Buradasın

Kahramanmaraş Depremi Sonrası İnşaat Mühendisliği ve Deprem Bilimi Röportajı

youtube.com/watch?v=plaFBMj7B34

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu podcast programında Nil Örnek, İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği'nden Yardımcı Doçent Dr. Fatih Sütçü ile Kahramanmaraş depremi sonrası bir röportaj gerçekleştiriyor. Fatih Bey, Japonya'da doktora yapmış ve deprem dayanıklı binalar üzerine araştırmalar yapan bir uzmandır.
Video, deprem sonrası binaların hasar kontrolü, deprem biliminin önemi ve bina deprem dayanıklılığı tespit yöntemleri üzerine odaklanıyor. Röportajda deprem dayanıklı binaların nasıl yapıldığı, mevcut binaların nasıl güçlendirilebileceği, karot işlemleri, bina inceleme süreçleri ve deprem sonrası binaların performans seviyeleri detaylı olarak anlatılıyor.
Ayrıca videoda İstanbul'daki binaların güvenliği, zemin koşullarının bina inşaatına etkisi, deprem sarsıntısının frekansı, farklı yükseklikteki binaların depremdeki davranışları ve yıkılan binaların nedenleri gibi konular ele alınıyor. Son bölümde ise Japonya'daki inşaat sektöründeki disiplin, çalışma etiği ve inşaat mühendisliğinde uzmanlaşma konuları tartışılıyor.

00:02Podcast Serisi ve Konuk Tanıtımı: Nil Örnek, "Nasıl Olunur?" adlı podcast serisinde mesleklerini ustalıkla icra eden insanlara "Nasıl olunur?" sorusunu soruyor.
Bu bölümde konuk, İTÜ İnşaat Mühendisliği'nden Yardımcı Doç. Dr. Fatih Sütçü.
Yayının Kahramanmaraş depreminin ardından 10-12 gün sonra yapıldığı belirtiliyor.
01:00Deprem Sonrası Durum ve Bilimsel Yaklaşım: Nil Örnek, deprem sonrası üzüntü ve öfkesini dile getirirken, "ölümün olduğu yerde hiçbir şey ciddi değildir" cümlesinin haklı olduğunu vurguluyor.
Deprem bölgesinde neler olduğunun yanı sıra bugünden sonra neler olabileceğini anlamak için bilime sığınıyor.
İTÜ'nün Fatih Sütçü ile yaptığı yayınların faydalı olduğunu düşünüyor.
02:57Deprem Sonrası Hasar Kontrol Çalışmaları: Fatih Sütçü, Adıyaman'dan deprem bölgesinden döndüklerini ve İTÜ ekibi olarak hızlı bir hasar kontrol çalışması yaptıklarını belirtiyor.
Öncelikli olarak hastaneler, okullar, spor salonları ve diğer kamu binalarına bakıyorlar.
Hayatın en hızlı şekilde normale dönebilmesi için önce kamu yapılarının ayağa kalkıp kullanılabilir ya da kullanılamaz olduğuna karar verilmesi gerekiyor.
03:41Hasar Kontrol Süreci: Üç günlük bir turdan sonra, İTÜ ekibi yine yola çıkacak ve birkaç tur yapılacak.
Hasar kontrolünde, deprem geçirmiş binalarda beklenen hasarların yanı sıra beklenmedik hasarların tespit edilmesi ve bunların ani yıkıma sebep olup olmayacağı inceleniyor.
Hasar almış bir binada görülen hasarların bir dili vardır ve bu hasarların binanın bundan sonra neler yapabileceğini anlatır.
05:26Fatih Sütçü'nün Kişisel Geçmişi: Fatih Sütçü, Konyalı olup Konya Anadolu Lisesi'nde okumuş ve Japonya'yı küçükten beri çok sevmiş.
Babasının teşvikiyle Türkiye'deki birçok ülkenin konsolosluğuna mektup yazarak ülkeler hakkında bilgi almış.
Japonya Büyükelçiliği'nden gelen kutuda Japonya ile ilgili broşürler, çocuk boyama kitapları, oyuncaklar ve çıkartmalar bulunmuş.
08:13Eğitim ve Japonya'daki Deneyimleri: İnşaat mühendisliğini okuduktan sonra master'ı da aynı alanda yaptıktan sonra doktora konusunda depreme yönelmeye karar vermiş.
Amerika'daki bazı üniversitelere ve Japonya'daki bazı üniversitelere başvurmuş, Japonya'dan Tohok Üniversitesi'nden kabul almış.
Japonya'da dört-beş sene geçirmiş, Tokyo Institute of Technology'de (ITU benzeri bir üniversite) ziyaretçi profesör olarak iki-iki buçuk yıl yardımcı doçent olarak çalışmış.
09:03Deprem Dayanıklılık Araştırmaları: Konuşmacı, Japonya'da araştırma projeleri nedeniyle yaklaşık iki-üç ayda bir bulunmuş ve doktorasını Japonca yapmış.
Spesifik olarak binaları yenilikçi yöntemlerle depreme dayanıklı hale getirme konusunda araştırma yapıyor.
Araştırmaları iki ana başlıkta odaklanıyor: sismik izolasyon (binanın altına depremden yalıtan mesnetler yerleştirme) ve enerji sönümleyiciler (binalara amortisörler takarak depremin enerjisini yutma).
10:14Deprem Dayanıklılık Teknolojileri: Sismik izolasyon ve enerji sönümleyiciler hem yeni binalar yapılırken hem de mevcut binalarda sonradan uygulanabilir.
2013 senesinde Sağlık Bakanlığı'nın yayınladığı genelgeyle riskli deprem bölgelerindeki 100 yatak ve üzerindeki devlet hastanelerinin sismik izolatörlü yapılması sağlanmış.
İstanbul'da Başakşehir Çam Sakura Hastanesi, Okmeydanı Eğitim Araştırma Hastanesi, Göztepe Eğitim Araştırma Hastanesi, Kartal Eğitim Araştırma Hastanesi, Cerrahpaşa, Siya Hersek, Haydarpaşa Devlet Hastanesi ve Taksim İlkyardım gibi hastaneler sismik izolasyonlu olarak yapılmış.
12:54Deprem Sonrası Bina Değerlendirmesi: Deprem sonrası binaların hasar durumunu değerlendirmek için uzmanlar yerinde gidip resmi belgelerle karar vermelidir.
Konuşmacı, Instagram hesabına gelen fotoğraflara göre bazı binaların tehlikeli olduğunu belirterek "binanıza girmeyin" uyarısı vermiştir.
Özellikle alt kat kolonlarında deprem geçirmiş ve hasar almış binalarda, çatlakların şekline, yerlerine, miktarlarına, kalınlığına ve uzunluklarına bağlı olarak tehlikeli olup olmadığına karar verilebilir.
16:09Tehlikeli Çatlaklar: Binayı ayakta tutan taşıyıcı elemanlar olan kolonlardaki çatlaklar daha riskli hasarlardır.
Betonarme kolonlarda en tepesinden başlayan ve 45 derece gibi çapraz şekilde ilerleyen, en az 2 milimetre kalınlığında çatlaklar binanın çok riskli olduğunun habercisidir.
En belirgin hasar perde duvarlarda ve betonarme kolonlarda çapraz çatlaklardır.
17:44Yeni Binaların Durumu: 2007'den sonra yapılmış binalar, göreceli olarak daha eski binalara göre durumları daha iyi olmaktadır.
2018 yapımı binaların hasar gördüğünü veya 2020 yapımı bazı binaların büyük yıkıntıya uğradığını biliyoruz, ancak bunların inşaatı kötü yapılmıştır.
Hasarların nedeni hesaplarından ziyade inşaat uygulamasında problemlerdir.
18:10Bina Güvenliği ve Tespit Zorlukları: Vatandaşlar genellikle bina güvenliği konusunda bilgi sahibi olamazlar, çünkü hileyi iyi yaparsanız kimse yakalayamaz.
Düzgün yapılmış binalarda risk olup olmadığını anlayabiliriz, ancak 2020 yapımı bir binadan şüphelenilmez.
Eski bir bina varsa uzmana gösterilebilir, ancak denetleyicilerin diploma kiraladığı gibi sorunlar var.
20:07Bina Malzemeleri ve Yapı Sistemi: Binanın taşıyıcı elemanları betonarme olup, binayı ayakta tutan ve koruyan yapıdır.
Betonarme içinde beton ve çelik bulunur; betonarme kolon, kirişler, döşemeler ve temeldir.
Betonun içinde kum, çakıl, çimento, su ve hava boşluğu bulunur, bunların belli oranları vardır.
21:08Betonun Çürüme Nedenleri: Betonun içine tuz veya klorun nüfuz etmesi en olumsuz unsurlardan biridir.
Deniz kumundan gelen tuz, betonu hızlı çürütür ve demire olumsuz etki yapar.
Demir paslanır, kabuklanır ve genişler, bu da betonun çürüme sürecini hızlandırır.
22:45Betonun Dayanıklılığı ve Ömrü: Beton ve çelik üzerlerine gelen yükleri paylaşır; basınç kuvveti beton, çekme kuvveti çelik karşılar.
Betonun basınç dayanımı, küp şekerin üzerine bastırılan kuvvetle karşılaştırılabilir (C30: 300 kg, C20: 200 kg).
Binanın ekonomik ömrü 50 yıldır; bu süre içinde fazla tamirat gerektirmeden kullanılabilir.
24:01İstanbul'daki Binalar ve Bakım Süreci: İstanbul'daki binaların yaklaşık %25'i 2000 sonrası yönetmeliklerle yapılmış olsa da eski binalar hala duruyor.
Kiracılar genellikle bina bakımı için başvuramaz çünkü tapuyla başvurulduğu için.
Bina sahibi olmak için en kolay senaryo, binanın depreme dayanıklı olup olmadığını tespit ettirmektir.
25:37Bina Deprem Tespiti Yöntemleri: Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018 tarihli en güncel yönetmeliğimizdir ve bir binanın dayanımının nasıl tespit edileceği madde madde açıklanmaktadır.
Bina tespiti için öncelikle yerinde inceleme yapılır, gözle görülen çatlak ve hasarlar onarılır, sonra bina projesine uygunluğu kontrol edilir.
Betonarme binalar için betonun evsafı durumu hakkında bilgi edinmek gerekir, bunun için binanın malzemesinden küçük bir miktar örnek alınır (karot).
27:10Karot Alma ve Analiz Süreci: Karot, matkap gibi bir alet ile binanın en çok yük taşıyan alt katlarından alınır, üst kattaki kolonlar genellikle daha iyi durumdadır.
Karotlar basınç deneyine gönderilir ve kolonların köşelerinden sıyırma yapılarak demirlerin aralıkları ve nervürleri gözle tespit edilir.
Bina röntgenle taranarak her yerinde demirlerin varlığı tespit edilir ve paslanma (korozyon) durumu değerlendirilir.
29:30Yapısal Analiz ve Sonuç Raporu: Toplanan bilgiler yapısal analiz yapabilen bir yazılıma girilir ve yönetmeliğin tarif ettiği deprem şiddeti seviyesinde simülasyon yapılır.
Simülasyon sonucunda binadaki kolonlardan, kirişlerden ne kadarında hasar oluşacağı, katlar arası deformasyon ve kaymalar değerlendirilir.
Binanın performansına yönelik sonuç raporu yazılır ve binanın "hemen kullanım durumunda", "can güvenliği durumunda", "göçme öncesi performans seviyesinde" veya "göçme seviyesinde" olduğu belirtilir.
31:39AFAD Deprem Haritası: AFAD'ın deprem haritası, üniversitemizdeki akademisyenler tarafından hazırlanmış, online ve interaktif bir haritadır.
Bu harita, TC kimlik numarasıyla girildiğinde bulunduğunuz yerin koordinatlarına göre o bölgede meydana gelmesi muhtemel depremin şiddetini ivme cinsinden gösterir.
Deprem büyüklüğü (magnetit büyüklüğü) depremin meydana geldiği yerde ortaya çıkan enerjinin büyüklüğünü ifade ederken, deprem şiddeti (peak ground acceleration) bulunduğunuz yerdeki zemin ivmesi değerini gösterir.
34:13Deprem Riski ve Zemin Özellikleri: Deprem riski hakkında bilgi almak için bulunduğunuz yerin milimetrik koordinatlarını AFAD'ın deprem haritasına girerek detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Zemin her 20 metrede bir değişebilir ve İstanbul'da da kaya oluşumları her yerde bulunur, özellikle tepelik yerlerde.
Deprem bölgelerinde şehirler genellikle ovalarda yapılmış olup, ovalar yumuşak zeminlere sahipken yamaçlarda kaya bulunur.
35:34Zemin Etüdü ve Temel Yapımı: Binalar inşa edilmeden önce zemin sondajı veya zemin etüdü yapılır, yerden örnekler alınarak zeminin profili incelenir.
Zeminin sert olduğu yerlerde temeller küçülür, yumuşak olduğu yerlerde temeller büyür; çok yumuşak zeminlerde kazıklı temel yapılır.
Her zemine güvenli inşaat yapılabilir, ancak çok yumuşak alüvyon, yeraltı suyu olan veya dere yatağı olan yerlere yerleşim yapmak şehircilik açısından aykırıdır.
38:02Şehirleşme ve Deprem Riski: Şehircilik sadece binalar değil, altyapı, yollar, tesisat ve gaz hatları gibi birçok unsuru bir arada düzgün çalıştırmaktır.
İstanbul'da birçok yerde dere yatakları bulunur ve yerleşim yapılırken bu yataklardan uzak durmak gerekir.
Deprem bölgesinde ova, tarım arazisi ve alüvyon gibi güven vermeyen zayıf zeminler vardır, bu alanlara yerleşmemek şehircilik politikası olarak yapılmalıdır.
39:32Deprem Sonrası Şehir İnşası: Deprem sonrası şehirlerin yeniden inşası plansız konuşulduğu gibi görünse de, 10-12 milyon kişinin etkilendiği için yapılması gerekenler vardır.
Şehrin %40-50'si yıkılırsa, şehri olduğu yere tekrar kurmak mümkün olmayabilir ve şehir başka bir yere taşınabilir.
Erzincan örneğinde olduğu gibi, deprem sonrası şehir tamamen yıkılıp yanına yeni bir şehir kurulabilir.
41:09Bina Değişiklikleri ve Güvenlik: Bazı insanlar evlerinde çeşitli değişiklikler yapıyor, bazen bu değişikliklerin tehlikeli olabileceği bilinmiyor.
Yönetmelik, her kattan karot alınması gerektiğini belirtiyor.
Bina tespitinin yapılması için önce proje inceleniyor, sonra bina detaylı bir şekilde geziliyor ve her kat kontrol ediliyor.
42:14Bina Değişikliklerinin Tehlikeleri: Özellikle ilk katlarda işyeri veya dükkan gibi yerlerde duvarların kaldırılması, kesilmesi veya tesisat geçirmek için perde duvar ve kolonların kesilmesi görülebiliyor.
Özel bir sağlık tesisinin bodrum katında havalandırma ünitesi için perde duvarı yüzde ellisi kesilerek içinden geçirilmiş.
Tesisat geçirmek için kolondan çelik çıkarılıp sarılması gibi bilinçsizlik örnekleri görülebiliyor.
44:57Bina İnceleme Süreci: Bina incelemesi için tecrübeli, yetenekli ve uzman bir mühendislik firmasına başvurulmalı.
Mühendislik firması binaya gelip karotunu alır ve sıyırmasını yapar.
Karot alınan yerler çoğunlukla bina yönetiminin uygun bir tamir harcıyla doldurması gerekir.
45:45Karot İşleminin Önemi: Karotun bir zararı yoktur, kan tahlili gibi vücudunuzdan kan alındığında size bir zararı olmaz.
Karot deliği doldurulmamışsa bile, yıkılacak olsa bile doldurulması gerekir çünkü bu çok masrafsız bir işlemdir.
Mühendislik firması, 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği esasları uyarınca bu işlemleri gerçekleştirir.
46:57Bina Deprem Performansı Değerlendirmesi: Bina deprem performansı değerlendirmesi sonucunda binanın güvenli olup olmadığı veya öngörülen deprem performans seviyesini sağlayıp sağlamadığı belirlenir.
Yeni yönetmelikte "kontrollü hasar" olarak adlandırılan can güvenliği seviyesi, binanın deprem performansını değerlendirmek için kullanılır.
Bina performans seviyesini yakından kaçırıyorsa küçük tadilatlarla güçlendirilebilir, uzaktan kaçırıyorsa daha kapsamlı bir güçlendirme projesi hazırlanması gerekir.
48:14Güçlendirme Maliyetleri ve Sınırlamalar: Bina performans seviyesini çok uzaktan kaçırıyorsa ve güçlendirme maliyeti yeniden yapım maliyetinin %40'ını geçerse, bina yeniden yapılmalıdır.
Mahkemeler genellikle güçlendirme maliyetinin yeniden yapım maliyetinin %40'ını geçerse bina yıkılıp baştan yapılmalıdır diye karar verirler.
Bina çok fazla takviye gerektiriyorsa, bu güçlendirme sağlıksız olur ve bina artık o kadar müdahaleyi kaldıramaz.
49:22İnşaat Yenileme Sürecindeki Sorunlar: İnşaat yenileme durumlarında kat sahipleri arasında farklı görüşler oluşabilir: bazıları binanın yenilenmesini istiyor, bazıları endişeliyor, bazıları kararsız kalıyor.
Bazı durumlarda kat sahipleri birbirlerine dava açabilir, bu durumda mahkeme binanın durumunu tespit ettirir ve güçlendirme maliyetini belirler.
İstanbul'da bazı durumlarda imar yönetmeliğinden dolayı bina yıkılıp yeniden yapılamayabilir, bu durumda güçlendirme zorunlu olabilir.
52:08Güvenilir Kontrol Edici Bulma: Güvenilir kontrol edici bulmak için çevrenizdeki inşaatçılar, mimarlar veya mühendislerden tavsiye alabilirsiniz.
Üniversite hocalarından da iyi mühendislik yapan firmaları öğrenmek için danışmanlık alabilirsiniz.
Üniversitelerin onayları, yapılan işlemlerin yönetmeliğe uygunluğunu kontrol eder ve raporun içeriğine güvenmenizi sağlar.
53:32Kontrol Maliyetleri: İstanbul'da 5-10 kat arasındaki konutlar en çok deprem kontrolü gerektiren konutlardır.
40 daireli bir binanın baştan sona kontrolü bugünün fiyatlarıyla 10 bin lira ile 50 bin lira arasında değişir.
Kontrol maliyeti, binanın değerinin binde biri gibi düşük bir oranda olup, binanın değerini düşündüğünüzde çok dokunmayan bir maliyettir.
55:06Deprem Riski ve Ev Fiyatları: Konuşmacı, depremden iki gün önce attığı tweette deprem riski yüksek bir ülkede ev fiyatını arşa erdirmek cinayete teşebbüs gibi bir şey olduğunu belirtmiştir.
Özellikle büyük şehirlerde ev fiyatları ve maliyetler uçtuğu için insanlar korkmaktadır.
55:28Bina Yükseklikleri ve Deprem Tehlikesi: İstanbul'da alçak bina çok az kalmış, bir iki katlı yapılanların bir kısmı gecekondu nihayetinde ve muhtemelen tehlikelidir.
Deprem yönetmeliğinden sonra yapılmış yüksek binalar ve alçak katlı binalar en iyileri olmasına rağmen, beş-on kat arası binalar depremden en çok etkilenirler.
Depremde yer bir saniyede üç-dört tur atar ve bu sallantı üç-dört hertz frekansta gerçekleşir, çamaşır makinesi gibi yüksek frekanslı bir sallantı değildir.
56:29Binaların Deprem Davranışları: Yüksek binalar (5-10 kat) depremden daha az etkilenir çünkü salınım periyotları yerin hareket frekansıyla (3 Hz) yakın olduğundan dalga uyuşması (rezonans) gerçekleşmez.
Orta yükseklikte (5-10 kat) binalar depremden en olumsuz etkilenir, duvarlarında hasar oluşur ve içerideki eşyalar çalkalanır.
Kısa binalar (2-3 kat) depremden daha az olumsuz etkilenir çünkü sallanma frekansları yerin hareket frekansıyla (3 Hz) yakın olduğundan dalga uyuşması gerçekleşmez.
58:04Bitişik Nizam Binaların Deprem Davranışları: Bitişik nizam binalar birbirine çekiç etkisi yapar, bu da şehirleşme problemidir.
Yan yana gelen binaların arasına normalde bir boşluk konması gerekir, sadece depremden değil insani olarak da tesisat ve tamirat yapılabilmesi için.
Yan yana gelen binalar genellikle aynı yükseklikte, kat seviyeleri aynı veya malzemeleri birbirine yakın özellikte olmadığı için depremde birlikte sallanırlar, sonra ters fazla sallanmaya başlayıp çarpışmaya başlarlar.
1:01:07Uçtaki Binaların Deprem Davranışları: Uçtaki binaların olumsuz yanı, yandaki binaların onları bir yöne doğru dışarı doğru içmesidir.
Uçtaki binalar tek taraftan darbeye maruz kaldığı için öbür tarafa doğru yıkılma, kısmi göçme ya da toptan göçme ihtimalleri vardır.
Deprem anında evlerin sallanması karşılaştırılamaz çünkü aynı depreme maruz kalan binalar farklı zeminlerde olabilir ve zemin depremi daha çok veya daha az hissettirebilir.
1:02:12Zemin Etüdünün Önemi: Zemin etüdünün çok iyi yapılması gerekir çünkü zemin depremin dalgasını hoparlörün sesi yükselttiği gibi yükseltebilir ya da alçaltabilir.
Deprem bölgelerinde yamaçta sert zeminlerdeki 40-50 yıllık eski binalar depremi sorunsuz atlatmışken, şehrin ortasındaki 2018'de yapılmış yepyeni binalar depremden çok zarar görmüştür.
Zemin etüdü yeterli yapılmamışsa veya eski raporlar kullanılarak zemine önem verilmemişse, bina yumuşak bir zemin üzerindedir ve sıvılaşma gibi zemin sorunları yaşanabilir.
1:04:08Yıkılan Binaların Sorunları: Yıkılan binaların yıkılmasının sebebi projelerde bir hata değil, zemin etüdünün yeterli yapılmamıştır.
Zemin sıvılaşması, sanki su yukarı çıkıyor, toprak aşağı iniyor gibi bir fenomen olup, bina basacak yer bulamaz ve bir tarafı çökerek yıkılır.
Yıkılan binaların bir diğer sorunu, giriş kattaki perdelerin perde dediğimiz en çok deprem yükünü taşıyan düşey eleman demirlerinin eksik ya da yanlış yerleştirilmiş olmasıdır.
1:06:18Bina Yapım Süreci ve Kontroller: Bina yapımında önce mimar proje çizer, sonra mühendis zemin kontrolü yapar ve proje çıkarır.
Proje çeşitli kişilerin anlayabileceği şekle getirilir ve müteahhit binayı yapmaya başlar.
Her kat yapıldığında kontrolörler beton dökülmesini, hava olup olmadığını ve projeye uygun olup olmadığını kontrol eder.
Bina bittiğinde yapı denetimi gelir ve önceki aşamalardaki raporlara bakarak onay verir.
1:07:24Bina Yapımında İyi ve Kötü Örnekler: Deprem bölgesinde çok bina yıkılmış olsa da, oradaki müteahhitler düzgün binalar da yapmışlardır.
İyi ve kötü, dikkatsiz ve eksik yapanlar her işte vardır.
1:07:47Proje Yapım Sürecinde Öneriler: Türkiye'de önce mimara proje çizdirilir, ancak bu sıra yanlıştır.
Mimar ve mühendisin beraber çalışmaya başlaması gerekir, çünkü mimari proje bir sanat eseridir ve değiştirilemez.
Projenin başında mimarla mühendis birlikte taşıyıcı sistemin nasıl yerleştirileceğini karar vermeleri gerekir.
Mimari projeyi yapıp sonra iskeleti giydirmeye çalışmak, iskeletin olması gereken yerlere gelmemesine ve binada olumsuz zayıflıklara sebep olabilir.
1:09:22Mimarlık ve Mühendislik İlişkisi: 1900'lerin başında mimar-mühendisler çoktu, örneğin Mimar Sinan hem mimar hem de inşaat mühendisiydi.
İstanbul Teknik Üniversitesi'nde 70'lere kadar hem mimarlık hem de mühendislik diploması alınabiliyordu.
İnşaat mühendisliği müfredatında hem binalar hem de tünel, köprü, baraj gibi sanat yapıları bulunur, bu nedenle iki disiplin birbirinden ayrılmıştır.
Japonya'da mimarlıkla mühendislik tek meslek olup, bina mimarlığı mühendisliği ve sanat yapıları mühendisliği ayrılmıştır.
Japonya'da mimar mühendisi olarak mezun olanlar binaları tasarlar ve ismi "ken chikouca" olarak bilinir.
1:11:15Japonya'daki Deprem Hazırlıkları: Japonya'da binanın bahçesinde bank gibi görünen ahşap yapılar aslında ısınma aparatı içerir.
Binanın arkasında gizli tuvaletler ve tulumbayla su çıkartma sistemleri bulunur.
Japonya'da deprem hazırlıkları, Karadeniz'de yağmura, Akdeniz'de güneşe hazırlıklı olmak gibi bir durumdur.
1:12:15Türkiye'deki Deprem Hazırlıkları: Türkiye'de eskiden beri sık deprem olsaydı, insanlar depreme hazırlıklı olabilirdi.
İstanbul depremi olursa, yardım gelmesi zor olabilir.
Deprem mühendisleri ve inşaat mühendisleri, yapıların nasıl yapılacağını belirtirler.
Kentsel dönüşüm yerine rantsal dönüşüm yapıldığı ve deprem riski olan bölgelerde de yapılar yapıldığı belirtiliyor.
Yıkılan binadan parça alıp dava açma uygulaması var, ancak bu durumda suçluyu bulmak zordur.
1:15:06Dışarıdan Güçlendirme Yöntemi: Dışarıdan güçlendirme, binanın içine girmeden sadece dışarıdan çelik elemanlar ve sönümleyici (enerji yutan) elemanlar takılarak yapılan bir güçlendirme yöntemidir.
Bu yöntemde bina kullanılır durumdayken güçlendirme yapılabilir, sadece ankrajların yapıldığı odalar geçici olarak kapatılabilir.
Dışarıdan güçlendirme en çok planda dikdörtgen gibi olan, çıkmaları olmayan binalarda uygulanabilir; okullar, hastaneler, ofis binaları ve lojmanlar gibi binalarda tercih edilebilir.
1:18:20Yığma Yapılar ve Ahşap Binalar: Yığma yapılar, kolonlar ve kirişler gibi görevleri paylaşmış elemanlardan oluşmaz, taşıyıcı yığma duvarlar ve volta döşeme gibi tuğladan yapılmış döşemelerden oluşur.
Yığma yapıların güçlendirilmesi mümkündür ve ömrü daha uzun olan ahşap binalar da depremlerde hafif sallanarak az etkilenirler.
Ahşap binalar betondan ve çelikten çok daha hafif olduğu için depremlerde daha az deprem kuvveti etkiler.
1:20:07Binalardaki Boşluklar ve Deprem Davranışları: Binalarda merdiven boşlukları (kovası) ve asansör kovası gibi boşluklar, deprem sırasında çarpılabilir ve yamulabilir, bu nedenle binanın en zayıf yerlerinden biridir.
Deprem sırasında merdivenlere koşmamak, sakinleştikten sonra etrafa tutunarak yavaş yürüyerek inip çıkmak gerekir.
Yüksek binalardaki asansörler deprem sırasında otomatik olarak durmalıdır.
1:21:58Deprem Yalıtımı ve Sismik İzolasyon: Deprem yalıtımlı binalarda depremin büyüklüğüne bağlı olarak depremi hissetmeyebilirsiniz, sarsıntı çok yumuşak ve uzun olur.
Deprem yalıtımlı binalarda çay bardağı yerinden oynamaz, içindeki sıvı dökülmez ve mobilyalar havada uçarken hiçbir hasar oluşmaz.
Deprem bölgesinde bazı eski betonarme sabit temelli binalar hasar alırken, sismik izolasyonlu hastanelerde herhangi bir hasar gerçekleşmemiştir.
1:23:29Sismik İzolasyonlu Binalar: Sismik izolasyonlu binaların altında kayıcı, hareketli ve yumuşak mesnetler bulunur, bu mesnetler teker gibi çukur bir tabağın içinde hareket edip merkezine geri dönmeye çalışır.
Bu tür binaların modelleme ve analizini statik nosyonuyla mühendislik öğrenmiş kişiler değil, dinamik yapıların analizini yapabilecek uzmanlar yapabilir.
Sismik izolasyonlu binalar bir saniyede üç tur atarken, normal binalar bir saniyede üç tur atar, bu hareket çok yumuşak ve uzun ipli bir salıncak gibi gerçekleşir.
1:24:37Sismik İzolasyonlu Binaların Avantajları: Sismik izolasyonlu binalar elli santim sağa, elli santim sola gider ama bunu çok yavaş bir şekilde yapar ve merkezine geri döner.
Deprem sırasında sismik izolasyonlu binalarda operasyon bozulmaz, cerrahın eli titremiyor ve rahat operasyonlar yapılabilir.
Bu teknoloji Türkiye'de de var ve yaygınlaşabilir.
1:25:26Doğalgaz ve Elektrik Sistemlerinin Bağlantısı: Elektrik, su ve doğalgaz şebekeleri sabit temelli binalarda sabit borularla içeri girerken, sismik izolasyonlu binalarda flex (esneyebilen) borularla içeri girer.
Bu esnek borular bina ile beraber sağa sola hareket eder ve içeriği olan elektrik, gaz ve su girişine engel olmaz.
Şehir şebekesinde problem olsa bile, sismik izolasyonlu binada elektrik ve su kesilse bile, jeneratör ve su deposu sayesinde hayatta kalınabilir.
1:26:40Japonya'dan Alınması Gereken Dersler: Japonya'da inşaat ve mimari konusunda hileler olduğu ortaya çıktığında, sorumlu kişiler istifa eder, görevlerinden alınır ve hapse girer.
Japonya'da bir kişi bir konuda hata ederse ve ondan dolayı zarar gelirse, o kişi bir daha o piyasada iş yapamaz.
Japonya'nın ada toplumu olmasından ve dışarıdan gelip giden olmamasından kaynaklanan bu durum, herkesin birbirini tanımasını sağlar.
1:27:42Müteahhitlik Sistemi: Türkiye'de müteahhitlik belgesi alabilmek için firmada belli sayıda mühendis, teknisyen ve saha elemanı çalıştırılması gerekir.
Müteahhitler iş bitirme belgelerine ve referanslarına bağlı olarak daha büyük işler yapabilirler.
Müteahhitler başka müteahhitlerle ortaklık yaparak büyük işlere talip olabilirler.
1:29:03Müteahhitlik Düzenlemeleri: İnşaat firması olacak içinde mühendisler çalışacak düzenlemesi yakın zamanda yapılmıştır.
Dört yıl öncesine kadar mühendis çalıştırmadan müteahhitlik yapılabiliyordu ve mühendislik hizmeti dışarıdan alınıyordu.
Dört yıl öncesine kadar yapı denetim firmalarını müteahhit kendisi seçebiliyordu, ancak bu durum şaibeli olabiliyordu.
1:31:35Japonya'nın Toplumsal Yapısı: Japonya'da birisi yanlış iş yaparsa, onun malını kimse bir daha almaz ve kapalı bir toplum olduğu için herkes sadece Japon malı kullanır.
Japonya'da metroda inenler ve çıkanlar ayrı tarafta yer alır, hiçbir yazı uyarı olmasa da herkes kurallara riayet eder.
Japonya'da birisi yerde düşüp bayılsa kimse kaldırmaz, ancak deprem bölgesinde farklı davranışlar gözlemlenir.
1:32:36İyi İnşaat Mühendisi Olma Şartları: İyi inşaat mühendisi olmak için mesleği sevmek ve sevmek için ne yapılacağını bilmek gerekir.
İnşaat mühendisliği için sabırlı, uzun hesaplar yapabilecek, işini bilerek yapan ve üç boyutlu düşünme yeteneğine sahip kişiler olması gerekir.
İnşaat mühendisliğinin iki alanı vardır: ofis (bilgisayar başında hesap yapma, yönetmeliklere göre analiz yapma) ve şantiye (gecesi gündüz olmayan, sabırla ve özveriyle dev bir binanın tesis edilmesi).
1:35:38İnşaat Sektöründe Kadınların Durumu: İnşaat fakültesinde kadın öğrencilerin sayısı az olabilir, ancak ofis ortamında çok başarılı kadın inşaat mühendisleri vardır.
Konuşmacı lisede geometri ve matematik öğretmen olmak istemiş, ancak tercihleri yaparken inşaat mühendisliği ve yazılım gibi alışılageldik alanları tercih etmiştir.
Üniversite birinci sınıfında akademisyen olmayı karar vermiş ve bu nedenle akademisyen olmuştur.
1:36:34Japonların Çalışma Etiketi: Karate Kit filminde cilala parlat mizanseni vardır; sabırla, bıkmadan usanmadan bir şeyi sürekli yaparsan o konuda uzman olursun.
Japonlar "stomureba kanarrazı tassı" (hedef koyup çok çalışırsan başaramaman imkansızdır) diyerek çok çalışmanın başarısız olmamayı sağladığını vurgularlar.
Japonlar hobilerini çok ciddiye alırlar; üniversite kulüpleri çok ciddi şeyler yapar ve haftada dört gün akşamları beşer saat antrenman yaparlar.
1:39:12Uzmanlaşma ve Mesleki Sorumluluk: Bir inşaat mühendisi olarak betonarme yapılar, çelik yapılar, yığma yapılar, tarihi eserler ve zemin analizleri gibi geniş bir çalışma alanına sahip olabilirsiniz, ancak bunların hepsinde uzman olamazsınız.
Japonya'daki hocalar gibi, inşaatın bir alanının spesifik bir dalında her şeyi bilmek ve sadece o konuda problem varsa sorulmak önemlidir.
Konuşmacı sadece binaların sönümleyicilerle depreme dayanıklı hale getirilmesi konusunda çalışmakta ve diğer konularda uzmanlara yönlendirmektedir.
1:39:59Türkiye'de Birlikte Yaşam: Türkiye'de herkesin kendi mesleğini iyi yapması ve uzman olması hayatın daha iyi olmasına katkı sağlayacaktır.
Özellikle teknik konularda herkesin kendi mesleğinde en iyi şekilde çalışması ve sadece yorum yapmak yerine kaynakları araştırıp uzman olması gerekmektedir.
1:40:44İnşaat Mühendisliği ve Sözel Beceriler: İnşaat mühendisi olmak isteyenlerin sözel becerilerini geliştirmeleri önemlidir, çünkü sayısal ve matematiksel becerilerin yanında ifade etme yeteneği de gereklidir.
İşini iyi yapmak önemli olsa da, işin nasıl yapıldığını bize öğreten insanlara da ihtiyaç vardır.
Sayısal alanlarda çalışanların akademisyen olmaları ve öğretmeye yatkın olmaları sözel olarak ifade edebilmelerine yardımcı olmaktadır.
1:41:46Bilime ve Doğru Bilgiye Sarılma: Konuşmacı, yaşanan olaylara karşı kızgınlığını yayınına yansıtmamaya çalıştığını belirtmektedir.
Bilime, tekniğe, kanuna, kurala, ahlaka ve vicdana sarılmamız gerektiği vurgulanmaktadır.
Doğru bilgiye ulaşmaya çalışmak çabaların en önemlilerinden biridir ve konunun uzmanlarına danışarak doğru bilgiye ulaşmaya çalışmak gerekir.

Kahramanmaraş Depremi Sonrası İnşaat Mühendisliği ve Deprem Bilimi Röportajı

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir