Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ve konuk Bihter Türkan Ergül arasında geçen röportaj formatında bir sohbeti içermektedir. Bihter Türkan Ergül, sosyolog ve koku bilimcisi olarak tanıtılır.
- Videoda kokunun insan hayatındaki önemi, koku algısının bilinçaltındaki etkisi ve koku hafızasının özellikleri ele alınmaktadır. İçerik, uçucu yağlar, esansiyel yağlar, Anadolu'nun tarihi koku kültürü, Türk kültüründe kokuların ve tütsü geleneklerinin önemi gibi konuları kapsamaktadır. Konuşmacılar, 3200 yıllık Mezopotamya koku formülünden 3000 yıllık kil tabletlere kadar uzanan tarihsel koku uygulamalarını ve bunların günümüzdeki uygulamalarını karşılaştırmaktadır.
- Videoda ayrıca koku algısının görme engelli kişilerde bile hayat kalitesini etkilediği, COVID-19 döneminde koku yetisinin kaybedilmesinin hayat üzerindeki etkileri, doğal kokuların sağlığa faydaları, doğru parfüm uygulama teknikleri ve Türk kültüründe evlilik törenlerinde, doğum ritüellerinde ve dini uygulamalarda kokuların kullanımı gibi pratik bilgiler de paylaşılmaktadır. Video, 25 Haziran'ın Dünya Güzel Koku Günü olduğu bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:10Kokunun Önemi ve Kişisel Deneyimler
- Konuşmacı parfüm kullanmayı sevmediğini, herkesin şahsi bir kokusu olduğuna inandığını belirtiyor.
- Patrick Susskind'in kitabında kokunun inandırıcılığının çok kıymetli olduğu, gördüğümüz, duyduğumuz, hissettiğimiz ve dokunduğumuz şeylerden bile daha güçlü olduğu söyleniyor.
- Victor Hugo'nun "Hiçbir şey hatırayı koku kadar uyandırmaz" sözüne katılıyor ve her durumun, her anın, her kişinin ve her duygunun bir kokusu olduğuna inanıyor.
- 01:17Konuk Bihter Türkan Ergül'ün Kokuyla İlişkisi
- Konuk Bihter Türkan Ergül, evlat sahibi olunca iki kere anne olan biri olarak kokunun kıymetli olduğunu yaşayarak gördüğünü belirtiyor.
- Bebeğin koku ilişkisini, bebeğin anneyle bağındaki kokunun büyüsünü ve sevgilisinin kokusunu tanımlıyor.
- Parfüm yerine şahsi kokuyu, birey kokusunu sevdiğini ve kokunun bilinçaltındaki kıymetini önemsiyor.
- 03:00Bihter Türkan Ergül'ün Kokuyla İlişkisinin Başlangıcı
- Bihter Türkan Ergül, altı yaşında Türkiye'ye geldiğini, ailesinin Bulgaristan göçmen olduğunu ve gülücükle uğraştıklarını anlatıyor.
- Tıp kökenli bir ailenin kızı olduğunu, annesinin hemşire, amcalarının doktor olduğunu belirtiyor.
- Altı yılda görüşmemezliği sırasında annesinin "Bu tahta kokuyor" diyerek su içemediğini, bu durumun ailesinin panik etmesine neden olduğunu anlatıyor.
- 04:10Kokunun Algılanması ve Hafızası
- Bihter Türkan Ergül, kokuyu ayırt etmenin bir nevi gurmelik olduğunu, eczacı bir büyüğün gözlerine bağlayıp bitki tanıma derslerinde tarçın kokusunu tanımlayamadığını anlatıyor.
- Koku hafızasının görmeyle de kaydedildiğini, gözünüz kapalı bir melodiyi duyarak o kokuyu kodlayabileceğini belirtiyor.
- Koku hafızasının çok farklı bir şey olduğunu vurguluyor.
- 06:06Kokunun Fizyolojik Etkileri
- COVID-19'den sonra koku algısının hayatımızda ne kadar önemli olduğunu bir kez daha anladığımızı, birçok insanın COVID sonrası koku yetisini kaybettiğini belirtiyor.
- Koku, ilkel benliğimizde yer alan tek algı olduğunu, gördüğümüz bile retineye ters aktarılırken koku hiçbir reseptöre önbelleğe takılmadan mesaj verebilme özelliğine sahip olduğunu anlatıyor.
- Koku altı saniye içerisinde hormonları tetiklediğini, iki dakika içerisinde kana karıştığını ve otuz dakikada hücreye yerleştiğini, bu nedenle ne kokladığımızın çok önemli olduğunu vurguluyor.
- 06:54Doğal ve Sentetik Kokuların Farkı
- İngiliz nanesi koklamasının araba tutmasıyla ilgili sorunları çözdüğünü, lavanta yağı koklamasının iyi geldiğini belirtiyor.
- Lavantanın angustfolyo türünün uyku bozukluğu varsa melatonin hormonu tetiklemek için önemli olduğunu, doğal ve organik olanların hemen altına latincelerinin yazıldığını anlatıyor.
- Esansiyel yağ ile uçucu yağın Türkiye'de farklı olduğunu, Avrupa'da ise "esanscill oil" denildiği için kavram kargaşası olduğunu belirtiyor.
- 08:29Doğal Kokuların Üretimi ve Değeri
- Deterjanların içerisine konulan uçucu yağların koklanarak beyinlerde ve vücutta ağır metal oluşturduğunu belirtiyor.
- Saf organik bir gül yağı bir gramın yirmi damla olduğunu, dört kilo gülden bu kadar çıktığını anlatıyor.
- Gülün toplama saatinin beş ila yedi arasındadır, toplarken rahim esmasını okumak gerektiğini ve koparırken dalında mesaj vermek gerektiğini vurguluyor.
- 09:58Gülün Önemi ve Etkileri
- Gülün huzurunda olmak edep ister; açmış hali celal esması, gonca hali cemal esmasıdır.
- Tarihte hiçbir çiçeğe güle bahşedilmemiş bir ihtişam bahşedilmiştir; Sümerler, Kleopatra, Mısır, Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde gül efsanedir.
- Doğal gül kokladığımızda beyin dalgalarımızı ve vücudumuzun frekansını yükseltiriz, sentetiklerle bunu yapamayız.
- 10:40Gül Suyunun Kullanımı
- Gül suyu büyük şifa kaynağıdır, ancak damıtılmış, azaltılmış ve seyreltilmiş halde kullanılmalıdır.
- Gerçek gül suyu cam şişede olur ve biraz ekşi kokar; makyaj temizleme pamuğuna dökülmemeli, direkt yüzüze sıkılmalıdır.
- Her kişi kendine göre bulur kokusunu; lavanta gibi bazı kokular bazı kişilere daha iyi gelir.
- 11:51Burun Algısı ve Kokular
- Parfüm sunumlarında burun yorulduğunda kahve koklatılır, bu pazarlama tekniğidir.
- En çabuk yorulan ve dinlenen algı burun algısıdır; doğduğumuz andan son nefesimizi verene kadar çalışan tek algıdır.
- Muskat gibi kokular uyku zorluğu çeken çocuklara ılık badem sütüne veya anne sütünün içine katılarak içirilebilir.
- 13:06Kokunun Tarihi ve Kullanımı
- Betondorfin salgılattığı bilimsel olarak açıklandı; ani öfke patlamalarında bu tür uçucu yağlar tarih boyunca kullanılmıştır.
- Muskat evlilik törenlerinde ve zifaf gecelerinde yakarak veya tütsülenerek kullanılmıştır.
- Medeniyetlere göre koku kültürleri değişir; sadece bir son yüzyıldır kokuyu iki ibaret olarak algılamışız.
- 14:03Parfüm Uygulama Alanları
- Vücudumuzun en kıymetli yeri kulak arkası bölgesidir, damarları özel sıcak bölgeler olduğu için güzel şekilde yansıtıyor.
- Çukur bölgeler vücudumuzun mesaj merkezidir; bağışıklık sistemimiz çökmeye başladığında gribal enfeksiyondan önce son çağrıda bu bölgelerde koku yayılır.
- Anadolu kültüründe kulağın arkasına koku sürmek yoktur; Abdülkadir Geylani'nin "koku, adap ve usullere riayet eden bir kul için muhteşem bir nimettir" sözü vardır.
- 16:31Dünyanın İlk Parfümleri
- Elinde tutulan üçbinikiyüz yıllık bir koku formülü vardır; bu formül Mezopotamya'ya aittir.
- Dünyanın ilk parfümleri Taputi'nin ellerinden çıkmış ve orada kokuyu nasıl hazırlaması gerektiğini yazıyor, yıldızlara arz ediyor, dolunayda bekletiyor.
- Bu formülün orijinal müzesi'nde sergileniyor ve yaklaşık üç yıl süren bir çalışmanın ürünüdür.
- 18:02Anadolu Uygarlıklarında Koku Kültürü
- Anadolu uygarlıklarında kullanılan parfümlerde reçine, mür ve akgünlük gibi tanıdık kokular bulunur.
- Mür reçinesi ay'ı temsil eder, güneş'e saygıdan dolayı gece, akgünlük ise güneş'e saygıdan dolayı gündüz kullanılır.
- Mür aynı zamanda kadın enerjisini temsil eder ve İsis'i temsil eder.
- 20:12Koku Akademisi ve Eğitim Programı
- Dünyanın İlkoku Akademisi kurulmuş olup uluslararası mesleki programda uzmanlar yetiştirilmektedir.
- Bakü, Dubai, Amerika, Fransa ve Azerbaycan'dan öğrenciler dokuz profesör ve altı doçent kadrosunda eğitim almaktadır.
- Koku akademisinde topraktan şişelemeye kadar geçen süreç anlatılır ve üniversite boyutunda sınavlara tabi tutulur.
- 20:58Anadolu Parfümleri ve Formülleri
- Anadolu parfümleri gündelik hayatın kozmetik boyutunda olup, kültürü, formülü ve geleneği yaşatmak adına yapılmıştır.
- Bu parfümler 20 yıl önce kazılarda bulunmuş olan kil tabletlerden esinlenerek geliştirilmiştir.
- Anadolu'da yaklaşık 27-28 formül daha çalışılmış olup, çağdaş parfüm yapmak önemlidir.
- 22:37Parfüm Şişelerinin Tarihi Önemi
- İnce uzun altı yayvan parfüm şişeleri ticaret gemilerine taşınmış, sallandıkça koku bozulmasın diye yapılmıştır.
- Toprak yoluyla taşınmış parfüm şişelerinde kulup varsa beyler kullanılmış, ağzında küçük oyuk varsa içerisinde iris çiçeği kullanılmış demektir.
- Eskiden erkekler beyler boynuna asarlarmış, 18. yüzyıldan sonra hanımlar boyunlarını asmaya başlamışlardır.
- 23:50Gladyatörler ve Koku Kültürü
- Gladyatörler savaşa çıkma öncesi özel gladyatörler tarafından kokulu merhem, krem veya parfüm gibi bedenlerini ovulurlardı.
- Kafur ve biberiye içeren bu kokular savaşma içgüdüsünü itiyordu.
- Romalılar gladyatörlerin terliğini toplayıp gülle karıştırarak "ruhidium" adında bir parfüm yapmışlardır.
- 24:31Dünya Güzel Koku Günü
- Anadolu toprakları bir koku kültürüdür ve bu nedenle dünya güzel koku günü ilan edilmiştir.
- 25 Haziran Dünya Güzel Koku Günü sekiz yıldır Türkiye'den kutlanmaktadır.
- Bu kutlama anneler günü, babalar günü ve sevgililer günü gibi önemli günler gibi kabul edilmektedir.
- 25:01Gül Kokusunun Kullanımı
- UNESCO platformuna taşınan bir konu, ilan edildiği andan itibaren Türkiye'den dünyaya yayılacak.
- Gül kokusu sadece koklanarak kullanılır ve rehber rüyalar için iki kaşın arasına sürülür.
- Anadolu'da evlilik törenlerinde, eşinden ayrılmış kişilerde veya savaşa gidip dönmemiş kişilerde gül kokusu ritüellerinde kullanılır.
- 25:50Evlilik Ritüellerinde Gül
- Kadın düğün öncesi tütsüler ve zeytinyağlılarla bedenini kutsar, erkek ise üç gün kala doğaya çıkar.
- Asur'da kadın için dokuz değerli taş kullanılır, aç kalır ve yırtıcı hayvanlardan kaçarak hormonları salgılar.
- Evlilik günü kadın kendini yağlarla kutsar, dokuz taşı ipe bağlar ve kadının beline bağlar, bu Anadolu'daki altın kemerin geldiği noktadır.
- 26:39Kokuların Sosyal Kullanımı
- Günümüzde düğün haftası organizasyonlarında kadın kendini kutsamayı, erkek bebeği kutsamayı unutmuştur.
- Osmanlı'da kız görmeye gittiğinizde yanınıza zambak kokusu götürür, şerbetler karanfilli geliyorsa "buyurun gelin kızınızı isteyen" demektir.
- Hiyerarşide üstteki biri yeni gelen carı ya da geline hata yaptıysa, yüz göz olmaktansa mendile sümbül döküp gönderir, bu bir ihtar olarak kullanılır.
- 27:57Doğum ve Tütsüleme Geleneği
- Medeniyetlere göre değişen bir gelenek olarak, doğum başlayan kadın Anadolu'da evi tütsülenir.
- Sarayda Hürrem Sultan ve Valide Sultanlar da bu gelenekten yararlanmış, doğum hangi odada başladıysa orada yapılır.
- Tütsüleme, enerjiyi sıfırlamak, negatif enerjiyi temizlemek, zihin açmak ve dileklerin kabul olması için kullanılır.
- 29:12Tütsü Geleneğinin Dinlerdeki Yeri
- Tütsü geleneği hem semavi dinlerde hem de çok tanrılı dinlerde vardır.
- Musevilikte ve Hıristiyanlıkta tütsü ibadettir, İslam'da ise sünnettir.
- Osmanlı'da tütsü yakanlara "buhurizade" denir ve buhurizade'lerin maaşları vardır.