Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, deprem ışıklarının gizemli fenomenini ve bilimsel açıklamalarını anlatan bir bilgilendirme içeriğidir. Videoda Free Deman Freund, Troy Shimbroth gibi bilim insanlarının çalışmaları ve teorileri aktarılmaktadır.
- Video, deprem ışıklarının tarihsel kayıtlarından başlayarak, bu fenomenlerin sismolojik araştırmalardaki yeri ve bilimsel açıklamalarını incelemektedir. Deprem ışıklarının genellikle depremlerden önce veya sırasında ortaya çıktığı, bazalt ve gabro kayaçlarındaki elektrik yüklerinden kaynaklandığı teorileri ele alınmaktadır. Ayrıca, deprem ışıklarının oluşumunda sürtünme etkisinin de rol oynayabileceği ve bu fenomenin hayvanların depremi önceden sezebilmesi gibi diğer fenomenlerle ilişkisi de tartışılmaktadır.
- 00:08Deprem Işıklarının Tarihi ve Bilimsel İncelenmesi
- Deprem ışıkları, ortaya çıktıkları yer ve dönemlerle fay hareketleriyle ilişkili olabilir.
- Tibet rahiplerine göre tanrılar dağların tepesinde kendilerini gösterirken, batıda bunların uzaylılar olduğu inanılmaktadır.
- Sismolojinin eski devlerinden Perry Bayerley, deprem ışıklarının sismolojinin en karanlık alanı olduğunu ve dokunanın elinin yandığı için araştırma yapmaktan uzak durulduğunu belirtmiştir.
- 00:52Deprem Işıklarının Tarihsel Kayıtları
- 1930'dan önce sadece sanat, din ve edebiyatta incelenen deprem ışıkları, 1960 ve 1970'lerde depremlerle ilişkileri belgelenmeye başlamıştır.
- 1980 ve 1990'larda ilk kez laboratuvarlara girmişlerdir.
- 2007'de Meksika'yı 8,1 büyüklüğünde bir deprem vurduğunda, sosyal medyada gökyüzündeki yeşil ve mavi ışıkların ürkütücü görüntüleri ortaya çıkmıştır.
- 01:45Deprem Işıklarının Özellikleri
- Bilim insanları, deprem ışıklarını açıklamak için nispeten nadir, büyüleyici ama zor bir fenomen olarak tanımlamaktadır.
- Deprem ışıklarının etrafındaki parlaklık durumlarının hepsi aynı görünmüyor, bu da düz eski yıldırımlardan UFO'lara ve diğer dünyasal görüntülere kadar uzanan teorileri ateşliyor.
- Saint-Jose Eyalet Üniversitesi'nde yardımcı fizik profesörü ve NASA'nın Ames Araştırma Merkezi'nde kıdemli bir araştırmacı olan Free Deman Freund, 2014 National Geographic röportajında ışıkların birçok farklı şekil, form ve renk alabileceğini söylemiştir.
- 02:31Tarihte Deprem Işıkları
- Freund ve meslektaşları, 1600 yılına kadar uzanan bu tür ışıkların 65 adet kaydını incelediler ve bulgularını 2014 yılında Sismolojik Araştırma Mektuplarında yayınladılar.
- 12 Kasım 1988'de insanlar güçlü bir depremden 11 gün önce Quebec'teki Saint Lawrence nehri boyunca parlak mor-pembe bir ışık küresi olduğunu bildirdi.
- Peru Psiko'da ışıklar gökyüzünü aydınlatan parlak flaşlardı ve 2007'deki 80 büyüklüğündeki bir depremden önce güvenlik kamerası videosunda çekilmişti.
- 03:33Deprem Işıklarının Oluşumu
- Freund ve meslektaşları 2014 çalışmasında, 65 deprem ışığı olayını modeller için analiz ederken, ışıkların sismik aktivite sırasında belirli kaya türlerinde aktive olan elektrik yüklerinden kaynaklandığını teorileştirdiler.
- Bazalt ve gabro kayaçlarının kristallerinde havaya elektrik yükleri salabilecek küçük kusurlar vardır.
- Bilim insanları, ışıklara kendilerini ödünç veren koşulların dünya çapındaki depremlerin %0,5'inden daha azında var olduğunu tahmin ediyor ve bu da neden nispeten nadir olduklarını açıklıyor.
- 05:05Deprem Işıklarının Dağılımı
- Işıklar her depremde görünmüyor, oldukça nadirdirler.
- Kıtasal bir yarık yakınındaki tektonik bir plaka içinde bazı depremler meydana gelir ve bu bölgelerdeki depremlerde deprem ışıklarının %85'inin rapor edildiğini buldular.
- Diğer %15'e iki tektonik plakanın birbirinin üzerinden geçtiği depremler sırasındaydı ve uzmanlar bunun önemli olduğuna inanıyor, ancak henüz tam olarak ne anlama geldiğinden emin değiller.
- 05:56Deprem Işıklarının Laboratuvarda İncelenmesi
- Deprem ışıklarını incelemedeki komplikasyonlardan biri öngörülemez ve kısa ömürlü olmalarıdır.
- ABD'nin New Jersey eyaletindeki Rooters Üniversitesi'nden fizikçilerden Troy Shimbroth, üç farklı malzeme kullanarak deprem bölgelerinde oluşan mekanizmanın bir benzerini yarattı.
- Plastik bir disk, cam parçacıkları ve una benzeyen organik tozları kullandığı deneyinde dışarıdan fiziksel güç uygulandığında tüm bu malzemelerin elektrik gerilimi ürettiğini gördü.
- 07:16Deprem Işıklarının Geleceği
- Sonuç olarak, deprem ışıklarının kesin oluşum biçimini hala net olarak bilemiyoruz.
- Genelde sadece birkaç saniye süren bu garip ışıkların anlaşılması, hayvanların depremi önceden sezebiliyor olmalarının ya da bazı insanların depreme saniyeler kala şiddetli baş ağrıları yaşamasının sebebini de açıklayabilir.
- Deprem ışıklarının oluşabilme süreci sürtünmeden kaynaklı olabilir, toprak sürtünmesi ya da tektonik plakaların sürtünmesiyle oluşabilir ve bu da bildiğimiz bir elektrik etkisi yaratıyor olabilirdi.