Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Haluk Hoca olarak tanıtılan bir arkeolog tarafından sunulan, Ege Bölgesi'ndeki neolitik ve kalkolitik dönem yerleşimlerinin arkeolojik buluntuları hakkında bilgilendirici bir sunumdur.
- Video, öncelikle Ege Gübre Höyük arkeolojik kazısı hakkında detaylı bilgiler sunarak başlıyor ve ardından Ege Bölgesi'ndeki neolitik yerleşimlerin tarihsel önemi, yerleşim türleri ve buluntuları hakkında kapsamlı bir inceleme yapıyor. Konuşmacı, bölgedeki yerleşimlerin üç çeşit niteliğe sahip olduğunu (ovadaki, kıyıdaki ve dağ yamacımdaki) ve bu yerleşimlerin terk edilme sebeplerinin aşırı yağış veya hayıtlı derenin taşması olabileceğini belirtiyor.
- Sunumda ayrıca, Ege Gübre Höyük'ün Neolitik dönemden Helenistik dönemlere kadar uzanan bir yerleşim alanı olduğu, yuvarlak yapılar, volkanik çakmak taşı aletler, kırmızı astarlı kaplar ve kemik aletler gibi buluntular detaylı olarak anlatılıyor. Karbon-14 tarihleme sonuçlarına göre yerleşimlerin 6230-5700 yılları arasında olduğu ve bölgenin prestoriasına katkı sağlayacak bir çalışma yapıldığı vurgulanıyor.
- 00:34Ege Gübre Höyük Hakkında Genel Bilgi
- Ege Gübre Höyük, Ege Gübre fabrikasının yakınında bulunan ve fabrika sahibi tarafından isimlendirilen bir arkeolojik kazıdır.
- İzmir'in prestorik yerleşimlerinin çoğu sanayileşme ve endüstrileşme nedeniyle tesadüfen ortaya çıkmıştır.
- Bölgede yaklaşık otuzbeş krestorik yerleşim bulunmakta olup, bunlar Büyük Menderes, Küçük Menderes ve Gediz'in verimli arazilerinde oluşmuştur.
- 03:41Kazı Alanı ve Tarihsel Dönemler
- Kazı alanı başlangıçta 2250 m² iken, fabrika sahiplerinin genişletmesiyle 4000-5000 m²'lik bir alana ulaşmıştır.
- Kazı çalışmalarında Helenistik dönem buluntuları, iki ana evre ve üç A ve B'si olan iki Neolitik evre tespit edilmiştir.
- Neolitik yerleşimlerin toplam tarihi yaklaşık 500 yıl olup, çevresel dezavantajlar nedeniyle terk edilmiş ve Kalkolitik dönemde yeniden yerleşilmiştir.
- 06:10Neolitik Yapılar ve Mimari Özellikler
- Ege Gübre Höyük'ü bölgedeki diğer Neolitik yerleşimlerden ayıran önemli mimari özelliklerden biri yuvarlak yapıların ortaya çıkmasıdır.
- Yerleşimde ortada yaklaşık 900 m²'lik bir avlu bulunmakta olup, tüm yapılar bu avlunun etrafına sıralanmıştır.
- Yerleşimde iki geç ve erken evre surları mevcut olup, ilk yapıldığında Hayıtlı dereye karşı yapılmış, daha sonra suyun artmasıyla 70 metre uzunluğunda ikinci bir sur duvarı inşa edilmiştir.
- 07:24Avlu ve Buluntular
- Avluda çok sayıda ocak bulunmakta olup, evdekilerin neredeyse 5-10 katı kadar ocak avluda yer almaktadır.
- Buluntuların çoğu avludan ele geçmiştir ve avluda çok sayıda yenilebilir deniz kabuğu bulunmuştur.
- Avluda bulunan bir kömür parçasından alınan tarih 6230 MÖ olarak belirlenmiş olup, bu kazının en erken tarihini vermiştir.
- 08:29Kaplar ve Aletler
- Yerleşimde kırmızı astarlı kaplar ve gri hamurlu kap türleri bulunmuştur.
- Yerleşimde çok sayıda çakmak taşı aleti (el baltaları, havanlar, havan yönleri) tespit edilmiştir.
- Toplam 25.000 civarı çakmak taşı aleti bulunmuş olup, bunların 9.000'i etüt ve envanter niteliğinde, 1.000 civarında ise müzelik niteliktedir.
- 09:53Diğer Buluntular
- Neolitik yerleşimler için tipik pintedere kalıplar ve ürünler bulunmuştur.
- Kemik aletler arasında kaşıklar ve delici nitelikli bızlar mevcuttur.
- Ana tanrıçalar, ritüel sırasında kullanılan kaplar ve avlunun ortasında bulunan 80 santime yakın yüksekliğindeki stel gibi önemli buluntular tespit edilmiştir.
- 12:12Batı Anadolu'da Kalkolitik Dönem Buluntuları
- Batı Anadolu'da henüz ele geçmemiş kalkolitik dönem buluntuları bulunmaktadır.
- Pembe renkli alanlar çanak çömleğin bulunduğu yerleri göstermektedir.
- Mezarlar bulunmaya başlanmış olup, bazı mezarlarda çok sayıda gümüşten boncuk bulunmuştur.
- 12:47Kalkolitik Dönem Kapları ve Tarihleme
- Kalkolitik dönemle ilişkili kaplar koyu yüzlü, orta kalitede siyah perdahlı olup, belki Balkanlarla veya kuzey ile ilişkilendirilebilecek aç kılı ya da astar bezemeli publar bulunmaktadır.
- Batı Anadolu'nun kalkolitik dönemi net olmasa da çanak çömlek malzemesinin tarihlemesi tahminen beş bin yılının ilk çeyreğinden başlamaktadır.
- Karbon-14 tarihleme sonuçları 3600'ler ve 4000-4040 yılları arasında değişmektedir.
- 13:38Yerleşim Alanları ve Terk Edilme Sebepleri
- Helenistik bir yapının altında neolitik çanak çömlekler bulunmuş olup, bu neolitik yerleşim tek olmayabilir.
- Ege Gübre'deki buluntuların azlığı mevsimlik yerleşim sorusunu doğurmuş, ancak bölgedeki çalışmalar üç çeşit yerleşim niteliği olduğunu göstermiştir: ovadaki, kıyıdaki ve dağ yamacındaki yerleşimler.
- Yerleşimin terk edilme sebebi aşırı yağış, hayıtlı derenin taşması veya gölün yerleşimi basması olabilir.
- 14:25Tarihsel Süreç ve Gelecek Çalışmalar
- Neolitikten sonra bin yıllık bir boşluk var ve sonra kalkolitik dönem başlamıştır.
- En erken tarih 6230, en üst tarih ise 5700 yıllık olarak belirlenmiştir.
- Kurtarma kazı olduğu için zaman kısıtlı olup, 4-5 yıl çalışılmış olup, 3-5 yıl içinde bir kitap yayınlanması hedeflenmektedir.