Buradasın

Enerji Sektöründe Dekarbonizasyon ve Karbon Yakalama Teknolojileri Sunumu

youtube.com/watch?v=jWm_hLK5sl4

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, enerji sektöründeki dekarbonizasyon ve karbon yakalama teknolojileri hakkında bilgi veren bir panel sohbeti ve sunum formatındadır. Konuşmacılar arasında General Electric'in Türkiye'deki gaz türbinleri işlerinden sorumlu Mete Maltepe, Baker Hughes temsilcisi, Turboden firmasından Emre Ercan ve Novalt şirketinin temsilcileri bulunmaktadır.
Video, enerji sektöründeki dönüşüm ve dekarbonizasyon stratejileri üzerine odaklanmaktadır. Sunumda yenilenebilir enerji tesislerinin yaygınlaştırılması, kömürden gaz türbin teknolojisine geçiş, hidrojen üretim yöntemleri, karbon yakalama teknolojileri ve organik rankin çevrim (ORC) sistemleri gibi konular detaylı olarak ele alınmaktadır. Ayrıca, Türkiye'deki endüstriyel enerji üretimindeki karbon emisyonlarını azaltma yöntemleri ve bunların ekonomik etkileri de anlatılmaktadır.
Sunumda Baker Hughes'un karbon yakalama, hidrojen sistemleri ve enerji depolama çözümleri gibi alanlardaki çalışmaları, Novalt'ın hidrojen kompresörleri ve gaz türbinleri teknolojisi, Turboden'in ORC sistemleri ve büyük ısı pompaları gibi dekarbonizasyon ürünlerinin detayları paylaşılmaktadır. Video, karbon yakalama teknolojilerinin henüz ticari olarak yaygın olmadığı ancak önümüzdeki yıllarda daha kompakt hale getirileceği bilgisiyle sonlanmaktadır.

00:04Dekarbonizasyon ve Enerji Dönüşümü: Dekarbonizasyon, ticaretin şekillenmesini, ülkeler arasındaki ticari ilişkileri belirleyecek ve ülkelerin hedeflerini koyacağı bir konu haline gelmiştir.
Türkiye, Paris Antlaşması'nı imzalayarak dekarbonizasyon için taahhütlerini vermiş ve beş yıllık programlar dahilinde karbonu azaltmakta teknolojiden geçmektedir.
Konuşmacılar arasında General Electric, Bac-Ran ve Use and Turbod firmaları temsilcileri bulunmaktadır.
02:31Enerji Dönüşümü İçin Temel Prensipler: Enerji dönüşümü için üç temel prensip vardır: yenilenebilir enerji tesislerini dünyada en hızlı bir şekilde yaygınlaştırmak.
Karbonsuzlaştırmayı hızlandırmak için kömürden gaz türbin teknolojisine geçmek ve ileride kullanılan gazın karbonsuzlaştırılması şeklinde sıfır karbona doğru ilerlemek.
Yenilenebilir enerji yatırımlarının çeşitli yerlerde ve insanların bulunmadığı arazilerde yapılmasından dolayı gerekecek olan iletim altyapısı yatırımlarında ciddi şekilde devam edilmesi, genişletilmesi ve güçlendirilmesi.
03:31Karbon Salınımlarını Düşürme Yöntemleri: Kömür santrallerini yenilenebilir enerji ile ikame etmek karbon salınımlarını %25-45 arasında düşürebilir, ancak güneş veya rüzgar olmadığı zamanlarda tekrar kömür kullanmak zorunda kalınır.
Kömürden doğalgaz çevirme geçildiğinde %50-60 arasında karbonsuzlaştırma sağlanabilir.
Hem doğalgaz hem yenilenebilir enerji kullanıldığında salınımların %62-78 oranında düşürülebileceği öngörülüyor, enerji depolama eklenirse bu oran %68-80'e kadar çıkabilir.
05:43Yenilenebilir Enerjinin Gelişimi: Dünyada yenilenebilir enerji 2000 yılında 17 gigawatt, 2010'da 182, 2020'de 755 gigawatt'a ulaşmıştır.
Güneş enerjisi 2000 yılında 1 gigawatt iken bugün rüzgarı geçmiş durumda ve daha hızlı bir şekilde kurulumları artmaktadır.
Enerji depolamada pillerde artışı görülüyor, 2010 yılında yok gibiydi, şu anda 11 gigawatt gibi hızla artıyor ve yılda %60 artış oranı var.
07:44Yenilenebilir Enerji ve Gaz Türbinlerinin Birlikte Çalışması: Yenilenebilir enerji ile gaz türbinleri çok iyi çalışır ve gaz yenilebilir enerjiye ciddi bir destektir.
Amerika Birleşik Devletleri'nde 2007 yılından itibaren elektrik üretimi 4000-4300 terawatt saatlerde kalmış, ancak karbondioksit salınımlarında ciddi bir azalma olmuştur.
Amerika'da kömürden gaza geçiş, kaya gazının bulunması, gaz fiyatlarının düşmesi ve devletlerin yeşil enerji tesislerine destekleri nedeniyle gerçekleşmiştir.
10:03Gaz Türbinlerinin Esnekliği ve Karbonsuzlaştırma: Gaz türbinleri esnek teknolojilerdir ve modern teknolojiler hızla yük alıp yük verebilir.
Gaz türbinleri değişken yenilebilir enerjide rüzgar veya güneş geldiğinde yük düşürebilir ve düşük yükte çalışabilir.
Gaz türbinlerindeki karbonsuzlaştırma için iki prensip vardır: yanma öncesi dekarbonizasyon (karbon içermeyen yakıtlar kullanmak, en çok hidrojen üzerinde çalışılıyor) ve yanma sonrası çözüm (karbonun yakalanması ve yer altında saklanması).
11:53Hidrojen Türleri ve Özellikleri: Hidrojen çeşitli türlerde üretilir: gri hidrojen (metandan üretilen, karbon yakalama yok), mavi hidrojen (karbon yakalama ve saklama hidrojen üretim fazında), turkuaz hidrojen (elektrolizde metanın hidrojen ve karbona çevrilmesi), yeşil hidrojen (yenilenebilir enerji ve elektrolizle sudan üretilmesi), pembe hidrojen (nükleer enerji ile sudan hidrojen üretilmesi) ve beyaz hidrojen (biyokütlenin gazifikasyonu).
Hidrojen ve metan farklı enerji yoğunlukları olduğu için, karbondioksit emisyonlarını yüzde elli düşürmek için bileşimde hidrojenin yüzde yetmişyedi olması gerekiyor.
Hidrojen metandan daha küçük moleküller olduğu için sızma riski var ve var olan tesisler, tanklar, boru hatları yeterli olamıyor; doğalgaz boru hatlarının yüzde yirmi'ye kadar hidrojeni tutabileceği öngörülüyor.
15:50Hidrojen Kullanımındaki Zorluklar: Hidrojen ve metanın enerji değerleri farklı olduğu için, elektrik santrallarında doğalgaz yerine hidrojen kullanmak istiyorsanız üç katı daha fazla gaz pompalamanız ve yakmanız gerekiyor.
Hidrojenle metanın yanması farklı, alev dereceleri farklı olduğu için yanma odalarında değişiklikler yapılıyor ve nitrojen oksit salınımları artabiliyor.
Gaz türbini var olan bir komne çevrim santrali hidrojene çevrilebilir, ancak bu yeni santral yapmaya göre daha düşük maliyetli olmasına rağmen ciddi bir çalışma gerektiriyor.
18:08Hidrojen Yakma Teknolojileri: Dünyada hidrojen yakma ile ilgili otuz yıldır tecrübemiz var; yüz tane gaz türbünü yüzde beş'lerden yüzde yüz'e kadar hidrojen yakmış ve sekiz milyon saat çalışmış.
Dryloux (defüzyon) teknolojisi ile su veya buhar püskürtülerek nitrojeni azaltmak mümkün, ancak verimliliği biraz daha düşük.
Erodrivative gaz türbinlerinde (örneğin E6'lar) yüzde otuz'a kadar hidrojen yakılabiliyor, Trilonax teknolojisi ile yüzde seksen'e kadar, 9E türbinleri ise yüzde yüz hidrojen yakabilir.
20:16Karbon Yakalama ve Depolama Teknolojisi: Karbon yakalama ve depolama teknolojisi, petrol ve doğalgazda yerin altına gelmiş gazların boşalan yerlere karbondioksit basılması mantığıyla çalışır.
Dünyada yirmiyedi tane karbon yakalama ve depolama tesisi var, onaltı tanesi Kuzey Amerika'da.
Karbon yakalama tesisleri büyük olup, bir elektrik santrali boyutunda arazi ve maliyet gerektiriyor; yakalama prosesi için elektriğe ihtiyaç olduğu için santralin verimliliği düşüyor.
23:03Karbondioksit Emisyonlarının Azaltılması: Gaz türbini teknolojisi ile kömürün saldığı karbondioksitte ciddi bir azalma yapılabiliyor; ortalama kömür santralları kilowatt saat aşağı yukarı bin gram karbondioksit üretirken, gaz türbini teknolojisi ile yüzde kırkbeş düşürebiliyorsunuz.
Aşağı teknolojisi ile ikame ederseniz yüzde altmış düşürebiliyorsunuz, aşağı teknolojisi artı yüzde elli hidrojen kullanacaksanız yüzde altmışdokuz düşürebiliyorsunuz.
Doğalgaz yakarak karbon yakalama ile yakalayıp depolanması için yolladığınızda yüzde doksanyedi oranında düşürebiliyorsunuz, ileride yüzde yüz hidrojen kullandığınızda hiç karbon salınımı olmayacak.
25:33Bakersee Şirketi Hakkında: Bakersee bir enerji teknoloji şirketi olup, petrol ve doğalgaz sektörü, enerji sektörü ve endüstri sektöründe hizmet veriyor.
Yaklaşık yüzyirmi ülkede faaliyet gösteriyor ve ellisekizbin çalışanı var.
Enerji teknolojileri alanında sürekli yatırım yapıyor ve yeni teknolojiler geliştirmeye çalışıyor.
26:11Enerji Sektöründe Dönüşüm ve Stratejiler: Enerji sektörü büyük bir dönüşümden geçiyor ve Baker Huse üç ana strateji izliyor: mevcut teknolojileri iyileştirmek, büyüme alanlarına yatırım yapmak ve yeni alanlara stratejik yatırımlar yapmak.
Dekarbonizasyon Baker Huse için önemli bir alan olup, şirket 2012 yılından bu yana karbon emisyonlarını yaklaşık %34 oranında düşürmüş ve 2030'a kadar %50'ye çıkarmayı hedefliyor.
Baker Huse hem kendi karbon emisyonlarını azaltırken hem de müşterilerinin ve partnerlerinin karbon emisyonlarını azaltmalarına yardımcı olacak düşük karbonlu teknolojileri üretmek üzere yatırımlar yapıyor.
27:35Karbon Emisyonları ve Küresel İklim Değişikliği: Karbon dekarbonizasyonda ekonomik ve teknik boyutlar bulunuyor, teknik olarak pek çok çözüm mümkün olsa da ekonomik olarak pratik olmayan veya yüksek maliyetli çözümler var.
Uluslararası Enerji Ajansı'na göre, iklim krizini etkilerini sınırlayabilmek için sıcaklık artışlarının sanayi devrimi öncesine kıyasla 1,5-2 derece civarında sınırlı kalabilmesi gerekiyor.
Şu anda enerji üretimi amaçlı insan kaynaklı karbon emisyonları yaklaşık 33 gigaton civarında ve 2000 yılından 2022'ye kadar yaklaşık %50'lik bir artış olmuş durumda.
29:33Küresel İklim Değişikliğinin Dönüm Noktası: 2 derece limiti sadece rakamsal bir şey değil, bilim insanlarının öngörülerine göre küresel ısınmada bir dönüm noktası var.
Dünyada milyonlarca yıldır donmuş olan karbon ve metan oluşumları var ve küresel ısınma devam ederse bu rezervler atmosfere karışmaya başlayacak.
Metan gazları karbondioksitten 24 kat daha etkili bir sera gazı olduğu için bu dönüm noktasına varmadan emisyonları azaltmak ve küresel ısınmayı limitlemek çok büyük önem taşıyor.
30:56Karbon Emisyonlarını Azaltma Hedefleri: Uluslararası Enerji Ajansı, 2050 yılına kadar enerji kaynaklı karbon emisyonunu 33 gigaton seviyesinden 10 gigatona düşürmemiz gerektiğini öngörüyor.
Dünya şu anda sanayi devrimi öncesine göre 1,20 derece ısınmış durumda ve 2 dereceyi geçmemesi için emisyonları önümüzdeki yaklaşık 30 yıl içerisinde neredeyse üçte biri oranında düşürmemiz gerekiyor.
Uluslararası Enerji Ajansı'nın çalışmasında, mevcut politikaları takip edersek 2050 yılında yaklaşık 10 gigatona düşebiliriz ve bu durumda 2 derecelik limiti geçmemiş olacağımızı öngörüyor.
32:12Karbon Emisyonlarını Azaltma Yöntemleri: Karbon emisyonlarını azaltmak için tek bir mucizevi çözüm yok, pek çok şeyi bir arada yapmamız gerekiyor.
Teknoloji olarak en büyük payı %37 ile verimlilik artışları sağlıyor; hem enerji üretiminde hem tüketiminde verimlilik artışları ile daha az enerji tüketerek daha çok enerji üretmek mümkün.
Yenilenebilir enerji kaynakları arttıkça karbon emisyonlarını azaltmak mümkün, ancak yenilenebilir kaynakların sürekli olmamak gibi bir sıkıntısı var ve bunu diğer kaynaklarla dengelememiz gerekiyor.
33:23Yakıt Değişimleri ve Nükleer Enerji: Yakıt değişimleri önemli bir etki yaratacak; yoğun karbonlu yakıtlardan daha düşük karbonlu yakıtlara hatta sıfır karbonlu yakıtlara geçmek önemli bir adım.
Uluslararası Enerji Ajansı, kömürden doğalgaza geçmek önemli bir adım olarak görüyor ve daha sonrasında doğalgazı hidrojenle karıştırıp miktarını giderek arttırarak daha az emisyon sağlamak mümkün.
Nükleer enerji de bu süreçte %3 oranında yer alması gerektiğini ifade ediyor; nükleer yakıtların emisyon açısından çok düşük olduğu, ancak enerji üretimi sırasında karbon salınımı gerçekleşmediği belirtiliyor.
34:32Karbon Yakalama ve Kullanma Teknolojileri: Karbon yakalama teknolojileri önemli bir yer tutuyor; fosil kökenli yakıtları son iki senedir yoğun olarak kullanmamızın en büyük sebebi ekonomik ve pratik olmaları.
Karbon yakalayabilir, depolayabilir veya kullanabilirsek, fosil kökenli ucuz yakıtları gelecekteki enerji sistemimizin içerisinde daha etkili bir şekilde kullanmaya devam edebiliriz.
Tek bir mucizevi çözüm yok, tüm bu teknolojileri bir arada yaptığımızda ancak sürdürülebilir kalkınma ya da 2 derecelik limiti geçmemeye ulaşabileceğimiz düşünülüyor.
35:49Baker Huse'nin Stratejileri: Baker Huse hem petrol ve doğalgaz sektöründe hem enerji sektöründe hem endüstri sektöründe faaliyet gösteriyor ve kendi stratejisini bu bağlamda oluşturuyor.
Verimlilik artışları için ürettiği sistemlerin daha az enerji tüketen sistemler olması yönünde tasarımlarını geliştiriyor ve enerji üreten sistemlerinin verimliliklerini arttırmaya çalışıyor.
Petrol ve doğalgaz üretimi sırasında atmosfere metan salınımı gerçekleşiyor ve bunu azaltmak üzerine "Flair IQ" adlı bir sistem geliştirmişler.
36:55Hidrojen ve Karbon Yakalama Teknolojileri: Hidrojen konusu Baker Huse için çok önemli ve kritik; hidrojenin yakıt olarak kullanılması, taşınması, iletilmesi ve depolanması ile ilgili çözümleri var.
Karbon yakalama, kullanma ve depolama sistemleri stratejik olarak önemli bir şey olarak görülüyor ve bunları destekleyecek yenilenebilir kaynakları destekleyecek enerji depolama çözümleri de önemli.
Baker Huse'nin uzmanlık alanlarından biri sondaj sistemleri ve jeotermal kaynakların büyük bir önem taşıyacağına inanıyorlar.
37:54Hidrojen Sistemleri ve Enerji Depolama: Hidrojen sistemleri alanında üretimden tüketimine taşınmasına kadar tüm değer zincirinde faaliyet gösteriliyor.
Hidrojen yakan gaz tribünleri üzerinde çalışılıyor ve mevcut sistemlerin kapasiteleri ve etkinlikleri artırmaya çalışılıyor.
Enerji depolama üzerinde çözümler geliştiriliyor.
38:23Karbon Emisyonlarını Azaltma Çabaları: Karbon emisyonlarını azaltma konusunda üç ana alanda çaba gösteriliyor: karbondioksit emisyonlarını yakalamak ve atmosfere salınmasını önlemek.
Yanma sonrasında karbon yakalama teknolojileri, karbon yakalanmış karbondioksitin basınçlandırılması, pompalanması ve depolanması gibi çözümler geliştiriliyor.
Yanma proseslerinde daha az karbon salınımını sağlayacak sistemler üzerinde çalışılıyor, özellikle hidrojenle çalışan gaz türbinleri önemli bir yer tutuyor.
39:35Mevcut Sistemlerin Kullanımı: Mevcut sistemlerin daha efektif kullanılması karbon emisyonlarını azaltmak konusunda önemli bir yol sağlayabilir.
Kojenerasyon sistemleri enerji üretiminde elektrik ve ısı üretmek için kullanılıyor ve yüzde 85-90 seviyelerinde enerji verimliliğine ulaşılabiliyor.
Atık ısı dönüşüm sistemleri ve yenilenebilir enerjiyi kolaylaştıracak çözümler geliştiriliyor.
40:51Karbon Yakalama Teknolojileri: Dünyada yaklaşık 25 faaliyette olan karbon yakalama testi mevcut ve toplam 40 milyon ton karbon yakalama kapasitesine sahip.
Uluslararası Enerji Ajansı'na göre 2030 yılına kadar bu kapasite 750 milyon tona, 2040 yılına kadar ise 2,40 milyar tona çıkması gerekiyor.
Karbon yakalama teknolojileri olmazsa fosil kökenli yakıtları kullanamayacağımız için enerji maliyetlerinin yüzde 70 kadar daha pahalı olabileceği düşünülüyor.
42:07Karbon Yakalama Süreci: Karbon yakalama teknolojisinde karbondioksitin oluştuğu noktada yakalamak üzerine çalışılıyor.
Yakalanan karbonun ayrıştırılıp taşınması ve iletimi için sistemler geliştiriliyor.
Karbon yakalamanın yanı sıra karbonun taşınması ve depolanması ile ilgili teknolojiler üzerinde çalışılıyor.
43:51Bakerse'nin Karbon Yakalama Teknolojisi: Bakerse'nin geliştirdiği kompakt carbon capture teknolojisi inovatif bir karbon yakalama teknolojisi.
Mevcut karbon yakalama sistemleri hem fiziksel olarak hem maliyet olarak çok büyük boyutlarda ve fizible değil.
Kompakt karbon teknolojisi ile ilk yatırım bedelleri yüzde 75 azaltılabilecek ve ölçekler küçültülecek, daha modüler sistemler üzerinde çalışılıyor.
44:47Hidrojenin Geleceği ve Mevcut Durumu: Hidrojen gelecekteki enerji teknolojisinde önemli bir yere sahip olacak, ancak kısa vadede hızlı bir dönüşüm olmayacak.
Mevcut hidrojenlerin çoğu kömürden veya doğalgazdan buhar reforming ile üretilen karbonlu hidrojen olup, karbonsuz değil.
Yeşil hidrojen (yenilenebilir kaynaklardan üretilen hidrojen) şu anda çok az ve üretimi için ciddi enerjiye ihtiyaç var.
47:16Hidrojenin Renkleri ve Gelecekteki Durumu: Hidrojenin renkleri: gri (yakalanmayan karbon), kahverengi (yakalanan karbon) ve mavi (karbon yakalanan hidrojen).
Gelecekte yeşil hidrojen sistemi, fazla elektrikle suyu elektrolizle hidrojen ve oksijen atomlarına ayırarak depolama sistemlerinde kullanılacak.
Türkiye'nin tamamen yeşil hidrojenle enerjilendirilmesi için rüzgar ve güneş enerjisi kapasitelerinin çok daha fazla olması gerekecek.
50:06Hidrojen Teknolojisi ve Gaz Türbini Çözümleri: Şirkette yaklaşık 2000'den fazla hidrojen basınçlandıran kompresör ve turbo mekanik sistemleri mevcut.
Novalt endüstriyel gaz türbinleri teknolojisi şu anda yüzde yüz hidrojen yakabiliyor ancak sulu emisyon sistemleri kullanıyor.
2030 yılına kadar yüzde yüz hidrojeni kuru sistemlerle, su püskürtmeden yakabilmek için çalışılıyor.
51:39Hidrojenin Dağıtım ve Kullanımı: Şu anda hidrojenin üretildikten sonra mevcut doğalgaz boru hatlarıyla belli bir kapasiteye kadar doğalgaz-hidrojen karışımları şeklinde kullanılması planlanıyor.
Uzun vadede yüzde yüz hidrojen taşıyacak yeni hatlara ihtiyaç olacak.
Hidrojenin basınçlandırılması, taşınması ve yakılması için çeşitli sistemler ve teknolojiler mevcut.
52:43Gaz Türbini Teknolojisinin Önemi: Gaz türbinleri şu anda kömürden doğalgaza dönerek emisyonları yüzde elli azaltmada önemli katkı sağlıyor.
Önümüzdeki on yıl içerisinde doğalgazın hidrojen veya biyoyakıtlarla karıştırılarak yakılması planlanıyor.
Hidrojen contentinin artması gerekiyor; yüzde 10-20 karışım emisyonlarda %3-5 azalmaya, yarı yarıya emisyonları azaltmak için ise %80 hidrojen, %20 doğalgaz yakmak gerekiyor.
54:14Endüstriyel Gaz Türbini Çözümü: Şirkette endüstriyel gaz türbini çözümü ağırlıklı olarak kojenerasyon sistemlerinde kullanılıyor.
Bu sistem elektrik üretirken aynı zamanda ısı ve buhar üretiyor, toplam enerji verimi %85'in üzerinde.
İtalya'da yapılan bir projede, İtalya'nın gaz dağıtım şirketi Sinem'in hatlarında %10-20 hidrojen-doğalgaz karışımları test ediliyor ve 2020'den bu yana çalışan Novalt 12 türbüsü hibrit yakıt yakıyor.
56:02Türkiye'de Enerji Üretiminde Karbon Emisyonları: Türkiye'de endüstriyel enerji üretiminde yaygın çözüm, elektriği şebekeden almak ve buhar ihtiyacını kömürlü kazanla karşılamaktır.
Bu çözüm bir yılda yaklaşık 165 bin ton karbondioksit emisyonu oluştururken, endüstriyel gaz türbünü kojenerasyon çözümü ile bu emisyon yaklaşık 90 bin tona düşer.
Türkiye'de henüz karbon vergileri uygulanmadığı için, bu emisyonu yapmak bedavadır ve bu nedenle en yaygın sistem bu şekilde devam etmektedir.
57:55Dekarbonizasyon ve Turboden Şirketi: Emre Ercan, yüksek enerji mühendisi olarak üç yıldır Turboden firması ile çalışmakta ve yedi-sekiz senedir biyokütle enerji sistemleri üzerine çalışmaktadır.
Turboden, İtalyan bir firma olup 1980 yılında İtalya'nın Brecha kentinde kurulmuş, 2013 yılında Mitsubishi Heavy Industries grubu ile ortaklık kurmuş ve 2015 yılında Turboden Türkiye adında yerli bir firma kurmuştur.
Şirketin dekarbonizasyona yönelik üç ana ürünü bulunmaktadır: ORC sistemleri, büyük ısı pompaları ve gaz extenderlar.
1:01:36ORC Sistemleri: ORC sistemleri, Rankin çevrimine dayalı bir teknolojidir; Rankin çevriminde su buharı kullanılırken, ORC çevriminde organik bir akışkan buharlaştırılarak elektrik üretimi gerçekleştirilir.
ORC sistemleri atıktan enerji veya biyokütle enerji santrallerinde, endüstride atık ısı geri kazanımı konularında, jeotermal alanında ve doğalgazdan elektrik ve doymuş buhar üretim alanında kullanılabilir.
Biyokütle tesislerinin oluşturduğu karbondioksit emisyonları karbon nötr olarak dikkate alınır çünkü organik bileşikler doğada karbon-azot döngüsü içerisinde kendiliğinden yok olup tekrar oluşmaktadır.
1:04:01Biyokütle Uygulamaları: Trabzon'da gerçekleşen 13 megawattlık bir projede, yıllık 300 bin ton çöp hem bertaraf ediliyor hem de elektrik üretiliyor.
Tavuk gübresi gibi hayvansal atıklar da doğal formda metan gazı üreten atıklardır ve bu atıklar kurutulup yakılarak ORC sistemi ile elektrik enerjisine dönüştürülebilir.
ORC sistemleri işletme, bakım ve su kaynaklarını koruma açısından birçok avantaja sahiptir ve hibrit tesislerde güneş enerjisi ile entegre edilebilir.
1:08:04Atık Isı Tesislerinde Enerji Üretimi: Dünyada otuzbeş tane atık ısı tesis kurulmuş olup, toplam seksenaltı megavatlık kapasiteye sahip.
Cam, çimento ve demir çelik sektörlerinde yüksek sıcaklıkta baca gazı emisyonları bulunmakta ve bu tesisler elektriği bol miktarda kullanmaktadır.
Atık ısı tesislerinde atık ısıyı enerjiye dönüştürerek tesislerin elektrik tüketimlerini kendi iç kaynaklarıyla üretip dışarıdan daha az elektrik satın almalarını sağlayarak karbondioksit emisyonlarını azaltmalarına yardımcı olunmaktadır.
1:08:55Türkiye'deki Uygulamalar: Maraş'taki çimento fabrikasında yedi megavat elektrik üretilmekte, baca gazındaki yüksek sıcaklıktaki gazlar soğutulmakta ve yılda otuz bin ton karbondioksit emisyonunun azaldığı öngörülüyor.
Adana'daki başka bir çimento fabrikasında da yıllık otuz bin ton civarında karbondioksit emisyonu önlemiş olunmaktadır.
Fas'ta yapılan uygulamada atık ısıya ek olarak CSP (konsantre güneş enerjisi) ile donatılmış bir fabrika bulunmakta ve hibrit bir çözüm sunulmaktadır.
1:10:33ORC Teknolojisinin Güvenilirliği: ORC teknolojilerinin atık ısıdan enerji üretimi konusunda yıllık kullanılabilirliği yaklaşık yüzde doksanaltı-doksanyedi civarında olup, oldukça güvenilir bir teknoloji olarak kanıtlanmıştır.
İtalya'da yapılan demir çelik sektöründe ikivirgülyirmi megavatlık bir tesis bulunmaktadır.
Türkiye'de biyokütle ve jeotermal kaynaklarda toplam onsekiz tane atık ısıdan enerji üretimi tesis kurulmuş olup, toplam yüzonbeş megawatt enerji kurulu gücüne sahiptir.
1:12:17Karbon Yakalama ve Saklama Teknolojisi: Bir ton karbondioksiti yakalamanın maliyeti henüz kesin olarak bilinmemekle birlikte, ilk yatırım bedeli olarak neredeyse bir tesis kadar tutmaktadır.
İzlanda'da havadaki karbondioksiti yakalayan bir tesis devreye alınmış olup, maliyetleri internette bulunan makalelerde izah edilmektedir.
Karbon yakalama ve saklama teknolojisinin ana konusu, yakalanan karbondioksiti nereye gömeceğimiz ve kimin sorumluluğunda gömülecektir.
1:14:21Karbon Yakalama ve Saklama Uygulamaları: Bugünkü faaliyette olan projeler genellikle petrol sektöründeki firmaların boşalmış kuyularına karbondioksit gömülmektedir.
İngiltere'de BP'nin bir projesinde büyük bir elektrik santralinde karbon yakalama yapılacak ve saklama BP'nin Kuzey Deniz'deki kuyularında yapılacaktır.
Karbon yakalama ve saklama teknolojisinin ilerlemesi için bu konunun çözülmesi gerekmektedir.
1:15:14Karbon Yakalama ve Saklama Stratejileri: Karbon yakalama ve saklama teknolojisinin ilk olarak petrol ve doğalgaz çıkarılan ülkelerde yapılacağı düşünülmektedir.
Bazı ülkeler bu sistemleri devlet sorumluluğunda, bazıları özel sektör şeklinde yapacaktır.
Türkiye'de Batman'da TP veya bir sahada, zaman içerisinde rezervuarlardaki basınç azaldığı için oraya karbondioksit basılarak aktif olarak bir uygulama bulunmaktadır.
1:18:32Kompakt Karbon Yakalama Sistemi: Kompakt carbon capture sistemi henüz pilot aşamada olup, bu teknoloji geliştirilmekte ve pilot uygulamalarla yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır.
Şu anda ticari olarak bu kompakt çözümler çok mevcut değildir, ancak önümüzdeki yıllar içerisinde pilot projelerle başlayarak ticari olarak yaygınlaştırılması düşünülmektedir.
Türkiye'de şu anda karbon yakalama tesisi için hiçbir yaptırımı olmadığı için, karbonu salmak bazen daha ekonomik olabilmektedir.
1:20:31Nükleer Yakıtlar ve Karbon Yakalama Teknolojileri: Nükleer yakıtlar emisyon açısından çok düşük karbon salınımı sağlar, ancak diğer riskleri vardır.
Karbon yakalama ve kullanma teknolojileri, fosil kökenli yakıtları gelecekteki enerji sistemlerinde daha etkili kullanmaya yardımcı olabilir.
Sürdürülebilir kalkınma ve 2 derecelik limiti geçmemeye ulaşmak için tek bir mucizevi çözüm değil, tüm teknolojilerin bir arada kullanılması gerekiyor.
1:22:11Baker 100'in Enerji Stratejisi: Baker 100, petrol ve doğalgaz sektöründe faaliyet gösterirken, verimlilik artışları için daha az enerji tüketen sistemler tasarlıyor.
Flare IQ sistemi, petrol ve doğalgaz üretimi sırasında daha az metan ve karbon salınımı sağlamaya çalışıyor.
Hidrojen konusunda uzun yıllara dayanan tecrübesi olan Baker 100, hidrojenin yakıt olarak kullanılması, taşınması, iletilmesi ve depolanması ile ilgili çözümler geliştiriyor.
1:24:16Karbon Yakalama ve Hidrojen Sistemleri: Baker 100, hidrojen sistemlerinin tüm değer zincirinde yer alıyor: üretiminden tüketimine, taşınmasına kadar.
Hidrojen yakan gaz tribünleri üzerinde çalışırken, mevcut sistemlerin kapasitelerini ve etkinliklerini artırmaya odaklanıyor.
Enerji depolama çözümleri, karbon yakalama ve kullanma sistemlerini desteklemek için önemli bir rol oynuyor.
1:24:47Karbon Emisyonlarını Azaltma Stratejileri: Karbon emisyonlarını azaltma için üç ana alanda çaba gösteriliyor: karbondioksit emisyonlarını yakalamak ve atmosfere salınmasını önlemek.
Yanma proseslerinde daha az karbon salınımını sağlayacak sistemler üzerinde çalışılıyor, özellikle hidrojenle çalışan gaz türbinleri önemli bir yer tutuyor.
Kojenerasyon sistemleri, enerji üretiminde elektrik ve ısı üretmek için kullanılıyor ve %85-90 seviyelerinde enerji verimliliği sağlıyor.
1:27:10Karbon Yakalama Teknolojileri ve Geleceği: Dünyada yaklaşık 25 faaliyette olan karbon yakalama tesisi mevcut ve toplam 40 milyon ton karbon yakalama kapasitesine sahip.
2030 yılına kadar bu kapasite 750 milyon tona, 2040 yılına kadar ise 2,40 milyar tona çıkması gerekiyor.
Karbon yakalama teknolojileri olmazsa, fosil kökenli yakıtları kullanamayacağımız için enerji maliyetleri %70 kadar daha pahalı olabilir.
1:29:17Baker 100'in Karbon Yakalama Teknolojisi: Baker 100, karbon yakalama, taşıma ve depolama değer zincirinin her alanında faaliyet gösteriyor.
Kompakt karbon capture teknolojisi, inovatif bir karbon yakalama çözümü olarak geliştirilmiş.
Bu teknoloji, ilk yatırım bedellerini %75 azaltabilecek, ölçekleri küçültüp daha modüler sistemler üzerinde çalışılıyor.
1:31:09Hidrojenin Geleceği ve Mevcut Durumu: Hidrojen gelecekteki enerji teknolojisinde önemli bir yere sahip olacak, ancak kısa vadede hızlı bir dönüşüm olmayacak.
Mevcut hidrojenlerin çoğu kömürden veya doğalgazdan buhar reforming ile üretilen karbonlu hidrojen olup, karbonsuz değil.
Mavi hidrojen (karbon yakalanan) ve yeşil hidrojen (yenilenebilir kaynaklardan üretilen) daha az yaygın olup, 2050 yılına kadar yenilenebilir kaynaklardan üretilen hidrojenin %45-50'lere ulaşacağı öngörülüyor.
1:33:38Hidrojenin Renkleri ve Gelecekteki Sistem: Hidrojenin renkleri: gri/kahverengi (karbon salınımı olan), mavi (karbon yakalanan) ve yeşil (yenilenebilir kaynaklardan üretilen).
Gelecekte yeşil hidrojen sisteminde, fazla elektrik suyu elektrolizle hidrojen ve oksijen atomlarına ayrılıp depolama sistemlerinde saklanacak.
Türkiye'nin tamamen yeşil hidrojenle enerjilendirilmesi için rüzgar ve güneş enerjisi kapasitelerinin çok daha fazla olması gerekecek.
1:36:28Hidrojen Teknolojisi ve Mevcut Sistemler: Türkiye'de yaklaşık 2000'den fazla hidrojen basınçlandıran kompresör sistemi ve %10'dan %80'e değişen oranlarda hidrojen yakan gaz türbin teknolojisi mevcut.
Novalt endüstriyel gaz türbinleri teknolojisi şu anda %100 hidrojen yakabiliyor ancak sulu emisyon sistemleri kullanıyor.
2030 yılına kadar %100 hidrojen kuru sistemlerle yakılması üzerine çalışılıyor.
1:38:01Hidrojenin Değer Zinciri ve Gaz Türbünleri: Hidrojenin değer zinciri uzun olup, üretildikten sonra mevcut doğalgaz boru hatlarıyla karışım şeklinde kullanılabilir.
Uzun vadede %100 hidrojen taşıyacak yeni hatlara ihtiyaç olacak.
Gaz türbinleri şu anda kömürden doğalgaza dönerek emisyonları %50 azaltmada önemli katkı sağlıyor.
1:40:36Endüstriyel Gaz Türbün Teknolojisi: Endüstriyel gaz türbin teknolojisi ağırlıklı olarak kojenerasyon sistemlerinde kullanılıyor ve %36 elektrik verimi sağlıyor.
Bu sistem %100 hidrojen yakabiliyor ancak şu anda sulu emisyon sistemleri kullanıyor.
İtalya'da yapılan bir projede, İtalya'nın gaz dağıtım şirketi Sinem kendi hatlarında %10-20 hidrojen-doğalgaz karışımlarını test ediyor ve önümüzdeki süreçte doğalgaz dağıtım hatlarına hidrojen basmayı planlıyor.
1:42:24Türkiye'de Enerji Üretiminde Karbon Emisyonları: Türkiye'de endüstriyel enerji üretiminde yaygın çözüm, elektriği şebekeden almak ve buhar ihtiyacını kömürlü kazanla karşılamaktır.
Bu çözüm bir yılda yaklaşık 165 bin ton karbon salınımı oluştururken, endüstriyel gaz türbünü kojenerasyon çözümü ile bu emisyon yaklaşık 90 bin tona düşer.
Türkiye'de henüz karbon vergisi uygulaması olmadığı için bu emisyon bedava gerçekleşirken, Avrupa Birliği'nde karbonun tonu yaklaşık 100 Euro civarındadır.
1:44:17Dekarbonizasyon ve Turboden Şirketi: Emre Ercan, yüksek enerji mühendisi olarak üç yıldır Turboden firmasıyla çalışmakta ve yedi-sekiz senedir biyokütle enerji sistemleri üzerine çalışmaktadır.
Günümüzde iklim değişikliği ve dekarbonizasyon kelimeleri popüler hale gelmiş, sera gazı emisyonları sebebiyle küresel ölçekte yaklaşık 1,5 puan hava sıcaklığında artış söz konusudur.
Sera gazı emisyonlarının kaynakları üç ana başlıkta kategorize edilebilir: canlılar (insanlar ve hayvanlar), enerji santralleri ve endüstriler.
1:46:10Turboden'in Kuruluşu ve Ürünleri: Turboden, 1980 yılında İtalya'nın Brea kentinde kurulmuş, 2013 yılında Mitsubishi Heavy Industries grubu ile ortaklık kurmuş ve 2015 yılında Türkiye'de yerli bir firma kurulmuştur.
Şirket Ankara'da kurulmuş, 2020 yılında İzmir Aliağa bölgesine taşınmış ve 400'ün üzerinde ve 50 farklı ülkede uygulamaları bulunmaktadır.
Turboden'in dekarbonizasyona yönelik üç ana ürünü vardır: ORC sistemleri, büyük ısı pompaları ve gaz extenderlar.
1:47:58ORC Sistemleri: ORC sistemleri, Rankin çevrimine dayalı bir teknolojidir; Rankin çevriminde ısı enerjisi mekanik ve elektrik enerjisine dönüştürülür.
Organik Rankin çevriminde ise organik bir akışkan buharlaştırılarak elektrik üretimi gerçekleştirilir.
ORC sistemleri atıktan enerji, biyokütle enerji santrallerinde, endüstride atık ısı geri kazanımı, jeotermal alanında ve doğalgazdan elektrik ve doymuş buhar üretim alanında kullanılabilir.
1:49:10Biyokütle Tesislerinde ORC Uygulamaları: Biyokütle tesislerinde yakıtlar yakılarak oluşan ısı farklı bir akışkan aracılığıyla ORC sistemine gönderilir, organik akışkan buharlaştırılarak elektrik üretilir ve kalan ısı kondenserde sıcak su üretimi için kullanılır.
Biyokütle tesislerinin oluşturduğu karbondioksit emisyonları karbon nötr olarak dikkate alınır çünkü organik bileşikler doğada karbon-azot döngüsü içerisinde kendiliğinden yok olup tekrar oluşur.
Trabzon'da kurulan 13 megawattlık projede çöpler gazlaştırılarak ORC sistemiyle elektrik enerjisine dönüştürülür, hava soğutmalı sistem sayesinde su kaynakları korunmuş olur ve yıllık 55 bin ton karbondioksit emisyonu önlenir.
1:51:57Hayvansal Atıklardan Elektrik Üretimi: Tavuk gübresi doğal formda metan gazı üreten bir atıktır ve kurutulduktan sonra yakma sisteminde yakılır.
Yakılan yakıtların ısısı kızgın yağ aracılığıyla ORC sistemini besler ve 2,29 megabayt elektrik üretilir.
Bu proje yıllık olarak 9.300 ton karbondioksit emisyonu nötr hale getirir ve kondenserde üretilen sıcak su bantlı kurutmada kullanılarak gübreler kurutup yakabilir hale getirilir.
1:53:39Hibrit Tesisler: Biyokütle atıklardan elektrik üreten bir santral, CSP (konsantre güneş enerjisi) ile entegre edilmiş halde bir hibrit tesisdir.
Gündüz vakitlerinde tesis güneşten faydalanırken, akşam güneş battığı vakit kazanlar devreye alınarak elektrik üretimi gerçekleşir.
Güneş enerjisinin dekarbonizasyon yolunda en büyük fayda sağlayan teknolojilerden biri olduğu bilinmektedir.
1:54:17Atık Isıdan Enerji Üretimi Teknolojileri: Dünyada 35 tesis kurulmuş olup, toplam 86 megavatlık atık ısıdan enerji üretimi yapılmaktadır.
Cam, çimento ve demir çelik sektörlerinde yüksek sıcaklıkta baca gazı emisyonları bulunmakta ve bu tesislerde elektriği bol miktarda kullanan işletmelerdir.
Atık ısıyı enerjiye dönüştürerek tesislerin elektrik tüketimlerini kendi iç kaynaklarıyla karşılamaları sağlanmakta ve bu sayede karbondioksit emisyonları azaltılmaktadır.
1:55:17Türkiye'deki Uygulamalar: Maraş'taki çimento fabrikasında 7 megavat elektrik üretilmekte ve yılda 30 bin ton karbondioksit emisyonu azaltılmaktadır.
Adana'daki başka bir çimento fabrikasında da yıllık 30 bin ton civarında karbondioksit emisyonu önlemiş olunmaktadır.
Fas'ta yapılan uygulamada atık ısıya ek olarak CSB (konsantre güneş enerjisi) ile donatılmış bir fabrika bulunmakta ve hibrit bir çözüm sunulmaktadır.
1:56:55ORC Teknolojisinin Güvenilirliği: ORC teknolojilerinin atık ısıdan enerji üretimi konusunda yıllık kullanılabilirliği yaklaşık %96-97 civarındadır.
İtalya'da yapılan demir çelik sektöründe 2,20 megavatlık bir tesis bulunmaktadır.
Türkiye'de biyokütle ve jeotermal kaynaklarda toplam 18 tesis kurulmuş olup, toplam 115 megavat enerji kurulu gücüne sahiptir.
1:58:39Karbon Yakalama ve Saklama Teknolojisi: Bir ton karbondioksiti yakalamanın maliyeti henüz kesin olarak bilinmemekle birlikte, ilk yatırım bedeli olarak yaklaşık bir tesis kadar tutmaktadır.
İzlanda'da havadaki karbondioksiti yakalayan bir tesis devreye alınmış olup, maliyetleri internette bulunan makalelerde izah edilmektedir.
Karbon yakalama ve saklama teknolojisinin ana konusu, yakalanan karbondioksiti nereye gömeceğimiz ve kimin sorumluluğunda gömülecektir.
1:59:52Karbon Yakalama Uygulamaları: Bugünkü faaliyette olan projeler genellikle petrol sektöründeki firmaların boşalmış kuyularına karbondioksit gömülmektedir.
İngiltere'de BP'nin bir projesinde büyük bir elektrik santralinde karbon yakalama yapılacak ve saklama BP'nin Kuzey Deniz'deki kuyularında yapılacaktır.
Karbon yakalama teknolojisinin ilerlemesi için bu konunun çözülmesi gerekmektedir.
1:02:27Karbon Yakalama ve Saklama Stratejileri: Teknik olarak karbondioksit yakalamak bir sorun olup, yakaladıktan sonra ne yapacağımız, nasıl taşıyacağımız ve depolayacağımız konusu henüz net değildir.
Türkiye'de Batman'da TP veya bir sahada, zaman içerisinde rezervuarlardaki basınç azaldığı için oraya karbondioksit basılarak bir uygulama bulunmaktadır.
Karbondioksit değerli bir hammadde olduğu için endüstride kullanmak üzere çalışmalar da yapılmaktadır.
1:04:54Kompakt Karbon Yakalama Sistemleri: Kompakt carbon capture sistemi henüz pilot aşamada olup, şu anda bu teknoloji geliştirilmekte ve pilot uygulamalarla yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır.
Şu anda ticari olarak bu kompakt çözümler çok mevcut değildir, ancak önümüzdeki yıllar içerisinde pilot projelerle başlayarak ticari olarak yaygınlaştırılması düşünülmektedir.
Türkiye'de şu anda karbon yakalama tesisi için hiçbir yaptırımı olmadığı için, karbonu salmak bazen daha avantajlı olabilmektedir.

Enerji Sektöründe Dekarbonizasyon ve Karbon Yakalama Teknolojileri Sunumu

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir