Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Gelecek Uzayda" adlı video serisinin ilk bölümüdür ve sunucu güncel astronomi ve uzay bilimleri bilgilerini paylaşmaktadır.
- Video, üç ana konuyu ele almaktadır: Plüton'un gezegen statüsünden cüce gezegen statüsüne geçişi, Hindistan Uzay Ajansı'nın ay'a yumuşak iniş denemesi ve ilk kez bir ötegezegenin atmosferinde su buharı izlerinin keşfedilmesi. Sunucu, bu konuları detaylı şekilde açıklamakta ve Türkiye'nin uzay ajansı kurması nedeniyle ay'a bir uzay aracı gönderme hedefi koyması gerektiğini vurgulamaktadır.
- Videoda ayrıca süper kütleli kara deliğin fotoğrafı ve yaşanabilir bölge kavramı hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır. Sunucu, o ay veya hafta içerisinde yeni bir şey olmuşsa izleyicilerle paylaşmayı planladığını belirtmektedir.
- Gelecek Uzayda Video Serisi ve Plüton
- Gelecek Uzayda video serisi, temel ve güncel astronomi bilgilerini verirken aynı zamanda o ay veya hafta içerisinde yeni gelişmeleri paylaşmayı amaçlıyor.
- İlk bölümün konusu Plüton olup, geçen haftalarda NASA'dan bir yetkili Plüton'un tekrar gezegen olması gerektiğini söylemiş.
- Plüton, 1930 yılında İngiltere Oxford şehrinden 11 yaşındaki bir kız çocuğunun önerisiyle isimlendirilmiş ve Roma mitolojisinde yeraltı tanrısına verilen isim benzeri bir isim almış.
- 01:06Gezegen Tanımı ve Plüton'un Durumu
- 2006 yılında Uluslararası Birliği'nin yaptığı toplantıda gezegen tanımlaması yapılmış ve bu tanımlama üç basit maddeden oluşuyor.
- Gezegen olabilmek için bir cismin yıldız etrafında yörüngeye sahip olması, küresel olması ve kütlesi o kadar büyük olmalı ki yörüngesini temizleyebilsin.
- Plüton bu üçüncü şartı sağlayamadığı için artık bir gezegen değil, bir cüce gezegen olarak sınıflandırılıyor.
- 03:25Plüton'un Gezegen Olmasının Sonuçları
- Plüton'u gezegen yaparsak ciddi bir sorunla karşı karşıya kalacağız; ilk etapta muhtemelen 10 ila 20 arasında başka gezegen o sınıfa dahil olacak.
- Gözlem teknolojileri geliştiği için 2006'da yapılan toplantının amacı da buydu; Plüton'a benzer daha büyük küresel cisimler bulunmaya başlandı.
- İlerleyen teknolojide daha fazla Plüton'a benzer cisim bulunacak ve güneş sistemindeki gezegen sayısı 2756 gibi yüksek sayılarla uğraşmak zorunda kalacağız.
- 04:25Süper Kütleli Kara Delik Fotoğrafı
- Süper kütleli kara deliğin fotoğrafı birkaç ay önce elde edilmiş, ancak bu fotoğraf optik bölgede değil, milimetre dalga boyunda alınmış bir görüntü.
- Görüntüde M87 galaksisinin merkezindeki süper kütleli kara delik siyah bir kısım olarak görülüyor, etrafında karbon monoksit gazının yüksek hızlarla döndüğü donuta benzer bir yapı var.
- Gazın bize bakan kısmı daha parlak çünkü yüksek hızda ilerlerken bize doğru yaklaşırken dalga boyu kısalıyor ve enerjisi artıyor.
- 06:05Fotoğrafın Elde Edilmesi ve Ödülü
- Bu görüntüleme teknolojilerini elde etmek için dünyanın birçok yerindeki teleskoplar senkronize olarak çalışmış ve sanki 10.000 kilometre çapında bir teleskop varmış gibi çözünürlük elde edilmiş.
- Bu ekipteki 347 kişiye "Break Three Price in Fundamental Physics" (Temel Fizikte Break Three Price) ödülüne layık görülmüş.
- Ödül yaklaşık 3 milyon dolar olup, kişi başına yaklaşık 8.645 dolar düşmüş.
- 07:31Hindistan'dan Haber
- Hindistan yüksek nüfusu olan bir ülke ve ciddi anlamda temiz içme suyu ve ısınma problemi var.
- Leonardo DiCaprio'nun "Be for the Float" belgeselinde Hintli bir yetkili, Hint halkının %80'inin yemeğini ısıtmak için gerekli ısıyı tezekte (hayvan dışkısı) sağladığını belirtmiş.
- 08:33Uzay Araştırmaları ve Ay'a Yumuşak İniş
- Çin, geçen yıllarda tek seferde en çok sayıda yapay uyduyu uzaya gönderen ülke oldu ve Mars için planları var.
- Ay'a yumuşak iniş, uzay aracının sonda kafayı gözü yarmadan sağ bir şekilde gök cismine inmesi anlamına gelir ve bunu bugüne kadar yapabilen üç ülke vardır: Amerika, Rusya ve Çin.
- Hindistan, ay'a yumuşak iniş denemesinde başarılı olamadı; uzay aracı ay etrafında yörüngede çalışırken, sondayı indirmek için bıraktığında 2,40 kilometre kala bağlantı kesildi ve muhtemelen çarptı.
- 10:11Türkiye'nin Uzay Hedefleri
- Türkiye Uzay Ajansı'nı kurduğumuz için artık bir hedef koymamız gerekiyor, örneğin on yıl içerisinde aya bir uzay aracı göndermek için çaba gösterilecektir.
- Mars yolculuğundan önce birçok teknolojiyi test ettiğimiz yer ay olacak ve ay yüzeyi kozmik ölçeklerde burnumuzun dibinde sayılır.
- 400 bin kilometre bir insan için çok büyük bir mesafe olsa da, ortalama 80 yıl yaşayan biri toplamda 200 bin kilometre yürüyormuş, bu da dünya mesafesinin sadece yarısıdır.
- 11:21Ötegezegen Keşfi
- Galaksimizde en az bir trilyon başka gezegen olduğu düşünülüyor, ancak bugüne kadar sadece 4000 adet ötegezegen keşfedildi.
- İlk kez bir ötegezegenin atmosferinde su buharı izlerine rastlandı; bu ötegezegen K2-18b olarak adlandırılıyor.
- Ötegezegenin etrafında dolandığı yıldız, evrimsel olarak bizim güneşimizden daha küçük kırmızı bir yıldız ve bu ötegezegenin yüzeyine gelen toplam radyasyon miktarı Dünya'nın güneşten gelen radyasyon miktarına neredeyse eşit.
- 12:52Yaşanabilir Bölge ve Canlılık
- Yaşanabilir bölge (habitable zone) tanımı, yüzeyinde sıvı su barındırabilir demektir; Dünya güneş sisteminde yaşanabilir bölgede olduğu için yüzeyinde sıvı su barındırabiliyor.
- Yaşanabilir bölge tabiri çok kaba bir tanım olup, yüzeyde sıvı su barındırmak sadece bir faktördür; örneğin Jüpiter yaşanabilir bölgenin dışında olsa da, buzlu yüzeyin altında canlı olabileceğini düşünüyoruz.
- K2-18b ötegezegeninde su buharı var ve yağmur yağıyor olabilir, ancak 110 ışık yılı ötede olduğu için gidip oradan örnek almak veya uzay aracı göndermek şu an için imkansız.
- 14:39Video Özeti
- Video serisinin ilkinde Plüton'un gezegen mi değil mi olduğu, gezegen nedir, cüce gezegen nedir ve ötegezegen midir konuları ele alındı.
- Süper kütleli kara deliğin fotoğrafının çekildiği çalışmaya verilen büyük ödül ve Hindistan Uzay Ajansı'nın ay'a yumuşak iniş denemesi başarısızlıkla sonuçlansa da bunu yapabilen sayılı ülkelerden biri oldu.
- Keşfedilen bir ötegezegenin atmosferinde su buharı olduğuna dair ciddi kanıtlar var, bu da ilk kez oluyor.