Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği mezunu ve yazılımcı olan bir bilim kurgu yazarıyla yapılan röportajı içermektedir.
- Röportajda yazar, kendi kitaplarındaki temaları ve yazma sürecini anlatmaktadır. "Kırk Üç'teki Korkunç Traktör Yağmuru", "Sıcak Kafa", "Kübra" ve "Ekmek Parası" gibi kitaplarındaki yapay zeka, simülasyon teorisi, eşitlik, vücut değiştirme ve ölümsüzlük gibi temaları ele almaktadır. Ayrıca, bilim kurgunun sadece uyarıcı bir misyon değil, fikirleri kışkırtmak ve okuyucuların zihninde ışıklar yakmak olduğunu vurgulamaktadır.
- Röportajda yazar, pozitivist ve materyalist bir düşünce yapısına sahip olduğunu belirterek, yapay zeka ve teknolojik gelişmelerin gelecekteki toplumsal yapıya etkilerini, kapitalizm sisteminin bu gelişmelere nasıl uyum sağlayacağını ve insanın kendini merkeze koymasıyla ilgili endişelerini paylaşmaktadır. Ayrıca, yeni bir roman üzerinde çalıştığını ve bu romanın "Sıcak Kafa" ve "Kübra" kitaplarıyla benzer temaları içereceğini de belirtmektedir.
- 00:01Programın Tanıtımı ve Yazarın Yeni Kitabı
- Programda Alp'in eksikliğinde sevilen bir konukla birlikte, hem insan olarak sevilen hem de edebiyatına bayılan bir yazarla buluşuluyor.
- Yazarın "Sıcak Kafa" romanı, "Kübra" romanı ve yakın zamanda Netflix'e dizi olacak bir eseri var.
- Yapay zeka dalgasıyla Chat GPT ve DALL-E programları ortaya çıkmış, artık sadece yapay zekanın bilgisini sağladığımız bir alana doğru yönlendiğimiz zamanlara girdik.
- 01:21Yeni Kitap Hakkında
- Yazarın yeni kitabı "Kırk Üç'teki Korkunç Traktör Yağmuru" on dokuz öyküden oluşuyor.
- Kitapta daha önce yayınlanmış ama şimdi yeniden yazılmış ve baştan düşünülmüş öyküler bulunuyor.
- Kitap baştan sona ince ince çalışılmış ve yazar içi rahat hissediyor.
- 02:07"Kırk Üç'teki Korkunç Traktör Yağmuru" Öyküsü
- Öykünün adı üstünde, bir gün kalkıldığında etraftan bir sürü traktör düşüyor.
- Olağanüstü durumlarla karşılaştığımızda bunu nasıl yorumlayabileceğimiz sorusu ortaya çıkıyor.
- Bu dünyada da olabilecek bir durum (virüs, bilinmeyen canlı türü, uzaylılar) bilimin açıklayamadığı durumlarda ortalık karışıyor.
- 03:01Öykünün Oluşumu ve Teması
- Öykü, yazarın uykuyla uyanıklık arası bir halde gökyüzünden düşen kocaman nesneler rüyasından esinlenerek yazılmış.
- Traktör, öyküde açıklanamayan bir felaket olarak kullanılıyor ve bilim çaresiz kaldığı için insan uygarlığı çöküşe doğru gidiyor.
- Öyküde paralel evren teorisi, simülasyon teorisi gibi çeşitli teoriler havada uçuşuyor ve okuyucuyla geyik çevirme kabilinden bir havası var.
- 05:44Simülasyon Teorisi ve Gerçeklik
- Yazar Boğaziçi Üniversitesi'nde bilgisayar mühendisliği okumuş ve hala aktif olarak bu alanda çalışıyor.
- Günümüzde simülasyon teorisi neredeyse yaşanıyor gibi bir yere gelmiş, machine learning'lerin birbirleriyle yarışacağı bir çağa doğru gidiyoruz.
- Gerçeklik ve gerçek dışı olan ayrımı flulaştıkça, simülasyona gitme ihtimalimiz daha yüksek gibi görünüyor.
- 07:06Simülasyon Teorisi Hakkında Görüşler
- Öyküde sözde bilimsel argümanlar (bilim gibi görünen ama aslında bilimin temel özelliklerinden muaf olan argümanlar) kullanılıyor.
- Simülasyon teorisinde, bir simülasyonda yaşayıp yaşamadığımızı test etme yöntemi yok, bu bir bilim dışı tartışma.
- Yazar, simülasyonda yaşıyor olsak da herhangi bir şeyi farklı yapmayacağımızı, yaptığımız her şeyi aynı şekilde yapmaya devam edeceğimizi düşünüyor.
- 08:50Bilim Kurgu ve Uyarı
- Konuşmacı pozitivist ve materyalist bir insan olduğunu, bilimsel verilerin düşünce dünyasının temel direkleri olduğunu belirtiyor.
- Bilim kurgu ve distopya yazılarında gelişen bilimin kötü senaryoları ve mevcut sistemin eleştirisi üzerine uyarı niteliği taşıdığını ifade ediyor.
- Bilimin kendisi ve bu bilimin icat ettiği buluşların kötüye kullanılması arasındaki ayrımı yapmak zor olduğunu, ancak kendisinin insanları felaketlere karşı uyarma misyonu olmadığını vurguluyor.
- 10:35Yazmanın Amacı
- Yazmanın amacı bir şeyleri anlama ve fikir yürütme çabası olduğunu, okuyuculara kutsal kitap gibi bir hayat anlamı sunmadığını belirtiyor.
- Önemli olan fikirleri kışkırtmak, okuyucuların zihninde ışıklar yakmak ve edebiyatın tadını birlikte çıkaracakları bir malzeme oluşturmak olduğunu söylüyor.
- Büyük iddialarla bu işe girmediğini, ancak esprisinin doğru çıkması onları neşelendirdiğini ifade ediyor.
- 11:56"Ekmek Parası" Hikayesi
- "Ekmek Parası" hikayesinde yapay zekayı besleyen canlılara dönüşme ihtimali ve mevcut koşullarda feodal kapitalizm anlatılıyor.
- Hikayede Amazon gibi tekel kurumların insanları hizmet etmeye zorladığı, işlerin kolaylaştığı ancak insanların beynine ihtiyaç kalmadığı bir gelecek tasvir ediliyor.
- Yapay zeka zihinsel beyaz yaka işlerinin tümünü üstlenmiş durumda, insanlar ise Sudoku çözmek, balon patlatmak gibi "shit jobs" (abuk subuk işler) yaparak sistemi besliyorlar.
- 17:01Gelecek ve Umut
- Konuşmacı, insanın kendini merkeze koyduğu bir alanda kendini harcayacak kadar zeki bir yapay zeka yaratmak istemesi bir ego çatışması oluşturacağını düşünüyor.
- Son iletişim devriminin tarım devriminden beri en büyük devrimlerden biri olduğunu, ancak önümüzdeki iki büyük gelişme olarak insanın kendi zekasını aşağı bir zeka yaratması ve kendi vücudunu yeniden tanımlaması olduğunu belirtiyor.
- Yapay zeka çalışmalarının durdurulamayacağını, bilgi gizli olmadığını ve büyük miktarda veriyi işleme becerisi kazanan bilgisayarlar sayesinde gerçeklik kazandığını, geri dönüşünün olmadığını vurguluyor.
- 20:44Solculuk ve Eşitlik
- Sol düşünceye sahip insanlar genellikle gelişmiş bir ahlak duygusuyla donatılmıştır.
- Solculuk temelde eşitlik taraftarı olmak demektir ve ekonomik, cinsiyet, etnik ve cinsel ayrımlara karşı çıkmayı içerir.
- Eşitlik istemek, kendi üstün olma şansından feragat etmeyi gerektirir ve bu bir çelişki oluşturur.
- 21:53Atıl Hikayesi ve Çelişkiler
- Atıl hikayesinde, avantajlı bir konumdan fiziksel bir durum yüzünden aptallaşma ve hayvanlaşma sürecine giren bir kahraman anlatılır.
- Sistemde yükselen kişinin diğerlerinin altta kalması, mutluluk ve başarı arasındaki çelişkiyi ortaya çıkarır.
- Atıl, ahlaki çelişkisini kendisini zirveye taşıyacak yolu seçerek çözmüş, ancak bu durum herkesin yaşadığı bir paradoks değildir.
- 24:11Vücut Değiştirme Teması
- Aykut ve Sinan'ın yer değiştirmesi ve ölümsüzlük teması, kapitalizmin ölümsüzlük isteğine dayanır.
- Vücut değiştirme teması çok eski bir temadır ve "Yeni Hayat Dükkanı" öyküsü bu temayı farklı bir yaklaşımla ele alır.
- Öyküde Crispr teknolojisi ilham verici olarak kullanılmış ve karakterlerin birbirlerinin beynine anılarını nakletmeleri entrikalı bir hikaye oluşturmuştur.
- 26:40Misketler Hikayesi
- Misketler hikayesi, rastgelelikle ilgili bir metafor üzerine kuruludur.
- Mahallede misket oynamaya meraklı çocuklar, mahalle büyükleri tarafından ütülenmiş misketlerle bir tepe oluştururlar.
- Harıllar, bu tepenin içinde yaşayan canlılar, rastgele oluşamayacağını düşünerek bir tasarımcısı olmalı diye düşünürler.
- 29:16Bilim Kurgu ve Bilinmezlik
- Bilim kurgu yazarı olarak, anlaşılamayacak kadar karmaşık ve büyük bir şeyin evrenin ötesindedir ve onu ancak inançla kavrayabilirsin.
- Bilim kurgunun temel meselesi bilinmezlikle nasıl baş edeceğimizdir.
- Bilim kurgunun bilinmezlikle ilgili olduğu için, felsefenin ve dinin de meselesi olduğu gibi bilim kurgunun da meselesi olur.
- 31:46Sıcak Kafa ve Kehanet
- "Sıcak Kafa" romanı 2016'da çıkmış ve 2020'de COVID-19 pandemisi başlamıştır.
- Kitap, pandeminin ne olduğunu bilmeden önce yazıldığı için insanlarda heyecan yaratmıştır.
- 2020'de çıkan "Sıcak Kafa" romanı, 2022'de uyarlanan televizyon dizisi gösterime girdiğinde insanlar şaşkınlık yaşamıştır.
- 34:00Görüntü Tanıma ve Bilgisayar Algısı
- Görüntü tanıma ve yorumlama, insanın görsel algısı açısından çok büyük bir değerdir.
- İnsan örüntü tanıma yeteneğine sahiptir ve bir resme baktığımızda içindeki nesneleri hemen algılayabilir.
- Bilgisayarlar için piksellerden yorumlanan bir yapıya sahip oldukları için nesneleri ayrı ayrı algılamak hala çok zor bir şeydir.
- 35:13Yeni Roman Çalışması
- Yazar yeni bir roman üzerinde çalışmakta ancak bu iş çok hızlı ilerlemiyor.
- Yeni roman, "Sıcak Kafa" ve "Kübra" ile arka arkaya okuyanların tespit ettiği ortak izlek olan dil ve dilin değişimi temasını içerecek.
- Yazar, yeni romanı istediğim gibi yazmak için zaman alacak ya da basitleştirme yoluna gidebilir.
- 36:54Televizyon ve Dizi İzleme Alışkanlıkları
- Yazar televizyon içeriklerini çok fazla birbirine benzer duruma geldiğini ve ilginç bir şeyle karşılaşmanın zor olduğunu belirtiyor.
- Gündüz yorulduğunda kafayı yormayacak pembe diziler gibi içeriklere gitme eğilimi olduğunu söylüyor.
- En son "The Gilded Age" adlı 1800'lerin sonları New York'ta geçen kostümlü drama dizisini izlediğini belirtiyor.
- 38:27Dizi İzleme Deneyimi
- Yazar, dizi izlemeyi insanın bir zaafını suistimal eden bir şey olarak görüyor.
- Dizilerde karakterlerin sabit olması izleyicide ne bekleyeceğini bilme hissi yaratıyor ve bu konforlu bir deneyim sunuyor.
- Dizi yazarları karakterleri giderek sivriltiyor ve kendine özgü özelliklerini parlatıyorlar, bu da insanın kırpılmış sosyalliğini tatmin etme yolu gibi bir şey oluşturuyor.
- 40:06Yazarın Kitapları Hakkında Görüşleri
- Yazar, "Sıcak Kafa" ve "Kübra" kitaplarını çocukları gibi sevdiğini belirtiyor.
- "Sıcak Kafa" kitabında abuklamalardan gelen şiirsellik varken, "Kübra" daha düz bir metin ama roman tekniği açısından daha gelişkin.
- Yazar, yazarak öğreniyor ve ikinci kitap olmasının bir avantajı olduğunu, kendini geliştirmiş bir yazarın eseri olduğunu söylüyor.
- 41:38Kitap Tavsiyeleri
- "Kırk Üç'te Korkunç Traktör Yağmuru" kitabının müthiş keyifli olduğunu ve okuyuculara tavsiye ettiğini belirtiyor.
- "Sıcak Kafa" kitabının distopik dünyasının kendisini çok çekici bulduğunu söylüyor.
- Alp'in yeni doğan çocuğu Ata'ya selamlar iletiliyor.