Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, bir sunucu ve mimar olarak görünen kişi tarafından Mimar Sinan'ın Süleymaniye Camii'nin inşaatında kullandığı sağlamlık tekniklerini anlatmaktadır.
- Video, Süleymaniye Camii'nin inşaatının temel aşamalarını kronolojik olarak ele alarak, Mimar Sinan'ın doğru yer seçimi, kazık temel tekniği, apartmanlı temel sistemi, drenaj kanalları ve kurşun kenet sistemi gibi depreme karşı dayanıklı yapı tasarlama yöntemlerini detaylı şekilde açıklamaktadır. Ayrıca, 75 metre uzunluğundaki üç şerefeli minarelerin mimari özellikleri ve deprem dayanıklılığı üzerine odaklanılarak, 17 Ağustos Kocaeli depremi ve Kobe depremi etkisi altında minarelerin tepesinde 10-25 santimetre hareket gösterdiği ancak bina yıkılmadığı tespit edilmiştir.
- Belgeselde, 1552'de tamamlanan ve 500 yıl boyunca ayakta kalabilen Süleymaniye'nin, modern mimariden üç kat daha esnek olduğu ve 89 depremden hiç hasar almadan çıktığı bilgisi de paylaşılmaktadır.
- Süleymaniye Camii'nin İnşaatı
- Süleymaniye Camii, Sultan Süleyman'ın kendi adına yaptırdığı tek camidir ve Mimar Sinan'ın hayatının en önemli görevidir.
- Modern inşaat teknolojilerinde iyi bir binaya yaklaşık 100-150 yıl ömür biçilirken, Mimar Sinan sultana kıyamete kadar ayakta kalacak bir bina vaat eder.
- İstanbul'un yedi tepeli yapısı, kaya zeminler ve sur içinde depreme en dayanıklı noktalardır.
- 01:05Ayasofya'nın İnşaatı ve Temel Seçimi
- 532'de Konstantinopolis Roma ikiye bölünmüş ve Doğu Roma'nın başkenti İstanbul'da tahta genç imparator Justinianus oturmuştur.
- Justinianus, iktidarın sembolü olarak yeryüzünün en büyük mabedini yaptırmaya karar verir ve Ayasofya inşaatının başına Trallesli Anthemius ve Miletli İsidoros getirilir.
- Sinan, Süleymaniye için İstanbul'un üçüncü tepesi seçer ve ilk kazma 1549'da vurulur.
- 02:23Temel Çukuru ve Zemin Etüdü
- Mimar Sinan, 108 bin metrekarelik arazide 150 metreye 70 metre ölçülerinde 6 metre derinliğinde bir temel çukuru kaldırır ve 100 bin tondan fazla toprağın hafriyatı 1,5 yıl sürer.
- 13 Haziran 1550'de Süleymaniye'nin inşası resmen başlar, ancak temel taşı konulduktan sonra iki yıl boyunca dışarıdan bakıldığında inşaatta gözle görülür hiçbir ilerleme kaydedilmez.
- Sinan, yumuşak zemin sorununu çözmek için şehrin kayalık zeminlerini seçer ve açtığı temel çukuruna dev kazıklar çaktırıp kayalar yığarak iki yıl boyunca toprağa metrekare başına 10-15 tonluk bir basınca maruz bırakır.
- 04:34Apartmanlı Temel Tekniği
- Mimar Sinan, Süleymaniye için doğru yer seçimi ve zemin etüdüne ek olarak kazık temel tekniğini de kullanır ve temeline 30 bin yakın kazık çakar.
- Sinan, Süleymaniye'de düz temel yerine basamaklar halinde genişleyen piramidal bir temel kullanır ve binanın zeminle temas ettiği yüzeyi tam iki katına çıkartır.
- Apartmanlı temel, binanın zemine olduğundan daha hafif şekilde oturmasını sağlarken aynı zamanda deprem anında binaya hacıyatmaz gibi davranma kabiliyeti de kazandırır.
- 05:56Korozyon ve Drenaj Sistemi
- Mimar Sinan'ın önünde aşması gereken bir engel daha vardır: korozyon, yeraltındaki gizli tehlike.
- Sinan, Süleymaniye'nin altına karmaşık bir tünel ve drenaj hattı kurarak zeminde biriken suyu binadan uzaklaştırır.
- Bu tünellerde biriken su önce külliye içindeki bir havuzda toplanır ve kuş uçumu 350 metre uzaktaki Halice drenaj edilir.
- 08:29Duvar Örgüsü ve Kurşun Kenet Sistemi
- Mimar Sinan, devasa boyutlar için güçlü bir temelin tek başına yetmeyeceğinin de farkındadır ve 1552'de Roma betonundan dört kat daha dayanıklı bir harçla Süleymaniye'nin duvarlarını yükseltir.
- Mimar Sinan'ın doğal taşları birbirine kenetlemek için kurşun kenet sistemini kullanır; bu sistemde taşların birbirlerine karşılık gelecek şekilde açılan deliklere metal elemanlar yerleştirilir ve kurşunla doldurulur.
- Süleymaniye'de 44.085 adet metal eleman ile yaklaşık 42.000 kg kurşun kullanılarak doğal taşlar birbirlerine kenetlenmiştir.
- 10:23Deprem Dayanıklılığı ve Minareler
- Mimar Sinan, Süleymaniye'yi 180 bin metreküplük bir yapboz gibi inşa eder ve kurşun kenetlerle birbirine bağlanan kesme taşlar olası bir sallantı anında hareket ederek yığma taştan oluşan dev yapı antisistik bir davranış gösterir.
- Sinan, inşa ettiği bazı binalarda statiği kontrol etmek için döner sütunları kullanır; bunun örneklerinden biri 1580'de Üsküdar'da inşa ettiği Şemsi Paşa Camii'nde görülebilir.
- Minareler caminin en zor parçasıydı çünkü bu devasa yapılar hiçbir çelik konstrüksiyon kullanılmadan yığma taş usulüyle 24 katlı bir bina kadar yükselecek ve sadece 4,5 metre çapında olacaktı.
- 12:45Süleymaniye Camii'nin Minareleri
- Süleymaniye Camii'nin yetmişbeş metre uzunluğunda üç şerefeli minaresi, en tepe noktasına ikiyüzotuz basamakla çıkılıyor.
- Sinan minarelerin zarif olmasını istemiş ve kurşun kenet sistemini değiştirerek hem yatay hem dikey çift yönlü olarak uygulamış, bu da minarelere ekstra esneklik kazandırmıştır.
- 13:23Minarelerin Esnekliği
- Süleymaniye Camii üç boyutlu olarak modellenmiş ve depremde nasıl davranacağı incelenmiştir.
- Onyedi Ağustos Kocaeli depremi simüle edildiğinde, büyük kubbenin tepesinde yaklaşık sıfırvirgülotuz santimetre yüksek olan güney ve doğu minarelerin tepesinde yaklaşık on buçuk santimetre hareket görülmüştür.
- Kobe depremi etkisi altında yüksek olan güney ve doğu minarelerin tepesinde yaklaşık olarak yirmibeş santimetre hareket görülmüş ve bina yıkılmamıştır.
- 14:10Minarelerin Dayanıklılığı
- Beş asırlık bir yapı için böyle bir sonuç alınması, Mimar Sinan'ın ne kadar dahi bir insan olduğunu göstermektedir.
- Yirmibir yüzyıl teknolojisi ile inşa edilse Süleymaniye'nin yetmişbeş metrelik minareleri maksimum onüç santimetre esneyebilirken, Sinan'ın beş asır önce çelik ve çimento kullanmadan inşa ettiği minareler tam kırkbeş santimetre esnese dahi yıkılmıyor.
- Bugün yüzseksenbir metrelik bir gökdelen bile en tepe noktasında otuziki santim esnerken, Süleymaniye'nin minareleri modern mimariden üç kat daha esnektir.
- Bu yüzden devasa ölçülerine rağmen Süleymaniye yapılışının üzerinden geçen beş asırda seksendokuz depremden hiç hasar almadan çıkar.