Buradasın
Doç. Dr. Açelya Yılmazer Ak Tuna ile Bilim Kariyeri Röportajı
youtube.com/watch?v=k6SuJRFjNYoYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ankara Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği'nde öğretim üyesi ve Kök Hücre Enstitüsü Müdür Yardımcısı olan Doç. Dr. Açelya Yılmazer Ak Tuna ile yapılan bir röportajdır. Konuşmacı, kök hücreler, hücre programlama ve nano tıp alanlarında çalışmalar yapan bir bilim insanıdır.
- Röportajda Doç. Dr. Ak Tuna, bilim kariyerine nasıl başladığını, ODTÜ Biyoloji bölümünden mezun olduktan sonra İngiltere'de yaptığı yurt dışı deneyimlerini ve Japonya'daki bilimsel çalışmalarını anlatıyor. Ayrıca Türkiye'ye dönüşünden sonra TÜBİTAK kariyer projesi ve GABIP (Türkiye Bilimler Akademisi Genç Bilim İnsanları Programı) ile ilgili çalışmalarını paylaşıyor.
- Videoda ayrıca COVID-19 pandemisi sırasında RNA aşılarının nano teknolojiyle nasıl geliştirildiği, Türkiye'deki eğitim sisteminin yurtdışı ile yarışabilecek seviyede olduğu vurgusu ve genç bilim insanlarının üniversitelerden ve GABIP gibi programlardan nasıl destek alabildikleri konuları ele alınıyor.
- 00:35Doç. Dr. Açelya Yılmaz Er Aktuna'nın Tanıtımı
- Doç. Dr. Açelya Yılmaz Er Aktuna, Ankara Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği'nde 2015 yılından beri öğretim üyeliği yapıyor ve son dört senedir Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü müdür yardımcısı.
- İlk başlarda tıp okumak isteyen, üniversite sınavlarında ODTÜ Biyoloji bölümünü kazanan Dr. Açelya, yurt dışına gittiğinde kariyerini geliştirip özel sektöre geçirmeyi planlıyordu.
- Doktora sonrası çalışmalarında bilim insanı olma hissini keşfetti ve bu mesleği için var olduğunu hissetti.
- 01:54Aile Etkisi ve Eğitim Yolculuğu
- Babası fizik profesörü, annesi biyoloji öğretmeni olan Dr. Açelya, üniversite ortamında büyüyüp babasının disiplini ve çalışmayı seven kişiliğini, annesinin sorumluluk ve hakkaniyetiyle büyüdü.
- Ailesinden "bunu yapamazsın" gibi laflara takılmamayı, her zaman uğraşmak ve denemek gerektiğini öğrendi.
- Biyoloji eğitimi sırasında, mikro düzeyde hücrelerin içinde neler olduğunu görebilmek ve anlamak olağanüstü bir deneyim olarak hissetti.
- 04:09Yurt Dışı Deneyimleri
- İlk yurt dışına çıkışını lisanstaki staj sırasında İngiltere'deki Edinburgh Üniversitesi'nde bitkilerle çalışan bir laboratuvarda yaptığını ve tek başına cesaretle gittiğini anlatıyor.
- Orada uluslararası bir çalışma ortamında farklı kültürlerden çalışanlarla bir araya gelerek bilimde bir amaç için bir araya gelme deneyimini yaşadı.
- Bu deneyim, kendi ayakları üzerinde durma cesaretini göstermesine ve kariyerinde belirli bir noktada yurt dışında olma isteğinin nedenini kavramasına yardımcı oldu.
- 05:35Bilim Kariyerine Giriş
- Lisans sırasında ODTÜ Biyoloji'de Prof. Dr. Vasıf Hasırcı hoca'nın yanında bitirme projesi yaparak biyolojinin sağlıkta kullanım alanlarına kaymaya başladı.
- Vasıf hocanın laboratuvarında lipozomlarla ilk tanışarak nano tıp alanına girdi ve bilimsel bir grubun nasıl çalıştığını görmeye başladı.
- Yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra, daha çok uygulamalı çalışmalara odaklanmak istediği için Londra'daki Prof. Costeros'un laboratuvarına geçiş yaptı.
- 07:36Yurt Dışı Eğitim Avantajları
- Yüksek lisans eğitiminde ODTÜ'de aldıkları lisans eğitiminin ne kadar güçlü olduğunu fark etti, çünkü oradaki öğrencilerin henüz öğrenmediği konuları kendileri lisanstan zaten öğrenmişlerdi.
- Bilim insanı olarak disiplinler arası ve uluslararası çalışmalar yapmak için yurt dışında bilim insanlarının nasıl çalıştığını, soruları nasıl sorduğunu ve cevap aradıklarını öğrenmek önemli.
- Yurt dışında gitmenin belirli bir zaman dilimine bağlı olmadığını, hayatın herhangi bir noktasında yapılması gerektiğini vurguluyor.
- 09:54Bilimsel Çalışmalar ve İlerlemeler
- 2012'de Nobel Ödülü kazanan bir buluşun ardından, dünya genelinde korkunç bir makale ve çalışma patlaması yaşanmıştır.
- Konuşmacı, Japonya'dan döndükten sonra, hücre kültür ortamında yapılan IPSK eldesi için gen transferinin çok önemli olduğunu ve bunun invivo'da (canlı doku içerisinde) da yapılabileceğini belirtmiştir.
- Konuşmacı, farenin karaciğerindeki dokuları dışarı çıkarmadan, canlı bir şekilde lokal olarak geriye dönüştürmeyi ve sonra tekrar karaciğer hücresine dönüşebildiğini gösterdiklerini anlatmıştır.
- 11:11Nano Tıp ve Bilimsel Amac
- Konuşmacı, bu çalışmayı yaparken içine bilim sevgisinin düştüğünü ve son noktada bilim yapmanın heyecanını hissettiğini belirtmiştir.
- Şu an kök hücreler, hücre programlama ve nano tıp'ı birleştirip biyomedikal alanda nasıl kullanılabilirlerini araştırmaktadır.
- Geliştirdikleri malzemelerin ve elde ettikleri sonuçların daha fazla bir insanda kullanılabilirliğini göstermek ve insan kullanımına yaklaşmak en önemli hedeflerinden biridir.
- 12:19RNA Aşıları ve Nano Tıp
- COVID döneminde RNA aşıları gündeme gelmiş ve bunların hastaya verilebiliyor olmasının nedenlerinden biri içerisindeki lipozomlar ve nanopartiküllerin insanlarda denendiği durumdur.
- Nano tıp alanında çalışan bilim insanları için bu durum büyük bir heyecan kaynağıdır.
- Konuşmacı, önlerine çıkan herhangi bir sorun (viral pandemi veya başka bir hastalık) için bilgi birikimlerinin nasıl yardımcı olabileceğini düşünmek gerektiğini vurgulamaktadır.
- 14:00Türkiye'ye Dönüş ve Bilimsel Projeler
- Türkiye'ye döndükten sonra ilk TÜBİTAK Kariyer projesinde, canlı hücre ve doku içerisinde programlama yerine kanser hücrelerini programlamayı amaçlamıştır.
- 2018'de GABIP başvurusunda, kanser hücrelerini programlamaya çalıştıklarını ve değişim olduğunu fark ettiklerini belirterek, mikro RNA düzeyinde bir farklılık gözlemleyebilirler mi diye sorgulamışlardır.
- Türkiye'ye dönüşte kendini bir noktaya getirebilme ve yaptıklarının bir anlam ifade ettiğini hem meslektaşlarına gösterebilme hem de yurtdışına duyurabilme zorlayıcı bir süreç olmuştur.
- 15:19Üniversite ve TÜBİTAK Destekleri
- Bu zorlayıcı süreci, üniversitenin destekleri ile birlikte aşabildiklerini düşünmektedir.
- Üniversitenin rektörü, rektör yardımcısı ve diğer yöneticilerin verdiği desteklerle genç bilim insanları gerçekten çalışır hale gelebilmektedir.
- 2018'deki GABIP ile birlikte destekler daha da katlanmış ve artmıştır.
- 16:37TÜBA Ödülü ve Bilim Topluluğu
- Konuşmacı, bir kış günü karlı bir Ankara günü, evde mahsur kaldıkları bir gün, TÜBA Ödülü'nü aldığını öğrenmiştir.
- TÜBA'ya girmek ve değerli hocalarla bir araya gelebilmek, sonuçlarını tartışabilmek çok önemli bir durumdur.
- Ödülü almak için projeyi yazmak, formları doldurmak, kendinizi anlatmak ve mülakat süresinde hocaların önüne çıkıp kendinizi anlatabilmek ayrı bir deneyimdir.