Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan Ubuntu işletim sisteminde terminal ve shell kullanımını anlatan kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Eğitmen, Halil adında bir kullanıcı olarak komutları göstermektedir.
- Video, terminalin ne olduğu ve nasıl çalıştığı ile başlayıp, temel shell türlerini açıklamaktadır. Ardından Ubuntu terminalinde klasör ve dosya işlemleri için "cd", "pwd", "ls", "mkdir", "rmdir", "rm", "touch" gibi temel komutlar adım adım gösterilmektedir. Daha sonra "cp", "mv", "uname", "whoami" gibi dosya ve klasör işlemleri, "sudo" komutu ile root kullanıcı geçişi ve apt paket yöneticisinin temel işlevleri anlatılmaktadır.
- Video, terminalde komutları arama için Ctrl+R kısayolunun kullanımı gibi pratik bilgiler de içermektedir. Bu eğitim, terminal ile ilgili daha fazla eğitim serisinin bir parçası olduğunu belirterek sonlanmaktadır.
- Terminal ve Shell Hakkında Giriş
- Videoda terminalin ne olduğu, nasıl kullanıldığı, işletim sistemlerindeki farkları ve temel komutlar anlatılacak.
- Anlatım Ubuntu 20 işletim sistemi üzerinden yapılacak ve aynı şekilde Windows, Mac OS gibi işletim sistemlerinde de benzer komutlar kullanılabilir.
- Terminal aslında bir shell (kabuk) yazılımıdır ve işletim sisteminin çekirdeği ile iletişim kurmamızı sağlayan bir arayüzdür.
- 02:08Shell'in Tarihi ve Önemi
- Shell çok eski bir teknolojidir, mouse ve grafik arayüzler olmadan işletim sistemleriyle iletişim kurmak için tasarlanmıştır.
- Günümüzde terminal, grafik arayüzdeki işlemlerden daha hızlı ve daha derin ayarlar yapmamızı sağlar.
- Terminal yazılımları çok küçük ve hızlı çalışır, düşük donanımlı bilgisayarlarda bile çalışabilir.
- 03:28Popüler Shell Türleri
- En çok bilinen shell, Bourne Shell (sh) olup uzun yıllar boyunca kullanılmıştır.
- Bash (Bourne Again Shell) daha gelişmiş bir hali olup, script ve programlama dili olarak da kullanılabilir.
- Zsh (Z-Shell) günümüzde özellikle yazılımcılar tarafından tercih edilen, Bash'ten daha üst düzey özellikler sunan bir shell'dir.
- 06:28Terminalde Temel Komutlar
- Hangi terminal yazılımını kullandığımızı öğrenmek için "echo $SHELL" komutu kullanılabilir.
- Terminalde eko (echo), printf ve clear gibi temel komutlar kullanılabilir.
- Windows işletim sisteminde farklı bir dünya var ve bu videoda anlatılan komutlar Windows için geçerli değildir.
- 08:30Terminalde Klasör ve Dosya İşlemleri
- Terminalde yapılan en yaygın işlemler klasör ve dosya işlemleri olup, cd (change directory) komutu ile klasör değiştirilebilir.
- pwd komutu ile şu an bulunduğumuz klasörün tam yolunu görebiliriz.
- ls komutu ile bulunduğumuz klasördeki dosyalar ve klasörler listelenir, renklendirme ile dosya türleri belirtilir.
- 10:14Klasör Geçişleri ve Tab Tamamlama
- cd komutu ile bulunduğumuz klasörden başka bir klasöre geçebiliriz, tam yol belirtmek için slash ile başlayabiliriz.
- .. komutu ile bir önceki klasöre, cd komutu ile tarihsel olarak geldiği yere dönebiliriz.
- Tab tuşu ile dosya ve klasör isimlerini tamamlayabilir, büyük-küçük harf ayrımı Linux'ta önemlidir.
- 13:35Klasör ve Dosya Oluşturma
- mkdir komutu ile yeni bir klasör oluşturabiliriz.
- touch komutu ile yeni bir dosya oluşturabiliriz, Linux'ta dosya uzantısı zorunlu değildir.
- rm komutu ile dosyalar silinebilir, rmdir komutu ile boş klasörler silinebilir.
- 16:32Parametre Kullanımı
- Terminalde yazılımlara parametre göndermek için tek tire (-) veya çift tire (--) kullanılabilir.
- rm komutunda -f veya --force parametresi ile dosyanın varlığına bakmadan silme yapılabilir.
- -r veya --recursive parametresi ile belirtilen klasör ve altındaki tüm dosyalar silinebilir.
- 18:53Komut Parametreleri ve Eleştiri Komutu
- Her komut parametre alabilir ve hangi parametreleri alabildiğini öğrenmek için komut adı önüne tire (-) ekleyerek kullanabilirsiniz.
- Eleştiri komutu tek başına sadece dosya ve klasör isimlerini gösterir, ancak parametrelerle birlikte daha fazla bilgi sağlar.
- Eleştiri -a parametresi gizli dosyaları gösterir, nokta (.) ile başlayan dosyalar gizlidir.
- 20:07Dosya Listeleme ve Özellikleri
- Eleştiri -l parametresi dosyaları liste halinde gösterir ve detaylı bilgileri sağlar.
- Eleştiri -l çıktısında dosyanın izinleri, sahibi kullanıcı ve grup, oluşturulma tarihi gibi bilgiler yer alır.
- Dosya boyutu byte cinsinden gösterilir, örneğin 19 byte'lık bir dosya oluşturulmuştur.
- 21:51Dosya Kopyalama ve Taşıma
- Dosyaları kopyalamak için "cp" komutu kullanılır, önce kaynak dosya sonra hedef dosya belirtilir.
- Dosyaları farklı dizinlere de kopyalayabilirsiniz, tam yol belirterek.
- Dosyaları taşımak için "mv" komutu kullanılır, bu komut dosyayı kaynaktan hedefe taşıyarak kaynaktaki dosyayı siler.
- 23:37Sistem Bilgileri ve Kullanıcı Bilgileri
- "Ne" komutu işletim sisteminin bilgilerini verir, "ne -a" ile tüm detaylı bilgileri görebilirsiniz.
- "Bu ay" komutu şu an hangi kullanıcıyı kullandığınızı gösterir.
- "Sudo" komutu, normal kullanıcıyı root kullanıcısı gibi yetkili yaparak komutları çalıştırmayı sağlar.
- 25:14Terminalde Sudo Komutu
- Sudo komutu, her türlü komuta başına eklenebilir ve tam yetki vermek için kullanılır.
- Sudo komutunu kullandığınızda şifrenizi girmeniz gerekir, bir kez şifre girdikten sonra belirli bir süre için tekrar sormaz.
- Terminali tamamen root kullanıcısı olarak çalıştırmak için "sudo su" komutu kullanılabilir, ancak %90'ı root kullanıcısıyla çalışmak önerilmez.
- 26:27Apt Paket Yöneticisi
- Apt, Ubuntu ve Debian tabanlı işletim sistemlerinin paket yöneticisidir ve terminalde çalışır.
- Apt komutu ile "apt update" ile paket listeleri güncellenebilir, "apt install" ile programlar yüklenir.
- Sistem güncellemesi için "sudo apt upgrade" komutu kullanılabilir, bu komut güncellemeleri indirir ve kurar.
- 27:24Terminalde Kopyalama ve Yapıştırma
- Terminalde Ctrl+C ve Ctrl+V kısayolları kullanılmaz çünkü farklı işlevler için ayarlanmışlardır.
- Terminalde kopyalama yapmanın en kolay yolu, seçilen metni mouse'un orta tuşuna basarak yapıştırmaktır.
- Alternatif olarak, sağ tıklayıp "Copy" ve "Paste" seçenekleri de kullanılabilir.
- 29:10Terminal Tarihçesi
- "History" komutu, terminalde daha önce girilen tüm komutları gösterir.
- Ctrl+R ile "command reverse" moduna girilerek, daha önce kullanılan komutlar aranabilir.
- Ctrl+R ile bulunan komutlar Enter tuşuna basılarak çalıştırılabilir.