Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Doruk adlı bir sunucunun Carnegie Mellon Üniversitesi'nde robotik enstitüsü'nde yardımcı doçent olarak çalışan ve Dünya Ekonomik Forumu'nun 2020 Genç Bilimciler Topluluğu'na seçilmiş Dr. Fatma Zeynep Temel ile yaptığı bir röportajdır.
- Röportajda Dr. Temel, kendi eğitim geçmişi ve kariyeri hakkında bilgi vererek başlıyor, ardından mühendislik mesleğinin ne olduğunu açıklıyor. Daha sonra robot tasarımı süreci, doğadan esinlenen robot geliştirme yaklaşımı ve robot teknolojisinin geleceği ele alınmaktadır. Video, robotik ve yapay zeka konusunda bilgi veren kaynaklar ve robotik temalı filmler hakkında bilgilerle devam ediyor.
- Röportajda ayrıca kadınların mühendislik, robotlar ve kodlama gibi alanlara olan ilgisi, robotların insanların yerine geçebilme potansiyeli ve robot biliminin geleceği gibi konular da tartışılmaktadır. Dr. Temel, en büyük hayallerinden biri olarak uzaya bir robot göndermek istediğini ve öğrencilerinin iyi bir eğitim almasını hedeflediğini belirtmektedir.
- Konuk Tanıtımı
- Programda yapay zeka, robot, yazılım ve kodlama konularını ele alacak ve Dr. Fatma Zeynep Temel adlı konukla birlikte olacak.
- Dr. Zeynep Temel, Dünya Ekonomik Forumu'nun 2020 Genç Bilimciler Topluluğuna seçilmiş özel bir ileri araştırmış bilim insanı ve Amerika'da Carnegie Mellon Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak görev yapıyor.
- Dr. Temel, cerrahi robotlar, arama kurtarma sürüsü robotları ve uzay araştırmaları gibi alanlarda araştırmalar yapıyor.
- 00:54Dr. Temel'in Kişisel Geçmişi
- Dr. Temel, Carnegie Mellon Üniversitesi'nde Robotik Enstitüsü'nde yardımcı doçent olarak öğretim görevlisi olarak çalışıyor ve araştırma konuları genelde küçük boyutlu, doğadan esinlenmiş robotlar üzerine.
- İstanbul Teknik Üniversitesi'nden makine mühendisi mezunu, Almanya'da master yapmış, Sabancı Üniversitesi'nde doktora yapmış ve doktora sonrası araştırmalar için Amerika'ya gelmiş.
- Carnegie'den önce Brown Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi'nde çalışmış, bir buçuk senedir Carnegie'de görev yapıyor.
- 01:44Dünya Ekonomik Forumu Ödülü
- Dr. Temel, Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2020 yılı en iyi 25 genç bilim insanı arasında seçilmiş ve bu ödül onu şaşırtmış.
- Bu ödülle enstitüsünü, bulunduğu departmanı, okulunu, ülkesini ve öğretmenlerini temsil ettiğini belirtiyor.
- Bu ödül için büyük bir mutluluk ve sorumluluk hissettiğini, daha fazla çalışması gerektiğini vurguluyor.
- 02:40Mühendislik Mesleği Hakkında
- Mühendis, herhangi bir soruna çözüm bulmaya çalışan, bilimin ışığında hareket eden, icat eden, tasarlayan, analiz eden ve bu tasarımları test eden kişidir.
- Mühendisler makine, karmaşık sistemler, inşaatlar veya malzemeler gibi farklı sistemleri tasarlayabilir.
- Mühendislerin göz önünde bulundurması gereken etmenler arasında kurallar, standartlar, bütçe, uygulanabilirlik gibi kısıtlayıcı faktörler bulunur.
- 04:15Kadınların Mühendislik Alanına Yönlendirilmesi
- Dr. Temel, mühendislik, robotlar, kodlama ve satranç gibi dallara erkeklerin daha çok yönlendirildiğini, kızların daha az ilgi duyduğunu gözlemlemiş.
- Kendisinin eğitimine ve ailesinden gelen destek sayesinde mühendislik mesleğini seçebildiğini, babasının uçak mühendisi olması ve onunla birlikte bozuk eşyaları tamir etme gibi hobileri sayesinde bu alana ilgi duyduğunu belirtiyor.
- Türkiye'de meslek seçiminin çok genç yaşta yapılması nedeniyle doktor gibi zor meslekleri tercih etmediğini, mühendisliği daha çok sevdiğini ve bu nedenle mühendis olmaya karar verdiğini söylüyor.
- 06:00Robot, Yapay Zeka ve Kodlama Kavramları
- Robot, mekanizması, motorları, enerji kaynağı, sensörler ve zeka/programlama/kodlama gibi özelliklere sahip bir makinedir.
- Robotlar iki şekilde olabilir: önceden programlama şeklinde veya otonom olabilir; otonom robotlar da güç otonomisi (elektrik prizinden bağımsız) ve ful otonom (tamamen yapay zekaya sahip) olmak üzere farklı seviyelere sahiptir.
- Yapay zeka, insanların zekasını taklit eden bir sistemdir; neden-sonuç ilişkisi kurma, algılama, hareket etme, planlama ve özellikle öğrenme gibi özelliklere sahiptir.
- 10:09Robot Tasarım Süreci
- Robotik bir mühendislik dalı olarak yaklaşılabilir ve tasarım sürecinde öncelikle sorunun tanımlanması gerekir.
- Robot tasarımı için komponentler belirlenir, optimize şekilde bir araya getirilir ve güç kaynağı, ağırlık ve boyut gibi kısıtlar göz önünde bulundurulur.
- Tasarım sürecinde deneme yanılma ve iterasyon (iyileştirme) süreçleri yaşanabilir.
- 11:22Doğadan Esinlenen Robot Tasarımı
- Konuşmacı doğadan esinlenen mekanizmalar üzerine çalışmaktadır ve böcekler, bitkiler gibi doğadaki örnekleri inceleyerek robot geliştirme yaklaşımı oluşturur.
- Doğada bulunan mekanizmalar, örneğin yüzen mikro robotlar gibi, robot tasarımlarında en uygun şekilde kullanılabilir.
- 12:12Korona Virüsü ve Robot Tasarımı
- Korona virüsünün en tehlikeli yapan özelliği bulaşıcılığının çok yüksek olmasıdır.
- Konuşmacı, korona virüsünün havada asılı kalma süresinin uzun olması nedeniyle nefes yoluyla bulaşabildiğini ve bunun akıllı toz (smart dust) kavramına benzediğini düşünmektedir.
- Akıllı tozlar genellikle sensör odaklı olup, hareket kabiliyeti olmasa da data toplamak için kullanılır.
- 13:55Robotların Geleceği
- Robotların insanların yerine geçip geçemeyeceği, işe ve robotların nasıl programlandığına bağlıdır.
- Robotların insanların yerine geçmesi durumunda, yeni iş dalları ortaya çıkacaktır, örneğin otonom arabalarda kaza durumunda sorumluluk belirleme gibi.
- Robotların dünyayı ele geçirebilmesi yapay zekanın gelişimine ve robot bilimcilerin kullanımına bağlıdır.
- 15:24Asimov'un Robotik Kuralları
- Asimov tarafından ortaya konulan robotik kurallarının birincisi, robotun herhangi bir insana zarar verememesidir.
- Asimov daha sonra bu üç kuralın en başına "insanlığa zarar veremez" kuralını eklemiştir.
- Bu kuralları izlediğimiz sürece robotların dünyayı ele geçirmesi öngörülmemektedir.
- 16:18Robot Biliminin Geleceği
- Robot biliminin geleceği ucu açık bir konudur ve robot bilimcilerin nereye götürmek istediklerine bağlıdır.
- Otonom arabalar revaçta olup, robot polisi geliştirme ve kuralları standartlar konusu da önemli bir alandır.
- İnsanlarla robotların iletişimi konuları da robot biliminin geleceği için önemli bir alandır.
- 17:03Çocuklara Robot Bilimine Giriş Önerileri
- Mekanizma yapmayı sevenler için Lego'nun robot kitleri, maker space'ler ve hobi shop'lar önerilmektedir.
- Elektronik ve kodlama üzerine uğraşmak isteyenler için bu tarz kaynaklara bakılabilir.
- Kitap okumak, soru sormaktan çekinmemek ve üniversitelerin yaz okulları veya robotik kulüplerine katılmak önerilmektedir.
- 18:25Konuşmacının Kişisel Deneyimi
- Konuşmacının robotlara olan ilgisi beş yaşında başlamış, altı yaşında bir yerde robot yaptırılmıştır.
- Okulda robot tasarlayıp kodlamış, sonra Lego kulübü'ne katılmış ve Lego Manstrom kodlama legolarını yapmıştır.
- Kodlama öğrenmek isteyenler için Python dilinin en basit, kolay ve eğlenceli olduğu belirtilmiştir.
- 19:39Robot ve Yapay Zeka Kaynakları
- Konuşmacı, meslektaşı Dr. Alperen Değirmenci ile yaptığı söyleşileri ve Ayşenur Özdemir hocanın Milli Eğitim Bakanlığı ile organize ettiği seminerleri öneriyor.
- Bu seminerler internette "vitaminor.com" veya "vitaminor.org" adreslerinden izlenebiliyor.
- Dr. Alperen Değirmenci, robotları ve yapay zekayı anlatan bir konuşmacı olup şu anda otonom arabalar üzerine çalışıyor.
- 20:22Robot ve Yapay Zeka Filmleri
- Konuşmacı, "Wall" filmi gibi robotları gösteren filmleri öneriyor.
- "Big Hero Six" filmi gibi şişme robotlar ve sürü robotlar üzerine filmler de var.
- Asimov'un kitaplarından uyarlanan "Ay Robot", "Ben Robot" gibi filmler ve Oscar'a aday olan "Her" gibi robot-insan ilişkisini anlatan filmler de var.
- Yapay zekanın en önemli filmlerinden biri olan "Blade Runner" 2017'de yeniden çekilmiş.
- 22:07Konuşmacının Hayalleri
- Konuşmacının en büyük hayali, herkesin önyargı olmadan istediği gibi yaşaması ve birbirine empati ile yaklaşması.
- Kariyer olarak uzaya bir robot göndermek istiyor ve bunun için enstitüdeki ay'a araç göndermek üzerine çalışan bir hocasını ikna etmeyi planlıyor.
- Ekibindeki öğrencilerin iyi bir eğitim almasını ve Türkiye'de farklı yaz okulu gibi programlar açmayı hedefliyor.
- 23:44Sohbetin Sonu
- Konuşmacılar birbirlerine teşekkür ediyor ve sohbetten keyif aldıklarını belirtiyor.
- Konuşmacı, farklı konularla tekrar izleyicilerin karşısına çıkacağını ve merak ettikleri konuları yorumlarda yazabileceklerini söylüyor.
- "Hayal edebildiğiniz her şey gerçektir" sözüyle sohbeti sonlandırıyor.