• Buradasın

    Karadeniz'in Zehirlenme Tehlikesi ve Okyanuslar Hakkında Bilimsel Sohbet

    youtube.com/watch?v=Bk-bMwNgl7U

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir sunucu ve bilim insanı Celal Şengör arasında geçen bilimsel bir sohbet programıdır. Programda "Celal Şengör Kanadı" olarak izleyicilerin merak ettiği konular ele alınmaktadır.
    • Video, Karadeniz'in zehirlenme tehlikesi ve okyanuslardaki ölü bölgeler (dead zones) konusunu merkeze almaktadır. İçerik, okyanusların oksijen döngüsü, Tetis Okyanusu'nun tarihsel gelişimi, Karadeniz'in 5 milyon yıllık tarihi ve günümüzdeki durumu hakkında bilimsel açıklamalar içermektedir. Ayrıca, Karadeniz'in dibindeki an aerobik ortamın zamanla zehirlenmeye başlayacağı ve bu durumun 60 kilometre çevresinde yaşayanları etkileyeceği konusunda uyarılar yapılmaktadır.
    • Videoda ayrıca, Karadeniz'in geleceğine dair endişeler, Marmara Boğazı'nın tarihsel gelişimi ve iç denizlerin geçici yapılar olduğu, iklim değişikliğinin bu tür denizleri yok edebileceği vurgulanmaktadır. Konuşmacılar, bu tehlikenin nedenlerini, basınç farkının rolünü ve çözüm önerilerini (kirliliği azaltma, tuzlu su akışı sağlama, dev pervanelerle karıştırma) tartışmaktadır.
    Programın Tanıtımı
    • Celal Şengör, Dinozor Dede programının ara vermesinden sonra tekrar izleyicilerin merak ettiği konuları cevaplayacak.
    • Ebrar ile tekrar bir araya gelme ihtimali var, özellikle okulların açılmasıyla.
    • Programda bilimin spekülatif alanlarıyla ilgili, yalan yanlış bilgilerin dolaştığı ve insanların inandığı yerlerde sorulara yanıt verilecek.
    00:53Karadeniz'in Patlayacağı Tezine Yanıt
    • Celal Şengör, bir programda Karadeniz'in patlayacağını söylemiş, ancak zaman dilimi vermemiş.
    • Bu tezine karşı kendini bilim adamı olarak tanımlayan profesör, doçent ve doktor ünvanlarına sahip kişiler "Celal saçmalıyor" demişler.
    • Celal Şengör, bu duruma "Cahille sohbeti kestim" diyerek yanıt vermiş.
    01:53Karadeniz'in Yapısı ve Okyanus Oksijen Döngüsü
    • Karadeniz'in yüzeyi ikiyüz metreye kadar oksijen soluyan hayat barındırıyor, altında ise oksijen soluyan hayat yok.
    • Okyanuslarda büyük bir oksijen döngüsü var, bu döngü Meksika Körfezi'nden başlayıp kuzeye doğru ilerliyor.
    • Körfez akıntısı (Gulf Stream) kuzeye giderken Coriolis gücünden ötürü sağa atılıyor ve Avrupa'yı yalayarak geçiyor.
    03:26Okyanus Oksijen Döngüsünün Devamı
    • Deniz soğuduğunda oksijen yüklü su yüzeyden geliyor, çöküyor ve mavi olarak devam ediyor.
    • Bu su kuzey kutbu'na ve güney kutbu'na doğru gidiyor, Pasifik Okyanusu'nun ortasından geçiyor.
    • Alaska'ya varacak olan su tekrar ısınıyor ve ekvatorda yüzeye geliyor, böylece döngü devam ediyor.
    04:16Wally Broker'in Teklifi
    • Konuşmacı, doktorasını yaparken Wally Broker'in kendisine hayatınızdaki en ciddi iş teklifini yaptığını anlatıyor.
    • Wally Broker, Columbia Üniversitesi ve Lamont Gözlemevi'nden gelen, sıvı jeoloji ve siyanografi jeoloji karışımı işlerle uğraşan büyük bir bilim insanıydı.
    • Wally Broker, Gambiya'nın Lamont Enstitüsü'nde bir tektonikçi aradıklarını ve konuşmacının ilgi duyup duymadığını sormuştu.
    06:14Okyanuslarda Ölü Bölgeler
    • Okyanuslarda 20. yüzyılın ikinci yarısında keşfedilen bazı elementler ve izotoplarla ilgilenen Wally Broker, okyanuslarda ölü bölgelerin oluşumunu açıklamıştır.
    • Ölü bölgeler, endüstrinin yarattığı şartlar ve akıntıların temizleyemediği, nüfus edemediği yerlerdir.
    • Akıntıların yakın geldiği yerlerde (Endonezya, Güney Afrika, Güney Amerika, Kanada'nın kuzeyi) ölü bölge yoktur çünkü akıntı temizler.
    08:50Okyanusların Döngüsü ve İklim Değişikliği
    • Okyanuslarda su döngüsünün olmadığı, suyun kendini yenilemesine imkan tanımadığı alanlar ölü zonlardır.
    • İklim değişmesinden ötürü bu döngü yavaş yavaş ortadan kalkmaktadır.
    • Geçmişte de okyanuslar zehirlenmiş, Gulf Stream'in yüzde elli'si gitmiş vaziyetteydi.
    09:32Kayaların Rengi ve Okyanus Hayatı
    • Kayaların rengi, çökeldiği sularda oksijen olup olmadığını gösterir; kırmızı renk oksijen varken, diğer renkler oksijen soluyan hayat olmadığı anlamına gelir.
    • Konuşmacı ve Saniye, kayaların rengine göre orada daha önce oksijen soluyan hayat var mı yok mu anlayabilmeyi ilk defa keşfetmişlerdir.
    • Denizlerin içini sürekli devri daim devri daimle değiştirmek gerekir, aksi takdirde oksijensiz olur ve balıklar ölür.
    12:15Pangea ve Okyanuslar
    • 252 milyon yıl önce dünyada tek bir kıta vardı: Pangea (hepsi demek).
    • Pangea'da Avustralya, Hindistan, Afrika, Güney Amerika, Kuzey Amerika, Asya ve Avrupa'nın bir kısmı bulunuyordu.
    • Titiz Okyanusu'nun bu konfigürasyonda dışarıyla teması yoktu, tamamen kapalıydı.
    14:20Karadeniz'in Ölümü
    • Pamirlerde ve Avrasya'nın en güneyinde, derin deniz hendeklerinde en derin yerler ilk ölmeye başlıyor.
    • Pamirlerde sürekli siyah renkli kayaçlar, oksijenli olmayan ve çok eski bir dönem gösterir.
    • Karadeniz'in ölmesiyle ilgili olarak, Taylan Boğazı'ndan Tetis Okyanusu'ndaki zehirli suların Karadeniz'e gittiği belirtiliyor.
    16:13Permiyen Dönemi ve Tetis Okyanusu
    • Yeni Zelanda'da yaşam canlı ve rahat bir şekilde devam ederken, Permiyen döneminde Lopin giyen bölgede yaşamın olmadığı siyah alanlar görülmektedir.
    • Permiyen'in sonunda Lopin giyen bölgede 252 milyon sene önce mantar fosillerinde müthiş bir artış olmuştur.
    • Mantar bolluğu, etrafta ölü ve çürüme olduğunu göstermektedir.
    17:35Tetis Okyanusunun Zehirlenmesi
    • Mantar bolluğu, ölüm tarlalarını göstermektedir ve bu bölgelerde oksijen soluyan böcek bile kalmamıştır.
    • Böceklerin yok olması, havayı zehirlemiş ve Tetis'teki kirlenme kilometrelerce içeriye kadar yayılmıştır.
    • Tetis okyanusunun dibinde volkanlar patlamaya başlamış, bu patlamalar sakin alt tabakayı harekete geçirerek okyanusu zehirlemiştir.
    19:36Biyoçeşitliliğin Azalması
    • Biyoçeşitlilik eğrisinde 450 milyon yıl önce yüksek seviyede olan değer, 250 milyon yıl önce dibe vurmuştur.
    • 2,5 milyar yıl önce dünyanın gördüğü en büyük yok oluş olmuştur, bu da oksijen soluyan canlılar için büyük bir felaket olmuştur.
    • Pangea parçalanmaya başladığında Tetis kapalı halini kaybetmiş ve biyoçeşitlilik toparlanmaya başlamıştır.
    22:09Karadeniz'in Zehirlenmesi
    • Karadeniz'in dünya ile temas edebileceği tek yer İstanbul Boğazı'dır, Tuna Nehri ise Avrupa'nın çöpünü getirerek Karadeniz'i zehirlemektedir.
    • Karadeniz'in tuzluluğu dünya okyanuslarına benzer olmasına rağmen, yüzeydeki tabaka batmadığı için tuzluluğu azalmaktadır.
    • Karadeniz'in üst seviyesi dönemiyor, bu nedenle Ege'den gelen tuzlu su da yeterli olmamaktadır.
    24:58Karadeniz'in Tarihi
    • Karadeniz başlangıçta bir göl değil, bir denizin parçası olan Paratetis'in bir parçasıdır.
    • Paratetis 30 milyon sene evvel Zürih'ten başlayıp Aral Gölü'ne kadar uzanmaktadır.
    • Paratetis içerisinde Karadeniz ve Hazar Denizi bulunmaktadır, dağ oluşumu ve sıkıştırma sonucu bu bölgeler göle dönüşmüştür.
    25:37Karadeniz'in Tarihsel Gelişimi
    • Romanya'da olduğu gibi, Viyana havzası izole olup su tatlanırken, Macar ovaları ve Panonya havzası kuruyor, sadece Karadeniz ve Hazar Denizi kalıyor.
    • Karadeniz'in bugünkü sınırları yaklaşık beş milyon sene evvel başlıyor ve buzul çağlarında bugünkü haline ulaşıyor.
    • Anadolu'da ilk medeniyetler oluşurken (Göbeklitepe) Karadeniz diye bir deniz yoktu, sadece Karagöl vardı ve bu göl zehirli bir ortamda bulunuyordu.
    26:45Buzul Çağının Etkileri
    • Büyük buzullar Avrasya'da kıtayı bastırarak, normalde Karadeniz'e akacak nehirlerin Kuzey Denizi'ne akmasına neden oluyor.
    • Nehirlerin denize akması tatlı su sağladığı için deniz için olumlu bir etki yaratıyor, ancak tatlı su önlerinde üst tabaka daha az yoğun oluyor.
    • Akdeniz'in 8 milyon yıl önce Cebelitarık ve Güneydoğu Türkiye'nin kapanmasıyla kuruduğu, ancak 5 milyon yıl önce Cebelitarık'ın açılmasıyla tekrar canlandığı belirtiliyor.
    28:56Karadeniz'in Geleceği
    • Karadeniz'in tatlı suyla tuzlu suyu ayıran çizgi her yıl ölçülebilir miktarlarda yükseliyor, bu da denizin ölebileceği bir işaret.
    • Çocukluğumuzda 200 metre olan bu çizgi, günümüzde 136 metreye kadar düşmüş, yani 70 metre daralmış durumda.
    • Marmara Boğazı, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı yaklaşık 8000 yıl önce oluşmuş, bu tarihten önce Küçükçekmece Berzahından yukarıya doğru bir bağlantı vardı.
    30:02Marmara ve Karadeniz Arasındaki Bağlantı
    • Marmara ile Karadeniz arasında doğal bir bağlantı var, ancak Kanal İstanbul'un yapılması için bu bağlantı kullanılmamış.
    • Marmara'nın Karadeniz'e bağlanması, Karadeniz'in ömrünü uzatmadı çünkü Karadeniz sularını dışarı boşaltıyor.
    • Marmara, Karadeniz'e su veremiyor, sadece kırk yılda bir en alt akıntı ile tuzlu suyu Karadeniz'e boşaltıyor.
    30:52Karadeniz'in Patlama Riski
    • Karadeniz'in dibindeki an aerobik ortam, yukarıya doğru gelirken basınç azalması nedeniyle fokurdamaya başlayacak ve zehirli hava verecek.
    • Bu zehirli hava altmış kilometre çevresinde yaşayanları zehirleyecek ve permiyendeki hayvanlara dönüşecek.
    • Karadeniz'in korunması için endüstriyel atıkların kesilmesi gerekiyor.
    32:05Tuna Denizi ve Karadeniz İlişkisi
    • Tuna Denizi'nin taşıdığı pisliği kesmek için onu Karadeniz'e yakın bir yerlerde bol tuzlanması öneriliyor.
    • Bu durum, Karadeniz'deki yoğunluk azlığını düşürebilir.
    • Önemli olan kirliliği azaltmak, çünkü bu doğanın bir döngüsü olabilir.
    32:55Kamerun'daki Benzer Bir Olay
    • Kamerun'da bir volkan üzerindeki krater gölünde karbondioksit sızmış, birikmiş ve göl patlamış.
    • Göl patlayınca karbondioksit aşağıya indi ve etraftaki vadilerde yaşayan hayvanlar karbonhidraz zehirlemesiyle ölmüş.
    • Karadeniz'de de hidrojen sülfür yüzeye gelecek ve havadan ağır olduğu için insanları öldürecek.
    33:37Karadeniz'i Karıştırmak
    • Karadeniz'i karıştırmanın yolu dev pervaneler kullanmak olabilir, ancak bu mühendislerin yapacağı bir iş.
    • Karadeniz'in üst suyuyla alt suyunu karıştırmak gerekiyor.
    • Karadeniz'in zehirli kısmının üst sınırının yüzeye varma hızı, geçen yüzyılda 200 metreyken şimdi 176 metre olmuş.
    35:07Marmara Denizi'nin Durumu
    • Marmara Denizi'nin dibinde de yavaş yavaş ölüm alanları başlamış ve bu giderek artıyor.
    • Marmara Denizi'nin büyük avantajı, Karadeniz'in beslemesi ve Çanakkale'nin boşaltması.
    • İç denizler ve göller geçici yapılardır, jeolojide her şey geçici olup okyanuslar şekil değiştirirken duruyor.
    37:25Karadeniz'in Önemi
    • Karadeniz'in patlaması bir atom bombası patlaması gibi olacak ve insanları zehirleyecek.
    • Bu durum Türkiye açısından ciddi bir sorun olabilir.
    • Karadeniz'in çoğunluğu Türkiye'de bulunuyor.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor