Buradasın
CERN ve Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Hakkında Bilgilendirici Video
youtube.com/watch?v=dvBerqIoBaIYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bilimsel bir anlatım formatında CERN (Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi) ve Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Video, süperiletkenlik keşfinin nasıl gerçekleştiğini anlatarak başlıyor ve ardından Dünya Savaşları'nın bilimsel gelişmeleri nasıl etkilediğini açıklıyor. Daha sonra CERN'in kuruluşu, atomun iç yapısını araştırmak için geliştirilen yöntemler ve LHC'nin yapısı detaylı olarak anlatılıyor. Video, protonların nasıl hızlandırıldığı, ışık hızına yaklaşma süreci ve çarpıştırma anında oluşan sıcaklık gibi teknik detayları da içermektedir.
- Süper İletkenlik Keşfi
- Eksi ikiyüz dereceye ulaşmak için sıvı azot veya sıvı helyum kullanılır.
- Bir mıknatısın üzerine dökülen sıvı azot, alaşımı soğutarak manyetik alanın etkisinden koruyarak havada asılı kalmasını sağlar.
- Eksi ikiyüz derecelere kadar soğutulduğunda maddeler elektrik direnci göstermez ve manyetik alanlardan kendilerini dışlarlar, bu olaya süper iletkenlik denir.
- 00:52Bilimin İlerlemesi
- Yeni keşifler yeni sorular doğurur ve bilim merdiven basamakları gibi ilerler.
- Süper iletkenliğin keşfi, maddelerin atom seviyesinde nasıl davrandığını anlamaya başladığımız bir basamak oldu.
- Atom çağındayken, raylara dokunmadan havada sürtünmesiz ilerleyen bir tren sistemi patente alınmıştı.
- 01:40İkinci Dünya Savaşı
- İkinci Dünya Savaşı'nda bilimin gücü askeri güçlerin elindeydi.
- Savaş sırasında tanklar, uçaklar ve uzay roketleri gibi yeni silahlar geliştirildi.
- Atomlar hakkında öğrendiklerimiz, insan eliyle üretilmiş en yıkıcı silahın ortaya çıkmasına neden oldu ve savaş boyunca yetmiş milyon insan hayatını kaybetti.
- 03:09CERN'in Kuruluşu
- Savaş sonrası, birkaç yıl öncesine kadar can düşmanı olan Avrupa ulusları, bilimin çatısı altında bir araya gelmeye karar verdiler.
- CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) sadece evrenin sırlarını merak edenlerin bir araya geleceği, en büyük deneylerin yapılacağı bir tesis olarak kuruldu.
- Atomun iç yapısı proton ve nötronlardan oluşan bir çekirdek ve etrafında dönen elektronlardan oluşur, ancak atomun içinde daha fazla çeşitlilik olduğu keşfedilmişti.
- 04:50CERN'in Çalışma Prensibi
- CERN, iki arabanın çarpışmasına benzer bir prensip üzerine kurulmuştur; atomları yüksek hızda kafa kafaya çarpıştırarak parçalarına ayırır.
- Protonları bir hedefe veya iki protonu kafa kafaya çarpıştırmak, parçaların sayısını, miktarını ve çeşitliliğini artırmak için kullanılır.
- CERN'in yüz metre altında, çember şeklinde yirmi yedi kilometrelik bir tüneli vardır ve bu tünelin içinde dünyanın en büyük makinesi bulunur.
- 06:53Büyük Hadron Çarpıştırıcısı
- Yirmi yedi kilometrelik hadron çarpıştırıcısının içinde iki tüp bulunur, protonlar bu tüplerin içerisinden ışık hızına çok yakın hızlarda geçer.
- Süper iletken mıknatıslar kullanılarak protonların duvarlara değmeden hareket etmeleri sağlanır.
- Mıknatıslardan dış duvara kadar olan bölge sıvı helyum ile eksi ikiyüz yetmiş bir dereceye kadar soğutulur.
- 08:21Protonların Hızlandırılması
- Büyük Hadron Çarpıştırıcısı kontrol odasında, yirmi yedi kilometre çaplı alanda minik bir tel parçasını bile takip edebilecek bir bilgisayar ağı bulunur.
- Sıvı helyum ile soğutulmuş çelik tüpün içindeki hidrojen atomları önce elektron ve protonlara ayrılır, ardından hızlandırılarak ilk çemberlere gönderilir.
- Protonlar elli metre çaplı küçük odada bulunan dört küçük çemberde ışık hızının yüzde doksanına kadar hızlandırılır.
- 09:16Protonların Yolculuğu
- Einstein'ın izafiyet denklemlerine göre bir madde hızlandıkça kütlesi artar, protonlar da bu yasaya uygundur.
- Protonlar önce altıyüzyirmisekiz metre uzunluğunda PS çemberine, sonra yedi kilometre çaplı SPS tüneline gönderilir.
- CERN'in tarihini yansıtan tüneller, 1959'da ilk SPS tüneli, 1976'da SPS, 1989'da ise yirmi yedi kilometrelik LHC tüneli inşa edilmiştir.
- 11:22Çarpışma ve Sonuçlar
- SPS tünelinden çıkan protonların yarısı saat yönünde, diğeri tam tersi yönünde LHC'ye gönderilir ve ışık hızının yüzde doksandokuzvirgüldoksandokuz dokuzuna ulaştırılır.
- Çarpışma anında sıcaklık beş trilyon dereceye çıkar, bu Güneş'in çekirdeğinde bile aşılacak derecedir.
- Çarpışma sadece iki atom çekirdeği büyüklüğünde gerçekleşir ve dev dedektörler gözlem için hazır bekler.