Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Bilim Teknoloji Evreni" adlı programın bu bölümünde sunucu, dünyadaki en önemli bilim ve teknoloji haberlerini izleyicilere aktarmaktadır.
- Video, Türkiye'nin ilk yerli savunma harbi sonarı Dufas'ın geliştirilmesiyle başlayıp, yapay zeka teknolojisinin çeşitli uygulamalarını ele almaktadır. Ardından gizli takip yazılımları, doğa keşifleri ve son olarak uzay bilimleri alanındaki güncel gelişmeler aktarılmaktadır. Her haber, teknolojinin hem olumlu yönlerini hem de potansiyel risklerini vurgulamaktadır.
- Videoda ayrıca Türkiye'nin 2023 dünya hava kirliliği listesindeki 44. sıradaki konumu, en kirli havasına sahip illerin İğdır ve Osmaniye olduğu bilgisi, Avrupa Uzay Ajansı'nın Samanyolu galaksisinin yeni haritası ve Birleşik Krallık'ın uzaydaki çöpleri temizlemek için geliştirdiği robot gibi önemli bilimsel bulgular da yer almaktadır.
- 01:02Savunma Sanayii'nden Yerli Sonar Sistemi
- Savunma Sanayii Başkanlığı'nın talebiyle Aselsan tarafından geliştirilen Dufas (Düşük Frekans Aktif Sonar Sistemi), Türkiye'nin ilk yerli ve milli savunma harbi sonarı olarak denize indirildi.
- Dufas, 360 derece tüm yönlü tarama kabiliyeti ile denizaltı ve torpido gibi sualtı tehditlerini uzun mesafeden etkin bir şekilde tespit edebiliyor.
- Vinç sistemiyle derinliğini değiştirerek aktif ve pasif sonar sistemi devreye giriyor, torpido tehdidi algıladığında karşı tedbir ekipmanlarını devreye sokarak riski ortadan kaldırabilecek şekilde tasarlandı.
- 02:51Yapay Zeka ile Beyin İmplantı
- Bilim insanları son teknolojik ürünlerle bir beyin implantı gerçekleştirdi ve bu implant yerleştirildikten sonra yapay zekayla Parkinsonlu bir hastanın düşüncelerini okudular.
- PlayStation Neuroscience firması tarafından geliştirilen implant, elektrotlarla hastanın beynine bağlandı ve hareket etmeden düşünmesi istendi.
- Yapay zeka destekli program, hastanın düşüncelerini 25 dakika boyunca analiz etti ve okudu, bu teknoloji Parkinson hastalarının hayatlarını ilerleyen yıllarda kolaylaştırabilir.
- 04:42Yapay Zeka Robotları
- Twitter'ın yapay zeka ile geliştirilen Grock adını verdiği yapay zeka robotu, konuşmaya dayalı üretken bir yapay zeka robotu olarak kullanıma sunulacak.
- Elon Musk, Grock'un Chat GPT'ye göre daha mizahi bir dil kullanacağını ve verilen cevapların daha iyi olacağını belirtti.
- Open AI'ın insansı robot geliştiricisi Figür ile ortaklığı sonucunda yeni insansı Figür bir robotu üretildi ve bu robot yapay zeka desteği sayesinde tıpkı bir insan gibi konuşup sohbet edebiliyor.
- 07:07Yapay Zekayla Ses Klonlama
- Open AI, gerçekçi videoları üreten Sora'nın ardından Voice Engine isimli yapay zekayı tanıttı, bu yapay zeka modeli bir insanın 15 saniyelik sesini klonlayabiliyor ve çeviri yapabiliyor.
- Voice Engine, kullanıcının istediği bir metni kopyalayarak ses kaydına dönüştürüyor ve bu kopyalanan ses farklı dillere de çevrilebiliyor.
- Yapay zekanın oluşturduğu ses kayıtları gerçek seslerden ayırt edilemiyor, bu durum ses kayıtlarında risk oluşturabileceği düşünülüyor ve kötüye kullanım endişelerinden dolayı şu anda geniş çapta yayınlanmayacak.
- 10:05Yapay Zeka Psikiyatrist
- Tayland'da bilim insanları depresyona giren insanlar için yapay zeka teknolojisi ile dijital anlamda uzmanlaşmış, üzerine dünya kadar verinin eklendiği dijital bir psikolog bir psikiyatrist tasarladı.
- Almind isimli yapay zeka modeli, Tayland Sağlık Bakanlığı ve Tayland'da bilim insanları ortaklığıyla gerçekleştirildi ve hem erken teşhise yardımcı oluyor hem de ruh sağlığı kontrolü için profesyonellerin erişim alanını genişletiyor.
- Tayland'da yalnızca geçen yıl 15 yaş üzeri yaklaşık 1,5 milyon kişiye depresyon teşhisi konuldu, bunların sadece üçte biri uygun bir tedavi sürecine başladı.
- 12:22Gizli Takip Yazılımları ve Türkiye'nin Sıralaması
- Rus merkezli güvenlik şirketi Caspersky, 2023 raporunda gizli takip yazılımlarını yayınladı ve bu yazılımlar insanların sosyal medya, mesajlaşma, uygulamalar ve konumlarını gösteriyor.
- Telefonlarda casus yazılım uygulamasından etkilenen ülke sıralamasında Rusya birinci, Türkiye beşinci sırada yer aldı.
- 2023'te dünya çapında takip yazılımlarından etkilenen kişi sayısı önceki yıla göre %5,80 artarak 31.031 kişiye yükseldi.
- 14:26Gizli Takip Yazılımlarının Kaynakları
- Anket verilerine göre katılımcıların %39'u mevcut veya önceki partnerlerinden şiddet veya istismar görmüş ve bu partnerler telefonlarına casus yazılımlar yüklemiş.
- Katılımcıların %23'ü yakın zamanda flört ettikleri birinden çevrimiçi takiple karşılaşmış.
- Güvenlik uzmanları, rızaya dayalı paylaşımla rızaya dayalı olmayan izleme arasında net bir ayrım yapmanın önemli olduğunu vurguluyor.
- 15:26Japonya'da Keşfedilen Yeni Bitki Türü
- Japon bilim insanları, mantarlarla beslenen "peri feneri" adlı yeni bir bitki türü keşfetti.
- Bu bitki tropik bölgelerde yetişiyor, yeşil değil ve fotosentez yapmıyor, topraktaki mantar miselleri ile besleniyor.
- Keşfedilen bitki türleri genellikle düşen yaprakların altında gizleniyor ve camdan yapılmış bir çiçek türüne benziyor.
- 16:39Okyanusun Derinliklerinde Yeni Deniz Canlıları
- Yeni Zelandalı araştırma ekibi 21 gün boyunca Ocean Census ekibi araştırma yaparak denizin derinliklerindeki alanların haritasını çıkardı.
- Araştırmada 100'e yakın yeni deniz canlısı keşfedildi, bunlar arasında balıklar, yumuşakça, karides ve kafadan bacaklı türler yer aldı.
- Bilim ekibi, 4.800 metre derinlikteki Bounty Çukurundan 1.800'e kadar örnek topladı ve 100 civarında yeni okyanus canlısı türü keşfetti.
- 18:4616 milyon Yıllık Yunus Fosili
- Zirve Üniversitesi'ndeki bilim insanları, Peru nehri tarafında 16 milyon yıllık devasa bir yunus'a ait fosil buldu.
- Uzunluğu 3,50 metreyi bulan yunus'un 16 milyon yıl önce yaşadığı tespit edildi.
- Yunus türünün en yakın akrabasının 10.000 km ötede Güneydoğu Asya'da yaşadığı tespit edildi ve fosilin Plantanstoda ailesinden olduğu açıklandı.
- 20:24Yüzebilen Dinozor Fosili
- Uluslararası bilim insanlarından oluşan ekip, Fas'ta ördek gagasına benzer özellikleri olan bir dinozor fosili buldu.
- Fosili bulunan dinozorun yaklaşık 100 milyon yıl önce yaşadığı düşünülüyor ve yaklaşık Midilli büyüklüğünde, 3-4 metre uzunluğunda olduğu tahmin ediliyor.
- Araştırmacılar, bu dinozorun Avrasya'dan Afrika'ya yüzmüş olabileceğine dair teoriler geliştirdiler.
- 22:46Dünya Hava Kirliliği Raporu
- İsviçre merkezli hava kalitesi teknoloji şirketi IQair tarafından 2023 yılı dünya hava kirliliği raporu yayımlandı.
- Raporda Dünya Sağlık Örgütü tarafından hava kirliliği eşik değerleri kullanıldı.
- Türkiye de bu listede yer aldı.
- 23:30Dünya Çapında Hava Kirliliği
- Dünya çapında en temiz havayı soluyan yedi ülke Avustralya, Estonya, Finlandiya, Grenada, İzlanda, Mauritius ve Yeni Zelanda oldu.
- En kirli ülkelerin başında Bangladeş, ikinci sırada Pakistan, üçüncü sırada Hindistan, ardından Tacikistan ve Burkina Faso yer aldı.
- Türkiye'nin 44. sırada yer aldığı raporda, hava kirliliğinin en yoğun ölçüldüğü il İğdır oldu ve Türkiye'nin en kirli havasına sahip ikinci şehri Osmaniye oldu.
- 24:16Hava Kirliliğinin Sağlık Etkileri
- Hava kirliliği dünya çapında insan sağlığına yönelik en büyük çevresel tehdidi olarak tanımlanıyor.
- Dünya Sağlık Örgütü'ne göre hava kirliliği her yıl yedi milyon erken ölümle ilişkilendiriliyor.
- Hava kirliliğine maruz kalmak astım, kanser, felç ve akciğer hastalıkları dahil çok sayıda sağlık sorunlarına yol açıyor.
- 25:10Evrenin Yeni Haritası
- Avrupa Uzay Ajansı'na ait Gaia teleskobu, uzun ölçekli ve bilim insanlarının uzun süren araştırmalarının sonunda yeni bir yöntemle bilinen evrenin haritasını çıkardı.
- Gökbilimciler, Gaia uzay teleskobundan elde edilen verileri kullanarak evrenin yeni bir haritasını oluşturdu.
- Evrenin yeni haritası birvirgülotuz milyon süper kütleli bir kara deliği içeriyor ve bu çalışmanın evrenin en büyük hacimli halini gözler önüne sermesi, önceki kataloglardan ayıran en büyük özellik olarak görülüyor.
- 27:13Hubble Teleskobu'nun Yeni Görüntüleri
- Hubble teleskobu, elliiki milyon ışık yılı uzaklıktaki Leda 42160 (diğer adıyla Cüce Galaksi) adlı cüce galaksiyi net bir şekilde görüntüledi.
- Samanyolu galaksisinin yüzde biri kadar olan cüce galaksi, birkaç milyar yıldızdan oluşuyor ve devasa Başak Kümesinde bulunuyor.
- Uzayda var olan gaz ve toz, bir galaksi hareket ederken üzerinde bir basınç oluşturuyor ve bu koç basıncı adı verilen direnç, galaksinin yıldız oluşturan gaz ve tozunu yok edebilir veya yıldız oluşumunu artırabilir.
- 28:36Sagittarius A Kara Deliği
- Bilim insanlarının en çok ilgilendikleri konulardan biri Samanyolu galaksisinde bulunan Sagittarius A kara deliği.
- Sagittarius A, Dünya'dan ellibeş milyon yıl uzaklıkta ve Güneş'in altıvirgülelli katı büyüklüğünde.
- Olay Ufku Teleskobu, Sagittarius A'nın en net fotoğrafını görüntüledi ve kara deliğin etrafındaki manyetik alanları da ortaya çıkardı.
- 30:34Uzay Çöpleri Temizleme Robotu
- Birleşik Krallık uzaydaki çöplerin temizliği için "Aktif Enkaz Temizleyici" adlı bir robot geliştirdi.
- Robot, yakıtı bitmiş roketlerin ve bozuk uyduların yörüngedeki uzay çöplerini toplayacak ve uzay çöpleri atmosferde yanarak yok olacak.
- NASA'ya göre yörüngede on santimetreden büyük yirmibeşbin uzay çöpü var ve bunlar tehlike oluşturabilir, Avrupa Uzay Ajansı verilerine göre ise yörüngede uydu ve uzay araçlarına zarar verebilecek bir santimetreden büyük bir milyondan fazla uzay çöpü bulunduğu açıklandı.