Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sabancı Üniversitesi ve Medyaskop'un ortaklaşa hazırladığı "Nasıl Bir Dünya, Nasıl Bir Türkiye" programının İzmir serisi bölümüdür. Sunucu Pelin Oğuz, Prof. Dr. Berrin Koyuncu, Dr. Ayşe Köse Badur, Prof. Dr. Fuat Keyman ve İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin eski başkanı Tunç Soyer gibi uzmanlarla birlikte İzmir'i konu almaktadır.
- Program, İzmir'in kent yapısı, demokratik belediyecilik anlayışı, sürdürülebilir kent politikaları ve gelecek stratejisi üzerine kapsamlı bir tartışma sunmaktadır. İzmir'in özgürlükçü yaşam anlayışı, akdenizlilik kimliği, liman kenti olması ve göçmen kültürü gibi özelliklerini ele alırken, katılımcı demokratik belediyecilik uygulamaları, kentsel adalet ve eşitlik çalışmaları, ulaşım altyapısı ve kent bölgesi gelişimi gibi konular detaylı olarak tartışılmaktadır.
- Programda ayrıca İzmir'in kırılgan gruplar için yaptığı çalışmalar, "yaşamdaşlık" kavramı, kent koalisyonu deneyimi ve kentin karşılaştığı handikaplar (konut fiyatları, trafik sorunları, deprem ve iklim riskleri) gibi konular da ele alınmaktadır. İzmir'in Türkiye'nin kültür başkenti olma potansiyeli ve Barcelona gibi bir Akdeniz merkezi olma fırsatları da programın sonunda vurgulanmaktadır.
- 00:29Program Tanıtımı ve İzmir Serisi
- Pelin Oğuz, İstanbul Politikalar Merkezi ve Medyaskop'un ortaklaşa hazırladığı "Nasıl Bir Dünya, Nasıl Bir Türkiye" programının üçüncü bölümü olarak İzmir serisini sunuyor.
- Türkiye'de kentleşmenin hızla arttığı ve nüfusun çoğunluğunun kentlerde yaşadığı bir ülkede, kent ölçeğini anlayabilmek iklim, kapsayıcılık ve demokrasi konularında yapıcı çözümler üretebilmek açısından çok önemlidir.
- Programda İzmir'i konu alan konuşmaya Hacettepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Berrin Koyuncu, İstanbul Politikalar Merkezi'nden Dr. Ayşe Köse Badur ve Sabancı Üniversitesi'nden Prof. Dr. Fuat Keyman konuk olarak katılmıştır.
- 02:54İzmir'in Özgün Özellikleri
- Konuşmacılar, TÜBİTAK projesi kapsamında İzmir'de iki günlük yoğun bir ziyaret gerçekleştirmiş ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'den Fırça Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Nurgül Çevre'ye kadar çeşitli kesimlerle görüşmeler yapmışlardır.
- İzmir'de "izmirlilik" kavramı, kentte yaşayan herkesin kendisini "izmirli" olarak tanımlamasıyla vurgulanıyor; bir yıl bile geçmiş olsa bile, herhangi bir yerden gelen kişi artık kendisini "izmirli" olarak kabul ediyor.
- İzmir'de özgürlükçü bir yaşam anlayışı var; insanların birbirine müdahale etmemesi ve "izmir için özgürlüktür" şeklinde ifade edilen bir yaşam tarzı söz konusu.
- 06:30İzmir'in Kimliği ve Göçmen Kültürü
- İzmir'in özgün kimliği, kent politikalarında ve strateji belgelerinde vurgulanan "akdenizlilik" kavramıyla öne çıkıyor; İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin kurduğu Akdeniz Akademisi, bu kimliği doldurmaya çalışan bir oluşum.
- İzmir'in liman kenti olması, akdenizlilik kimliğini ve kentteki özgürlükçü yaşamı destekleyen hoşgörü, farklılıklarla beraber yaşama ve uzlaşı gibi değerleri oluşturuyor.
- İzmir ve Eskişehir, Türkiye'de yaşam kalitesi açısından üst sıralarda yer alıyor; İngel'in 2020'de yaptığı insani gelişme endeksinde bu iki kent de öne çıkıyor, bunun nedeni göçmen kültürü ve farklılıklarla birlikte yaşam tarzı.
- 09:26Sürdürülebilir Kent Politikaları ve İyileşme Hali
- Konuşmacılar, TÜBİTAK 1300 projesi kapsamında sürdürülebilir kent politikalarını ve yaşam kalitesini Türkiye'de kent bölgeler açısından incelemekte.
- İyileşme hali kavramı, insanların kentte iyi olması, hizmetlere erişebilmesi, yapabilirliklerinin artması, varlıkların artırılması ve kentte kentsel koalisyon oluşturulabilmesi gibi unsurları içermektedir.
- İzmir'de engeller olsa da, kent her zaman ileri gidiyor; izmirliler kendilerini iyi hissettiğini ve kentin iyi olduğunun bilincinde olduklarını gösteriyor.
- 11:39İzmir'in Demokratik ve Katılımcı Kimliği
- Tunç Soyer'in demokratik belediyecilik, demokrasi, ticaret, refah ve refahın adil dağıtılmasının altını çizmesi, İzmir'in liman kenti yapısını yansıtmaktadır.
- Liman kentleri kültürel çeşitliliği ve farklılıkların bir arada yaşamasını zorunlu kılmaktadır.
- İzmir, bu mirasını çok iyi hatırlıyor ve bunu parlatmak istemektedir.
- 12:52İzmir'in Kent ve Bölgesel Önemi
- İstanbul küresel bir kent, Ankara siyasal başkent iken, İzmir hem kendisi için hem de çevresi için önemli bir kenttir.
- İzmir, Manisa'ya kadar uzanan ekonomik alan, Bergama'ya kadar çıkan tarım bölgesi ve Aydın-Denizli-Balıkesir'e kadar uzanan bölgeyi etkilemektedir.
- İzmir, Türkiye'nin demokratik, adil ve farklılıkların birlikte yaşadığı bir ülke hayal etmede önemli bir referanstır.
- 17:37İzmir'in Yaşam Kalitesi ve Belediyecilik Anlayışı
- İzmir'in belediyecilik anlayışında demokrasi kavramına vurgu yapılmakta ve "eşit yurttaşlık mümkün" sloganıyla hareket edilmektedir.
- İzmir'in vizyonu, katılımcı demokratik belediyecilik olarak tanımlanabilir ve kent hizmetlerine adil ve eşit erişim vurgusu yapılmaktadır.
- İzmir Akdeniz Akademisi, kentte yaşayan insanların birbirleriyle bir araya gelerek konuları konuşabildiği ve eleştirme kültürünün kimsenin alınmadığı bir ortamı sağlamaktadır.
- 21:01İzmir'in Belediyecilik Modeli
- İzmir'in belediyecilik anlayışı, 2004-2008 yıllarından bu yana gelişen ve sahiplenilen bir modeldir.
- Bu modelde katılımcılık, kapsayıcılık, stressiz, ötekileştirmeyen, birlikte yaşamaya ve etkileşime açık bir yaşam anlayışı öne çıkmaktadır.
- Belediyecilikte demokrasi vurgusu yapılmakta ve yaşam kalitesiyle özdeşleştirilmekte, ayrıca "yaşamdaşlık" kavramı geniş kapsamlı bir hak tanımlaması olarak kullanılmaktadır.
- 23:01İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Uygulamaları
- Belediye, "Acil Çözüm" adlı uygulamayla kentin çeperlerindeki dezavantajlı mahallelerde yaşayanların sorunlarına hızlı bir şekilde cevap veriyor.
- "Adalet İçin Adli Yardım Aracı" uygulaması, adalet hizmetine ulaşmak için maddi gücü olmayan ve yolları takip etmeyi bilmeyen kişilere yardım imkanı sunuyor.
- Katılımcı bütçe uygulaması 2022'den itibaren yürürlüğe girecek ve kentte yaşayanların bütçenin kullanılmasında birebir dahil olmaları kent hakkı açısından önemli.
- 25:34Çocuk ve Gençlik Belediyesi
- İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin altında kurulan çocuk belediyesi, kent hakkı prensibiyle hareket ediyor ve UNICEF'in çocuk dostu kenti yaratma amacı doğrultusunda kent yönetimine katılmasına imkan sağlıyor.
- Aynı uygulamanın gençlik belediyesi içinde de düşünüldüğü belirtiliyor.
- İzmir Büyükşehir Belediyesi Kentsel Adalet ve Eşitlik Şubesi, dezavantajlı grupların kentte erişim hakkını mümkün kılacak, katılımcı ve kent hakkı temelli bir şube olarak faaliyet gösteriyor.
- 27:42İzmir'in Kent Bölgesi Özellikleri
- İzmir, liman kenti olduğu için arkasındaki tüm kentlerin limanı ve sahili olarak hizmet veriyor; Manisa, Aydın ve Kuşadası ile olan bağları güçleniyor.
- İzmir-Istanbul otoyolu ile İzmir, İstanbul'a kadar hatta Tekirdağ, Kocaeli ve Sakarya sanayi ağına bağlanabiliyor.
- Kent bölgenin gelişebilmesi için destekler ve teşviklerin önemli olduğu vurgulanıyor, ancak Manisa'nın İzmir'e göre daha öncelikli olduğu belirtiliyor.
- 30:26İzmir'in Ulaşım Sistemi
- İzmir, Bergama'dan güneye kadar raylı ulaşım sistemi sağlamış ve bu altyapı çok iyi kurulmuş durumda.
- Buca metrosu Cumhuriyetin en büyük metro yatırımlarından biri olup, İzmir Belediyesi 490 milyon Euro'luk konsorsiyumdan borç almış.
- İzmir'de şehir içi trafik yoğunluğu sorunu yaşanıyor, ancak vapur, otobüs ve tramvay saatlerinin uyumlu hale getirilmesi yaşam kalitesini artırmış durumda.
- 33:36İzmir'in Demokrasi Özellikleri
- İzmir'in önemli özelliklerinden biri demokrasi olup, İzmirliye rağmen bir projenin hayata geçmesi oldukça zor ve ciddi bir direnişle karşılaşır.
- Akdeniz Akademisi her sene düzenlediği iyi tasarım atölyelerinde kentin geleceğine dair sektörler ön plana çıkar ve yaratıcı endüstriler (yazılım, moda) önemli bir yere sahiptir.
- Akdeniz Akademisi, kentin Akdenizliliği bağlamında Akdeniz coğrafyası ile ilişkileri ve kentteki farklı aktörleri bir araya getirerek, doğa, kent ve insan üçgenini dikkate alarak çevreye dost tasarım yapma pratiğini geliştirir.
- 35:39Demokrasi ve Yaşam Tarzı
- İzmir'de demokrasi sadece bir yönetim tarzı değil, aynı zamanda bir yaşam tarzıdır ve bu yaşam tarzı katılımcılık, değerler ve birlikte yaşama ile ilgilidir.
- İzmir'de kamusal alanların farklı kesimler tarafından birlikte kullanılması, lokantaların kadınlar, erkekler ve gençlerin bir arada olması gibi basit görünümlü örneklerle yaşam tarzı olarak demokrasi gösterilir.
- İzmir'de demokrasinin yaşam tarzı olması, kentin farklılıklarını ve sorunlarını kabul etmesini sağlar.
- 36:53Yaşamdaşlık ve Yeni Demokrasi
- Yaşamdaşlık kavramı, haklar ve özgürlükler bağlamında sadece insan hakları değil, aynı zamanda çocukların, canlıların, doğanın özgürlüğüne de vurgu yapar.
- Yeni demokrasi, yaşam tarzı olarak demokrasinin uygulamaya sokulması ve yaşamdaşlık içinde farklı kesimlerin, hayvanların, çocukların ve doğanın haklarının da dikkate alınmasıdır.
- İzmir'de Tunç Bey gibi belediye başkanları, doğaya, çevreye, küresel ısınma ve iklim değişikliği sorunlarına önem vererek yaşam kalitesi ve yaşamdaşlık bağlamında önemli adımlar atmaktadır.
- 39:21İzmir'in Sorunları ve Gelişimi
- İzmir'in temel çözmesi gereken sorunların başında kent koalisyonu kurma sorunu vardır; sadece belediyeler değil, sivil toplum aktörleri, üniversiteler, aydınlar, inisiyatifler, aktivistler ve iş dünyası bir arada karar vermeleri gerekir.
- Demokrasi ve özgürlükler arttıkça fikirler farklılaşır ve bu nedenle koalisyonu kurmak zorlaşır, ancak bu aynı zamanda İzmir'in avantajlarından biridir.
- Deprem sonrası süreçte sivil toplum aktörlerinin katılmaları ve katkıları ile İzmir'in sivil toplumunun giderek geliştiği görülüyor ve bu kent koalisyonu kurmada önemli bir rol oynayacaktır.
- 42:26İzmir'in Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Durumu
- İzmir, toplumsal cinsiyet eşitliği endeklerinde iller arasında ikinci sırada yer alıyor ve Karşıyaka ilçe açısından en üst sırada.
- İzmir'in kadın dostu kent projesi ve yerel eşitlik eylem planı çerçevesinde yürütülen çalışmalar, kentte kadın-erkek eşitliği açısından önemli olmasına katkıda bulunuyor.
- Beş ilçe ve üç beldede kurulan kadın-erkek eşitliği komisyonları, kentte kadın dostu bir yaşam anlayışı yaratmaya yardımcı oluyor.
- 44:10Kentsel Adalet ve Eşitlik Müdürlüğü'nün Çalışmaları
- Kentsel adalet ve eşitlik biriminde, kırılgan grupları kamusal alanda ortaklaştırmak ve onların özel ihtiyaçlarına yönelik çalışmalar yapmak hedefleniyor.
- Bu birim, kırılgan grupların kesiştiği sorun alanlarına yönelik bütüncül bir yaklaşım benimseyerek komünite yaratma ve kimlik oluşturma amaçlı çalışmalar yapıyor.
- Göç meselesi, zamanda pozitif olarak görünen bir durum haline gelmiş, özellikle 1990'lardan itibaren yaşanan iç göç süreciyle İzmir'de önemli bir sorun haline gelmiş.
- 45:56Kırılgan Gruplar İçin Çalışmalar
- Çocuk, engelli, genç gibi kırılgan gruplar için ciddi çalışmalar yapılmakta ve odak gruplar oluşturulmakta.
- "Mahallede bir ses var" adlı uygulama, grupları ayrıştırmadan ortak bir platformda fikirlerini ve sorunlarını paylaşmalarını sağlıyor.
- Bu uygulama, yerel düzeyde sorunların dinlenmesini ve politika yapıcılara iletilmesini amaçlıyor.
- 47:05Kooperatifçilik ve Nüfus Artışı
- Köy KOP'un logosu kadın-erkek el ele bir resim olmasına rağmen, Foça Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'nin 75 delegesinden sadece iki tanesi kadın olarak belirtiliyor.
- İzmir'in pandemi öncesinde nüfusu artmaya başlamış, özellikle İstanbul'dan eğitimli kişileri kendine çekmeye başlamış.
- Kent içinde konut sorunu yaşanıyor ve 2020 depremi sonrası kentsel dönüşüm ve yeniden planlama gündeme gelmiş durumda.
- 48:55İzmir'in Ekonomik ve İklim Sorunları
- İzmir'in önemli handikaplarından biri konut fiyatlarının artması ve kentsel dönüşüm sürecinde Alsancak ve Konak merkezlerinin vazgeçilmez konumunu koruması.
- İzmir su stresi yaşayan kentlerden biri olup, Küçük Menderes havzasında bu sorun ciddi şekilde hissediliyor.
- Dağların dik olması ve yapılaşma nedeniyle kıyıya doğru yerleşim, sel felaketlerine uygun bir ortam sağlıyor ve orman yangını da önemli bir risk olarak belirtiliyor.
- 50:23İzmir'in İklim ve Belediye Çalışmaları
- İzmir'de depremle birlikte iklim riskleri büyük olmasına rağmen, belediyede ve ISSU'da birçok çalışma yapıldığı görülüyor.
- İzmir Belediyesi, Avrupa Kalkınma Bankası ve Avrupa Birliği'nin karbon salınımının azaltılması konusundaki anlaşmasına imza atmış durumda.
- İzmir'in kırsal kalkınma açısından önemli bir kent olması nedeniyle dikkatli yaklaşılması gerekiyor.
- 51:06İzmir'in Ulaşım ve İnsan Sermayesi Sorunları
- İzmir'in en belirgin sorunlarından biri trafik sorunu.
- İzmir bir üniversite kenti olup, yerel aktörler (örneğin Ticaret Odası) ilk özel üniversiteleri kurmuş.
- İzmir'de beşeri sermayenin kalmaması, yerel sanayiye ve hizmet sektörüne katkı sağlamaması önemli bir engel olarak görülüyor.
- 52:24İzmir'in Potansiyeli ve Riskleri
- Tunç Soyer'in düşüncesi ve belediye başkanlığı anlayışı, İzmir'de yapılan konuşmaların uygulamaya geçirilmesinde güven verici.
- İzmir, Türkiye'nin gelecekte yeni yerellik bağlamında sivil toplum, aktivistler ve kooperatiflerin önemli rol oynayacağı bir kent.
- İzmir, İstanbul ve Ankara'dan sonra kent bölge kavramı içinde en potansiyeli olan ve sürdürülebilirliği olan bir kent olarak değerlendiriliyor.
- 54:24İzmir'in Geleceği ve Riskleri
- İzmir, Türkiye'nin kültür başkenti veya Akdeniz merkezi olma potansiyeline sahip.
- İzmir'in potansiyel riskleri arasında otoriter yapılaşma, aşırı merkezi yapılaşma ve neo-liberalleşme bulunuyor.
- İzmir'in "İstanbullaşmama" denilen durumunu engellemek önemli, aksi takdirde zenginleşme ile çekim alanı haline gelebilir ve inşaatlar mekanı olabilir.