Buradasın
Türkiye'nin İlk Profesyonel Kadın Seramik Sanatçısı Füreya Koral'ın Hayatı
youtube.com/watch?v=SyNf3XTnnJ8Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye'nin ilk profesyonel kadın seramik sanatçısı Füreya Koral'ın hayatını anlatan biyografik bir belgeseldir. Şakir Paşa ailesinin bir üyesi olan Koral, 1910 yılında doğmuş ve 1997'de 87 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetmiştir.
- Video, Koral'ın aile geçmişinden başlayarak eğitim hayatını, evliliklerini ve sanat kariyerini kronolojik olarak anlatmaktadır. 1940'lı yıllarda İsviçre'de seramik sanatına başlayan Koral, 1954 yılında Şakir Paşa Konağı'nda Türkiye'nin ilk özel seramik atölyelerinden birini kurmuştur. Sanatında Doğu ve Batı sanatının sentezini sunan Koral, seramik karo sanatını mimaride kullanmaya öncülük etmiş ve çeşitli uluslararası ödüllerle ödüllendirilmiştir.
- Belgesel, Koral'ın seramik sanatının mimari kullanımındaki öncü girişimiyle sanat anlayışını ve seramikin sadece bir süs eşyası değil, dünyayı ifade etmek için bir araç olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca Koral'ın kariyeri boyunca aldığı ödüller, uluslararası sergiler ve Türk sanatının önemli bir parçası olarak değerlendirildiği eserleri hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- 00:08Freya Koral'ın Hayatı ve Sanatı
- Freya Koral, Türkiye'de çağdaş seramiğin öncülerindendi ve 1947'de İsviçre'de öğrenmeye başladığı bu sanatı Paris'te geliştirdikten sonra Türkiye'de hayata geçirdi.
- İlk Türk profesyonel kadın seramik sanatçısı olan Koral, Türkiye'nin ilk özel seramik atölyelerinden birini kurdu ve seramiği mimaride kullanmadaki öncü girişimi sanatçılığındaki en önemli adımlardan biriydi.
- Koral'ın hayatı görkemli ancak hüzünlü, tutkulu ancak zorlu bir masal gibiydi.
- 00:45Aile Geçmişi
- Freya Koral, 1910 yılında Osmanlı'nın son ve Cumhuriyet'in ilk yıllarına tanıklık eden Şakir Paşa ailesinin bir ferdi olarak dünyaya geldi.
- Babası Mehmet Emin Koral, annesi Şakir Paşa'nın kızı Hakkiye Hanım'dı ve birçok sanatçı yetiştirmiş Şakir Paşa ailesinin bir üyesi olarak iyi bir eğitim gördü.
- Şakir Paşa ailesinin tarihi, Osmanlı'dan Cumhuriyet dönemine diplomat Mehmet Şakir ve Ahmet Cevat kardeşlerden Şakir Paşa'nın modern Türk sanat ve edebiyatına öncülük etmiş çocuklarına uzanıyor.
- 02:15Eğitim ve İlk Evlilik
- Freya Koral, Notre Dam The Sion Lisesi'ni bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde Felsefe bölümünde eğitim gördü.
- Teyzesi Aliye Berger'in teşviki ile dönemin ünlü keman virtüözü Charles Berger'den keman dersleri aldı.
- 1913'te İtalyan bir kadınla evlenerek bir müddet İtalya'da yaşadı, ancak 1914'te Türkiye'ye döndüğünde evlendiği kadın hamileydi ve Aniesa adındaki İtalyan kızı nikahını alıp İstanbul'a getirince babasıyla aralarında ciddi problemler yaşanmıştı.
- 02:52Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın Cinayeti
- Cevat Şakir Kabaağaçlı, babasının çiftliğine yerleşmişlerdi ve çıkan bir tartışmada kendi silahından çıkan kurumla babasının ölmesine sebep olmuştu.
- Cinayet iddiasıyla yargılanan Kabaağaçlı, 15 yıl kürek cezasına çarptırıldı.
- Kabaağaçlı, olayı istemeden yaptığını ve bundan pişmanlık duyduğunu, babasına saygısının başladığını ve istemeyerek onun ortadan yok olmasına sebep olduğunu belirtmişti.
- 04:29Sanat ve Eğitim Hayatı
- Freya Koral, tüm bu karmaşanın içinde eğitimine devam etti ve sanattan kopmadı.
- Sanatla dolu bir ailede yetişmesinin bir sonucu olarak küçük yaşlarından itibaren müzik ve edebiyatla ilgilendi, müzik eleştirileri yazdı ve 1940-1944 yılları arasında Vatan gazetesinde çeviriler yaptı.
- İlk evliliğini Bursalı bir çiftlik sahibiyle yapmış, Bursa'ya taşınmıştı, bu evlilik iki yıl sürdü ve ilk evliliğinde çocuğunu kaybetti.
- 04:57Atatürk ile İlişkisi
- İkinci evliliğini 1935 senesinde Atatürk'ün en yakınındaki isimlerden biri olan Kılıç Ali ile yaptı.
- Koral'ın Atatürk'le tanışıklığı gençlik yıllarına dayanıyordu, mücadele zamanında Atatürk sık sık evlerine misafir olur, Füreya dedesi ve Atatürk'e çay demler, keman çalardı.
- Bu evliliği sırasında dönemin siyasetçilerini, sanat ve edebiyat dünyasından insanları tanıdı ve 1938'e dek eşiyle birlikte Mustafa Kemal'in yakın çevresinde bulundu.
- 05:37Sağlık Sorunları ve Seramik Sanatına Giriş
- II. Dünya Savaşı'ndan birkaç yıl sonra vereme yakalandı, başta Büyükada'daki evinde tedavi gördü, hastalık ilerleyince İsviçre'deki bir sanatoryumda kalmaya başladı.
- Teyzeleri Fahren, Nisa, Zeyd ve Aliye Berger'in ısrarıyla burada resim ve seramik yapmaya başladı.
- Tedavisinin ardından gittiği Paris'te dönemin ünlü seramik sanatçılarından aldığı destekle seramik atölyelerinde çalıştı.
- 06:11Sanat Kariyeri
- 1951 senesinde Paris'te düzenlenen ilk kişisel sergisinde litografi çalışmalarını izleyicilere sundu ve aynı yıl İstanbul'da Maya Galerisinde bir sergi açtı.
- Seramiğe Türkiye'de devam etmek için Paris'e yaptırdığı seramik fırınını İstanbul'a getirtti, ancak hastalığının nüksetmesi üzerine Paris'e giderek riskli bir operasyon geçirdi.
- Eşinin ondan seramikle uğraşmayı bırakmasını istemesi üzerine Kılıç Ali ile olan 19 senelik evliliğini bitirmek zorunda kaldı.
- 06:47Seramik Atölyesi ve Sanat Çalışmaları
- Yaşamını profesyonel bir sanatçı olarak sürdüren Koral, başlangıçta seramiklerini Göksu'da halk geleneğini sürdüren fırınlarda ve Eczacıbaşı'nın fabrikasında pişirdi.
- Türkiye'nin ilk özel seramik atölyelerinden birini 1954 yılında Şakir Paşa Konağı'nda kurdu ve burada Ayda Arel Alev, Ebüzziya, Leyla Sayar, Bina Kaya, Bingül Başarır, Cangeverfurtun İlgi Adalan, Jale Yılmabaş, Mehmet Üzüm Kızılcan gibi isimlere yol gösterdi.
- 1956'da Bursla Amerika'ya gitti, araştırmalar yaptı, Meksika'ya geçerek Aztek ve Maya sanatlarını inceledi ve duvar resmi geleneğinden çok etkilendi.
- 07:35Sanat Stili ve Eserleri
- Seramik karo sanatını çağdaş bir yorumla Türk mimarisine getirdi, Doğu sanatının soyut ifade biçimlerine vurgu yaptı.
- 1970'lerde iç ve dış mekan panolarının yanı sıra obje tasarlamaya ağırlık verdi, 1973'te Tuzla'daki İstanbul Porselen Fabrikası için özel bir seri tasarladı.
- Eserlerinde geleneksel form ve desenleri çağdaş yorumla işledi, başlıca eserleri arasında 1963 yılında Ankara'da Ulus Çarşısı'na, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı'na, 1966 yılında İstanbul'da Ziraat Bankası'na, 1969 senesinde İstanbul Divan Oteli'ne yaptığı panolar sayılabilir.
- 08:23Son Dönem Çalışmaları ve Ödülleri
- 1973'te Arif Paşa Apartmanına taşınan sanatçı, burada dairesinin penceresinden gördüğü sıra evlerden aldığı ilhamla yeni bir seri meydana getirdi.
- 1980-1985 yılları arasında "Mahalle" ismini verdiği birbiri içine girmiş küçük seramik ev kompozisyonlarında eski İstanbul sokaklarını ele aldı.
- Çalışmaları 1955'te Kan Milletlerarası Sergisinde gümüş madalya, 1962'de Prag Milletlerarası Sergisinde altın madalya, 1967'de İstanbul'da gümüş madalya, Washington Enstitüsü'nde ödül, Fransa'da onur diploması, 1981'de Kültür Bakanlığı Özel Ödülü, 1986'da Sedat Simavi Vakfı Plastik Sanatlar Ödülü ile ödüllendirildi.
- 09:21Son Yılları ve Mirası
- 1951'den itibaren yurt içinde ve yurt dışında 32 sergi açtı, yapıtlarında tekrara girdiğini düşünen sanatçı, en çok bilinen çalışmalarından olan "Evler" serisi ile Sedat Simavi Vakfı ödülünü aldıktan sonra seramiği bıraktığını açıkladı ve kendi dünyasına kapandı.
- Çok ender de olsa dışarı çıktıkça gördüklerinden çok etkilendi, boş gözlerle bakan, nereye, niçin gittiğini bilmeyen insanlarla karşılaştığını ifade eden Koral, 1990 yılında "Yürüyen İnsanlar" adlı pişmiş toprak heykelciklerini üretti.
- Yazar Ahmet Hamdi Tanpınar, 1958'deki yazısında Freya Koral'ın sanatını "daha ilk tecrübelerinden itibaren seramiği başka iklimlere taşımaya çalıştı" sözleriyle anlatmıştı.
- 10:13Seramik Sanatının Gelişimi
- Seramik eserleri artık uysal cariyeler yerine büyük resmin ve heykelin gururuyla hizmet veriyor.
- Tabak ve fincan gibi özel iş görenler bile sevgili nazıyla edasıyla konuşuyorlar.
- 10:36Füreya Koral'ın Seramik Anlayışı
- Füreya Koral, seramik sanatını "yaşayacaksın, nefes almak gibi, su içmek gibi, gülmek, konuşmak gibi, görmek gibi bir şey" olarak tanımlamış.
- Seramik için Koral'a göre bir araç, kitap ve müzik gibi dünyayı ifade etmek, kendi dünyasını yaşamak ve paylaşabilmek için bir araç.
- Seramik yalnızca süs eşyası veya tüketim malı değil, daha derin bir anlam taşır.
- 11:13Füreya Koral'ın Hayatı ve Kariyeri
- 25 Ağustos 1997'de 87 yaşında İstanbul'da hayatını kaybeden Koral, Türk sanat dünyasında büyük bir kayıp olarak kabul edildi.
- Sanatçının eserleri bugün hala Türk resim sanatının önemli bir parçası olarak değerlendiriliyor.
- Türkiye dışında pek çok ülkede sergiler düzenleyen Koral, uluslararası arenada tanınmış ve Türk sanatının en saygın ödüllerinden biri olan Devlet Sanatçısı ünvanını almıştı.
- 11:48Koral'ın Sanat Anlayışının Kökeni
- Aile bireyleri içerisinde sanatçı kişiliklerin olması ve Osmanlı ile yeni modern Türkiye arasında kültür sentezi yapan bu ailede yetişmesi Koral'ın sanatına etki etmişti.
- Yaşamına felsefeyi, edebiyatı, müziği, tiyatroyu ve sinemayı sığdıran sanatçının eserlerinde tüm yaşam sürecine dair izler görmek mümkün.
- Neredeyse sanatının tüm alanlarından beslenmiş, yaşamını sanatla yoğurarak biçimlendirmişti.