Buradasın
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Açık Kaynak Yazılım Geçiş Süreci
youtube.com/watch?v=QKBiKpEsuIsYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Gelir İdaresi Başkanlığı Bilişim ve Bilgi Güvenliği Müdürü Mustafa Tuncun ve diğer yetkililerin katıldığı bir sunum ve röportaj serisidir. Konuşmacılar, kurumun Windows'tan açık kaynak yazılımlara geçiş sürecini anlatmaktadır.
- Video, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın 40 binin üzerinde personel ve 36 bin bilgisayara sahip bir kurum olarak 2007'den beri başlattığı açık kaynak yazılımlara geçiş sürecini kronolojik olarak ele almaktadır. Sunum ve röportajlar, GIBUKS/GIBOX adı verilen özel Linux dağıtımı, OpenSUSE'nin tercih edilme nedenleri, pilot projenin 2014 yılında Ankara'da başlaması ve büyük illerden başlayarak tüm vergi dairesine yayılması sürecini detaylandırıyor.
- Geçiş sürecinde karşılaşılan zorluklar, kullanıcı tepkileri, maliyet tasarrufu, bilgi güvenliği ve yönetim kolaylığı gibi avantajlar da videoda ele alınmaktadır. Ayrıca, kurumun gelecekteki teknoloji stratejileri, sunucu geçişleri ve 2016 yılında 30.000 bilgisarından 4.000'ünün değiştirileceği planları da paylaşılmaktadır.
- 00:37Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Açık Kaynak Kod Kullanımı
- Gelir İdaresi Başkanlığı Bilişim ve Bilgi Güvenliği Müdürü Mustafa Tuncun, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın açık kaynak kod kullanarak özelleştirdiği Gibbooks ile ilgili bir sunum yapacak.
- Gelir İdaresi Başkanlığı, Türkiye'nin hemen hemen bütün ilçelerini kavrayan bir yapıya sahip olup, 40 binin üzerinde personel ve 34 binin üzerinde bilgisayarla işlemler yürütüyor.
- Gelir İdaresi Başkanlığı, ulusal hedefler kapsamında tek bir üreticiye bağımlı kalmamak ve açık kaynak kod kullanmak konusunda başbakanlık ve kalkınma bakanlığından baskı almıştır.
- 01:44Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Açık Kaynak Kod Deneyimi
- Gelir İdaresi Başkanlığı, 2007 yılında kurum içerisinde açık kaynak yazılımlara başlamış ve 40 bin personelin yaklaşık 30 binini Open Office kullanmıştır.
- Kapalı kaynak işletim sistemlerinde güvenlik açıkları ve diğer sorunlarla karşılaşıldığında, üretici ne getirirse onları yamalıyorlardı.
- Açık kaynak kodlu işletim sistemi, kendi taleplerine göre yamalanabiliyor ve daha güvenli bir ortam sağlıyor.
- 02:56Microsoft Deneyimi ve Dönüşüm Süreci
- Gelir İdaresi Başkanlığı, 1998 yılından 2014 yılına kadar Microsoft ürünlerini yöneten bir ekibe sahipti.
- Dönüşüm sürecinde ortaya çıkan eğitim açığı gibi sorunlar bekleniyordu.
- Büyük kurumda elde edilen tecrübeler, açık kaynak yazılım dönüşümüne aktarılarak daha kolay yönetilebilir, ihtiyaçları hızlı kavrayabilen, daha stabil ve güvenli bir yazılıma doğru ilerlenmeye başlandı.
- 03:48Açık Kaynak Kod Kullanımının Faydaları
- Açık kaynak kod kullanımı, maliyet açısından avantaj sağlıyor çünkü lisans ücreti ödenmiyor.
- Gelir İdaresi Başkanlığı, büyük bir yapıda 36 bin bilgisayarın çalışabileceği, yönetilebileceği ve sürdürülebileceği açık kaynak veya özgür yazılım olan Linux dağıtımlarından birini kullanmayı hedeflemiştir.
- Dönüşüm sürecinde daire başkanlığı, başkan yardımcısı ve başkanın desteği yadsınamaz bir faktör olmuştur.
- 06:04Kullanıcı Tepkileri ve Uyumluluk
- Microsoft ürünleri kullanımı daha kolay olduğundan kullanıcılar başlangıçta tepki göstermiş, ancak bu tepkiler uzun süreli olmamıştır.
- Gelir İdaresi Başkanlığı'nda 36 bin bilgisayardan 15 bin'i Linux (Gibooks) çalışıyor, geriye kalanları Microsoft işletim sistemiyle çalışıyor.
- Kullanıcılar, Microsoft XP'den Gibbooks'a geçişte veri kaybı yaşamıyor, bir gün önce kullandıkları şifreyle sisteme oturum açabiliyor ve kaydettiği dosyaları tekrar kullanmaya devam edebiliyor.
- 11:00GIBOX Sisteminin Başlangıcı ve Gelişimi
- GIBOX sistemi 2013 yılında zihinsel olarak başladı ve 2014 Ocak ayında Ankara'daki bir vergi dairesinde pilot olarak başladı.
- 2015 Ocak ayında sistem versiyonu değişti ve şu an yaklaşık 15-16 bin makine üzerinde çalışıyor.
- Sistem yöneticileri ileri düzey eğitim aldı, yardım masası ekibi giriş seviyesinde Linux eğitimi aldı ve LibreOffice eğitimini aldılar.
- 12:23GIBOX Sisteminin Yaygınlaşması
- Yaygınlaştırmada iki kritik nokta vardı: mal müdürlükleri ve büyük vergi daireleri.
- Mal müdürlükleri genellikle 1-2 PC bulunan, nüfusu 10 bin civarında küçük illerdeki vergi birimleri.
- Mal müdürlüklerinde sunucu olmadığı için imaj meselesi sorun yaratıyordu, ancak USB üzerinden imaj atma çözümü bulundu.
- 15:20Sunucu ve Bilgisayar İmajları
- Sunucular için de bir versiyon geliştirildi ve sahada bulunan tüm sunucularla kurulum yapılabiliyor.
- İmajlar tüm üreticilerin bilgisayarlarında çalışıyor ve yeni ihalede alınan 4500 bilgisayar için de çalışan bir imaj hazır.
- 2014'ün başından beri evraklar elektronik imzayla imzalanıyor ve GIBOX sistemi EBYS'e entegre edilmiş durumda.
- 16:42GIBOX Sisteminin Uygulanma Alanı
- 15 bin makine, Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir, Konya ve Antalya gibi Türkiye'nin büyük illerini kapsıyor.
- Hedef en büyük illerden başlamak oldu; önce Ankara, sonra İstanbul tamamlanarak Türkiye'nin her tarafına yayıldı.
- İhtisas vergi dairesi (aracınız, veraset gibi) ve gelir/kurum vergisi dairesi gibi farklı türdeki vergi daireleri sisteme entegre edildi.
- 19:52Vergi Toplama Performansı
- 2015 yılında toplanan vergilerin %71'i GIBOX sistemli makinalarla toplanıyor.
- Sistem, en zor koşullarda (İstanbul gibi büyük şehirlerde) test edilerek Türkiye genelinde uygulanabilir hale getirildi.
- İstanbul, Türkiye'nin vergilerinin yaklaşık %40'ını topluyor.
- 21:13Vergi Dairesinde Yazıcı Kurulumu ve Çevre Birimleri
- Vergi dairesinde kurulum sırasında yazıcı, noktav yazıcı, tarayıcı, barkod okuyucu gibi çeşitli çevre birimlerinin kurulumu gerekiyor.
- Makineyi kurmak yeterli değil, çevre birimlerinin de doğru şekilde tanımlanması ve çalışması gerekiyor.
- Windows'un yeni versiyonlarında kurulum zor olabilir, ancak diğer versiyonlarda manuel olarak yapılabiliyordu.
- 22:09Gibbox Kurulumu ve Avantajları
- Gibbox'ta IP verme işlemi otomatikleştirilmiş ve bilgisayar açıldığında çevresindeki yazıcıları tarayıp tanımlama özelliği eklenmiş.
- Vergi dairesindeki süpervizörler, her bilgisayarda IP adreslerini manuel olarak tanımlamak zorunda kalıyorlardı.
- Gibbox'ta yazıcıları yeniden yapılandırma butonu eklenerek, yeni yazıcı eklendiğinde kullanıcıların kolayca tarayabiliyorlar.
- 24:13Süreksizlik ve İyileştirmeler
- İlk kurulumdan ziyade daha sonraki sürdürülebilirlik kısmı büyük avantaj haline gelmiş.
- Gibbox, OpenSUSE'nin %70'ine yakın değişikliklerle özel olarak geliştirilmiş bir dağıtım haline gelmiş.
- Büyük vergi dairelerinde süpervizörlerin iş yükünü azaltarak diğer görevlerine daha fazla zaman ayırabilmeleri sağlanmış.
- 25:48Performans Karşılaştırması
- Vergi dairesinde işletim sistemi kurulum arızaları, XP'den Gibbox'a geçildikten sonra önemli ölçüde azalmış.
- Karşılaştırma için aynı makineler kullanılmış, sadece işletim sistemi değişmiş.
- USB'den mal müdürlükleri için imaj atma ve 20.000 makineyi kurulumu yapma gibi avantajlar sunulmuş.
- 28:22Dağıtım Seçimi
- Dağıtım seçimi için test odasında kullanılan tüm bilgisayarlar ve çevre birimleri bir araya getirilmiş.
- En az driver'a ihtiyaç duyulan ve en çok desteği olan dağıtım seçilmiş.
- Pardus, Ubuntu, Debian ve diğer dağıtımlar da test edilmiş, ancak en fazla destek sağlayan ve en az driver yazılması gereken dağıtım seçilmiş.
- 31:40Güvenlik Güncellemeleri ve Yamalar
- Güvenlik güncelleştirmeleri ve yamalar için Opensuse tarafından yayınlanan güncelleştirmeler kullanılmıyor, kendi güvenlik ekibi tarafından test ediliyor.
- On kişilik bir güvenlik ekibi var ve her yama için testler yapıldıktan sonra karar veriliyor.
- 2014 ocak ayından bugüne 19 yama yapıldı ve hedef ayda bir yamadan fazla değil, iki ayda bir yama çıkarmak.
- 33:32Özel İşletim Sistemi Hakkında
- Geliştirilen işletim sistemi kamuya açılacak değil, özel olarak Gelir Dairesi Başkanlığı için tasarlanmış.
- Pardus'un kurumsal olarak herkesin kullanabileceği bir yapı olduğu vurgulanıyor.
- Gelir Dairesi Başkanlığı için geliştirilen sistem, diğer kurumların ağınıza entegre edilemeyecek kadar özel yapıda.
- 35:10Linux Deneyimi ve Gelecek Planlar
- Ekibinde Linux deneyimi çok az olan kişilerin şimdi birçok Linux işini yapabildiği belirtiliyor.
- İlk olarak 600 yakın vergi dairesindeki domain controllerları Samba ile değiştirmek planlanıyor.
- Merkezde yaklaşık 100 Windows sunucusu var ve bunları da Linux'a geçirmek planlanıyor.
- 36:39Yazılım ve Donanım Seçenekleri
- Microsoft ürünleri sadece Active Directory ve e-posta sunucusu olarak kullanılıyor.
- Veri tabanı için açık kaynak yazılım kullanılmıyor, ancak PostgreSQL ile ilgili ön çalışmalar yapılıyor.
- Sanallaştırma için açık kaynak yazılım düşünülmemiş, odak noktası vergi daireleri ve sunucular yönünde.
- 38:23Donanım İhtiyaçları ve Eğitim
- Mini bilgisayarlar düşünülmemiş çünkü paralel ve seri port gerekliliği nedeniyle.
- 2013 yılında 36.000 bilgisayarın %50'sini değiştirmek zorunda kaldıkları, 2014 başında ise 17.000 bilgisayarı değiştirmek gerekiyordu.
- Projeyi ileriye dönük yapmak için öncelikle eğitimlere başlandığı belirtiliyor.
- 40:25Eğitim ve Görev Hedefleri
- Konuşmacı, beş yıl sonra ekibiyle çay içip kahve içeceklerini ve "iyiyim, uğraşıyorum" diyerek karşılacaklarını tahmin ettiğini belirtiyor.
- Ekibi hem normal kullanıcı hem de admin eğitimlerini almış olmasına rağmen, bu seviyede eleman tutmanın maaş probleminden dolayı zorluk yarattığını ifade ediyor.
- Hedeflerinin altı yıl sonunda minimum seviyede tutulmaya başlamak olduğunu ve 1998'den 2014'e kadar Microsoft uzmanlarına ihtiyaç duymadıklarını, kendi ekibiyle tüm işleri yapabildiklerini belirtiyor.
- 43:09Sunucu ve İstemci Geçişleri
- İstemcileri öncelikli olarak dönüştürmelerinin, problemlerde %300 azalma, kurulumlarda daha hızlı ve daha az maliyet sağladığını belirtiyor.
- Sunucu tarafında %95 oranında Microsoft'un kullanıldığını ve veritabanı dışında diğer sunucularda maliyetlerin düşük olduğunu açıklıyor.
- 36.000 bilgisayarda Microsoft Office kullanıldığını ve yaklaşık 10.000 Office lisansı bulunduğunu belirtiyor.
- 46:35İşletim Sistemi ve Güvenlik
- Merkezde Active Directory yapısının var olduğunu ve sahada kullanıcıların Active Directory üzerinden giriş yaptığını belirtiyor.
- Gabox'a geçişten sonra, kullanıcıların masaüstünde belirli uygulamaları (Libre Office, Chrome, Firefox) kullanabildiklerini, USB ve CD sürücülerinin kısıtlandığını açıklıyor.
- Elektronik imza için USB'nin açık olduğunu ve belirli tarayıcıların çalıştırılabildiğini, diğerlerinin kapalı olduğunu belirtiyor.
- 48:46Uzaktan Yönetim ve Yama Yönetimi
- Kendi geliştirdikleri bir yazılım kullanarak yama yönetimi ve uzaktan yönetim sağladıklarını belirtiyor.
- Kullanıcıların yardım masasına arıza açabildiklerini ve yardım butonuna basarak ekran alındığını, şifre olmadan ekranın alınamadığını açıklıyor.
- İstatistiksel olarak il bazında, vergi dairesi bazında ve toplam olarak yama versiyonlarını takip edebildiklerini belirtiyor.
- 50:46Bilgisayar Altyapısı ve Gelecek Planları
- Şu anda 2016 yılında olup, bilgisayar altyapısı konusu 2025 yılında tekrar değerlendirilecek olacak.
- Şu anda 30.000 makine alınmış olup, bunların 4.000'ü değiştirilecek, 32.000'i ise bir yaşında.
- Thin client, sanallaştırma ve mini PC'ler ile ilgili bir çalışmanın 1-2 yıl ve 3-4 yıl önce yapıldığı, ancak o zaman var olan sistem üzerine devam edilmesi kararı verildiği belirtiliyor.
- 52:04Gelecekteki Olası Değişiklikler
- Yeni bir memur alındığında, ona yeni bir bilgisayar alacaklar ve bu durumda SF (Small Factor) bilgisayarlar veya mini bilgisayarlar tekrar değerlendirilebilir.
- 4 yıl sonra idare, cüzdan, yazıcı ve nokta uçlu kullanımını tercih etmemeyi düşünebilir ve yön değiştirebilir.
- Şu an için 32.000 bilgisayarın bir yaşındayken tekrar bu konuyla ilgili çalışmayı ve enerjiyi yönlendirmek pek cazip görünmüyor.