Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 75-76 yaşlarındaki bir çölmekçinin sanatını ve deneyimlerini anlattığı bir röportajdır. Usta, 17-18 yaşından beri çömlekçilik sanatını sürdürmekte ve 1994 yılında Almanya'dan Türkiye'ye döndükten sonra da bu sanatı devam ettirmektedir.
- Videoda çömlekçilik sanatının teknik detayları, toprak çamurunun özellikleri ve sağlık faydaları anlatılmaktadır. Usta, çömlek yapımının aşamalarını (çamur hazırlama, şekillendirme, kurutma, fırınlama, boyama ve motifleme) gösterirken, aynı zamanda kendi yaşam öyküsünü de paylaşıyor. 1961'de evlenen usta, 13 torunu olan bir aile babası olarak, 1992 yılında Vietnam'a iş için gittiği ve orada iki fabrika yönettiği anılarını da aktarıyor.
- Videoda ayrıca çömlekçilik sanatının 135 yıllık tarihi, geleneksel değerleri, çırak yetiştirmenin zorlukları ve genç neslin bu sanata olan ilgisi ele alınmaktadır. Usta, çömlek yapımının göz açık ve göz kapalı olarak nasıl yapılacağını gösterirken, toprakın hayat olduğunu ve çömlekçilik sanatının sağlık açısından zararlı olmadığını vurgulamaktadır.
- 00:46Çömlekçilik Mesleği ve Hayat Hikayesi
- Çömlekçilik mesleğinde tezgahtan kestiğin kadar bitmiyor, kapak yapmak için torna yapmak, kurutmak ve çevirmek gerekiyor.
- Topraktan geldik toprağa gideceğiz, çölmek ve çamurla uğraşan kişi sıhhatli olur ve stres olmaz.
- Konuşmacı 17-18 yaşlarında çömlekçilik yapmaya başlamış, babası ona destek olmuş ve o günden bugüne üç çölmek için devam ediyorlar.
- 01:29Askerlik ve Mesleğin Devamı
- Konuşmacı askerden 30 ay askerlik yaptıktan sonra dönmüş ve çömlekçilik mesleğine devam etmiş.
- Bir burçta çocukluğundan yetişmiş, babasından fırın doldurmuş, fırın çıkarmış ve boyama yapmış.
- Çömlekçilik 7'den 70'ye iş vardır, getir-götür işi bitmez.
- 02:42Usta Salim ve Eğitim
- Salim usta senelerin ustasıdır, öğretmenlik yapar, iyi bir çömlekçidir ve Tunik köyü'nde sayılı çömlekçilerden biridir.
- Salim usta işine çok sadıktır, önem verir ve titizlikle işini yapar.
- Konuşmacı ilk yaptığı şey destiydi, testi kulp takmayı öğrendi ve emzik takmayı öğrendi.
- 04:12Almanya'daki Deneyim
- 1960'lı yıllardan 1970'li yıllara kadar Almanya'nın Bavyera eyaletinin Münih şehrinde yaşamış.
- Münih'ün Hofsale ilçesinde sekiz aydan sonra Berlin'e gitmiş ve orada 14 yıl porselen firmasında pişirici olarak çalışmış.
- Çömlekçilik, seramik ve porselen üç kategoriye ayrılır, çömlek için çamuru farklıdır ve çöl çamuru sarı renktedir.
- 05:13Dönüş ve Aile Hayatı
- 1984 yılında Alman hükümetinin yabancılar için çıkardığı dönüş primi ile 1994 yılında Türkiye'ye dönmüş.
- 1961'de evlenmiş, görücü usulüyle evlenmiş ve 13 torunu var.
- Konuşmacı bütün başarılarını eşine borçlu olduğunu, hatalarını görmediğini ve çok sabırlı olduğunu belirtiyor.
- 08:18Günlük Hayat ve İş
- Her sabah bisikletle işe gider, iş yeriyle evinin arası yaklaşık 700 metredir.
- Çocukluğundan beri bisiklete alışkın, Vietnam'dayken motosiklet kullanmıştır.
- Fırına çömlekler doldurulur, ağzı kapatılır ve önce duman şeklinde toprağın nemini atması için yaklaşık 8 saat yakılır.
- 09:32Pişirme Süreci
- Fırın kendi odun kömürüyle yakılır, sekiz saat sonra odunla ateşi yükseltirler.
- Yaklaşık 8 saatte yanar ve yılların vermiş olduğu deneyimle fırın ateşi işaret verir.
- Ürünler yaklaşık 830 derece ateş yemiş ve pişmiş hali olarak fırından çıkarılır.
- 10:28Boyama ve Motifleme
- Pişen ürünler desenlemeye ve boyamaya gider, poşetle motif verilir.
- Sade alanlar ve motifli alanlar vardır, toprağı tercih edenler daha fazladır.
- Kuruduktan sonra boyaya batırılır ve motifler kalır, bu ürünler restaurantlarda kullanılır.
- 11:46Mesleğin Tarihi ve Vietnam Deneyimi
- Köydeki çömlekçilik 135 yıla tekamül ediyor ve 1992 yılında bir Alman işadamı Türkiye'ye gelerek çömlekçi ustası aramış.
- Konuşmacı 1992 yılında Vietnam'a götürülmüş, orada iki fabrikası olan bir iş adamının başına getirilmiş.
- Vietnam'a gittiğinde korkmuş çünkü sadece Amerika ile harp esnasında duymuş, 25 yıl harp ettikten sonra Vietnam kendisini dünyaya açmış.
- 14:41Vietnam'da Çömlekçilik Deneyimi
- Konuşmacı beş yıl Vietnam'da çanak çömlekçilik yapmış ve orada kalıpla ve dökümden yapılan çömlekleri elle yapmayı öğretmiş.
- Orada seksen öğrenci eğitmiş, çoğunluğu bayan olup, beş yıl içinde bayanlar otuzbeş-kırk santim ağırlığında çömlekler yapabilmeye başlamış.
- Vietnam devleti kalifiye işçiye beş yıl vermiş, konuşmacı ve eşi beş yıl sonra Türkiye'ye dönmüş ve şirket kurmuşlar.
- 15:53Çömlekçilik İşinin Gelişimi
- Şirkette aynı ürünler üzerine kum deseni, boyama ve motif işleyerek büyük alışveriş merkezlerine satmışlar.
- 2002 ve 2004 krizlerinde çömlekçilik tamamen geriledi, ancak 1984-1985 yılında yapılan testler şimdi istenmeye başladı.
- Vatandaşlar kırk yıl sonra plastiğin zararlı olduğunu anladı, konuşmacı ise tamamen doğal topraktan desti yapıyor.
- 16:44Toprak Çömleklerinin Özellikleri
- Toprak çömleklerine su konulduğunda yazın sıcağında suyu soğutur, kışın ısıtır.
- Toprak çömleklerde yemekler çok lezzetli olur, ikinci ve üçüncü yemekte toprağın kokusunu alırsınız.
- Bu toprak bir kilometre mesafedeki bir vadiden çıkar, sarı renkli olup pişirdikten sonra oran jankini alır.
- 18:00Çömlekçilik Tekniği ve Usta-Çırak İlişkisi
- Çömlekler yaklaşık 800-850 derece ısıda pişirilir ve ikinci pişiriminde sırlanır.
- Sırlama işlemi için kansere karşı güvenli bir sır üretilmiş, daha önce kullanılan sülyan artık kullanılmıyor.
- Konuşmacı, atölyede çalışırken rahmetli babasının gözünden bakıp düzelttiğini, tokat yediğini anlatıyor.
- 19:01Çömlekçilik İşinin Zorlukları
- Çömlekçilik yetenek ve kabiliyet meselesi, büyük küpler (yaklaşık bir metreye yakın) yapmışlar.
- Turşu için zivit yapmak istemişler ancak vatandaşlara zararlı bir şey yapmak istemedikleri için bu yöntemi bırakmışlar.
- Bir usta dört dörtlük olmalı, dürüst olmalı ve çıraklarına kalp oranı iyi öğretmeli.
- 20:09Çömlekçilik İşinin Günlük Hayatı
- Konuşmacı sabah saat dörtte kalkıp beşte işine başlıyor, işini saat onbir-on ikiye kadar yapıyor.
- Sosyal bir insan olan konuşmacı, Bilecik'te gösteri yapacak ve Nisan'ın başında özürlülere çamurla eğitim verecek.
- Atölyede çalışarak gününü geçiriyor, işini zevkle yapıyor ve iş bitmiyor.
- 21:49Çömlekçilik İşinin Psikolojik Etkileri
- Toprak olan yerde hayat vardır, topraktan geldik toprağa gideceğiz.
- Çömlekçi ile uğraşan, çamurla uğraşan kişi sıhhatli olur, stres olmaz.
- Konuşmacı altmışüç yıldan beri bu işiyle uğraşıyor ve toprak çamur farklı bir şey olarak tanımlıyor.
- 22:35Çömlekçilik İşinin Geçmişi ve Geleceği
- Konuşmacı, eski nesil çırakların daha dikkatli olduğunu, yeni nesil çırakların ise sıkıldığını belirtiyor.
- Köyün nüfusu dokuzyüz'den ikiyüzelli'ye düşmüş, ancak büyük şehirlerde işi bozulan kişiler tekrar dönüş yapmış.
- Konuşmacı, beş-altı genç çocuğun bu işe sahip çıktığını ve yeni atölye açtığını takdirle karşılıyor.
- 24:23Çömlekçilik İşinin Mirasçılığı
- Konuşmacının dört-beş çırağı usta olmuş, aynı işi yapmıyorlar ama mesleği öğrendiler.
- Babası 1890 yılında Bulgaristan'dan göç eden Şakir Usta'dan bu işi öğrenmiş.
- Büyük oğlu emekli olmuş ve dönmeyi düşünüyor, ancak konuşmacı varken gelmiyor.
- 25:25Çömlek Yapım Süreci
- Konuşmacı en sevdiği ürünü zevkle yapıyor, ürünün ortaya çıkması için çamurun dibi hariç dibinden üç santim yukarısı eşit olması gerekiyor.
- İbrik yaptıktan sonra kulp emzik yapıyor, çamurun yumuşak olması gerekiyor ki inceltebilsin.
- Çömlekler ateşte sekiz saat pişiyor, 850 derecede 1100 derece ısıladıktan sonra 1100 derece olması için gene sekiz saat daha pişiriliyor.
- 32:12Çöl Sanatı ve Yeni Proje
- Konuşmacı, 8 Mart 1942'de dünyaya geldiğini ve çöl sanatının herkesin eli değsin diye yapıldığını belirtiyor.
- Nisan ayında başlayacak "Pazar Yerinden Bayan ile Çöl Değsin" adlı yeni bir proje başlatacağını ve bakanlık tarafından onaylandığını söylüyor.
- Proje kapsamında yaklaşık otuz kursiyer olacak ve şu anda hediyelik eşya üretimi yapıyorlar.
- 32:55Çöl Ürünleri ve Üretim Süreci
- Çöl sanatında "kapama" adı verilen et kapaması yapılıyor ve bunlar Ayaş yöresine lokantalara gönderiliyor.
- Hediyelik ürünler olarak çaydanlık, mumluk, kültaba ve vazo gibi ürünler boyanıp renklendiriliyor.
- Çöl ürünlerinin ağızları geniş yapılarak el sokması gerekiyor ve et kalınlığı eşit tutulmalı, aksi takdirde kururken çatlıyor.
- 36:18Çöl Sanatının Tarihi
- Çöl sanatının tarihi çok eski olup, milattan önce simit halinde yapılarak büyütülüyor ve çanak haline getiriliyordu.
- O dönemde kayanın üstünde veya tablonun üzerinde döndürülerek yapılıyordu, üç kişi arasında biri tezgahı ayakla çevirirken diğerleri şekillendiriyordu.
- 1970'li yıllarda köye elektrik geldiğinde tezgahlar ayakla çevriliyor, o dönemde yüz tane ürün yapılabiliyordu.
- 37:49Çöl Sanatının Günümüzdeki Durumu
- Günümüzde yarım günde yüzyirmibeş tane ürün yapılabiliyor ve elinden düşürülürse beş dakikada kırılıyor.
- Çöl ürünlerinin topraktan ayrılmaması tavsiye ediliyor çünkü toprak sağlığa zararlı hiçbir yönü yoktur.
- Konuşmacı, çöl sanatını sevdiğini ve tekrar dünyaya gelse gene çöl yapacağını belirtiyor.