Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Beyza Nur Aksaç'ın sunuculuğunu yaptığı bir röportajdır. Röportajda CNN Türk ekonomi servisinde stajyer olarak 16 yaşında kariyerine başlayan ve çeşitli yurt dışı temsilcilik görevlerinde yer alan haber ajansı çalışanı Gözde Şeker ile görüşülmektedir.
- Röportajda Gözde Şeker'in televizyon sektöründeki kariyeri, Bosna Hersek ve Tunus'taki yurt dışı deneyimleri, mesleğin getirdiği zorluklar ve sorumluluklar ele alınmaktadır. Video, habercilik mesleğinin teknik yönlerinden, sosyal medya ile ilişkisinden, kadınların meslekteki durumundan ve gençlere yönelik tavsiyelerden bahsedilmektedir.
- Röportajda ayrıca haber dilindeki klişelerin temizlenmesi, haber sunucularının günlük hayattaki gerçek insanlara daha benzemesi gerektiği, kadınların ekranda topuklu ayakkabı giymek zorunda olmaması gerektiği gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacı, haber merkezinde staj yapmanın spikerlik kurslarına göre daha faydalı olduğunu ve mesleğe girmek isteyenlere bu yolu tavsiye etmektedir.
- 00:18Gözde Şeker'in Mesleğe Giriş Hikayesi
- Beyza Nur Aksaç, Gözde Şeker ile bir röportaj yapıyor.
- Gözde Şeker, 16 yaşında CNN Türk ekonomi servisi ile sektöre stajyer olarak girmiş.
- Meslek lisesi okurken 15 yaşında staj yapmak istemiş ve Ahu Özdürt sayesinde CNBC'de bir ay staj yapma imkanı bulmuş.
- 02:00Erken Mesleki Deneyimler
- Lise son sınıfında iki gün okula, üç gün staj yaparak CNN Türk'e gönderilmiş.
- İlk başta renkli bir kanal istemesine rağmen, ekonomi servisinde beş yıl çalışmış.
- Seçtiğiniz departmana odaklanmak yerine, diğer departmanların nasıl çalıştığını da öğrenmek tavsiye ediyor.
- 04:20Erken Başlamakın Avantajları
- Erken yaşta başlamak, sürekli kendini geliştirmek zorunda hissetmenin avantajını sağlıyor.
- Etrafındaki yetişkinlerin çok şey bilmeleri, öğrenme ve merak etme duygusunu teşvik ediyor.
- Haber mesleği, tatil ve günün fark etmeyen, hayat tarzını şekillendiren bir meslek olarak tanımlanıyor.
- 06:53Uluslararası Görevler
- Gözde Şeker, Bosna Hersek'te TRT Türk temsilciliğini kurmuş ve dört yıl boyunca temsilciliği yapmış.
- Bosna Hersek görevinden hemen sonra Tunus temsilciliğini hayata geçirmiş.
- Bu görevlerin geriye dönüp bakıldığında önemli görünse de, o zamanlar hiç kolay olmamış.
- 07:23Bosna Hersek'te İlk Yurtdışı Deneyimi
- Konuşmacı, CNN Türk'te beş yıl çalışmış ve üniversiteyi bitirdikten sonra işten çıkarılmıştır.
- İşten çıkarıldıktan bir buçuk ay sonra uluslararası bir haber ajansı kurulacağı ve yurtdışı temsilci olarak iş teklifi almıştır.
- Yirmiiki yaşındayken, ailesinden ayrı ve dilini bilmediği Bosna Hersek'e gitmeye karar vermiştir.
- 09:54Bosna Hersek'te Yaşanan Zorluklar
- Bosna Hersek'te TRT Türk için ajans çalışırken, ev arama, ofis kurma ve personel bulma gibi sorumluluklarla karşı karşıya kalmıştır.
- Başlangıçta istifa etmek istediğini söylese de, yöneticisi ona sorumluluk yüklüyerek devam etmesini sağlamıştır.
- Planlanan üç yıllık projeyi dört yıl boyunca sürdürmüş ve orayı çok sevmiş, dönmek istememiştir.
- 11:26Tunus'ta Yeni Bir Deneyim
- Bosna'dan döndükten sonra işsizlik yaşadığı bir sene sonra, Tunus'a hem Arapça hem Türkçe yayın yapacak bir büro kurması için teklif almıştır.
- Tunus'ta Balkanlar'dan farklı bir toplumsal yapı ve Arap Baharı'nın ardından hala toparlanamamış bir ortamla karşılaşmıştır.
- Orada kadınsı, yabancı ve gazeteci olması nedeniyle emniyetsiz hissetmiş, hem radikallerden hem de salgın hastalıklardan korunmak zorunda kalmıştır.
- 13:14Yurtdışı Yaşamanın Önemi
- Konuşmacı, yurtdışı yaşama tecrübesinin mesleki açıdan çok değerli olduğunu vurgulamıştır.
- Kendi düzeninden, konfor alanından kopmak, kimse tarafından tanınmamak ve her şeyi sıfırdan öğrenmek insani çok geliştiren bir tecrübe olduğunu belirtmiştir.
- Bilmediği bir ülkede yemek sipariş etmek, bankada hesap açmak veya bürokrasi işlemlerini yapmak gibi günlük hayatın basit konularının bile meslekten çok daha faydalı tecrübeler olduğunu ifade etmiştir.
- 14:19Habercilik ve Dış Haberler
- Konuşmacı, dış haberlerde çalışmayı çok sevdiğini ve habercilikte kendini sınırlamamak gerektiğini savunmuştur.
- Habercilikte tüm disiplinlerin iç içe girdiğini ve ekran önündeyken her şeyi bilmek zorunda olduğunu vurgulamıştır.
- Dış haberlerde çalışmanın dünyayı zenginleştirdiğini, bilmediği ve tahmin edemediği konuları öğrenmek zorunda kaldığını belirtmiştir.
- 16:30Televizyonculukta Zorlayan İşler
- Konuşmacı, Ukrayna savaşının başlamasıyla sıcak yayın formatına geçişin kendisini en çok zorladığını belirtiyor.
- Gece 12'den sabah 6'ya kadar bir ay boyunca sıcak yayın yapmak zorunda kaldığını ve bu süreçte ekranda tek başına kalıp kararlar vermek zorunda kaldığını anlatıyor.
- Bosna Hersek'e ilk gittiğinde Srebrenitsa soykırımının etkilerini görmek onu çok zorlamış, her yıl yapılan cenazeler ve ailelerin sevdiklerinin kemiklerini aramaları onu etkilemiş.
- 21:00Başarının Sırrı
- Konuşmacı, başarılı olmanın sırrının işi çok sevmek olduğunu ve bu mesleğin hayatını alacağını vurguluyor.
- Televizyonculuk mesleğinin sürekli araştırma ve merak gerektirdiğini, sevmediği işte kimse saatlerce tutulamayacağını belirtiyor.
- Mesleğin çok fazla eleştiriye açık olduğunu, sosyal medya sayesinde hataların binlerce kişi tarafından görüldüğünü ve kariyerin tek bir hatadan etkilenebileceğini ifade ediyor.
- 23:52Pişmanlıklar
- Konuşmacı, mezun olduktan sonra yüksek lisans yapmamak konusunda pişman olduğunu, ancak yoğun çalışma düzeni nedeniyle bunun mümkün olmadığını belirtiyor.
- Bosna Hersek'te yaşadığı tecrübeleri kitap haline getirmeyi düşünmüş ancak bunu yapamamak konusunda pişman olduğunu söylüyor.
- Bosna'da uzun süre kalan tek gazeteci olduğunu ve bu tecrübelerin bir kitap haline getirilmesi gerektiğini düşünüyor.
- 26:05İnanmadığı Haberi Sunmak
- Konuşmacı, inanmadığı veya hoşuna gitmeyen haberi sunarken içinden tereddüt geçirdiğini ve kaşı ve gözlerle bunu belli ettiğini belirtiyor.
- Tartışma programlarında her iki tarafı da desteklememek gerektiğini ancak bazen desteklediği tarafın zayıf kalması durumunda müdahale etmek istediğini anlatıyor.
- Konukların konuşmalarını kısaltmak zorunda kaldığında "evet, evet, evet" gibi ifadeler kullanarak seyircinin yanlış anlamasından korunmak zorunda kaldığını söylüyor.
- 27:48Haberciliğin Zorlukları
- Haberciler, dinleyicilerin onaylaması için kafalarını sallamak gibi küçük hareketlerle yorum yapabiliyorlar.
- Haberciler bazen inanmadıkları şeyleri okumak zorunda kalıyorlar, özellikle siyasetçilerin birbirlerine saldırdıkları haberleri düz bir suratla okuyorlar.
- Haberciler bazen konukların haberi olmadan yayını başka bir konuya çevirmek zorunda kalıyorlar veya altta yazılanlarla KJ bandındaki ifadelerin uyuşmadığı durumlarla karşılaşıyorlar.
- 30:12Haberciliğin Etkileri
- Haberciler, bazı önemli olaylarda kanallarının diğerlerinden farklı haberler sunması durumunda, insanların onları o haberi görmeyen veya atlayan kişiler olarak görmesiyle karşı karşıya kalıyorlar.
- TRT ekranındaki TJ darbe bildirisi gibi olaylar, habercilerin zihinlerinde kalıcı bir görüntü oluşturarak onlarla özdeşleşiyor.
- 30:36Kişisel Hayat ve Hobi
- Haberci, yoğun çalışma dışında haftada iki kitap okuyor ve her gün 20-25 köşe yazarını okuyarak gündemi anlayabilmeye çalışıyor.
- Tiyatro eleştirmenliği mezunu olan haberci, film izlemeye ve yazın dalış yapmaya alışkanlık edinmiş.
- Spor yaparak kendini fiziksel olarak zorlayıp, boş zamanlarını okuyarak dolduruyor.
- 32:42Genç Habercilere Tavsiyeler
- Haberciliği meslek olarak seçmek isteyenlere, bu işi gerçekten seveceklerini tartmalarını ve haber merkezlerinde staj yaparak kendilerini nasıl hissediklerini anlamalarını tavsiye ediyor.
- Tek bir hedef koymak yerine, haber yazmayı bilmeyen birinin ekran önüne çıkmaması gerektiğini vurguluyor.
- Her konuda bilgi sahibi olmanın önemini belirtiyor, ancak aynı zamanda bir konuda uzmanlaşmanın ve saygı duyulabilir biri olmanın da gerekliliğini ifade ediyor.
- 35:20Habercilik Mesleğinin Zorlukları
- Habercilik, sosyal medya ile iç içe girdiğinden dolayı kendinizi harcayabileceğiniz bir sektör haline gelmiştir.
- Haberciler sosyal medyada takipçi kazanmak için yemek tarifi paylaşabilir, ancak bu habercilikle bir arada gidebilecek şeyler değildir.
- Habercilikte inandırıcılık ve güvenilirlik önemlidir, bu nedenle bazı şeylerden ödün vermek gerekir.
- 36:38Habercilik Mesleğinde Gereken Yetkinlikler
- Habercilik mesleğinde yabancı dil bilmek önemlidir, İngilizce dışında bir dil bilmek faydalıdır.
- Akademik ilerlemek isteyenler için iletişim dışında bir uzmanlık alanı geliştirmek tavsiye edilir.
- Dünyada bu iş değişiyor, bu nedenle yabancı gazeteleri okuyup, yabancı televizyonları seyretmek önemlidir.
- 37:46Habercilik Mesleğinde Kişisel Gelişim
- Habercilik mesleğinde kendinizi sınırlamamak ve yeni şeyler yaratabilmeniz önemlidir.
- Bir tek idol bellemek yerine, farklı kişilerin en iyi taraflarını kendinize hedef olarak belirleyebilirsiniz.
- Habercilik mesleğinde kendinize örnek almak yerine, kendi stili ve tarzınızı geliştirmek önemlidir.
- 38:41Haber Okuma Tekniği
- Habercilik mesleğinde metni prompter üzerinden okumak yerine, kendi ağzınıza uygun yazıyı hazırlamak önemlidir.
- Haber okurken, sokakta bir şey gördüğünüzü ve evde anlatacakmışsınız gibi konuşmalısınız.
- Uzun cümleler ve gerçek hayatta kullanmadığınız ifadeleri kullanmamalısınız.
- 40:02Habercilik Stilleri
- Habercilik mesleğinde iki farklı yol vardır: iyi bir spiker olmak veya iyi bir anlatıcı olmak.
- Spiker olarak net, kısa cümlelerle konuşmak önemlidir, anlatıcı olarak ise Türkçe konusma biçimine takılmadan anlatmak önemlidir.
- Habercilik mesleğinde kimse gibi olmaya çalışmak yerine, kendi stili ve tarzınızı geliştirmek önemlidir.
- 42:23Sosyal Medya ve Habercilik
- Habercilik mesleğinde sosyal medyadan gelen tepkiler önemlidir ve bunlar moral bozucu olabilir.
- Haberciler bazen yanlış yorumlar ve tepkilere karşı savunmasız kalabilirler.
- Haberciler, doğru bildiklerini şekillendirmemeli ve tepkilere karşı dayanıklı olmalılar.
- 46:24Değerlendirme ve Bilgiye Yön Verme
- Günümüzde kıymetli ve önemsiz olan şeyleri ayırmak zorlaşmış durumda.
- İnternet ve sosyal medya ile doğan genç nesil, karakterlerini bu ortamla şekillendirmiş ve bu girdaptan çıkmak onlar için daha zor.
- Bilgi her zaman kıymetli olacak, influencerların bugün kazandığı para onların değerli olduğu anlamına gelmez.
- 47:30Bilgiye Yaklaşım ve Değerlendirme
- Bu çağda çok fazla bilgi bombardımanına maruz kalıyoruz ve doğruyu yanlıştan ayırt etmek zor.
- Bilgiye doğru yaklaşım için her şeyi okumak ve görüşüne katılmadığın tarafın da temsilcilerini anlamaya çalışmak önemlidir.
- Kendinize kılavuz seçerken, kendinizdeki özelliklerin daha kıymetli olduğunu unutmamalısınız.
- 49:11Ekonomi Sektöründe Rekabet
- Ekonomi sektöründe prestijli bir iş olduğu için rekabet çok fazla ve her sene yeni insanlar ekranlara çıkıyor.
- Bazı insanlar yayında yaşanabilecek zorluklar ve mutsuzluklar nedeniyle bu işi bırakıyor.
- Bu sektörde birikim isteyen işlerde insanların çok hızlı elenmesi ve sirkülasyonun çok hızlı olması normal.
- 51:08Tartışma Programlarında Konuk Seçimi
- Tartışma programlarında genellikle aynı kişilerin yer alması nedeniyle soru soruluyor.
- Konuk seçiminde moderatör, konuklar arası uyum, yönetim ve kanal politikası gibi farklı seviyelerde karar vericiler bulunuyor.
- Kanal politikasına uygun görüşlere sahip kişiler tercih ediliyor, örneğin haber global Azerbaycan sermayeli bir kanal olduğu için Karabağ konusunda uzman kişiler tercih ediliyor.
- 52:38TV Programlarda Konuk Seçimi
- Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından hazırlanan listeler vardır, ancak bu listeler somut değildir ve her kanalda aynı insanlar görülür.
- Konuklar zamanla kendileri eleniyorlar; örneğin TV100'de yaşanan öfke kontrolünün olmaması durumunda, stüdyoda kendine hakim olamayan konuklar tekrar çağırmaz.
- Canlı yayında kavgalar sırasında donup kalanlar veya tutkuyla konuşamayanlar ideal tartışma programı konuğu değildir.
- 53:41Konuk Seçiminde Zorluklar
- Haftada altı akşam tartışma programı olan bir kanalda, en az dört konuktan yirmidört kişi her hafta ayarlanması gerekiyor ve bunu dizayn etmek çok zordur.
- Aynı insanları görüyorsunuz çünkü havuz giderek küçülüyor ve bazı filtreler kanalın kontrolünde değildir.
- Her konuda uzman konuklar bulunmaz; örneğin hukukçu ekonomi konuşabilir veya uluslararası ilişkiler uzmanı seçim yasası yorumlayabilir.
- 55:17Konuklarla Yaşanan Sorunlar
- Bazı konuklar yayına ne kadar süre verilirse verilsin "az konuştum" diyerek tartışma çıkarabilir ve gelmek istemeyebilir.
- Konuklar moderatörlerle reklam arasında tartışabilir veya ekipten birine saygısızlık yapabilir, bu nedenle tekrar çağırmak istenmez.
- Konukların çağırmama sebepleri sadece iktidar tarafından empoze edilen bir tutumda olmayabilir.
- 56:33Yapay Zeka ve Habercilik
- Yapay zeka okuyucu spikerlerin işini elinden alabilir, ancak anlatıcı spikerlerin işini alamaz.
- Yapay zeka son dakika yayınları, tartışma programları ve gelen cevaba göre reaksiyon vermeyi gerektiren işleri yapamaz.
- Yapay zeka Türkiye'nin, toplumun ve kanalın hassasiyetlerini gözeterek bir şey yapamaz, ayrıca sürü hesabını yapamaz.
- 59:03Türkiye'deki ve Yurt Dışındaki Habercilik Karşılaştırması
- Türkiye'de daha fazla haber kanalı bulunur ve haberlerin ağırlığı farklıdır; yabancı kanallarda bültenler kısaldı ve arada programlar daha çok girmeye başladı.
- Türkiye'de her saat başı sadece haber bülteni vardır, ancak sahadan çekilen programlar azalmıştır.
- Türkiye'de haber metinleri tekerleme gibi olmuş, aynı cümleler ve kalıplar kullanılırken, yabancı haber metinleri görüntüyü ve hikayeyi daha güzel anlatır.
- 1:02:23Habercilik Stüdyosunda Değişim Gerekliliği
- En çok izlenen ana haber bültenleri prompter okumayan, anlatan, yorum yapan, gezen ve göz teması kuran bültenlerdir.
- BBC ve CNN'de artık daha yakın kamera açıları kullanılıyor, anlatıcıyı daha yakından, mimiklerini ve gözünün içini görüyorsunuz.
- Sosyal medyada herkese daha yakın olunduğu için artık anlatıcıyla mesafe koymak istenmiyor.
- 1:03:33Televizyon Haberciliğinde Değişim İstekleri
- Konuşmacı, Türkiye'deki televizyon haberciliğinde tekdüzeliği değiştirmek istediğini ve köşeli haber yazımını temizlemek istediğini belirtiyor.
- Ekranda çıkan insanların günlük hayattaki izleyicilere daha benzeyen bir format olması gerektiğini vurguluyor.
- Ekranda topuklu ayakkabı giymenin zorunluluğunu ve güzel insanlar olmanın yük olduğunu, ayrıca yaşlanmanın erkeklerde saygınlık ifadesi iken kadınlar için düzeltilmesi gereken bir hata olarak görülmesini eleştiriyor.
- 1:06:21Spikerlik Kursları Hakkında Görüş
- Spikerlik kurslarının bir zararı olmaz ancak bu kurslara giderek spiker olunamayacağını belirtiyor.
- Haber merkezinde çalışarak, metinleri yazarak ve okunmasını duymak daha faydalı olduğunu, bunun için para vermeye gerek olmadığını söylüyor.
- Bazı kurslarda Türkçe telaffuzu bozuk olanlar ders veriyor veya tartışma programı yapmamış kişilerin bu konuda ders vermesinin yanlış olduğunu vurguluyor.
- Spikerlik kurslarının hobi olarak gidebilir ancak bu sizi spiker yapmayacağını ifade ediyor.