Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği'nin Koster Akademi kapsamında gerçekleştirdiği bir sektör söyleşisidir. Konuşmacı, Bandırma 17 Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Profesör Dr. Mustafa Sarı'dır.
- Video, Marmara Denizi'ndeki müsilaj sorununun oluşum mekanizmasını, nedenlerini ve etkilerini detaylı şekilde ele almaktadır. Müsilaj oluşumunda etkili olan üç temel faktör (yüksek su sıcaklığı, durağan deniz şartları ve yüksek besin elementi miktarı) açıklanmakta, deniz ekosistemine etkileri ve balıkçılık sektörüne olan zararları anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca müsilajın deniz habitatına etkileri gösteren fotoğraflar ve dalış görüntüleri sunulmakta, çözüm önerileri arasında Marmara Denizi'nin koruma alanı ilan edilmesi, atık yönetim politikasının değiştirilmesi, ileri biyolojik arıtmaya geçilmesi ve iklim değişikliğine dikkat edilmesi bulunmaktadır. Konuşmacı, atıkları azalttığımız takdirde Marmara Denizi'nin beş yıl içinde eski haline dönebileceğini belirtmektedir.
- 00:07Müsilaj Sorunu ve Konuk Tanıtımı
- Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği'nin Koster Akademi Sektör Söyleşisi'nde Marmara Denizi'nde son dönemde sıklıkla görülen müsilaj konusu ele alınacak.
- Bandırma 17 Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Profesör Dr. Mustafa Sarı konuk olarak sunum yapacak.
- Şubat ayından itibaren yoğun bir şekilde Marmara Denizi'nde görülen müsilaj sorunu, ülkenin ve sektörün gündem maddelerinden biri haline gelmiştir.
- 01:25Müsilajın Deniz Habitatına Etkileri
- Müsilajın deniz habitatında etkileri, deniz patlıcanı gibi canlıların deniz zeminini kaplayan müsilajlar altında ölmemek için epina gibi deniz kabuklarının üstüne çıkmasıyla gösterilebilir.
- Müsilaj, denizin yüzeyinde toplanmış köpükler olarak görülürken, aslında suyun altında gerçekleşen bir olaydır.
- Denizin içerisinde mikroskobik bitkicikler (fitoplankton) ilk biyolojik üretimi gerçekleştirir, ancak bazı şartların bozulmasıyla hızla çoğalır ve besin elementleri tükenir.
- 03:43Müsilajın Oluşumu ve Derinliklerdeki Etkileri
- Denge bozulduğunda, fitoplankton kendilerini korumak için ortama mukus kıvamında salya (müsilaj) salgılar ve bu salgı mikroorganizmalar için ideal bir ortam oluşturur.
- Müsilaj, denizin içerisinde topaklanır ve yüzlerce metre, onlarca metre uzayabilen şeffaf bir oluşum meydana gelir.
- Derinliklerde müsilaj yoğunluğu artar, parçacıklar büyür ve ışık azalır; 30 metre derinlikte ışık tamamen biter ve zifiri karanlık olur.
- 09:35Müsilajın Tetikleyicileri
- Müsilaj oluşumunda üç tetikleyici vardır: suyun sıcaklığının ortalamadan yüksek olması, deniz şartlarının durağan olması ve su ortamında yüksek miktarda besin elementi bulunması.
- Bu üç tetikleyici bir araya geldiğinde, müsilaj birden ortaya çıkar.
- Kasım ayından beri balıkçılar müsilaj oluşumundan şikayet etmiş, ağlarını bırakamadıklarını ve iflas edeceklerini söylemişlerdir.
- 10:09Marmara Denizi'nin Sıcaklık Verileri
- 2021 yılında Mayıs ayının başı itibarıyla 40 yıllık ortalama sıcaklık verilerine göre Marmara Denizi'nin yaklaşık 2,5 derece daha sıcak olduğu görülmektedir.
- 2000 yılından itibaren günlük sıcaklıkların hep ortalamanın üstünde bir sapmaya sahip olduğu ve 1982 yılından 2021 yılına kadar yükselen bir seyir izlediği belirtilmektedir.
- Önümüzdeki yıllarda da bu trendin yükselmeye devam edeceği öngörülüyor.
- 11:39Marmara Denizi'nin Durağan Yapısı
- Marmara Denizi orijinal yapısı gereği durağan bir denizdir; Akdenizle Karadeniz'in arasında sıkışmış, dar bir boğazı ile Karadeniz'e bağlı ve Ege'ye bağlıdır.
- Karadeniz'den gelen 18 civarındaki tuzluluktaki sular boğazın üstünden Marmara'ya girerken, Akdeniz'in sıcak, yoğun ve tuzlu suları 1938 tuzluluktaki suları alttan güneyden kuzeye doğru akar.
- Marmara Denizi'nin altında 14-15 derece sıcaklığa sahip Akdeniz suları, yüzeyinde ise az tuzlu Karadeniz suları bulunur ve bu iki yoğunluğu farklı su tabakası birbirine çok fazla karışmaz.
- 13:22Marmara Denizi'nin Akıntıları
- Marmara Denizi'nin yüzey akıntıları neredeyse tamamı Karadeniz'den gelen suya bağlıdır ve üç tane büyük döngü yapar: Prens Adaları, İmran Adası ve Marmara Adası'nın arka tarafındaki çukurda.
- Alttan gelen su Marmara Adası'nın oradan, İmran'ın oradan ve İstanbul Boğazı'ndan geçer.
- Marmara Denizi'nin durağan yapısını belirleyen Karadeniz'den gelen su miktarı mevsimlere göre değişkenlik gösterir; Ekim ayında minimum düzeydeyken Haziran ayında maksimum düzeyde olur.
- 14:41Müsilaj Oluşumu ve Besin Elementleri
- Akdeniz havzasındaki denizlerde 1729 yılından beri bilinen müsilaj, doğal olarak ortaya çıkarken, Marmara'daki müsilaj yoğunluğu daha fazladır.
- Müsilaj genellikle Ekim sonundan Haziran başına kadar görülür ve Karadeniz'den gelen su miktarı ile ilişkilidir; akıntı azaldığında müsilaj oluşma olasılığı artar.
- Müsilaj oluşumunda besin elementleri (azot, fosfor, silikat, sülfat) önemlidir, özellikle azot ve fosfor arasındaki oran bozulduğunda denizde şartlar değişmeye başlar.
- 16:13Besin Elementlerinin Kaynakları ve Marmara Denizi'nin Çevresi
- Azot ve fosfor kirleticilerden gelir: kanalizasyon atıkları, evsel atıklar, endüstriyel atıklar, tarımda kullanılan hücreler, zehirler, organa fosfatlı pestisitler ve böcek öldürücüler.
- Marmara Denizi'nin çevresinde 25 milyon insan yaşıyor ve bu insanların atıkları doğrudan ya da dolaylı Marmara Denizi'ne gidiyor.
- Derin deniz deşarjı, Türk Birliği Yönetmeliği hükümlerine göre sınır değerlere kadar arıtılan suyu daha az ekosistemi etkilesin diye denizin dibine vermek demektir, ancak bu uygulama tam olarak nasıl uygulandığı belirtilmemiştir.
- 17:43Marmara Denizi'ndeki Atık Sorunu
- Bandırma'nın atıkları toplanıp ön arıtmadan geçiriliyor, ancak bu arıtma sadece fiziksel parçacıkları ayırıyor, atıkları arıtmıyor.
- Türkiye'nin 25 milyonun evsel atıkları ve endüstrisinin yarısı Marmara Denizi çevresinde kümelenmiş durumda.
- Marmara Denizi'ne doğrudan veya dolaylı olarak tüm atıklar gönderiliyor ve yoğun tarımsal faaliyetlerin atıkları da denize gidiyor.
- 18:57Müsilaj Kümelerinin Görüntülenmesi
- Müsilaj kümeleri 22 Nisan'da Erdek Körfezi'nde yüzeye çıkmış, floresan gibi beyaz ip oluşumları olarak görülmüş.
- Kapıdağ Yarımadası çevresindeki müsilaj kümeleri yüzeye çıkmamış, suyun altında kalmış.
- 24 Mayıs'ta görüntü değişmemiş, yoğunluk artmış ve devam etmiş.
- 21:04Müsilajın Etkileri
- Müsilaj psikolojik etkileri var ve balıkları öldürmüş, yoğunlaştığında eksi üç metre aralığındaki oksijeni bitirmiş.
- Müsilaj yüzeyi kaplayarak güneş ışığının geçmesini engellemiş ve binlerce balığın solungaçlarını tıkayarak ölmesine neden olmuş.
- Sualtı görüntülerinde hamsi, gümüş, barbun, tekir, zargana, kefal, iskorpit, izmarit, vatoz, dil balığı ve kalkan gibi çeşitli balık türlerinin oksijensizlikten ölüp kaldığı görülmüş.
- 23:01Müsilajın Ekolojik Etkileri
- Müsilaj dibe çöktüğünde yalancı bir örtü oluşturuyor ve denizin dibindeki organizmaları (kurtlar, midyeler, istiridyeler, deniz tarakları, süngerler, mercanlar) sarıyor.
- Müsilajın etkisiyle Marmara Denizi'nin ilk otuz metrede yer alan toplulukların büyük bir kısmı ölmüş.
- Büyükada civarındaki sarı mercan dalları ve kırmızı mercan kolonilerinin neredeyse tamamı ölmüş.
- 24:44Balıkçılık ve Müsilaj
- Müsilaj balıkçılığı etkilemiş, balıkçılar iflasın eşiğine gelmiş.
- Konuşmacı 1,5 sene önce balıkçıların yeni kabusunun ağlarına yapışan deniz salyası olduğunu söylemiş.
- 26 Şubat 2020'de Atlantik Okyanusu'nda serbest su adında bir yosunun Marmara'da bir kuşak oluştuğunu ve gelecek yıllarda daha çok müsilaj göreceğimizi belirtmiş.
- 25:35Balıkçıların Rolü ve Çözüm Önerileri
- Balıkçıların da müsilaj sorununa payı var, algara (karides troll) kullanıyorlar.
- Marmara'da karides avlayan tekneler var, bu tekneler denizi üretirken kirliliği azaltacak organizmaları yok ediyor.
- Müsilaj sorununa çözüm olarak midye yetiştiriciliği gibi özümleme kapasitesini artıracak sistemler öneriliyor.
- 27:10Marmara Denizi Müsilaj Sorunu
- Müsilaj, suyun arıtmadığımız atıklara bağlı ve birliği azaltma gücüne sahip bir durumdur.
- Müsilaj, midyelerin üremelerini, büyümelerini ve beslenmelerini etkileyerek balıkçıları isyan ettirmiştir.
- Devlet, hazırlanan 22 maddelik eylem planı içerisinde balıkçılara destek taahhüdünde bulunmuştur.
- 27:45Müsilajın Ekonomik Etkileri
- Marmara Denizi çevresinde küçük turizm işletmeleri, müsilaj sorunu nedeniyle zor durumdadır.
- Dünya ticaretinin %85'i denizler üstünden yapıldığı için Marmara Denizi çok önemlidir.
- Müsilaj, marinalar, balıkçı barınakları, limanlar ve az akıntılı bölgelerde bakım maliyetlerini artırmıştır.
- 28:45Müsilajın Denizcilik Sektörüne Etkileri
- Feribotların yüklemeleri ve posterlerin maliyetleri müsilaj nedeniyle artmıştır.
- Denizcilik sektöründe hem soğutma suyu hem de balık suyu olarak kullanılan deniz suyu filtrelerden geçirilmektedir.
- Müsilaj, denizcilik sektörüne ciddi maliyetler getirmektedir.
- 30:16Müsilajın Nedenleri ve Çözüm Önerileri
- Müsilajın üç temel etkeni vardır: yüksek sıcaklık, deniz suyu sıcaklığının 2,5 derece yüksek olması ve iklim değişikliği.
- Marmara Denizi'nin orijinal yapısı ve iklim değişikliğine bağlı meteorolojik koşullar müsilajın oluşumunda etkilidir.
- Müsilaj sorununu çözmek için atıkları azaltmak gerekmektedir; evsel, endüstriyel ve tarımsal atıkların arıtılması ve Marmara Denizi'ne verilmemesi önemlidir.
- 32:30Önlemler Paketi
- Marmara Denizi'nin özel ekosistemi bir bütün olarak koruma alanı ilan edilip korunmalıdır.
- Evsel ve endüstriyel atıklar ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmalıdır.
- Marmara Denizi'nin akarsu şebekesi yükünden kurtarılmalı ve tarımsal üretimde yeni uygulamalara geçilmelidir.
- 33:33Gelecek Planları
- Marmara Denizi'ni bütüncül bir yaklaşımla, iklim değişimini dikkate alarak yeni bir atık yönetim politikasına kavuşturmak gerekmektedir.
- Ekosistemine zarar veren avcılık teknikleri azaltılmalı ve süzen organizmaların çoğalmasına yardım edilmelidir.
- Sektörlerin ekonomik etkilerini önceden tahmin etmek için erken uyarı sistemi kurulmalıdır.
- 34:48Ege Denizi ve Müsilaj
- Müsilaj doğal bir süreç olarak Ege Denizi'nde, Karadeniz'de ve Marmara'da görülebilir.
- Ege Denizi'nde Marmara Denizi gibi yoğun müsilaj oluşumu beklenmemektedir çünkü üçlü tetikleyici faktörler bir arada değildir.
- Ege Denizi'nde sığ koylar, körfez içlerinde ve birliğin yüksek olduğu kapalı bölgelerde müsilaj oluşabilir.
- 36:36Müsilajdan Temizlenme Süreci
- Marmara Denizi'nin müsilajdan temizlenmesi için atıkları kesmek ve denize giden atıkları kesmek gerekmektedir.
- Eğer atıklar kesilirse, Marmara Denizi eski haline beş yıl içerisinde gelecektir.
- Ekosistem yaşayan bir organizmadır ve dengede kalmak için çaba içinde olacaktır.