Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Mesut Çevik tarafından sunulan teknoloji ve hayata dair gündem konularını değerlendiren bir YouTube kanalında yayınlanan, AMD'nin tarihsel gelişimini anlatan bir anlatımdır.
- Video, AMD'nin 1969'da kurulmasından başlayarak, Intel ile olan rekabetini, teknolojik yeniliklerini ve bilgisayar endüstrisindeki etkisini kronolojik olarak ele alıyor. AMD'nin Athlon, Opteron, çift çekirdekli işlemciler, 64-bit teknolojisi, ATI satın alma, APU teknolojisi, Zen mimarisi ve Ryzen işlemcileri gibi önemli yenilikleri detaylı şekilde anlatılıyor.
- Videoda ayrıca AMD'nin finansal krizleri, Global Foundries ve Qualcomm gibi ortaklıkları, Intel ile açtığı tekel davası ve 2010 yılında yapılan anlaşma sonucu elde ettiği finansman da ele alınmaktadır. AMD'nin masaüstü, mobil ve konsol dünyasındaki başarıları ile teknolojik olarak önde olmasına rağmen bazı üreticilerin hala Intel'i tercih etmesi konusunda eleştirel bir bakış açısı sunulmaktadır.
- AMD'nin Geçmişi ve Önemi
- AMD, senelerdir bilgisayar dünyasını değiştirmeye devam eden bir üretici olarak tanıtılıyor.
- AMD olmasaydı, işlemci dünyasında sadece Intel, ekran kartı dünyasında da sadece NVIDIA olurdu ve rekabetin olmadığı bir dünyada kullanıcılar daha fazla ödeyip daha az alırdı.
- AMD, 1969 yılında bir grup mühendis tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde kurulmuş ve başlangıçta Fairchild firmasıyla birlikte Amerika Birleşik Devletleri ordusuna işlemci sağlamıştır.
- 01:45IBM ve Intel İlişkisi
- 1980 yılında IBM, bugün kullandığımız bilgisayarların standartlarını belirlerken işlemci olarak Intel'in x86 mimarisini, işletim sistemi olarak da Microsoft'un DOS işletim sistemini seçmiştir.
- IBM, işlemci tedariği konusunda sorun yaşamamak için Intel'e ikinci bir üretici ile x86 lisansını paylaşmasını şart koşmuştur.
- Intel daha önce AMD ile bir lisans ve patent anlaşması yaptığı için AMD'yi ikinci üretici olarak seçmiş ve x86 lisansını vermiştir.
- 03:17Intel ve AMD Arasındaki Çatışma
- 1982 yılında Intel, x286 mimarisini AMD ile tam olarak paylaşmayı reddetmiş ve AMD'nin işine yaramayacak nitelikte kaynak dosyalar ve güncellemeler sağlamıştır.
- 1984 yılından sonra Intel, AMD'nin x86 lisansını kaybettiği iddiasıyla AMD ile bilgi paylaşmayı durdurmuş ve işlemcinin tek üreticisi olma çabasına girmiştir.
- Intel için bir AMD her zaman şart ama güçsüz bir AMD şart, çünkü güçsüz bir ikinci tedarikçi ortalarda olursa Intel tekel gibi görünmez ve tekel davaları ile uğraşmak zorunda kalmaz.
- 04:26AMD'nin Tekel Davası
- AMD, 1987 yılında Intel'e karşı ilk tekel davasını açmış ve pazarda kendisini ikinci bir tedarikçi gibi lanse ederek teknolojisini paylaşmadığını iddia etmiştir.
- AMD, IBM'in ikinci tedarikçi olma görevini üstlendiğinde kendi teknolojilerini üretmeyi durdurmuş ve bütün yatırımını Intel'in x86 teknolojisi üstüne yapmaya başlamıştır.
- Kanun koyucu, beş yılın sonunda Intel'in AMD'ye kalıcı olarak x86 lisansını vermesini ve 10 milyon dolarlık bir ödeme yapmasını sağlamıştır.
- 05:55AMD'nin Teknolojik Gelişimi
- Intel, AMD'ye karşı sürekli tekel hareketi içerisinde firmalarla anlaşmalar yaparak AMD üstünde baskı kurmalarına neden oluyordu.
- AMD, kendi teknolojisini geliştirmezse gelecekte daha büyük sorunlar yaşayabileceğini gören, özellikle x386 mimarisinde yaşanan sorunlardan aldığı derslerle kendi işlemcilerini geliştirme yoluna başlamıştır.
- 1996 yılında AMD'nin kendi tasarımı ilk x86 tabanlı işlemcisi pazarla buluşmuş, 1999 yılında ise Intel anakartlarda Intel soketlere takılabilen ilk Athlon işlemcilerini pazarla buluşturmuştur.
- 06:57AMD'nin Sektöre Etkisi
- Athlon işlemcilerinden önce zenginler Pentium, halk geneli ise Celeron işlemciler kullanıyordu; Pentium işlemciler pahalı, Celeron işlemciler ise profesyonel uygulamalarda yeterli performans sağlamıyordu.
- Athlon'dan sonra ilk defa Pentium sınıfında performans verebilen işlemcileri Celeron'dan daha uygun fiyatlara satın alabilir hale geldik ve bu da sektörde bir denge oluşturdu.
- 2003 yılında AMD, bilgisayar dünyasında standart haline gelen ilk 64 bit işlemcileri Opteron işlemcilerini sunucu pazarı için lanse etmiştir.
- 08:04Opteron İşlemcilerin Özellikleri
- O döneme kadar Intel'in 64 bit işlemcileri sadece 64 bit uygulamaları çalıştırabiliyordu ve 32 bit komut seti yoktu.
- AMD'nin Opteron işlemcileri genişletilmiş x86 mimarisi sayesinde hem 32 bit hem de 64 bit uygulamaları aynı anda kullanabiliyordu.
- Microsoft'un da AMD'nin yeni komut setine destek vermesi ardından sektörde büyük bir değişim yaşandı ve AMD bilgisayar endüstrisinde en yüksek performansa sahip işlemcilere sahip firma oldu.
- 09:07Intel ve AMD Arasındaki Mücadele
- Intel o dönemler ısınan ve performansı rakibini yakalayamayan işlemcilerle var olmaya çalışırken, tek çekirdeğin her şeye yeterli geldiğini söyleyerek 10 GHz işlemciler kullanacaksınız diye vizyon açıklıyordu.
- AMD'nin 64 bit işlemcileri serin çalışmaları, yüksek performansları ve uygun fiyatlarıyla sektörü domine etmeye başladı ve Intel hem sunucu pazarında hem de son kullanıcı pazarında hızla yerini AMD'ye bıraktı.
- Intel, büyük satıcılarla ortaklığa gitmeye, gizli anlaşmalarla onların AMD işlemci kullanmasını engellemeye çalışırken, markalı bilgisayar üreticileri hala Pentium işlemcileri kullanmaya devam ediyordu.
- 10:22AMD'nin Teknolojik Gelişmeleri ve Tekel Davası
- AMD, 2005 yılında çift çekirdekli masaüstü işlemcilerle son kullanıcıları tanıştırarak Opteron'larla sunucu dünyasını domine etmeye başladı.
- AMD, 2005 yılında Intel'e büyük bir tekel davası açtı ve iddialarında Intel'in üreticilere indirim tehditleri ve ek ödeme yaparak AMD ürünlerini satmamalarını sağladığı iddiasını sundu.
- Sony, Dell ve Toshiba gibi üreticilerin AMD'den uzak kalmasının nedeni, Intel'in bu üreticilere ek ödeme yaparak AMD ürünleri alımını engellediği iddia ediliyor.
- 12:36Intel'in Baskıları ve AMD'nin Finansal Zorlukları
- Intel, üreticileri AMD'nin yeni ürün lansmanlarından çekilmeye zorladı ve finansal desteklerini geri çekerek baskı uyguladı.
- Intel, Avrupa'da Media Wark gibi büyük satıcıları AMD ürünlerini listelememeleri konusunda teşvik etti.
- AMD, 2006 yılında ATI'yi 5,40 milyar dolara satın alarak finansal zorluklara girdi.
- 14:49Intel'in Core Duo İşlemcileri ve AMD'nin Krizi
- Intel'in Core Duo işlemcileri, AMD'nin Athlon 64 işlemcilerine kıyasla döngü başına düşen performansı %25 daha fazla ve aynı fiyata sunuldu.
- Core Duo işlemciler daha serin çalışıyor, hız aşırtmaya uygun ve Intel, bu işlemcilerde hız aşırtmayı kolaylaştırdı.
- AMD, finansal kriz nedeniyle takım lideri Jim Keller'in Apple'a geçmesine ve üretim tesislerini elden çıkarmaya zorlanmasına rağmen, Global Foundries ile ortaklığa girmeyi tercih etti.
- 17:15AMD'nin Mobil İşlemci Grubu Satışı ve Tekel Davası Sonucu
- 2009 yılında AMD, mobil işlemci grubunu Qualcomm'a satarak Adreno GPU'ları geliştiren ekibi de birlikte satmaya zorlandı.
- 2010 yılında Intel ile AMD arasında anlaşma yapıldı ve Intel, AMD'ye 1,20 milyar dolarlık ödeme yaparak X86 lisansı konusunda sorun yaratmaz oldu.
- Bu anlaşma sonucunda hem Intel, AMD'ye açtığı patent ve lisans davalarını geri çekti, hem de AMD, Intel'e açtığı tekel davalarını geri çekti.
- 19:14AMD'nin Gelişimi ve Yenilikleri
- 2010 yılında AMD ve Intel arasında yapılan anlaşma sonucu, 2011 yılında AMD'nin APU'ları (işlemci ve GPU'nun bir arada bulunduğu donanım) piyasaya sürüldü.
- AMD, tek bir yapı içerisinde hem işlemci hem de grafik işleme bölümünü sunarak endüstriye yenilik getirdi.
- 2012 yılında Dr. Lisa Su AMD'ye vice president konumunda katıldı ve 2017'de CEO olarak görevlendi.
- 20:20Zen Mimarisi ve Performans Yarışına Dönüş
- 2016 yılında Zen işlemcileri ile AMD, 10 yıllık gecikme sonrasında masaüstü dünyasına performans yarışına dahil olarak geri döndü.
- 2017 yılında Threadripper işlemcileri ile masaüstü bilgisayarlar 16 çekirdekli işlemcilerle tanıştı.
- Zen mimarisinin verimli olması sayesinde çok çekirdekli işlemciler uygun fiyatlara üretilebiliyor ve performanslarıyla tatminkar.
- 21:21Intel'in Geri Kalması ve AMD'nin Mobil İşlemcileri
- AMD'nin 2016 yılındaki Zen atağından sonra Intel, teknoloji yetiştirme yarışında geriye düşmeye başladı.
- 2017 yılında AMD, ilk mobil Ryzen işlemcilerini tanıtarak mobil dünyaya adım attı.
- 2011 yılında mobile APU'lar lanse edilmişti ancak büyük üreticiler tarafından kabul görmedi, 2017'deki mobile Ryzen'lar ise daha fazla kabul gördü.
- 22:27Rekabete Uygun Olmayan Hareketler
- 2018 yılında Nvidia, AMD ekran kartları için ayrı bir alt marka oluşturmalarını isteyerek üreticileri zorladı.
- Asus, MSI ve Gigabyte gibi üreticiler AMD ekran kartları için ayrı markalar oluşturmak zorunda kaldı.
- AMD'nin hızlı tepkisi ve kamuoyu ile paylaşması sayesinde Nvidia geri adım atmak zorunda kaldı.
- 24:002020'ye Doğru ve Gelecek Beklentileri
- 2020 yılına gelindiğinde AMD, Zen mimarisini geliştirerek Zen Plus ve Zen 2'yi piyasaya sürdü.
- Mobil arenada 4000 serisi işlemcileriyle Intel'e toz yutturdu ve dizüstü bilgisayarlara çok çekirdekli işlemciler getirdi.
- AMD'nin hisse senedi değerleri, başarılı hamleleri ardından 22 kat değerlenerek 44 dolar seviyesine ulaştı.
- 25:00Rekabet ve Son Kullanıcı
- 2020 yılında lanse edilen üst düzey dizüstü bilgisayarların en pahalı modellerinde hala Intel işlemcileri ve Nvidia'nın en iyi ekran kartları kullanılıyor.
- AMD işlemcileri üst seri modellerde tercih edilmiyor, bunun yerine orta sınıf makinelerde kullanılıyor ve yanına orta sınıf ekran kartları eşleştiriliyor.
- Rekabet olmadığı yerlerde son kullanıcı zarar görüyor, rekabet olduğu yerlerde ise daha iyi ürünleri daha uygun fiyata alabiliyor.