Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, deprem tahminleri ve deprem bilir aletleri konusunda uzman bir bilim insanı ile yapılan bir röportaj formatındadır. Konuşmacılar arasında Profesör Doktor Kadir Sütçü ve "Deko" olarak tanımlanan bir deprem tahmin uzmanı bulunmaktadır.
- Videoda, deprem tahminlerinin nasıl yapıldığı, depremlerin atmosfer üzerindeki etkileri ve meteorolojik verilerle ilişkisi ele alınmaktadır. Konuşmacılar, depremlerin sıcaklık, basınç, rüzgar ve bulutlar gibi meteorolojik faktörlerle ilişkisini tartışırken, kendi geliştirdikleri deprem bilir aletleri ve tahmin yöntemlerini de paylaşıyorlar.
- Röportajda ayrıca, Düzce depremi önceden tahmin edilmesi, Marmara Denizi ve çevresindeki deprem olasılıkları, depremlerin iklim üzerindeki etkileri ve Kandilli Rasathanesi'nin çalışmaları hakkında bilgiler verilmektedir. Konuşmacılar, deprem tahminlerinin bilimsel yöntemlerle yapıldığını vurgularken, Türkiye'deki deprem araştırmalarının durumu ve karşılaştıkları engeller hakkında da görüşlerini paylaşmaktadırlar.
- 00:03Deprem Tahminleri ve Deprem Bilir Aleti
- Konuşmacı, İstanbul için 29 Kasım tarihinde yedi gün içinde deprem beklenmediğini belirtiyor.
- Düzce depremi, 14 Ekim'de kriz patlaması sonucu meydana gelmiş ve daha önce Soma'da benzer bir durum yaşanmıştı.
- Soma patlamasından 12 gün sonra Ege Denizi'nde 6,8 büyüklüğünde bir deprem olmuştu.
- 00:49Deprem ve Metan Gazı İlişkisi
- Van'da 2011 yılında Erzincan'da metan gazı yanması olayı yaşanmış ve bir ay veya iki ay önce başlamıştı.
- Konuşmacı, Bartın'da deprem olsaydı metan gazı yüzeye çıkacağını düşündüğünü belirtiyor.
- Soma örneğinden yola çıkarak Bartın'ı merkeze koyarak bir daire çizmiş ve eşitleşmenin Bolu ve çevresi olduğunu görmüş.
- 02:16Deprem Tahminleri ve Düzce Depremi
- 14 Ekim'den itibaren gözlem ve deneylere başlanmış, 27 Ekim'de Bolu ve çevresinde 4,5-5,5 büyüklüğünde bir deprem tahmin edilmişti.
- Tahmin kurallarına göre süre uzadığında büyüklük artışı olur, bu nedenle 5,7 büyüklüğünde bir deprem bekleniyordu.
- 7 Kasım'da iki deprem aynı günde meydana gelince 5,0 büyüklüğünde bir deprem ortaya çıkmış ve Düzce'de 6,0 büyüklüğünde deprem meydana gelmiştir.
- 04:00Düzce Depremi ve Metan Gazı
- Düzce'nin Gölyaka bölgesinde bir artezyen kuyusunda metan gazı (gaz yağı) çıkmıştır.
- Gölyaka muhtarı, artezyen kuyusunun iki yıl önce yapıldığını ve bir yıl önce gazın tespit edildiğini belirtmiştir.
- Gaz yağı çıkışı sırasında koku ve köpük meydana gelmiştir.
- 06:30Fay Bilimcileri ve Deprem Tahminleri
- Fay bilimcileri, Düzce depreminin enerjisinin Marmara Denizi'ne gittiğini iddia etmişlerdir.
- Konuşmacı, 29 Kasım tarihli tahmininde "yedi gün içinde Marmara Denizi'nde büyük deprem yok" yazmıştır.
- Fay bilimcileri "var" diyordu, konuşmacı ise "olmayacak" dediğini belirtiyor.
- 07:46Deprem Bilir Aleti
- Konuşmacı, 72 saat içinde deprem tahmin eden bir aletin olduğunu ve bu aletin 578 günde 1156 deney neticesinde Marmara Denizi ve çevresinde büyük bir deprem olacağını göstermediğini belirtiyor.
- Alet, gece saat 00:00 ve gündüz saat 12:00'de ölçüm yapıyor.
- Aletin 578 günde ve 1156 deney neticesinde Marmara Denizi ve çevresinde büyük bir deprem olacağını göstermediğini belirtiyor.
- 09:42Laboratuvarın Durumu ve Geleceği
- Konuşmacının laboratuvarında yıkık duvarlar var ve belediyenin sıkıntı çıkardığı belirtiliyor.
- İstanbul Valiliği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Sarıyer Belediyesi ve Tarım Bakanlığı'ndan destek alınamadığı için laboratuvarın Tokat'a taşınabileceği düşünülüyor.
- Konuşmacı, vali yardımcısına ve Sarıyer Belediyesi'ne durumu anlattığını belirtiyor.
- 11:33Deprem Tahmin Dersleri ve Uluslararası İlişkiler
- Pandemi döneminde 15 Aralık 2020 ile 15 Şubat 2021 tarihleri arasında online olarak 30 saatlik deprem tahmin dersleri verilmiş.
- Konuşmacı, deprem tahmin çalışmalarının uluslararası alanda ilgi görmemesi konusunda endişe duyuyor.
- İngilizce yazılan makaleyi Nasa ve Kaliforniya'daki bilim insanlarına göndermiş ancak bir dönüş alamamış, bunun sebebinin 7 teknik terim hatası olduğunu belirtiyor.
- 13:51Deprem Raporlarının Gizlendirilmesi
- USGS ve ESMC gibi yabancı sitelerde deprem raporları açıkta gösterilmekteydi, ancak AFAD'da raporların açık olması nedeniyle şifre konulmuştur.
- Konuşmacı, deprem raporlarının açık gösterilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
- ESMC ve USGS sayfalarındaki raporlarda meteorolojik olaylardan bahsedilmemekte, meteorolojik analizlerde de deprem kelimesinden bahsedilmemektedir.
- 15:14Deprem Biliminin Sorunları
- Konuşmacı, depremlerle meteorolojik olaylar arasında ilişki olup olmadığını 500 yıldan beri tartışmakta olduğunu belirtmektedir.
- 1935 yılında Richter, sismograf ile depremlerin büyüklüğünü ölçebileceğini ve 6 büyüklükte bir depremin Hiroşima'ya atılan bombanın etkisi kadar enerji çıkardığını söylemiştir.
- Konuşmacı, depremin tanımı olan "enerjinin boşalmasıyla meydana gelen sarsıntı" ifadesinin mantığa aykırı olduğunu, enerjinin nereye gittiğini açıklamadığını belirtmektedir.
- 17:02Deprem ve Gazlar Arasındaki İlişki
- Konuşmacı, yerin altının gazlarla dolu olduğunu ve depremlerde bu gazların harekete geçip patlaması veya dışarıya çıkması olasılığını düşünmek gerektiğini belirtmektedir.
- Üniversitelerde sorgulama yapmanın yasak olduğu ve bu nedenle depremlerle sıcaklık arasındaki ilişki hakkında makalelerin olmaması gerektiğini savunmaktadır.
- Türkiye'nin bu konuda diğer ülkelerden farklı bir durumda olduğunu, bu konuyu konuşabilmek için yasağın kaldırıldığını vurgulamaktadır.
- 23:28Depremin Bileşenleri
- Konuşmacı, depremin bileşenlerinin üç tanesi olduğunu belirtmektedir: sarsıntı, sıcaklık ve ışık.
- Sarsıntı yeri sallarken, sıcaklık havanın sıcaklığı ile karşılaştığında rüzgarı arttırır.
- Metan gazının 6200 derece sıcaklıkta olduğunu ve kayaları eriterek jeotermal alanlarda kükürt ve dioksit oluşturduğunu iddia etmektedir.
- 26:49Akademik ve Pratik Bilgi Arasındaki Çatışma
- Üniversiteden mezun olanlar veya akademisyenler kendilerini daha statülü görüyor ve pratikte çalışanları aşağılıyorlar.
- Akademisyenler, pratikte çalışanların geliştirdiği yeni şeylerin kabulünü zorlanıyorlar.
- Konuşmacı, bazı akademisyenlerin ve yetkili kişilerin kendisini hedef alarak eleştirmelerini doğru bulmuyor.
- 28:02Bilimsel İnovasyon ve Sosyal Destek
- Her ülkede insanlar yeni şeyler yapıyor, örneğin sokakta bir oto tamircisi kare motor tipi geliştirmiş ve yakıt tüketimini azaltmış.
- Türkiye'de bu tür inovasyonlara devletten destek gelmiyor.
- Konuşmacı, bilimin böyle geliştiğini ve kendisine pozitif enerji verdiğini belirtiyor.
- 29:45Deprem Enerjisi ve Meteoroloji İlişkisi
- Bir depremde büyük miktarda enerji çıkar ve dünyada bir günde dokuzbin üç yüz elli üç deprem oluyor.
- Konuşmacı, depremlerin meteorolojik olaylarla ilişkisini kestirmiş ve uydu görüntülerinde bulutların hareketlerini incelemiş.
- Bulutların hareket ettirildiği faktörin depremin kuvveti olduğunu iddia ediyor.
- 32:12NASA Uyduları ve Deprem İlişkisi
- NASA 1960 yılında uzaya gönderdiği uyduyla çekilen fotoğraflarda bulutların hareketlerini incelemiş.
- Konuşmacı, depremin bulutların üzerine etkisiyle atmosferdeki hava hareketlerini ve yağış oluşumunu etkilediğini savunuyor.
- NASA'nın bu bilgileri gizlediğini ve meteoroloji tahminlerinde depremleri dikkate almadığını iddia ediyor.
- 34:22Bilimsel Çalışmalar ve Kabul Süreci
- Konuşmacının makalesi bir atmosfer bilimleri sempozyumu kitabında 502-514 sayfalarında yer alıyor.
- İki bin on beş yılından beri bu makaleyi saklıyorlar ve öğrencileri okutmadılar.
- Konuşmacı, Amerika ve NASA'nın bu konuyu dikkate almadığını, ancak bilimde devrim yapacağını iddia ediyor.
- 36:22Eleştiriler ve Tepkiler
- Profesör Doktor Mikdat Kadıoğlu, konuşmacıyı "şarlatan ve ruh hastası" olarak nitelendirdiğini iddia ediyor.
- Konuşmacı, Kadıoğlu'nun İstanbul valiliğinde depremle ilgili en yetkili kişisi ve Türkiye'de meteoroloji alanında en yetkili kişisi olduğunu belirtiyor.
- Konuşmacı, Kadıoğlu'nun bu sözünü almıyor ve kendisine de iade etmiyor.
- 39:08Kandilli Rasathanesi ve Deprem Tahmini
- Kandilli Rasathanesi'nde hem deprem hem meteoroloji istasyonu bulunmasına rağmen, örtüştürme yapılmıyor.
- Konuşmacı, 2009 yılından beri televizyonlarda bu konuyu anlatıyor ve etik kurallara aykırı olmayan makaleleri tartışmaya davet ediyor.
- Meteoroloji istasyonlarında yazılan analizlerde deprem kelimesi geçmiyor, ancak büyük depremlerin iklim üzerinde etkisi olmalıdır.
- 41:08İklim ve Deprem İlişkisi
- 2011 yılı Türkiye'nin 2000'li yılların en soğuk yılı, 2010 yılı ise en sıcak yıl olarak belirlenmiş.
- 2011 yılında en çok deprem olan yıl olmuş, 3684 deprem kaydedilmiştir.
- 2018 yılında ise 924 deprem gerçekleşmiş ve mevsim normal sıcaklığının üstünde bir artış olmuştur.
- 43:28Deprem Tahmininin İmkanı
- Konuşmacı, deprem tahmin edilemezlik fikrine karşı çıkıyor ve bilimin her şeyi araştırmaya açık olduğunu savunuyor.
- Kandilli Rasathanesi'nin depremin öncesi ve sonrası ile ilgili düzenli çalışmalar yapabildiği ancak bunun yerine kapatma politikası izlendiği iddia ediliyor.
- Konuşmacı, deprem tahminlerinin hava durumu tahminlerine benzeterek, 15 gün önceden deprem tahmininin yapılabileceğini belirtiyor.
- 47:39Düzce Depremi ve Tahminler
- Düzce depremi 27 Ekim'de tahmin edilmiş ve 23 Kasım'da gerçekleşmiş, tahmin süresi 20 gün olarak belirlenmiş.
- Konuşmacı, Düzce bölgesinde şu anda büyük bir deprem beklenmediğini, en az 3 gün içinde olmayacağını söylüyor.
- Meteoroloji genel müdürlüğünden alınan verilere göre, ortalama ve uzun vadede tahminlerde hava durumu tahminlerinin doğruluk oranına benzer şekilde deprem tahminlerinin de değerlendirildiği belirtiliyor.
- 50:53Deprem Tahminleri
- İzmir'de yakın zamanda deprem beklenmiyor, en az iki-üç gün içinde deprem olma ihtimali düşük.
- Yunanistan'da 5.1 büyüklüğünde deprem yaşandı ve bu durum Türkiye'nin doğu bölgesinde 4.5-5.0 büyüklüğünde bir deprem olabileceğini gösteriyor.
- Tokat ve çevresinde 3.5-4.5 büyüklüğünde bir deprem beklentisi vardı, ancak Erzincan'da 3.70 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
- 53:18Marmara Bölgesi Deprem Tahmini
- Marmara Denizi ve çevresinde (İstanbul dahil) yedi gün içerisinde deprem olma ihtimali bulunmuyor.
- Konuşmacı, deprem tahminlerini karıncaların davranışları ve Deko sistemine göre yapıyor.
- 54:09Deprem İzleme İstasyonları
- Ege Bölgesi'nde Tokat ve Antalya'ya deprem izleme istasyonları kurmak istiyorlar.
- Her istasyon için yaklaşık 100 bin lira maliyet ve dörde dörtlük bir oda ihtiyacı var.
- İnternet bağlantısıyla entegre devre aletleri kullanılarak, konuşmacı uzaktan deprem tahminleri yapabiliyor.
- 54:58Destek ve Değerlendirme
- Konuşmacının çalışması önemli ve faydalı bulunuyor.
- 100 bin lira maliyeti büyük bir para olarak değerlendirilmiyor.
- Devletin gençlere ciddi yatırımlar yaptığı belirtilerek, konuşmacının çalışmasına destek sağlanması gerektiği vurgulanıyor.