Buradasın
Doğada Bulunan Taşların Göktaşı Olup Olmadığını Belirleme Yöntemleri
youtube.com/watch?v=_uDCutwCkiEYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu eğitim videosunda biyoloji yüksek mühendisi Seyfullah, doğada bulunan taşların göktaşı olup olmadığını belirleme yöntemlerini anlatıyor.
- Video, göktaşının ne olduğunu açıklayarak başlıyor ve ardından göktaşı ile normal taşları ayırt etmek için yoğunluk testi, mıknatıslanma testi ve çizgi rengi testi gibi üç temel test sunuyor. Seyfullah, bu testleri pratik örneklerle gösteriyor ve özellikle hematit gibi benzer görünen mineralleri nasıl ayırt edebileceğimizi anlatıyor.
- Videoda ayrıca göktaşı bulma sürecinin zorlukları, biyokimyasal analizin önemi ve Türkiye'de bu analizi yaptırabileceğiniz kurumlar (MTA gibi) hakkında bilgiler veriliyor. Göktaşlarının ekonomik değeri hakkında da bilgi paylaşılıyor ve videoda gösterilen bir obsidyen kayasının göktaşı olmadığını açıklıyor.
- Göktaşı Tanıma Sorunu
- Jeologlara en çok sorulan sorulardan biri doğada bulunan taşların ne olduğunu merak etmektir.
- Göktaşı bulma ihtimali doğada çok düşük olduğundan, göktaşının nasıl oluştuğunu anlamak önemlidir.
- Göktaşı, dünya yüzeyinde bulunmayan fakat zamanla uzaydan dünya üzerine gelen kayıtlara verilen isimdir.
- 01:04Göktaşı Türleri
- On metreden büyük boyutta olanlara asteroit, on metreden küçük parçalara meteorit, toz tanesi veya daha küçük tanelere mikrometeoroid adı verilir.
- Bulunan kütleler genellikle meteorit parçalarıdır.
- Göktaşını diğer kayalardan ayırabilmek için göktaşının serüvenini bilmek gerekir.
- 01:37Göktaşının Atmosfere Girişi
- Meteoritler atmosfer kısmını geçerek yeryüzüne doğru hareket ederler.
- Yerçekimi etkisiyle yer yuvarlana doğru hareket ederler.
- Hızlı hareket eden parçalar çok fazla sürtünmeye maruz kalır ve dış yüzeyinde yanma izleri oluşabilir.
- 02:04Göktaşının Özellikleri
- Göktaşlarının yoğunlukları fazladır, bu da sertlik derecesinin yüksek olması anlamına gelir.
- Yoğunluk, bir kütlenin ağırlığı ile hazminin oranıdır.
- Aynı hacimde iki kayacın ağırlığı fazla olanın yoğunluğu daha fazladır.
- 02:53Göktaşı Testleri
- Göktaşları sekme potansiyeline sahiptir.
- Mıknatıslı bir aletle kayacın dış yüzeyini tuttuğunuzda, kaya mıknatıslanma etkisi gösteriyorsa göktaşı olma ihtimali daha yüksektir.
- Manyetit ve hematit gibi mineraller mıknatıslanma özelliği gösterebilir, ancak bunlar göktaşı değildir.
- 03:38Hematit Testi
- Hematit örneğinde parlayan kısımlar olabilir, ancak bunlar hematit mineralidir.
- Hematit testi için beyaz kağıt veya seramik yüzey kullanılabilir.
- Hematit örneğinden alınan parçalar kağıt üzerinde kırmızı, kahverengi gibi renk oluşturur, manyetit olsaydı siyah çizgi bırakırdı.
- 05:32Diğer Göktaşı Özellikleri
- Kristalli yapılar atmosfere girdikten sonra sürtünmeye maruz kaldığı için kristallik özelliğini kaybeder.
- Atmosferden yeryüzüne doğru gelen kaya çok fazla ısıya maruz kaldığı için dış yüzeyinde siyahlanmalar olabilir.
- Taşın dış yüzeyinde küllü bir yapı olabilir, fakat kayayı kırdığınızda içerisi daha açık renkte olabilir.
- 06:45Göktaşı Tanımlama Zorlukları
- Tüm kriterleri değerlendirdikten sonra bile bir göktaşı bulduğunuza emin olamazsınız.
- Bir kayacı dış yüzeyinden bakarak tam olarak anlayamazsınız, bazı kriterler ve testler yapmanız gerekir.
- Daha ileri düzeyde yapılan testler laboratuvar ortamında yapılır, biyokimyasal analizler yapılır ve mikroskop altında bakılması gerekir.
- 08:14Resmi Laboratuvar Testleri
- Göktaşlarına yapılan testleri yaptıktan sonra hala bir elinizde göktaşı olduğunu söyleyemezsiniz.
- Resmi kurumların laboratuvarlarına göndererek detaylı testler yapılabilir.
- Bir kayacı net bir şekilde tanımlayabilmeniz için kayacı kırmanız gerekmektedir, ancak gerçekten bir göktaşı bulduysanız onu kırarsanız diğeri düşecektir.
- 08:48Göktaşı Biyokimyasal Analizi
- Türkiye'de göktaşı biyokimyasal analizi yaptırabileceğiniz kurumlar arasında MTA (Meteoroloji ve Tabii Afetler Araştırma Enstitüsü) önde geliyordu, ancak şu anda göktaşı incelemesini durdurmuş durumda.
- Özel laboratuvarlarda da bu analiz yaptırılabilir ancak iyi araştırılması gerekiyor çünkü yanlış laboratuvar saçma değerler verebilir.
- Her bulunan taşın göktaşı olduğu düşünülmemeli, doğayı tanımak güzel olsa da her farklı taşın göktaşı olduğu iddia edilmemeli.
- 09:46Göktaşlarının Ekonomik Değeri
- Göktaşlarının ekonomik değeri çok küçük bir kulvarda yer alıyor çünkü çok fazla yaşanan bir durum olmadığı için satışı da az.
- Göktaşlarını satın alabilecek kişiler bilimsel çalışma yapan kişiler, gemoloji bilimi ile ilgilenenler ve taş mera hobi iş yapanlar olabilir.
- Göktaşlarının fiyatı çok uçuk veya dip olabilir ve malzemenin büyüklüğüne göre değişebilir.
- 10:29Obsidyen Kayası Örneği
- Videoda gösterilen kayacı obsidyen kaya olarak tanımlanıyor, yüzeyine bakıldığında zamsı bir yapısı var.
- Rize bölgesinde oldukça bol bulunan obsidyen kayası, bazı insanlar tarafından göktaşı olarak yanlış anlaşılabiliyor.
- Konuşmacı, jeoloji bilimini sevdirmek istediğini ve doğada gezinirken bazı şeyleri tanımanın insanın hoşuna gittiğini belirtiyor.