Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Merkez Efendi Kabristanı'nda yatan Halide Edip Adıvar'ın hayatını anlatan bir belgesel formatındadır. Konuşmacı, Halide Edip'in Osmanlı ve Türk tarihindeki önemli bir figür olduğunu vurgulamaktadır.
- Video, Halide Edip'in 1909'da Fatih Meydanı'nda yaptığı ilk kadın açık hava toplantısından başlayarak, eğitim hayatı, gazetecilik kariyeri, Milli Mücadele'ye katılımı ve Atatürk ile yaşadığı fikir ayrılıklarını kronolojik olarak anlatmaktadır. Halide Edip'in hem Batı hayranı hem de Doğu değerlerine bağlı bir kadın olarak yaşadığı çelişkiler, Anadolu Ajansı'nı kurması, Sakarya Savaşı'nda cephe görevinde yer alması ve "Sinekli Bakkal" romanıyla Türk edebiyatına katkıları detaylı şekilde ele alınmaktadır. Video, Halide Edip'in 1964'te 80 yaşında vefatına kadar olan hayatını kapsamlı bir şekilde sunmaktadır.
- Halide Edip Adıvar'ın Hayatı
- Halide Edip Adıvar, Merkez Efendi kabristanında yatmakta olan, ismini defalarca duyulan ama kimliğini tam olarak bilinmeyen önemli bir kadındır.
- Halide Edip, Mustafa Kemal için çıkartılan idam fermanında adı geçse de, tarih farklı akışını bulmuş ve 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ayak basarken, Fatih Meydanı'nda 200 bin kişiye (İstanbul'un her dört kişisinden biri) konuşmayı düşünüyordu.
- Osmanlı tarihinde ilk kez bir kadın açık hava toplantısında kürsüye çıkarak bağımsızlık ateşini yakmış, "Türk ve Müslüman bugün en kara gününü yaşıyor" diyerek milli bir konuşma yapmıştır.
- 01:21Eğitim ve İlk Yılları
- Halide Edip, muhafazakar annesi ve batı hayranı babası olan bir ailede büyüyüp, babasının onu yaşını büyük göstererek Üsküdar Amerikan Kız Koleji'ne kaydettirmesiyle eğitim görmüştür.
- Okulda Müslüman bir öğrenci görmek istemeyen bir arkadaşı tarafından ispiyonlanarak II. Abdülhamid'in emriyle okuldan atılmış, ancak 15 yaşında Jacob Ebat'ın bir kitabını Osmanlı diline çevirince şefkat nişanı ile ödüllendirilerek okula geri dönmüştür.
- Üsküdar Amerikan Kız Koleji'nden mezun olunca ilk Müslüman kadın olmuştur ve mezun olur olmaz matematik hocası Salih Zeki Bey ile evlenmiştir.
- 02:27Feminist ve Gazetecilik
- Halide Edip, bir yandan İngiliz eserlerini Türkçeye çevirmiş, diğer yandan Rusya'yı yenmesiyle ünlü Japon komutan Togo Hayhakiro'nun ismini iki oğluna vermiştir.
- 1908'de II. Meşrutiyet ilan edildiğinde feminist hareketine katılmış ve gazetecilik yapmaya başlamış, ancak kısa sürede düşman edinerek 31 Mart vakasıyla çocuklarını alıp önce Mısır'ın sonra İngiltere'nin yolunu tutmuştur.
- İstanbul'a geri döndüğünde, eşi Salih Zeki Bey'in kendisine ikinci bir kadınla evlenmek istediğini bildirmesi üzerine Osmanlı'da ismet hakkı (kadının kocasını boşama hakkı) kullanarak boşanmıştır.
- 04:15Milli Mücadele ve Savaş
- Halide Edip, Anadolu'nun işgal edildiği günlerde vatanseverlerle çalışmış ve 15 Mayıs 1919'da Yunanların İzmir'i işgali üzerine yapılan ilk protesto eyleminde hitabetinin gücünü göstermiştir.
- 16 Mart 1920'de İngiliz işgalinden üç gün sonra eşiyle At sırtında Gevye'ye, oradan trenle Ankara'ya milli mücadeleye katılmaya gittir.
- Mustafa Kemal'in onuruna, Yunus Nadi ile birlikte Anadolu Ajansını kurmuş ve Sakarya Savaşı'nda onbaşı rütbesiyle yer almış, cephe görevinde gördüğü manzaraları dört kitapta ölümsüzleştirmiştir.
- 05:45Yurt Dışında ve Son Yılları
- Halide Edip, 14 yıl boyunca yurt dışında yaşamış, 1920'de milli mücadeleye katılmak için İstanbul'da bıraktığı oğullarını bir dizi konferans için gittiği Amerika'da sekiz yıl sonra görebilmiştir.
- Yurt dışında kaldığı süre boyunca sayısız konferansa katılmış, sürekli Türkiye'yi ve Türk kültürünü anlatmıştır.
- 1939 yılında Türkiye'ye döndükten sonra da boş durmamış, hayatının sonuna kadar üretecek, yazacak ve düşünecektir; hiç kimseye el açmadan, bildiği ve inandığı yolda yürümüştür.
- 06:29Mirası
- Halide Edip, 1964'te 80 yaşında vefat etmiştir; bir dönem milletvekilliği yapsa da siyasetten hiç hoşlanmamıştır.
- Geride bıraktığı en önemli romanı "Sinekli Bakkal" olmuştur.
- Atatürk'le yaşadığı fikir ayrılıkları sorulduğunda sadece "Atatürk haklıydı" demiştir.