Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye'de kadınların seçme, seçilme hakkı gibi haklara sahip olduktan sonra çeşitli mesleklerde kendilerine yer edinmeye başladıkları bilgisiyle başlayan bir belgesel formatındadır.
- Video, Türkiye'de belirli mesleklerin ilkleri olan 20 Türk kadını hakkında bilgiler sunmaktadır. İlk bölümde Süreyya Ağaoğlu (ilk kadın avukat), Jale İnan (ilk kadın arkeolog), Türkan Akyol (ilk kadın bakan), Tansu Çiller (ilk ve tek kadın başbakan) gibi isimler tanıtılmakta, ikinci bölümde ise Selma Rıza (ilk Türk kadın gazetecisi), Sabriye Aydemir (ilk kadın veteriner hekimi) ve Lale Aytaman (ilk kadın valisi) gibi iş dünyasındaki öncü kadınlar anlatılmaktadır.
- Videoda her kadın için kısa biyografik bilgiler verilmekte, mesleklerindeki öncü rolleri ve başarıları kronolojik olarak aktarılmaktadır. Türk kadınlarının eğitim hayatları, kariyer yolculukları ve Türkiye'deki ilkleri detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Türkiye'de Kadınların İlkleri
- Cumhuriyetin ilanı ile kadınlar seçme, seçilme hakkı gibi birçok hakka sahip oldu ve ailenin sadece evle ilgilenen konumundan çıkarak birçok meslekte kendilerine yer edinmeye başladı.
- Bu videoda Türkiye'de belirli mesleklerin ilkleri olan yirmi Türk kadını incelenecek.
- 00:28Süreyya Ağaoğlu
- Süreyya Ağaoğlu, hukuk fakültesine başvuran ilk kız öğrenci olarak fakültenin kız öğrencilere açılmasında öncü rol oynadı.
- 1925'te fakülteden mezun olduktan sonra Ankara'da Şurayı Devlet Tanzimat Dairesi'nde çalıştı ve 1928'de serbest avukatlık ruhsatını alarak Türkiye'nin ilk kadın avukatı unvanını eline aldı.
- 01:08Jale İnan
- Jale İnan, uzun yıllar devam eden programlı kazılarla Perge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkarılmasına emek verdi.
- Türkiye'nin ilk arkeologlarından Aziz Ogan'ın kızı ve Mustafa İnan'ın eşi olan Jale İnan, Türkiye'nin ilk kadın arkeoloğu unvanını eline aldı.
- 01:42Türkan Akyol
- Türkan Akyol, 12 Mart 1971 Silahlı Kuvvetler Muhtırası'nın ardından 19 Mart'ta Nihat Erim'in kurduğu 33. hükümette sağlık bakanı olarak görev aldı ve Türkiye'nin ilk kadın bakanı oldu.
- 1993 yılında Tansu Çiller'in kurduğu 50. hükümette DYP-SHP koalisyonunda SHP milletvekili olarak bakanlık yaptı ve Türkiye'nin ilk kadın üniversite rektörü ünvanının da sahibi oldu.
- 02:16Safali
- Osmanlı İmparatorluğu döneminde çeşitli hizmetleri ile tanınmış bir ailenin kızı olan Safali, İstanbul'da Robert Koleji'ni bitirdikten sonra maddi güçlüklere rağmen Almanya'da tıp eğitimi aldı.
- Böylece Türkiye'nin ilk kadın doktoru oldu ve Almanya'da II. Dünya Savaşı sonrası yaralıları iyileştirdi.
- 02:39Tansu Çiller
- Tansu Çiller, Türkiye'nin ilk ve tek kadın başbakanı oldu ve başbakanlığının ardından devlette birçok görevde yer aldı.
- Dışişleri bakanı, başbakan yardımcısı ve ekonomiden sorumlu devlet bakanı olarak görev yapan Tansu Çiller ayrıca 1993 ile 2002 yılları arasında Doğru Yol Partisi genel başkanlığı yaptı.
- 03:11Filiz Dinçmen
- Filiz Dinçmen, Ankara Kız Lisesi'ni bitirdikten sonra 1960 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden mezun oldu.
- 1968-1970 yılları arasında Türkiye Tarhan Konsolosluğu'nda görev aldı ve 1982 yılında Hollanda Lahey Büyükelçiliği görevine getirilerek Türkiye'nin ilk kadın büyükelçisi unvanını aldı.
- 03:43Feriha Sanerk
- Feriha Sanerk, 1941'de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne ilk kız öğrenci olarak girdi.
- Kaymakamlık kursunu bitirmesine karşın cinsiyeti nedeniyle kaymakam olma isteği geri çevrilince emniyet genel müdürlüğüne başvurdu ve komiser muamele olarak göreve başladı.
- 1953'te emniyet müdürü rütbesine yükselmesine karşın kadın olduğu için ataması gerçekleştirilmedi, olayı yargıya taşıdı ve kazanarak aynı yıl göreve atandı ve Türkiye'nin ilk kadın emniyet müdürü oldu.
- 04:20Sabiha Bengütaş
- Sabiha Bengütaş, liseyi bitirmeden 1920'de bugünkü adı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olan Sanayi-i NPC Mektebi'nin resim bölümüne girdi.
- Bir yıl okuduktan sonra bölüm değiştirerek heykel bölümündeki üç erkek öğrenci arasına giren ilk kız öğrenci oldu ve Roma Güzel Sanatlar Akademisi'nde Prof. Lobby Atölyesi'nde öğrenim gördü.
- Türkiye'nin ilk kadın heykeltıraşı oldu ve Taksim Meydanı'ndaki Cumhuriyet Anıtını yapan ünlü İtalyan heykeltıraşı Pietro Canonica'nın asistanı oldu.
- 05:07Leman Altın Çekiç
- Leman Altın Çekiç, liseyi bitirdiği yıl Türk Kuşu İnönü Tesislerinde planör eğitimi aldı ve Türk Kuşu Motorlu Okuluna öğretmen adayı olarak katıldı.
- 1954 yılında silahlı kuvvetlere kadınların da alınması ile ilgili karar çıkınca İzmir Hava Harp Okulu'na başvurdu ve 30 Ağustos 1957'de mezun oldu.
- Türkiye'nin de NATO kuvvetlerinin de ilk ve uzun zaman boyunca tek kadın jet pilotu olmuştur.
- 05:55Semiha S'in
- Semiha S'in, ünlü gazeteci Hikmet Ferud'un eşi olan Semiha S'in fotoğrafa olan ilgisi eşinin röportaj seyahatleri sebebiyle başladı.
- Eşiyle birlikte gittiği Kore'de Hürriyet Gazetesi savaşın görüntülenmesi için Semiha S'i görevlendirdi ve bu sayede dünyanın ve Türkiye'nin ilk kadın savaş muhabiri, ayrıca Türkiye'nin de ilk kadın fotoğrafçısı oldu.
- 06:18Semiha Berksoy
- Semiha Berksoy, Güzel Sanatlar Akademisi Namık İsmail Atölyesi Resim ve Tiyatro Okulu'nda ve İstanbul Konservatuvarı'nda eğitim aldı.
- Devlet bursu ile Almanya'da Berlin Devlet Yüksek Müzik Akademisi Opera bölümünde eğitim aldı ve birinci olarak bitirdi.
- 1934'te opera kariyerine başlayan Semiha Berksoy, Türkiye, Almanya ve Portekiz'de sahneye çıktı ve 1939'da Richard Strauss'un operasındaki rolü ile Avrupa'da sahne alan ilk Türk opera sanatçısı oldu.
- 06:56Lale Orta
- Lale Orta, Türk futbol oyuncusu, antrenör ve teknik direktörüdür ve Türkiye'de futbol üzerinde doktora yapan tek kadındır.
- Avrupa'nın ve Türkiye'nin ilk FIFA kokartlı kadın hakemi ve Türkiye'nin ilk kadın futbol takımı olan Dostluk Spor'da kalecilik ve kaptanlık yapmıştır.
- Türkiye'nin profesyonel futbol liglerinde antrenörlük ve teknik direktörlük yapabilme diplomasını alarak Türkiye'deki ilk kadın futbol antrenörü oldu ve 2009'dan bu yana Okan Üniversitesi'nde Spor Bilimleri Bölüm Başkanlığı görevini yapıyor.
- 07:36Bedriye Tahir Gökmen
- Bedriye Tahir Gökmen, 1932 yılında Vecihi Uçuş Okulu'nda havacılık eğitimine başladı ve bir yandan memurluk yaparken bir yandan uçuş eğitimlerini sürdürdü.
- 1933'te Bravo aldı ancak havacılık uğraşı yüzünden çok fazla tepki ve engellemelerle karşılaştı, maaşından ceza kesildi ve sonunda işinden kovuldu.
- Her şeye rağmen asla vazgeçmeyen Bedriye Tahir Gökmen, Türkiye'nin ilk pilotu oldu.
- 08:04Emel Gazimihal
- Emel Gazimihal, Türkiye'nin ilk kadın radyo spikeri olup 1937'de başladığı spikerlik yıllarında Ankara Radyosunda çalıştı.
- BBC Türkçe'nin ilk sunucularından Emel Gazimihal, savaş yıllarında BBC Türkçe ile farklı cephelerdeki son gelişmeleri aktaran radyo spikeriydi.
- Türkiye'nin ilk kadın radyo spikeri Emel Gazimihal 1998'de hayatını kaybetti.
- 08:30Sabiha Gökçen
- Sabiha Gökçen, 1935'te Türk Kuşunun açılış töreninde yapılan planör gösterilerinden etkilenerek havacılığa ilgi duymaya başladı.
- Atatürk'ün de destek vermesiyle 1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi ve Ankara'da yüksek planörcülük brövelerini aldı.
- 25 Şubat 1936'da ilk defa motorlu uçak ile uçmaya başladı ve Türkiye'nin ilk kadın savaş pilotu oldu.
- 09:09Nuran Devres
- Nuran Devres, TED Ankara Koleji'nin ardından Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi İngiliz Fizyolojisi Bölümü'nde eğitim aldı.
- Üniversite eğitimi sırasında TRT'nin spikerlik sınavını kazandı ve 31 Ocak 1968'de TRT'nin Ankara'daki deneme mahiyetindeki ilk televizyon yayınının spikerliğini gerçekleştirdi.
- Bu sayede Türkiye'nin ilk kadın televizyon spikeri oldu ve 1980'lerin sonundan itibaren senaristlik yapan Devres, pek çok ünlü televizyon dizisinin senaryosuna imza attı.
- 09:54Afife Jale
- Afife Jale, 13 Nisan 1919 tarihinde Hüseyin Suat'ın "Yamalar" adlı oyununda Emel rolü ile ilk kez sahneye çıktı ve asıl ismi Afife olan sanatçı bu oyunda Jale takma ismini kullanmış.
- O dönemki Dahiliye Nezareti (şimdinin İçişleri Bakanlığı) yayınladığı bir bildiriyle Müslüman Türk kadınlarının sahneye çıkmasını yasaklamıştı.
- 1923'te Atatürk'ün emriyle Müslüman Türk kadınları sahneye çıkabilmeye başladı ve bu sayede Afife Jale, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk Türk kadın tiyatro oyuncusu oldu.
- 10:35Selma Rıza
- Selma Rıza, diplomat Ali Rıza Bey ile sonradan Müslüman olup Naile adını alan Avustralyalı bir annenin kızıdır.
- Evde özel ders alarak yetiştirilen Selma Rıza, ailesinden gizlice İstanbul'dan kaçarak Paris'teki abisinin yanına gitti ve eğitimini Sarbonne Üniversitesi'nde sürdürdü.
- Paris'te İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye olan Selma Rıza, cemiyetin tek kadın üyesiydi ve Fransızca olarak yayımlanan Meşveret gazetesinde ve Türkçe olarak yayımlanan Şurayı Ümmet gazetesinde çalıştı.
- Paris yıllarındaki çalışmaları ile Selma Rıza ilk Türk kadın gazeteci unvanının sahibi oldu.
- 11:15Sabriye Aydemir
- Sabriye Aydemir, İlkokulu İnebolu'da, ortaöğrenimini ise Erenköy Kız Lisesi'nde 1933'te tamamladı.
- Tıp fakültesine giderek doktor olmayı planlarken, o sene ilk olarak veteriner fakültesine kız öğrencilerin alınacağını öğrendi ve hayvanlara olan sevgisi nedeniyle veteriner hekimliği tercih etti.
- 1937 yılında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nden mezun olan Sabriye Aydemir, Türkiye'nin ilk kadın veteriner hekimi oldu.
- Mezuniyetinden sonra Ankara Refik Saydam Hıfzısıhha Enstitüsü'nde bakteriyoloji dalında asistan olarak beş yıl daha çalıştı ve bakteriyoloji mütehassısı unvanına sahip oldu.
- 12:00Lale Aytaman
- Lale Aytaman, İstanbul Avusturya Kız Lisesi'nden mezun olduktan sonra 1962'de Phoenix, Arizona'da AFS öğrenci değişimi programına katıldı.
- İstanbul Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun olan Lale Aytaman, Hamburg'da Alman Dili ve Edebiyatı doktorası yaptı.
- Ankara Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak Almanca dersler verdi.
- 6 Temmuz 1991 tarihinde Muğla Valiliği görevine getirildi ve bu görevi 1995 yılına kadar sürdürerek Türkiye'nin ilk kadın valisi oldu.