devrimi'nde oluşmuş ulus-devlet kavramı ve kötü yönetilen devletler sadece kendilerine değil dünyaya da zarar veriyor.
- Bir yerdeki ekonomik sıkıntı başka ülkelere silsile halinde yansıyabiliyor ve küresel krizleri tetikleyebiliyor.
- Giderek büyüyen dev şirketler kamu kontrolü ötesine çıkmış durumda ve gelecekte devlet kavramı değişebilir.
- 50:56Dünya Genel Müdürü ve Şube Müdürleri
- Dünyada bir CEO bulunuyor ancak bu CEO pek parlak değil ve emekli.
- Burak ve emekli sapık arasında gidip gelecek ve asaleti verilip verilmeyeceği sorgulanıyor.
- 51:18Price Waterhouse'un Gelecek Analizi
- Price Waterhouse'un 2020'ye yapılan ve 2030 için güncellenen bir gelecek analizi var.
- Analizde dünya dört farklı şekilde örgütlenecek: mavi, sarı, yeşil ve kırmızı dünya.
- Konuşmacı ayrıca "kahverengi dünya" olarak bir renk daha ekliyor.
- 52:12Mavi Dünya ve Süper İnsanlar
- Mavi dünya, 2030-2050 yıllarında görülecek bir sistem olarak analiz edilmiş ve şu anda işaret fişekleri atılmış görünüyor.
- Mavi dünyada teknoloji, hızlı tüketim, otomobil, tekstil, sağlık ve eğitim gibi her sektörde sadece 4-5 büyük şirket kalacak ve dünya tasarım, üretim ve tüketimlerini bunlar yapacak.
- Süper insanlar çok az sayıda olacak ve yüksek teknolojiyle tüm sektörleri idare edecekler.
- 53:49Sarı Dünya ve Girişimciler
- Singularity (tekillik) döneminde, mavi dünyada çalışan milyonlarca insan dışarı çıkacak ve yetkin, becerikli insanlar sarı dünyaya geçecekler.
- Sarı dünya küçük, tek kişilik girişimciler olacak ve becerikli olduğu alanı maviye, kırmızıya ve yeşile sunan herkes fatura kesecek.
- Bordrolu sabit iş düzeninden dünyanın çoğu çıkacak, yapay zeka ve kuantum teknolojisiyle her şey tasarlanıp gönderilecek.
- 54:35Sarı Dünya Ekonomisi
- Sarı dünyada, yapay zeka sisteminin gerçek insanlara ulaşmasını sağlayan, çoğunlukla danışman ve ekspertiz olan, ince ince küçük işler yapan fatura keseleri olacak.
- Herkes bir tür pazar yeri olacak; emek pazar yeri, herkesin kendisi başına çalıştığı ve pazara sunduğu talepleri topladığı bir servis ağı.
- Bu sistemde hiyerarşi yok, herkes ihtiyaca göre toplanıp dağılıyor ve bu sistem maviye tedarikçilik yapıyor.
- 56:42Yeşil Dünya ve Toplumsal Koruma
- Yeşil dünya, toplumsal koruma yapan, destek olan, sosyal yardım yapan ve meslek dernekleri gibi sivil toplum örgütlerini içeren bir alan.
- Yeşil dünya, mavilerle sarılar ve kırmızılar dünyasının iyiliği için çalışıyor.
- Sistem önce şirketler ve hükümetler tarafından mahvetilmiş, sonra angeolar (sivil toplum örgütleri) kontrol etmeye başlamış.
- 58:16Kırmızı Dünya ve İcatçılar
- Kırmızı dünya, icatçılar ve deli bilimcileri içeren bir alan.
- Kırmızılar sürekli start-up kuruyor, prototipler yapıyor ve pratik olarak "uçuk kaçık iyi fikrim vardı" diyerek çalışıyorlar.
- Kırmızılar da ciddi bir iş yapıyor ve bu öbeklenme ile ya da grafikle baş başa kalacağız gibi görünüyor.
- 59:35Devlet ve Sosyal Gelir
- Devlet ve hükümet sembolik yerlerde olacak çünkü artık devletlerin üstünde şirketlerden bahsediliyor.
- Bazı ülkeler, insanların çalışacağı iş kalmayacak olsa da insan olmaktan kaynaklanan bir gelire sahip olacaklarını öngörüyor.
- Bu gelir, hiçbir iş yapmayan, evinde oturan veya sokakta gezen adamlara verilecek ki hem yaşamlarını idame ettirebilsinler hem de tüketici olarak fonksiyonlarını sürdürüp yeni nesillerin içinden çıkacak parlakları dünyaya verebilsinler.
- 1:02:18Savaş ve Gelecek
- Dünya bundan yüz yıl öncesine, iki yıl öncesine göre de bin yıl, ikibin yıl öncesine göre daha barışçı bir yer.
- Toplu tüfekle savaş yapılmıyor ama ekonomik savaşa, dijital siber savaşlara dönüşüyor.
- Savaş yok olmayacak ama savaşın formu, kullanılan araçlar değişecek, onlar da dijitalleşecek ve ekonomik ve psikolojik savaşlar devam edecek.
- 1:05:25Küresel İklim Değişikliği ve Göç
- Küresel ısınma nedeniyle göçün artacağı, öncelikle kuzey yarımküreye göçün gerçekleşeceği ve daha sonra başka yerlere doğru kayabileceği öngörülüyor.
- Fütüristlerin çalıştığı konular arasında yolsuzluk, ahlak çöküşü, iklim değişikliği ve göç ilk üç beş içinde yer alıyor.
- Demografik kaymalar ve bulanıklaşma çok önemseniyor, ayrıca yapay zekanın etik ve kontrol edilebilir şekilde gelişmesi de önemli bir konu.
- 1:07:02Göçün Etkileri ve Dijital Vatandaşlık
- Bir milyar insan iç ya da dış nedenle göç halinde yerinde değil ve bu durum artacak.
- Göçün artmasıyla devlet ve millet gibi köklü değerler flulaşacak, çoklu dil ve din seçilebilir olacak.
- Dijital vatandaşlık ve puanlarla yapılan işlemler yaygınlaşacak, sınırların önemi azalacak.
- 1:07:49COVID-19 ve Dijital Vatandaşlık
- COVID-19 pandemisi sırasında HES uygulaması gibi dijital vatandaşlık sistemleri hızla geliştirilmiş ve tüm dünyada kullanılmış.
- Bu sistemlerle aşı ve test bilgileri toplanmış, dünyanın genetik dahil ciddi bir sayımı yapılmış.
- Bu sistemlerle dünya bir anda bir şeye yöneltebiliyor ve test edilebiliyor.
- 1:08:57Çin'in Teknolojik Gelişimi
- Çin'in teknolojik gelişimi ve 2030'a yönelik planları vurgulanıyor.
- Çin, dünyada tek başına uzay istasyonu olan ülke olup, ay ve Mars'a da gidiyor.
- Çin, yapay zeka alanında önde ve robot fuarlarında ileri teknolojiler sergiliyor.
- 1:09:58Çin'in Geleceği ve İnsan Hakları
- Gelecekte Çin'in giderek daha etken ve önemli bir ülke olacağı öngörülüyor.
- Çin'in enerji, bilgi ve diğer alanlarda kendini gösterdiği belirtiliyor.
- Gelecekte insan haklarının gerileyebileceği kanaati dile getiriliyor.
- 1:11:22Mevcut Yönetim Sistemi ve Sorunları
- Mevcut yönetim sistemi üç bacaklı olarak tanımlanıyor: devlet, özel sektör ve sivil toplum örgütleri.
- Devlet ve özel sektör vergileri ve kari insan hayrına kullanmadığı iddia ediliyor.
- Sivil toplum örgütlerinin elde ettiği paranın yaklaşık %95'ini kendileri için kullandığı, sadece %5'i ile insanlık hayrına işler yaptıkları belirtiliyor.
- 1:13:27Yapay Zeka ve Gelecek Dünyası
- Yapay zeka ile daha otokratik bir dünya ve liyakata dayalı bir sistem oluşabilir, insanlara yeteneklerine göre emredilmiş eğitimler verilebilir.
- Mevcut durum ne doğa için ne insanlık için tahammül edilebilir seviyede, gençlerin hiçbir şey yapamama duygusu ve yaşlıların sağlık sorunları gibi sorunlar yaşanıyor.
- Yapay zeka insan zaaflarını ortadan kaldırabilir, ancak şu anda çok ilkel seviyede olduğu için halüsinasyona girmek ve hata yapmak gibi sorunlar yaşanıyor.
- 1:16:09Yapay Zeka Eğitimi ve Dinlerin Geleceği
- Emre Onur Kahya'nın yapay zekayı kullanabilme okulları ve kursları açması gerekiyor, çünkü yapay zeka daha çok ilkel seviyede.
- Yapay zekayı doğru kullanmak için soru sormayı ve doğru yanıtı nasıl alabileceğimi bilmek gerekiyor.
- Dinlerin geleceği konusunda bilimsel işaretlerle bakıldığında etkisinin zayıflayacağı görülüyor, her din inançla ilgili konularda genelleşecek ve değişecek.
- 1:18:36Kitap ve Eğitim Vakfı
- Konuşmacının kitabı "Yarın İşini Yarına Bırakmam" 47. baskısına gelmiş, 2017'de yazılan kitap 20. baskısında baştan yazılmış.
- Kitabın geliri Türk Eğitim Vakfı aracılığıyla geleceğin kız öğrencisini desteklemeye gidiyor.
- Konuşmacı, Türk Eğitim Vakfı'nın doktora bursu vermesi için uzmanlığının yeterli olmadığını görünce, daha genel bir eğitim ve çağdaş yaşamı destekleme derneği kurmuş.