Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının TL494 PWM kontrol entegresinin çalışma prensiplerini detaylı şekilde anlattığı teknik bir eğitim içeriğidir.
- Video, TL494 PWM entegresinin iç yapısını, çalışma prensibini ve pin fonksiyonlarını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte osilatör devresi, opamp (işlemsel yükselteç) devreleri, feedback özelliği, görev döngüsü, DTC (deadline control) özelliği ve transistör bağlantıları gibi entegrenin önemli bileşenleri ve işlevleri açıklanmaktadır.
- Video, elektronik devrelerde PWM sinyallerinin nasıl oluşturulduğunu, SMPS trafosunun tetiklenmesi için gerekli çalışma mantığını ve entegrenin push-pull topolojisi ile nasıl çalıştığını anlatmaktadır. Ayrıca, entegrenin referans voltajı (VRF), çalışma voltajı (7-40V) ve transistör çıkış parametreleri gibi teknik detaylar da paylaşılmaktadır. Video, bir serinin parçası olup, bir sonraki videoda tüm devrenin sağlamlık kontrolü ve çalıştırılması yapılacağı belirtilmektedir.
- 00:01PWM Entegresinin Önemi
- Önceki videoda arızalı olan güç kaynağı açılmış ve çalışma prensibi anlatılmıştı.
- Bu videoda TL494 PWM entegresinin çalışma mantığı detaylı olarak anlatılacak.
- TL494 PWM entegresi analog gerilim kontrollü bir kontrol entegresidir ve iki adet kare dalga çıkış sunar.
- 01:46Entegrenin İç Yapısı
- Entegrenin iç yapısında iki adet opamp, bir adet osilatör devresi, iki adet transistör ve beş voltluk regülatör devresi bulunmaktadır.
- Entegre, birçok elemanın ve devrenin bir arada toplanmış şeklidir.
- Entegrenin en önemli bileşeni osilatör devresidir.
- 03:01Osilatör Devresi
- Osilatör devresi elektronik devrelerde kare dalgalar, üçgen dalgalar, testere dişi, sinüs ve soydağ gibi sinyallerin oluşabilmesi için kullanılır.
- TL494 entegresi, smps trafosunu sürülebilmesi için gerekli olan kare dalgaları C1 ve C2 çıkışlarından oluşturur.
- Bu kare dalgalarla MOSFETler açılıp kapanarak smps trafosunun tetiklenmesi sağlanır.
- 03:57Osilatörün Ayakları ve Çalışma Frekansı
- Osilatör iki ayakla bağlıdır: RT (direnç kontrolü) ve CT (kapasitör kontrolü).
- Data sheet'e göre RT'ye 12 kilo ohmluk direnç, CT'ye 0,1 mikrofaratlık kutuplu kondansatör bağlanmıştır.
- Entegrenin çalışma frekansı formülle hesaplanır: f = 1 / (RT × CT) ve sonuç kHz olarak çıkar.
- 05:58Çalışma Frekansı Hesaplama
- Formülde RT = 12 kilo ohm ve CT = 0,1 mikrofarat kullanıldığında yaklaşık 8,33 kHz çalışma frekansı elde edilir.
- Entegrenin çalışma frekansı 1 kHz ile 300 kHz arasında değişebilir.
- Direnç ve kondansatör değerleri değiştirilerek çalışma frekansı ayarlanabilir.
- 07:16Topoloji ve Çalışma Frekansı
- Entegrenin çalışma topolojisi vardır ve bu örnekte push-pull (itme-çekme) yöntemine göre hesaplanmıştır.
- Push-pull topolojisinde tek transistör kullanılırken, iki transistör kullanılırsa formülde frekans değeri 2 ile çarpılmalıdır.
- İki transistör kullanılırsa 8,33 kHz × 2 = 17 kHz çalışma frekansı elde edilirdi.
- 09:36Direnç ve Kondansatör Değerleri
- Direnç seçilirken 1,80 kilo ohm ile 500 kilo ohm arasında değerler kullanılabilir.
- Kutuplu kondansatör seçilirken 47 nanofara ile 10 mikrofarat arasında değerler kullanılabilir.
- Çalışma frekansına göre gerekli direnç ve kondansatör değerleri datasheet'e bakılarak seçilmelidir.
- 11:02Kontrol Bölümü ve Entegre Devre
- Kontrol devresi, transferlerin çıkışındaki kare dalgaları veya istenilen formdaki sinyalleri alarak geri besleme yaparak entegre devrede istenilen gerilim ve akımların oluşmasını sağlar.
- Kontrol devresi, transistörleri kullanarak çıkış formundaki sinyalleri alarak istenilen gerilim ve akımların oluşmasını sağlar ve bu akım-gerilimler devrenin hangi noktasına ihtiyaç varsa oraya pinler üzerinden gönderilir.
- 12:02İşlemsel Yükselteçler (Opamp)
- Entegre devrede kullanılan dört adet pin, "opamp" veya "işlemsel yükselteç" olarak adlandırılır ve girişine gelen sinyalleri yükselterek çıkışına veren devrelerdir.
- Opamp'lar, girişine gelen gerilimleri tersleyerek veya terslemeden bir sonraki devreye veya çıkışına veren opamp devreleridir.
- Opamp'lar transistör akımlarını belirli bir oranda tutmak için karşılaştırma yöntemiyle kullanılır ve referans voltajı (5 volt) ile belirli bir hesaplama yöntemi uygulanarak transistörlerin akım sınırlaması yapılır.
- 14:55Opamp'ların Kullanım Amaçları
- İkinci opamp, çıkış gerilimini regüle etmek için kullanılır ve DC voltajları daha kararlı ve doğru bir DC voltaja çevirmek için feedback özelliği kullanır.
- Opamp'lar, girişine gelen gerilimle feedback üzerinden gelen gerilimi kıyaslayarak çıkışındaki DC voltajı daha kararlı hale getirir.
- Entegrenin çalışabilmesi için en az 7 volt ile 40 volt arasında bir değer olması gerekir, çalışma voltajı 15 volt olarak belirlenmiş ve bu değer 7 voltun altına düşerse entegre kendini kapatır.
- 17:03Entegre Devrenin Pin Yapısı
- Entegre devrenin pin yapısında noktalı işaretleme ve çentikli işaret, başlangıç noktasını belirler ve pin numaralandırması saat yönünün tersine yapılır.
- VCC pin (12. ayak) üzerinden DC voltajı kontrol edilebilir, 15 volt DC görüldüğünde entegrenin ilgili voltaj değerinin geldiğini anlamak mümkündür.
- Entegrenin birinci ve ikinci ayaklarının hemen dibinde hem dirençler hem de kondansatörler bulunur.
- 18:26Entegre Devresinde Dirençler ve Kondansatörlerin Önemi
- Gerilim bölücü dirençler belirli bir değerde ve hassasiyette seçilmelidir çünkü üzerinde düşen voltajlar referans gerilimlerle kıyaslanarak entegrenin hangi kontrol adımlarını uygulayacağını belirler.
- R11 direnci özellikle önemlidir çünkü üzerindeki voltaj entegrenin çalışma voltajını belirler.
- Entegre, dışarıdaki dirençler, kondansatörler ve transistörler sayesinde oluşturulan hassas bir devre ile çalışır.
- 20:36Feedback ve Karşılaştırma İşlemleri
- Entegreler, her gerilim ve akımı kendi içerisindeki referans gerilimle karşılaştırır ve feedback özelliği kullanarak dışarıdaki akım ve gerilimleri geri getirir.
- Feedback'ten gelen değerler referans değeri ile uyuşuyorsa, entegre istenilen evirme ya da evirmeme işlemini yaparak çıkışta istenilen çalışmayı gerçekleştirir.
- Gerilim yüksekse, entegre akımı kısma yönüne gider ve transistör akımını kısırlar.
- 22:28Entegrenin Çalışma Mekanizması
- Entegre, dirençlerin akımlarını ve gerilimlerini kontrol etme özelliğine sahiptir ve bunu hata opamp'larının girişlerinden faydalanarak yapar.
- Belirli bir akım ve gerilim referans aralığı vardır ve entegre bu aralıkları sürekli kontrol ederek giriş ve çıkışlarda karşılaştırma işlemi yapar.
- Entegrede iki adet hata opamp'ı vardır; biri akımı sınırlamak için, diğeri çıkış gerilimi regüle etmek için kullanılır.
- 24:46İki Opamp'ı Birlikte Kullanma
- İki opamp'ı aynı anda kullanmak için, birinci opampın in+ ucuyla ikinci opampın in+ ucu GND'ye, in- uçları referans noktasına bağlanmalıdır.
- İki opamp'ı aynı anda kullanıldığında, hem girişinden gelen akım kontrol edilir hem de çıkış regüle edilir.
- Opamp'lar birbirine veya kapısı üzerinden bağlıdır ve herhangi bir opamp aktif olduğunda çıkışını aktif eder.
- 28:33Feedback ve Duty Cycle Özellikleri
- Feedback özelliği, dışarıdaki çıkış voltajını alarak entegrenin içerisine getirir ve karşılaştırma işlemi için kullanılır.
- Duty cycle (görev döngüsü), feedback'in sıfır voltajını takip etmek için kullanılır.
- Feedback'in 0,7 voltu geçmeye başladığı zaman duty cycle, PWM üzerindeki voltajı düşürmeye başlar ve 4 volta geldiğinde PWM çıkışı otomatik olarak kesilir.
- 29:53PWM Entegre Çalışma Prensibi
- Çıkıştan sürekli kare dalga oluşurken, kondansör üzerinden üçgen dalgalar devam eder.
- Görev döngüsü, fitback (geri besleme) değeri 7 voltu geçtiğinde voltajı düşürmeye başlar ve 4 voltun altına düştüğünde çıkış PWM'ler kesilir.
- Entegrenin üzerinde test amaçlı kontrol pinleri bulunur ve fitback özelliği, dışarıdan alınan akım ve gerilim değerlerini entegre içerisinde taşıyarak sorgulanmasını sağlar.
- 31:13DTC ve Topoloji Özellikleri
- DTC (Deadline Time Control) özelliği, her PWM darbesinden sonra ikinci darbenin gecikmesini sağlar.
- Entegre, push-pull (itme-çekme) özelliği ile çalışırken iki transistörün aynı anda çalışmasını engeller.
- İki transistör birbirine paralel bağlandığında push-pull özelliği devreden çıkar ve frekans belirlenirken iki ile çarpılır.
- 33:27Entegre Yapı ve Çalışma
- Referans kaynağı, entegrenin tüm voltaj ve akımları değerlendirmesi için önemlidir.
- İki transistör çıkış, kare P ve PWM sinyallerin oluşmasını sağlar ve kontrol mantığıyla çalışır.
- Output kontrol ucu, devrenin topolojisini seçer; referansa bağlandığında push-pull topolojisi, GND'e bağlandığında ise iki transistörün paralel bağlandığını gösterir.
- 35:32Entegrenin Genel Yapısı
- En önemli özellik osilatör olup, kare dalga sinyallerinin oluşmasını sağlar.
- Kontrol ünitesi, transistörleri belirli bir çalışma mantığına göre kontrol eder ve çıkışları sorgulamak için fitback ve DTC özelliği kullanılır.
- İki opamp, birincisi girişteki akımı sınırlamak, ikincisi çıkışı regüle etmek için kullanılır.
- 37:09Çıkış Bölümü ve Kullanım
- Çıkış bölümü, transistörlerden oluşur ve devrenin çıkışındaki bobinleri ve MOSFET'leri sürebilmek için kullanılır.
- PWM entegresi, trafo bobin sargısını kontrol eder ve tüm devrenin parametrelerini ve elemanlarını kontrol eder.
- PWM çıkışlarından elde edilen kare dalgalarla SMPS trafosu sürülebilir ve transistörlerle bobinler, trafolar ve MOSFET'ler kontrol edilebilir.