Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ulusal Kanal Haber Merkezi tarafından hazırlanan "Shio Dosyası" formatında bir bilgilendirme içeriğidir. Video, Şangay İşbirliği Örgütü'nün kuruluş tarihi, üyeleri ve faaliyetleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Video, Şangay İşbirliği Örgütü'nün 1996'da beş ülke tarafından kurulmasından başlayarak, zaman içinde nasıl genişlediğini anlatmaktadır. Örgütün güvenlik, ekonomik ve ticari ilişkiler, taşımacılık ve kültür alanlarında işbirliği yaptığı, günümüzde dünya nüfusunun yaklaşık yarısını ve GSYİH'nın %30'undan fazlasını kapsayan dünyanın en büyük bölgesel organizasyonu haline geldiği belirtilmektedir. Ayrıca, örgütün Kuşak ve Yol Girişimi gibi önemli projeleri ve Türkiye'nin 2012'de diyalog ortağı statüsüne sahip olması gibi konular da ele alınmaktadır.
- 00:21Şangay İşbirliği Örgütü'nün Kuruluşu
- Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti devlet başkanları 26 Nisan 1996'da Çin'in Şangay kentinde bir araya gelerek Şangay Beşlisi adı altında örgütün ilk nüvesini oluşturdular.
- Beş ülke beş yıl sonra ilk toplantısını yine Şangay'da yaptı ve 14-15 Haziran 2001'deki toplantıda Özbekistan'ı da yanlarına alarak Amerika Birleşik Devletleri'nin Afganistan'ı işgal ettiği yıl örgütün kuruluşunu ilan etti.
- Şangay İşbirliği Örgütü, güvenlik başta olmak üzere ekonomik ve ticari ilişkilere, taşımacılıktan kültüre kadar uzanan geniş bir yapısıyla işbirliğini öne çıkardı.
- 01:16Örgütün Genişlemesi
- Örgüt, tam üyelik statüsü dışında gözlemci ve diyalog ortağı statüleriyle genişledi; bugün itibariyle Afganistan, Belarus ve Moğolistan gözlemci, Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Kamboçya, Nepal ve Sri Lanka ise diyalog ortağı statüsünde.
- 2014'te Hindistan, 2006'da Pakistan tam üyelik için başvuru yaptı ve 9 Haziran 2017'de Astana'da yapılan zirvede tam üyelik statüsü kazandı.
- 2021'de Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de düzenlenen 21. Şangay İşbirliği Örgütü Devlet Başkanları Zirvesi'nde İran örgüte katıldı ve böylece örgüt, dünya nüfusunun yaklaşık yarısını ve küresel gayri safi yurtiçi hasılanın %30'undan fazlasını kapsayan dünyanın en büyük bölgesel organizasyonu oldu.
- 02:24Örgütün Başarıları
- Şangay İşbirliği Örgütü, üye ülkelerin sınırlarında tam denetim sağladı ve bölge ülkelerinde en önemli istikrarsızlık kaynağı olan siyah yönlendirdiği cihatçı terörün beli önemli ölçüde kırıldı.
- Örgüt, üye ülkelerin karşılıklı ekonomik ve ticari ilişkilerini bir ortaklık disiplini içinde ele almaya yöneldi ve Asya'daki kalkınma ve yatırım alanlarında Amerika Birleşik Devletleri'nin denetlediği küresel finansal sistemin devre dışı bırakılması amaçlandı.
- ABD ve Japonya'nın büyük hissedarı olduğu Asya Kalkınma Bankası'na karşı Türkiye'nin kurucu üyesi olduğu Yeni Oyun Kurucu olarak Asya Altyapı Yatırım Bankası kuruldu.
- 03:28Kuşak ve Yol Girişimi
- Şangay İşbirliği Örgütü ile başlayan ortaklık ve işbirliğinin başarıları Kuşak ve Yol Girişiminin zeminini oluşturdu.
- Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını birbirine bağlamayı hedefleyen ve toplam 71 ülkede dünya nüfusunun üçte ikisini ve dünyada gayri safi yurtiçi hasılanın üçte birini kapsayan 21. yüzyılın ipek yolu projesi olarak anılan Kuşak ve Yol Girişimi, sadece gelişen dünya için değil, Avrupa devletleri içinde cazip bir alternatif olarak öne çıktı.
- Bölgesel güvenlik meselelerinin çözümü için bir ortaklık olarak ortaya çıkan Şangay İşbirliği Örgütü, dünya çapındaki hakimiyet mücadelesinin merkezi konumundaki Avrasya'da Atlantik Cephesi'nin karşısında ayrı bir kutup olarak gelişti.
- 04:20Türkiye'nin Rolü
- 2012 yılında Şangay İşbirliği Örgütü'ne diyalog ortağı statüsüyle katılan Türkiye, örgüt bünyesindeki Enerji Kulübü'nün 2017 yılı dönem başkanlığını üstlendi.
- Böylece ilk defa Şangay İşbirliği Örgütü Enerji Kulübü'nün dönem başkanlığını ve ülkeler dışındaki bir ülke üstlenmiş oldu.