Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kareli Elektronik'te Bilgi ve İletişim Sistemleri Mühendislik Direktörü olarak görev yapan Alpars Sarıkan'ın yaptığı teknik bir sunumdur. Sarıkan, Türkiye'nin en büyük telekomünikasyon firmasının filo ekibinin başında bulunmaktadır.
- Sunum, "İnsanlar ve Nesneler İçin İletişimin Geleceği" başlığı altında, IoT (Her Şeyin İnterneti), 5G teknolojisi, bulut otomasyonu ve yapay zeka gibi konuları ele almaktadır. Video, iletişim sistemlerinin tarihsel gelişiminden başlayarak, dağıtık mimari yapısı, sensörlerden bulut mimarisine veri akışı, giyilebilir teknolojiler ve pandemi dönemindeki veri güvenliği sorunlarına kadar geniş bir yelpazede bilgiler sunmaktadır.
- Sunumda ayrıca, şirketin 700 bin yakın işletmenin iletişim sistemlerini sağladığı, analog telefon santrallerinden cloud sistemlerine geçiş süreci ve pandemi döneminde bu geçişin daha hızlı gerçekleştiği vurgulanmaktadır. Konuşmacı, kendi şirketinin bulutta konferans uygulaması geliştirme sürecini ve yurt dışındaki büyük teknoloji firmalarıyla rekabet etme sorumluluğunu da paylaşmaktadır.
- 00:06Kareli Elektronik Hakkında Genel Bilgi
- Alpars Sarıkan, Kareli Elektronik'te bilgi ve iletişim sistemleri mühendislik direktörü olarak son yirmiüç yıldır görev yapmaktadır.
- Kareli Elektronik, telefon santrali ana ürünü ile kurulmuş olup, savunma sistemleri, projeler ve elektronik kart tasarımı ve üretimi alanlarında da faaliyet göstermektedir.
- Firma bugüne kadar yaklaşık yediyüz bine yakın işletmenin iletişim sistemini donanım olarak kurmuş ve bu işletmelerin iletişimlerini sağlamıştır.
- 01:28Bulut Teknolojisine Geçiş
- Kareli Elektronik, iletişim sistemleri üzerine araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin bir parçası olarak bulut alanında da yatırımlar yapmış ve son beş yıllık dönemde bu alandaki ürün gamını geliştirmiştir.
- Pandemi süreci ile beraber pek çok insan bulut üzerinden iletişim sistemlerini kullanmaya ve toplantılarını yapmaya başlamış, bu da Kareli'nin ürünlerinin daha çok kullanılır hale gelmesine neden olmuştur.
- İletişim sistemlerinde buluta doğru geçiş hızlanmıştır ve bu süreç, belki de on sene sonra yaşayacaklarımızın bugünden yaşamaya başladığımız bir dönem olmuştur.
- 03:14Kareli'nin Rekabet Avantajı
- Kareli, Türkiye'nin en büyük telekomünikasyon firması olup, 2500'den fazla çalışanı ve yaklaşık 200 kişilik bir AR-GE ekibi bulunmaktadır.
- Firma sadece yurt içerisindeki rekabetten değil, aynı zamanda yurt dışındaki büyük firmalarla da rekabet etmektedir.
- Kareli'nin tecrübesi, doğru zamanda doğru araştırmalarla ve geliştirme faaliyetlerini gerçekleştiriyor olması, yerli olması önemli avantaj katmaktadır.
- 04:04İnsanların ve Nesnelerin İletişiminin Geleceği
- Sunumun ana başlığı "İnsanlar ve Nesneler İçin İletişimin Geleceği" olup, bugüne kadar çoğunlukla insanlar arası iletişim vardı, bundan önce makineler arası iletişim vardı.
- Gelecekte internetin sadece insanlar veya sadece makineler tarafından paylaşılmaması, her şeyin internetine dönüşmesi ve veri kaynaklarının çok daha fazla hem boyut olarak artması hem de çeşitlenmesi beklenmektedir.
- Verilerin derlenip toplanıp belirli merkezlere iletilmesinde karşılaşılacak güçlükler, ağ geçitlerinde gerekli olan değişim ve kenar bilişim ile bulutun ilişkisi önümüzdeki dönemde karşılaşılacak önemli konulardır.
- 05:41Her Şeyin İnterneti Kavramı
- Bugünün dünyasında kişiler internete bağlanıyor, internetten servis alabiliyorlar veya istediklerini oradan ulaşabiliyorlar, makinalar bağlanıp veri atabiliyorlar.
- İnsanlar makinaların attığı veriler üzerinden raporlar çekebiliyorlar, kendilerine alarmlar tanımlayabiliyorlar.
- Bugünün eksiği makinaların attığı verileri diğer makinaların henüz tam anlamıyla kullanamıyor olması, yani insan-makine iletişimi varken makinalar arası konuşma henüz eksik durumdadır.
- 06:40Nesnelerin İnterneti İçin Standardizasyon
- Şu ana kadar belirli standartlar internet kapsamında oturmuş durumda, insanlar web page üzerinden bağlanır, alarmlar belirli arayüzlerden gelir, smartphone'lar kullanılır ve bunların protokolleri standart haline gelmiştir.
- Nesnelerin interneti demeye başladığımız zaman, objelerin birbirleri arasında konuşabilmesi için standardizasyon boyutunda farklı bir noktaya doğru evrilmemiz gerekiyor.
- Siber uzayda nesnelerin birbirleriyle iletişime geçebilmeleri için akıl yani nesneler için akıl ve standart protokoller gelecek.
- 08:06Cloud ve Yapay Zeka İlişkisi
- Cloud infrastructurelar arasında da bir haberleşme standardı gerekli olacak çünkü bir cloud'da tutulmuş nesne diğerine doğru bilgi aktarmaya başlayacak.
- Cloudlar arası da bir iletişim standardına ihtiyaç olacak çünkü diğer cloud'daki nesnelerin de bundan haberdar olabilmesi için.
- Tepede cloudlar arası artificial intelligence yani yapay zekaya da ihtiyaç olacak, bu yapay zekayı harmanlayacak ve cloud'u orkestra edecek yapılar ileride bizi bekliyor.
- 08:56İletişim Teknolojilerinin Evrimi
- 2000'li yıllarda hayatımız analogla dönüyordu, analog tasarımlar önde gidiyordu ve pek çok şey kodak makineler kullanılıyordu.
- Dijitalleşme başladı, sonsuz sayıdaki analog veri belirli noktalarda sempling alındı ve tümünü birler ve sıfırlar haline dönüştürdük.
- Makineler arası iletişim evrildi, internet of things oldu, verinin hepsinin merkezde değerlendirmesi güçlük çıkarttı, bir kısmını kenara atmak gerekti edge computing oldu ve bir kısmını tümleştirip ara bir katmanda değerlendirmek gerekti fock computing doğdu, bunların hepsini kapsayan tepede cloud computing doğdu.
- 10:11Gelecekteki Teknolojik Gelişmeler
- Yeni nesil ağlarda büyük miktarda veri oluşacak ve bu oluşan verinin işlenmesi, depolanması ve paylaşılması için standart yeni protokollere ihtiyacımız olacak.
- Kritik zamanlarda veri trafiğinin doğru bir şekilde ve verimli bir şekilde yönetilmesi önümüzdeki dönemde bizi bekleyen önemli hususlardan biri olacak.
- 5G standardı şu anda tamamen yazılmış durumda ve artık gerçekleme fazında, bazı ülkelerde deneme aşamasına gelmiş 5G teknolojisi yakın zamanda hayatımıza giriyor ve hız, connectivity ve düşük gecikme anlamında farklı boyutlar getirebilecek bir altyapı sunuyor olacak.
- 11:35Veri Kaynakları ve Bulut Otomasyonu
- Verinin ana kaynağı insanlar ama insanlardan daha çok veri nesneler ve makineler cihazlar tarafından üretiliyor olacak ve sistemler bu kümülatif veriyi kullanıyor olacaklar.
- Her şeyin interneti aslında bu büyük veri havuzundan faydalanıyor ve bizlere hizmet veriyor olacak.
- Bulut otomasyonu, alt taraftan gelen verilere göre sanal makinelerin temposunu ayarlama veya yatayda scale etme gibi akıllı orkestra etme işlemlerini otomatikleştirmeyi sağlayacak.
- 13:19Veri Toplama ve İşleme
- Veri toplama için sensörler kullanılır ve veriler WiFi, kablo veya fiber bağlantı ile internete gönderilir.
- Sınırsıza yakın veri toplamaya başlandığında, merkezi olarak tüm verileri işlemek mümkün olmayacaktır.
- Veriyi işlemeyi dağıtık mimaride, kenara doğru iteklenmiş şekilde yapmak gerekmektedir.
- 14:38Dağıtık Veri İşleme Örneği
- V2X altyapısında yoldaki aydınlatma direklerindeki kameralar, devrilmiş ağaçları algılayıp merkeze gönderir.
- Merkezdeki makine öğrenmesi algoritmaları bu verileri işleyip ağaç devrini tespit etmek için zaman alır.
- Eğer veriler uç noktada işlenip merkeze aktarılırsa, milisaniyeler içerisinde etraftaki araçlara anons edilebilir ve olası kazalar önlenir.
- 16:11Ağ Geçidi Motorları
- Mevcut mimaride verilerin toplanıp doğrudan merkeze gönderilmesi yerine, uç noktada verilerin işlenerek süzülmüş bilgilerin merkeze aktarılması önümüzdeki dönemde karşılaşılacak bir durum olacaktır.
- Ağ geçidi motorları, ağ geçitlerinden fazla değerlendirme ve karar verme yeteneğine sahip olacak ve öğrenme algoritmaları bu motorlar üzerinde gerçekleşecek.
- Öğrenme algoritmaları başlangıçta machine learning ile başlayıp, artificial intelligence, networks ve sonunda deep learning'e kadar ilerleyecek.
- 17:37Her Şeyin İnterneti Mimari Yapısı
- Her şeyin internetinde insan-insan, veriler arası ve makineden makineye iletişim bulunur.
- Makineden makineye iletişimde V2X (bir to anything) araçlar, altyapı veya araçlar arası iletişim önümüzdeki dönemde karşılaşılacak bir terminoloji olacak.
- Makine-insan iletişiminde akıllı çalışma alanları, akıllı ev sistemleri ve medya cihazları deneyimlenirken, önümüzdeki dönemde otonom araçlar ve giyilebilir teknolojiler daha sıklıkla deneyimlenecek.
- 19:10Giyilebilir Teknolojiler ve Bulut Mimarisi
- Giyilebilir teknolojiler, veri iletimi sağlayabilen, dokumanın içerisinde yerleştirilmiş iletkenler sayesinde sensörlerin vücudumuza dokunabileceği ve cloud'a aktarılabileceği teknolojilerdir.
- Derlenmiş veri bir katmanından bulut mimarisine aktarılır ve alt katmanında software define network (SDN) kullanılır.
- SDN, switchlerle sağlanmış mimari yerine, merkezdeki network'ün uca doğru güvenlikli bir koridor aracılığıyla açılabilmesini sağlar.
- 20:09IoT Mimarisi ve Katmanları
- IoT mimarisinde smart gateway'ler, yapay zeka temelli ağ geçitleri ve IoT sensörlerden oluşan cloud bulunur.
- Tüm veri bulut mimarisine erişir ve mikro servis mimarisi kullanılır.
- IoT mimarisinde beş katmanlı bir yapı vardır: algılayıcılar, iletişim arayüzleri, ağ mimarisi, uygulama katmanı ve en üstteki fonksiyonel katman.
- 22:50Güç Yönetimi ve Esneklik
- Kenara yayılan sensörlerde güç yönetimine dikkat edilmelidir çünkü her zaman enerji bulunamayabilir.
- Bataryalı sensörlerde işlemcilerin ne süreli çalışacağı önemlidir, aksi takdirde bataryalar hızlıca boşalabilir.
- Önümüzdeki dönemde ağ yapılarındaki esneklik gereklidir ve bunun için software define network (SDN) ve network fonksiyonlarının sanallaştırılması temel gereksinimlerdir.
- 25:42Kablosuz Nesnelerde Protokol ve Enerji Yönetimi
- Kablosuz nesnelerin temel sorunu, processing, ölçüm ve iletim öncesi enerji sürdürülebilirliği ve işletilebilirliğidir.
- Küçük alanlarda uzun ömür süreleri elde etmek için işlemcinin aktif süresi ve transmisyon miktarı iyi ölçülmelidir.
- İletişim protokollerini doğru seçmek, veri iletimini kontrol altında tutmak ve cihazların tek tek yönetilebilmesi için önemlidir.
- 28:23Bant Genişliği Yönetimi
- Önümüzdeki dönemde bant genişliği sınırlı bir kaynak olacak ve doğru yönetilmesi gerekmektedir.
- Heterojen ağ geçidi motorlarının kurgulanması ve dinamik topolojisinin şekillendirilmesi bant genişliğini yönetmek için önemlidir.
- Sensörler insan yoğunluğunu algılayarak, önemli toplantılar gibi durumlarda rotalama önceliklendirilerek daha hızlı hizmet sağlanabilir.
- 30:32Veri Miktarı ve Ön İşleme
- Günümüzde 50 milyara yakın cihaz üretmeye başlanmış ve önümüzdeki dönemde bu cihazların yoğunluğu ve veri miktarı logaritmik biçimde artacaktır.
- Bu kadar veriyi merkezde işlemek büyük bir problem olacağından, verilerin toplandığı yerde ön işleme ve basit kararların kurgulanması gerekmektedir.
- Ön işleme sonrası kararlar merkezi aktarılmalıdır.
- 31:25Giyilebilir Teknolojiler ve Enerji Verimliliği
- Giyilebilir teknolojiler önümüzdeki dönemde önemli bir husus olacak ve bu cihazlar sıcaklık, hareket ve sosyal mesafe gibi verileri toplayabilir.
- Giyilebilir cihazlar lokal olarak bazı uyarıları üretirken, yapay zeka algoritmaları cloud'da çalışarak verileri analiz edebilir.
- Enerji verimli sensörlerle çalışabilen giyilebilir teknolojiler önümüzdeki dönemde insanlar, hayvanlar ve nesneler için gereklidir.
- 34:03Bulutta Konferans Uygulaması
- Konuşmacı, beş yıl önce başlattığı bulutta konferans uygulamasının iki-iki buçuk yıl önce ürünleştiğini ve pandemi döneminde kullanımda inanılmaz düzeyde artış yaşadığını belirtiyor.
- Ses, görüntü ve kritik bilgileri eş zamanlı taşımak için verilerin güvenli bir şekilde aktarılması gerekmektedir.
- Güvenlik için kendi data center'ı kurarak video konferans uygulamasındaki tüm veri akışını bu center üzerinden akıtmaya başlamışlardır.
- 36:50İletişim Sistemlerinin Gelişimi
- Veriyi dışarıya aktarırken dikkatli olunması gerektiği vurgulanıyor.
- Konuşmacı, 700 bine yakın işletmenin tasarladığı filo ekibinin başında olduğunu ve bunun için gurur duyduğunu belirtiyor.
- İşletmelerin iletişimlerini donanım tabanlı cihazlar üzerinden sağladıkları, başlangıçta analog telefon santrali sistemleri, ardından dijital versiyonlar ve son olarak IP versiyonları tasarlandığı anlatılıyor.
- 37:46Cloud Sistemlerine Geçiş
- İnternet platformuna taşınan iletişim sistemlerinin ardından cloud sistemlerine taşındığı belirtiliyor.
- Pandemi sebebiyle bu geçişin hızlandığı, ancak hazırlıklı girmenin avantajlı olduğu vurgulanıyor.
- Yazılım tabanlı telefon santrallerinin kılavuz üzerinden servis verebilmesi, horizantal cable olması ve çağrı merkezleri ile hemşire çağrı sistemleri ile entegre olması gibi avantajlar sunuluyor.
- 38:52Tümleşik İletişim Altyapısı
- Tüm iletişimde kullanılan nesneler, insanlar ve kurum içi iletişim altyapısının karel cloud üzerinde tümleştirilebilmesi büyük bir faaliyet olarak vurgulanıyor.
- Bu faaliyetin yurt dışındaki büyük teknoloji firmalarıyla rekabet etmesi gerektiği belirtiliyor.
- Konuşmacı, Türkiye'nin en büyük telekomünikasyon firması olduklarını ve bu rekabette sorumluluklarını yerine alacaklarını ifade ediyor.