Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının F-35 savaş uçakları hakkında detaylı bilgi verdiği eğitici bir içeriktir.
- Video, F-35 savaş uçaklarının tarihçesi, teknik özellikleri ve farklı versiyonları (F-35A, F-35B ve F-35C) hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İlk bölümde uçağın geliştirilme süreci ve JSF programı anlatılırken, ikinci bölümde teknik özellikleri ve yaşadığı sorunlar ele alınmaktadır. Son bölümde ise Türkiye'nin F-35 alım hevesi ve projenin maliyetleri hakkında bilgiler verilmektedir.
- Videoda ayrıca F-35'in yakıt kapasitesi, silah sistemi, radar algılama özellikleri, yangınlar ve fırlatma koltuk sorunları gibi teknik detaylar da paylaşılmaktadır. Projenin yaklaşık 450 milyar dolar harcandığı ve toplam maliyetinin 1,5 trilyon olabileceği bilgisi de verilmektedir.
- 00:08F-35 Savaş Uçaklarının Tarihçesi
- 1990'lı yıllara kadar ABD, her görev için ayrı bir savaş uçağı kullanıyordu (F-15, F-16, F-18, A-10 gibi).
- Her görev için farklı uçak kullanmanın maliyet ve sorun yarattığı için, tüm görevleri tek bir uçakta toplayacak multirol bir savaş uçağı üretilmesine karar verildi.
- JSF programına göre üretilen multirol savaş uçağı, ABD'nin envanterindeki F-14, F-15, F-16, F-18, A-10 ve Her Yer gibi uçakların yerine geçecekti.
- 01:05JSF Programının Başlangıcı
- İhaleye Boeing firması X-32 uçağıyla, Lockheed Martin firması ise F-35 olarak bildiğimiz X-35 uçağıyla katıldı.
- Boeing'in X-32 uçağı teknolojik anlamda üstündü ancak tüm görevleri üstünde toplayan bir uçakta ilk defa denenmiş teknolojilerin kullanılması risk olarak görüldü.
- 2001 yılında Lockheed Martin firmasının X-35 prototipi F-35 olarak kabul edildi.
- 01:49Türkiye'nin JSF Programındaki Rolü
- ABD, projenin başlarında multirol bir savaş uçağı geliştirmenin maliyetli olduğunu anlayarak projeye dokuz ülkeyi ortak yaptı.
- Türkiye 2002 yılında bu ortaklığa katıldı ve F-35 savaş uçaklarının gövde ve alt silah sistemlerinin geliştirilmesinden sorumlu tutuldu.
- Türkiye, ABD'den sonra en büyük gövde üreticisi olarak bu projede halen varlığını sürdürmektedir.
- 02:18F-35 Savaş Uçaklarının Görevleri
- F-35 savaş uçaklarının yerdeki kara surları için hedef işaretleme ve gözlem yapmadan tutun da denizdeki unsurlara saldırı yapmaya kadar her türlü savunma, saldırı ve keşif görevlerini yapması isteniyordu.
- Tüm görevleri bir uçağa yüklemeye çalışmak, maliyet ve ekstra zaman kaybı olarak geri dönecektir.
- ABD, temelde aynı altyapıyı kullanan üç farklı konfigürasyonda bir uçak üretmeyi tercih etti.
- 02:56F-35'in Üç Farklı Versiyonu
- F-35 A versiyonu, normal klasik uçaklar gibi bir pist kullanarak kalkış ve iniş yapabilen normal bir uçak.
- F-35 B versiyonu, stoll (dikine iniş kalkış) yapabilen veya kısa mesafelerde iniş ve kalkış yapabilmesini sağlayan ikinci bir motoru bulunan versiyon.
- F-35 C versiyonu, uçak gemileri için üretilmiş olan bir tip olup, uçak gemisi, katapult ve mancınık sistemlerine entegre edilebilmesi için ekstra parçalar konulmuş ve kanat açıklığı daha fazla olan bir uçak.
- 05:41F-35 B ve F-35 C Arasındaki Farklar
- F-35 B uçağı, kısa iniş ve kalkış yapabileceği amfibik savaş gemileri için tasarlanmış bir uçak.
- Amfibik gemilerin asıl amacı denizde yapılan bir çıkarma harekatını gerçekleştirmek ve içerisinde asker çıkartma tekneleri, hovercraftlar, kara kuvvetleri ve zırhlı araçlar taşıyor.
- F-35 B, MV-22 Osprey tarzı helikopterler veya AV-8B Harrier tarzı dikey iniş ve kalkış yapabilen uçakları taşıyabiliyor.
- 07:19F-35 B'nin Sorunları
- F-35 B çok karmaşık bir uçak olup, hem mekanik hem elektronik hem de yazılımsal olarak bir mühendislik kabusu durumunda.
- Uçakta kullanılan F-135 itki sistemi güvenilir durumda ancak çalışan parça sayısı ve özellik arttıkça sorun çıkma şansı da yükseliyor.
- F-35 B'nin menzili sadece 1600 kilometrede kalıyor, bu da Ankara'dan Kuzey Irak'a gidip operasyon yaptırdıktan sonra geri getirilememesine neden oluyor.
- 08:38F-35'in Silah Sistemi
- F-35 B uçan dahili bir top taşımıyor, bu da Vietnam Savaşı'nda Amerikalıların yaptığı hatayı tekrar etmesine neden olabilir.
- F-35'in önüne dahili bir 25 milimetrelik GAU-22A modeli top taktılar, ancak B ve C modellerinde bu yok.
- BVC versiyonu için gövdenin dışına takılabilen bir top podu geliştirdiler, ancak bu pod uçağın hayalet özelliğini bozuyor ve uçağın toplam 11 silah slotundan 7'sini kullanıyor.
- 10:36F-35'in Yakıt Kapasitesi ve Kask Teknolojisi
- B versiyonu düşük yakıt kapasitesi nedeniyle pilotlar iki istasyona 426 GAONluk yakıt tankı ve bir istasyona silah koyacaklar, bu da kalan sekiz istasyona çok fazla mühimmat taşıyamamalarına neden olacak.
- F-35'in yaklaşık 500 bin dolar değerinde olan karbon fiberden yapılmış özel kaskı, pilotun kafasını hareket ettirmeden uçağın etrafındaki kameralarla sağa sola bakabilmesini sağlıyor.
- 11:38F-35 ve F-16 Testi
- 14 Ocak 2015'te Edward Air Force Base'de yapılan testte, F-35 A ile 40 adet F-16 yan yana getirilerek karşılaştırılmış.
- Test raporu, F-35'in F-16'ya karşı manevra yapamadığını, kıvrak hareket edemediğini ve kitlenen silahlardan kurtulma konusundaki manevralarında sorunlar yaşadığını ortaya koymuş.
- F-35, F-16'ya karşı it dalaşında başarısız olsa da, yaklaşık 150 kilometre ileriden radarda F-16'ı görebilirken, F-16'ı yalnızca 20 kilometreden görebiliyor.
- 14:23F-35'in Maliyet ve Yangın Sorunları
- F-35'in operasyonel giderlerinin diğer uçaklara nazaran %179 daha fazla olduğu ortaya çıkmış.
- 2016 Eylül ayında Idaho'daki Mountain Home Air Force Base'de bir F-35 A'nın kalkış sırasında motor kısmına yangın çıkmış ve 17 milyon dolarlık zarar vermiş.
- Yangın, motorun çalıştırma işlemi sırasında tersinden esen rüzgarın, motora elektrik ve ilk hareket gücünü veren ipp için daha küçük bir motora geri tepme şeklinde sıcak hava göndermesi sonucu oluşmuş.
- 16:04Fırlatma Sistemi ve Alice Sistemi
- F-35'te kullanılan Martin Baker firması üretimi US-16E fırlatma koltuğunun 2015 yılında yapılan testlerde, az kilolu pilotların kafalarına taktıkları ağır kaskın etkisiyle ciddi boyun yaralanmaları ve sakatlanmalarına uğrayabilecekleri görülmüş.
- Alice (Automatic Lojistik Information System), F-35'i kullanacak olan konsorsiyumdaki ülkelere ve kendi kendine dayattığı bir online lojistik sistemi.
- Alice sistemi, uçak yerdeki bir server ile bağlantılı olarak görevlerini icra ediyor, parça ihtiyaçlarını kod olarak iletiyor ve lojistik zincir halinde çözümler bulmaya çalışıyor.
- 18:33Alice Sisteminin Sorunları ve F-35 Projesi
- Alice sisteminde arızaları tespit edememesi, yanlış bilgiler algılaması, gönderilen hata kodlarındaki sorunlar ve hacklenmeye açık olması gibi sorunlar var.
- F-35 projesi şu ana kadar yaklaşık 450 milyar dolar harcanmış ve projenin sonundaki toplam maliyetin 1,5 trilyon olması bekleniyor.
- Türkiye, F-35 projesine ilk dahil olan ülkelerden biri olmasına rağmen, uçağın ne zaman alınacağı belirsiz ve uçağın final birleşimi sadece Amerika, İtalya ve Japonya'da yapılmakta.
- 20:34F-35 Savaş Uçakları Siparişi
- Türkiye, F-35 savaş uçakları için diğer ülkelerden daha fazla alım hevesi gösteriyor.
- Diğer ülkeler uçakta yaşanan sorunları gördükçe siparişlerini azalttılar, ancak Türkiye siparişlerini artırmaya devam ediyor.
- Amerika, maliyetleri karşılamak için hevesli alıcılara F-35 satmak isteyecektir.
- 21:00F-35 Savaş Uçaklarının Fiyatı ve İndirimi
- F-35 savaş uçaklarının fiyatı yaklaşık 200 milyon dolar civarındadır.
- Lockheed Martin firması, önceden sadece üretici ülkelere uyguladığı %6'lık indirimi şimdi tüm ülkeler için sağlamaya başlamıştır.
- Firma, maliyeti karşılamak için çok fazla satış yapmak zorunda kalacaktır.
- 21:23Çin'in F-35 Uçağı
- Çin'in F-35'in neredeyse birebir aynı uçağı yapması, F-35 bilgilerinin nasıl sızdırıldığı konusunda düşündürücü bir durumdur.
- Video, F-35 savaş uçakları hakkında bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır.
- İzleyicilerden kanala abone olup beğen tuşuna basmaları istenmektedir.