Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, gök bilimcilerin keşfettiği en sıradışı ve korkutucu ötegezegenleri tanıtan eğitici bir içeriktir. Washington Üniversitesi St. Louis'deki bilim insanlarının keşifleri de videoda yer almaktadır.
- Video, toplam 12 farklı ötegezegeni tanıtmaktadır. Her gezegen için uzaklık, sıcaklık, yapısı ve diğer ilginç özellikleri detaylı olarak açıklanmaktadır. Tanıtılan gezegenler arasında TOI 849b (en yoğun kayaç gezegen), HD 189733b (cam yağan gezegen), WASP-12b (en karanlık gezegen), 55 Cancri e (elmastan oluşan gezegen), Kepler-16b (iki güneşli gezegen) ve J14.7b (en büyük halkaya sahip gezegen) bulunmaktadır.
- Videoda ayrıca Corot-7b gezegeninde taş şeklinde yağan yağmurlar, gezegenin bir tarafının sürekli yıldızına bakması nedeniyle oluşan sıcaklık farklılıkları ve yıldızının yörüngesinde dönmeyen, başıboş kalmış "yetim gezegenler" hakkında bilgiler de verilmektedir. Bu gezegenlerin neden bilim insanları tarafından şaşırtıcı bulduğu ve evrende potansiyel olarak yaşanabilir gezegenlerin sayısı hakkında da bilgiler sunulmaktadır.
- Ötegezegen Keşifleri
- 1990'lardan bu yana güneş sistemimizin ötesindeki uzak yıldızların yörüngesinde dolaşan tuhaf, korkutucu ve harika dünyalar keşfedildi.
- Dışarıdaki güneş benzeri yıldızların yaklaşık yarısının yaşama ev sahipliği yapma potansiyeli olduğu düşünülüyor, bu da bizim galaksimizde potansiyel olarak yaşanabilir 300 milyon gezegen demektir.
- Keşfedilen gezegenler genellikle yaşam için elverişsiz koşullara sahip olup, bazıları bilim kurgu yazarları bile hayal edemeyeceği kadar sıradışı özelliklere sahiptir.
- 01:03TOI 849 b - Çıplak Gezegen
- TOI 849 b, 700 ışık yılı uzaklıkta bulunan, yıldızına çok yakın bir gezegen olup bir yılı sadece 18 saat sürer.
- Bu gezegen 1500 santigrat derecelik yüzey sıcaklığına sahip, Neptün büyüklüğünde olmasına rağmen gazlarla çevrili değil, yoğun ve kayalık bir yapıya sahiptir.
- Dünya'dan sadece üç kat büyük olmasına rağmen kütlesi Dünya kütlesinin 40 katı olan TOI 849 b, bilim insanları tarafından tespit edilen ilk "catonian" (yıldızına yakın olduğu için dış katmanlarını kaybetmiş) gezegeni olabilir.
- 02:29HD 189733 b - Cam Yağan Gezegen
- HD 189733 b, 2005 yılında keşfedilen, Dünya'dan 64 ışık yılı uzaklıkta bulunan, Jüpiter'den biraz daha büyük bir koyu mavi gezegendir.
- Bu gezegenin atmosferindeki silikatın yansıması nedeniyle müthiş mavi rengi vardır ve gündüz sıcaklığı 1100 santigrat derecedir.
- Gezegenin en farklı özelliği sürekli devam eden cam yağmuru olup, saatte 8700 km hızla esen rüzgarlar bu cam yağmuru ölümcül bir fırtına haline getirir.
- 03:20WASP-12 b - Ölüm Mahkumu Gezegen
- WASP-12 b, 2008 yılında keşfedilen, Jüpiter'in iki katı büyüklüğünde ve küçük bir yıldız kadar sıcak (2200 santigrat derece) bir gezegendir.
- Gezegen zift kadar karanlıktır ve atmosferine düşen görünür yıldız ışığının en az %94'ünü yakalayabilir.
- Yıldızına çok yakın olduğu için atmosferi yavaş yavaş kayboluyor, gezegen parçalarına ayrılıyor ve muhtemelen 10 milyon yıl içerisinde tamamen yok olacak.
- 04:1355 Cancri e - Elmastan Oluşan Gezegen
- 55 Cancri e, Dünya'dan 40 ışık yılı uzaklıkta bulunan, Dünya'nın iki katı yarıçapa ve sekiz katı daha büyük kütleye sahip bir kayaç gezegenidir.
- Gezegen karbon bakımından çok zengin olup, doğru sıcaklık ve basınç koşulları altında karbon kristalize olup gezegenin yüzeyini grafit ve elmasla kaplamıştır.
- 04:45TrES-2 b - En Karanlık Gezegen
- TrES-2 b, Ejderha takımyıldızı yönünde 750 ışık yılı uzaklıktaki yıldızın yörüngesinde dönen, 1.5 Jüpiter kütlesinde bir gaz devisidir.
- NASA'nın Kepler uzay teleskobu tarafından 2011 yılında tanımlanan bu gezegen, üzerine düşen ışığın %1'den bile daha azını yansıtıyor ve bilinen en karanlık ötegezgendir.
- Yüzeyinde sodyum, potasyum ve titanyum oksit gibi ısıyı iyi emen elementler gezegeni fazlasıyla karanlık yaparken sıcaklığı 1000 santigrat derecelere çıkarıyor.
- 05:54Kelt-9 b - En Sıcak Gezegen
- Kelt-9 b, Dünya'dan 670 ışık yılı uzaklıkta bulunan, 2017 yılında keşfedilen Jüpiter benzeri ötegezegen, evrendeki en sıcak gezegendir.
- Yıldızına kütleçekimsel olarak kilitlenmiş olan bu gezegenin bir yılı sadece 1.5 gün sürer ve yüzey sıcaklığı 4300 santigrat dereceye ulaşır.
- Jüpiter'den 2.80 kat daha büyük olmasına rağmen yoğunluğu sadece yarısı kadar olan Kelt-9 b, ev sahibi yıldızından gelen aşırı radyasyon nedeniyle şişirmiştir.
- 07:02Kepler-16 b - İki Güneşli Gezegen
- Kepler-16 b, 2011 yılında keşfedilen ve ikili bir yıldız sisteminin yörüngesinde olduğu onaylanan ilk gezegendir.
- Yarı gaz ve yarı kayaçtan oluşan bu gezegende iki güneşin olması ve aynı anda iki gölgenin oluşması yaşamı etkileyecektir.
- Gezegenin uydusundan iki yıldızın ve Kepler-16 b'nin gökyüzündeki görüntüsü eşsiz bir deneyim sağlayacaktır.
- 07:43J1407 b - En Büyük Halkaya Sahip Gezegen
- J1407 b, Erboğa takımyıldızı yönünde Dünya'dan 434 ışık yılı uzaklıkta bulunan, 2012 yılında keşfedilen bir ötegezgendir.
- Bu gezegen, çapı yaklaşık 89 milyon km'ye ulaşan 37 adet halkaya sahip olup, Satürn'ün halkasının 200 katıdır.
- Eğer Dünya böyle bir halkaya sahip olsaydı, Merkür'ün ötesine geçicek kadar büyük bir alanı kaplayacaktı ve bilim insanları bu gök cisminin bir ötegezegen mi yoksa kahverengi cüce mi olduğunu kesinleştirmek için çalışmalara devam etmektedir.
- 08:31Taş Yağan Gezegen
- Corot-7b adlı ötegezegende, 2009 yılında keşfedilen bu gezegende taş şeklinde yağmur yağmaktadır.
- Gezegen, bizden 489 ışık yılı uzaklıktadır ve yıldızına kütleçekimsel olarak kilitlenmiş olduğundan bir tarafı sürekli yıldızına bakmaktadır.
- 2600 santigrat derecelik sıcak olan tarafta kayalar eriyor ve buharlaşıyor, nispeten soğuk olan tarafta ise bu erimiş kayalar atmosferdeki bulutlarda yoğunlaşıp tekrar yüzeye düşüyor.
- 09:25Başıboş Gezegenler
- Evrendeki tüm gezegenlerin bir yıldızın yörüngesinde dönmesi gerekmez, bazı gezegenler yıldızları olmadan "başıboş" kalmıştır.
- Bu göçebe gezegenlerden biri, Bukalemun takımyıldızında bizden 550 ışık yılı uzaklıkta bulunan OTS-44'dür.
- NASA'nın 2027 yılında fırlatılması beklenen Nancy Grace Romen Uzay Teleskobu, kütleçekimsel mercekleme yöntemini kullanarak ötegezegenleri keşfetme işi için tasarlanmıştır.