Buradasın
MR Uygulamalarında Gadolinium Kontrast Maddeleri ve Nörolojik Etkileri
youtube.com/watch?v=Zc40QnqOOU4Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 14. Radyoteknoloji Kongresi'nde Doçent Dr. Özüm Tunçek tarafından sunulan, oturum başkanları Aydın Kuran ve Halil İbrahim Özdemir'in bulunduğu bir bilimsel sunumdur.
- Sunum, MR uygulamalarında kullanılan gadolinium kontrast maddelerinin türleri, dozaj bilgileri, yan etkileri ve özellikle NSF (Nefrojenik Sistemik Fibrosis) riski ile beyinde gadolinium birikimi gibi konuları ele almaktadır. Video, kontrast madde kullanımının sorumluluğu, düşük EGFR değerine sahip hastalarda NSF riski ve beyinde gadolinium birikiminin neden olduğu sinyal artışları gibi klinik uygulamalara odaklanmaktadır.
- Sunum, FDA ve ACR gibi kurumların önerilerini içermekte ve Türk Radyoloji Derneği'nin de benzer bir öneri kılavuzu oluşturması gerektiği sonucuyla sonlanmaktadır. Formül ve kimyasal etyopatogeniz gibi teknik detaylardan uzak durularak klinik uygulamalara yönelik bilgiler sunulmaktadır.
- 00:16Radyoteknoloji Kongresi Açılışı
- Konuşmacılar, 14. Radyoteknoloji Kongresi'nin son oturumunu "Tıbbi Görüntüleme Uygulamaları" konulu bir oturumla başlatıyor.
- Konuşmacılar, sıkıntılı bir süreçten geçerken yoğun bir katılım sağlanması için katılımcılara teşekkür ediyor.
- Bu oturumda MR uygulamaları ve kontrast madde kullanımı hakkında detaylı sunumlar yapılacak.
- 01:31MR Uygulamalarında Kontrast Madde Kullanımı
- Kontrast madde kullanım sorumluluğu hastayı ilk gören teknisyen ve radyoloğun üzerindedir.
- Sunum, klinik uygulama temelli, korkutma amacıyla değil, bilgi verme amacıyla hazırlanmıştır.
- Sunumda NSF (Nefrojenik Sistemik Fibrozis), GD (Gadolium), FDA (For and Drug Administration) gibi kısaltmalar kullanılacaktır.
- 02:28NSF ve Beyinde Birikim
- 2008-2009 yılları arasında NSF, %1 ila %7 oranında ciddi böbrek yetmezliği olan ve sadece çoklu lineer gadolinyum majanlarla karşılaşılan olgularda gelişmiştir.
- NSF hayatı tehdit eden bir durumdur, ancak beyinde birikimin zararlı olduğuna dair henüz kanıt yoktur.
- Gadolinyuma maruziyet ve medikal zarar, çok geniş bir hasta grubunda kullanıldığı için muazzam boyutta olabilir.
- 03:12Gadolinyum İçeren Kontrast Maddeler
- Amerika Birleşik Devletleri'nde sekiz adet kullanımda olan gadolinyum içeren preparat mevcuttur: lineerler ve makrosiklikler olarak iki grup.
- Lineer ajanlar düşük kimyasal stabiliteleri nedeniyle NSF ve beyin birikimi konusunda dikkati çekmektedirler.
- Multiens, %3-4 oranında çok az bir miktarda eodobi atılım gösterir, bu da renal yetmezlikli olgularda alternatif atılım yönleri önemli hale gelir.
- 03:46Kontrast Maddelerin Özellikleri
- Kontrast maddeler arasında Godovis, Dotarem, Prohens, Magnevis, Multiens, Primovis, Optimark ve Omniscan bulunmaktadır.
- İlk üç preparat makrosiklik yapıdadır ve yıkım ve çözümün yarı ömürleri dakika olarak değişkenlik göstermektedir.
- Primovis'in %50 oranında safra yoluyla atıldığı için, renal yetmezlikli olguda hepatobiliyer atılıma yöneleceği ve hepatorenal sendromu olan hastalarda dikkatli kullanılması gerekmektedir.
- 04:48Kontrast Maddelerin FDA Onayları
- Üç MR kontrastı önceden FDA onaylı olmasına rağmen Amerika Birleşik Devletleri'nde satıştan geri çekildi.
- Mangodoistin dışında hepsinin 0,20 ml/kg dozuna kadar kullanım izinleri bulunmaktadır.
- FDA, Prohens için 0,40 ml/kg dozunun normal böbrek fonksiyonu olan ve kontrastolumu az olan santral sinir sistem lezyonları için onaylamıştır.
- 05:38Kullanım Alanları ve Kardiyak Uygulamalar
- Godovis ve Multihen'in MR anjiyo ve renal ve aorelio femoral damarların anjiyografisinde kullanılabileceğine dair ruhsatları bulunmaktadır.
- Hiçbir FDA onaylı kontrast madde kardiyak kullanım için ruhsatlanmamıştır.
- 2005-2009 yılları arasında 19.000 hastaya 199 çalışmada geç gadolinyum tutulumu ile ilgili kontrast kullanılmış, ortalama kontrast dozu 0,40 ml/kg civarındadır.
- 06:19FDA ve İlaç Kullanımı
- Prospektüs, ürünü açıklayan yazılı bir beyandır ve FDA ve bunun dışında kullanım medikal standartlar içerisinde doktorun inisiyatifindedir.
- Sigorta şirketleri ilk kullanım durumunda ilacın parasını öderler.
- FDA'ya göre doktorlar ruhsatlanmamış endikasyon için ilacı kullanırsa sorumluluğu da doktor alır ve satıştaki bir ilaç için yeni ilaç uygulaması için etik onaya gerek yoktur.
- 06:40İlaç Yetkileri ve Alerjik Reaksiyonlar
- MR ilaçlarının BT ilaçlarına göre daha güvenilir olduğu bilinmektedir.
- Alerjik hastalığı olan olgular ani hipersensil reaksiyonu geçirmeye daha yatkındır ve Multiens FDA alerjik reaksiyon öyküsü olanlar için contraindicatedir.
- Daha önce reaksiyona giren olgulardan sekiz kata kadar daha fazla akut adverse reaksiyonlar karşımıza çıkabilmektedir.
- 08:02NSF ve Risk Faktörleri
- NSF ilk defa 1997'de Philip Labo tarafından Kaliforniya'nın güneyinde böbrek transplantasyon merkezi'nde yayınlanmıştır.
- Günümüzde NSF, pleo'dan miyokart'a kadar çizgili kasları tutan bir patolojidir.
- NSF ile American College of Radiology'nin önerileri vardır ve hastalar EGFR (Estimated Glomerular Filtration Hızı) değerlerine göre sınıflandırılır.
- 09:12NSF Riski ve FDA Uyarıları
- Diyalize giren olgularda NSF riski yaklaşık %1 ila %7'dir, olgular az olduğu için risk oranı bilinmemektedir.
- Akut böbrek yetmezliği daha sinsi olabilir çünkü EGFR ve kreatinin AB'yi gerçekten göstermediği bilinmektedir.
- 2007'de FDA, EGFR'ı 30 altında olan veya akut böbrek yetmezliği olan hastalara, ayrıca karaciğer transplantasyon listesinde ve hipoterenal sendromu olanlarda gadolinyumdan uzak tutulması gerektiğini belirtmiştir.
- 10:59Gadolinium Kontrast Ajanları ve NSF Riski
- Prohens'in kontrendikasyonu, ek dozun kg başına 4 ml'e kadar olabileceğini ve ilk dozdan 30 dakika sonra yapılmasını gerektirdi.
- ACR, NSF riski için düşük eGFR'li olguları taramayı önermiş ve bilinen böbrek hastalığı, böbrek yetmezliği, böbrek cerrahisi öyküsü, tek böbrek transplantasyonu, hipertansiyon ve diyabet gibi kriterleri belirtmiştir.
- ACR'ye göre, diyabet ve hipertansiyon olmayan, 60 yaşın altındaki ve önceden böbrek hastalığı olmayan hastalarda gadolinium kullanmadan önce eGFR hesaplaması gerekmez.
- 12:11NSF Riski ve İlaç Seçimi
- KBY olgularında BT ve ultrason gibi alternatif yöntemler uygulanamazsa veya yetersizse kontrastlı MR yapılabilir, ancak Magnevis, Omnis ve Optimark kontrendikasyon haline gelmiştir.
- ACR, NSF insidansı en yüksek olan, az olan ve deneyim azlığı olan ilaçları gruplara ayırmıştır; NSF insidansı az olan ilaçlar Multihens, Godovis ve Dotarem olarak sınıflandırılmıştır.
- ACR, 6 yaş altı NSF olgusu literatürde olmadığı için erişkinlerdeki kontrol yöntemlerinin çocuklarda da uygulanması gerektiğini ve prematür ve yenidoğanlarda kontrastsız tetkik yapılmasını önermiştir.
- 13:31Düşük Doz Kullanımı ve NSF Riski
- Multihens ile yapılan düşük doz çalışmalarda, 3819 hastaya evre 4-5 KBY ile olguya Multihens kullanılarak hiçbir NSF olgusunun gelişmediği gösterilmiştir.
- Bu çalışmada diyalizler MR'den 24 saatlik periyot içinde yapılmış ve 6 ay boyunca cilt değişikliği gözükmemiştir.
- Hızlı diyaliz ve çoklu hemodinamik seansları önerilirken, hemodiyalizin hastalığın seyrini değiştirir bir kanıtım olmadığı ve periton diyalizi yapmamanın gerektiği belirtilmiştir.
- 14:05Beyinde Gadolinium Birikimi
- Beyinde gadolinium birikiminin nükleuslarda sinyal artışına yol açtığı ve bu durumun 2007 yılında Chuck Norris'in eşinin açtığı davayla ilişkili olduğu belirtilmiştir.
- Japonya'da 19 hastada en az 6 doz kontrast MR uygulamasının denta nükleus, pons, globus pallidus ve talamus sinyal oranlarını yükselttiği gösterilmiştir.
- Doz ile kontrast uygulama dozunun beyindeki gadolinium birikimine etkisi incelenmiş ve serbest gadolinium vücutta bulunduğu sürece beyinde birikim ortaya çıktığı belirtilmiştir.
- 16:29Gadolinium Ajanlarının Karşılaştırılması
- Makrosiklik gadolinium ajanları (Prohens) lineerlere göre daha stabil olup, gadolinium daha az vücutta çözülen ajanlardır.
- İyonik lineerler (Omniscan, Optimark) çözülme derecesi en yüksek, ardından iyonik lineerler (Magnevis, Multiens) ve en az çözülenler (Gadovis, Dotarem) gelir.
- In vitro çalışmada insan serumunda 15 gün stabiliteye bakıldığında, iyonik lineerler %20 çözülmüşken, iyonik lineerler %1-2 arasında çözülmüş ve makrosikliklerin çözülmesi tespit edilemeyecek düzeyde olmuştur.
- 17:06FDA ve ACR'ın Önerileri
- 2015'te FDA aktif bir çalışma başlattı ve 2016'da NIH de Gadolinium için kılavuz hazırladı, daha yüksek in vivo stabiliteye sahip ve daha uzun yarı ömre sahip kontrast ajanları kullanılması gerektiğini belirtti.
- ACR, 2017'de gadolinium birikiminin nörotoksiteye veya histolojik değişikliğe yol açmadığına dair bir yayın olmadığını belirtti.
- FDA 2017'de gadolinium birikiminin hiçbir zararlı etkisi olmadığını söyleyerek beyin, kemik ve deride gadolinium birikimini belirtti ve lineer gadolinium ajanlarının makrosikliklere göre daha fazla biriktiğini belirtti.
- 18:10EMA ve FDA'ın Son Önerileri
- EMA, Omniscan, Magnevis ve Optimark kullanımını durdurdu, Multiens'in sadece karaciğer için kullanılabilmesini belirtti ve Magnevis'in artiküler uygulamaya önerildi.
- FDA Aralık 2017'de bir duyuruda, sağlık çalışanlarının gadolinium birikimi özelliklerini belirlemeleri gerektiğini ve gebeler, çocuklar, inflamatuar hastalıkları olan kişiler için gadolinium birikim risklerini göz önünde bulundurması gerektiğini belirtti.
- Türk Radyoloji Derneği'nin ACR gibi bir öneri kılavuzu oluşturması ve SGK'nın bu süreçte hastayı, hekimi ve radyoloji teknisyenini koruyacak önlemler alması gerektiği vurgulanmıştır.