Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, her pazartesi akşamı yayınlanan bir hayvan yetiştiriciliği programıdır. Programda Tahir Hoca ve Tevfik Yurtsever gibi uzmanlar yer almakta, ayrıca bir veteriner hekim de konuk olarak konuşmaktadır.
- Program, yüksek verimli ineklerde besleme ve bakım konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. Yüksek verimli ineklerin sağlıklı ve verimli kalabilmesi için 38 farklı önemli konunun doğru şekilde yönetilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Video, rasyon planlaması, yemleme yönetimi, silaj yapımı, iğne uygulamaları, şap hastalığı ve süt veriminin artırılması gibi konuları içermektedir.
- Programda ayrıca izleyicilerden gelen sorular yanıtlanmakta, ineklerde yaşanan çeşitli sağlık sorunları (meme ucu sorunları, şişlikler, burun problemleri) ve bunların tedavisi hakkında bilgiler verilmektedir. Silaj kalitesi, yem dağıtım aletlerinin doğru kullanımı, lohusa takip programı ve hayvanların stres faktörlerinden korunması gibi pratik bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:02Yüksek Verimli İneklerde Besleme Programı
- Program, her pazartesi akşamı yayınlanan hayvan ve sağlık programının yeni bir bölümüdür.
- Bu hafta konusu "yüksek verimli ineklerde besleme" olup, hayvan beslemesi konusunu daha özelleştirme ihtiyacı hissedildiği belirtiliyor.
- Yüksek verimli ineklerde besleme konusu, sadece besleme değil, doğru bakım ve sürü yönetimi olarak değerlendirilmelidir.
- 01:48Besleme ve Rasyon Hakkında Gerçekler
- Besleme konusunda genellikle "uygun bir rasyon olsa inekler çok süt verir" gibi yanlış fikirler yaygın olarak görülüyor.
- Yüksek verimli ineklerde sadece uygun bir rasyon yeterli değildir, 38 farklı önemli konunun da doğru şekilde uygulanması gerekir.
- Rasyon, yemlerin doğru oranlarda bir araya getirilmesi anlamına gelir; kaba ve kesif yem, protein, enerji ve anyon-katyon dengesinin doğru oranlarda olması gerekir.
- 05:32Rasyonun Farklı Boyutları
- Rasyon dört farklı boyutta incelenebilir: kağıt üstündeki rasyon, hayvana sunulan rasyon, hayvanın tükettiği rasyon ve sindirdiği rasyon.
- Hayvan yem seçimi yaparsa, kağıt üstündeki rasyon doğru olmaz çünkü hayvan rasyonu bozar ve sadece kendisine uygun olanı tüketir.
- Hayvanın sindirdiği rasyon, hayvanın yediği yemden farklı olabilir ve bu durum probleme dönüşebilir.
- 06:47Süt Veriminin Etkileyicileri
- Süt veriminin en önemli etkileyicisi inek ırkıdır.
- Hayvanların canlı ağırlığına göre beslenmesi yerine, sağım dönemine göre beslenmeleri daha önemlidir.
- Eski yöntemlerde süt verimine göre farklı rasyonlar hazırlanırken (30 kg, 35 kg, 40 kg süt veren inekler için ayrı rasyonlar), günümüzde bu yöntem artık uygulanmamaktadır.
- 07:49İneğin Süt Vermesi İçin Önemli Faktörler
- İneğin süt vermesi için en önemli faktör doğurmasıdır, doğurmazsa süt vermez.
- İnek doğurmadığı sürece aldığımız süt pahalıya mal olur çünkü doğuracak inek kuruya çekilir ve doğumdan sonra en iyi süt verir.
- İnek süt vermiyor, yavrusuna süt veriyor; ilk günlerde yavrusuna kaliteli süt verebilmek için vücudundaki tüm kaynakları kullanır.
- 10:44İnek Besleme Temel Prensipleri
- İneklerin streslerden korunması ve doğru amacın seçilmesi önemlidir, aksi takdirde doğru besleme bile sorunlara yol açabilir.
- Yüksek verimli ineklerin beslenmesi, et için beslenen hayvanların beslenmesinden farklıdır.
- Süt veren inekler için kaliteli kaba yem (ot, yonca) önemlidir, saman sadece dolgu maddesi olarak kullanılır ve yüksek süt verimi için uygun değildir.
- 14:16Rasyon Hazırlama ve Uygulama
- İnekler uygun ırklarına ve canlı ağırlıklarına orantılı yem yemezlerse verim alınamaz.
- Rasyonun temel noktası kuru maddeye dayanmalıdır; rasyon ikiye bölünür: bir tarafı kaba yem, bir tarafı kesif yem veya fabrika yemi olmalıdır.
- Rasyon sadece bir parçasıdır, yemliğe ulaşım, kalabalık ahırlar gibi rasyon dışındaki faktörler de verime etki eder.
- 19:31Rasyon Dışındaki Önemli Faktörler
- Yemliğe ulaşım problemi olmamalıdır, yemlik kapasitesinden fazla hayvan koymak stres yaratır.
- Kalabalık ahırlar özellikle kuru dönem için bekletilen ve süt veren hayvanlar için büyük bir dert olabilir.
- Kuru dönem için ayırdığınız yerde daha az hayvan koymak (örneğin 10 yer için 8 hayvan) konfor sağlar ve yem seçme için saatle yemleme yapılmalıdır.
- 20:59Yüksek Verimli İneklerde Yem Seçme ve Stres
- Yem seçmeyi önlemek önemlidir çünkü inekler enerjili yemleri önce yiyerek işkembe asititesini düşürür ve gizli asidoz oluşturur.
- Gizli asidoz, ayak hastalığı, döl tutmama ve karaciğer apseleri gibi hastalıklara yol açar.
- Doğada yem seçme yoktur, yayılan hayvanlar sürekli geviş getirirler.
- 22:54Stres Faktörleri ve Gruplama
- Değişikliklerin tümü stres faktörüdür; ısı stresi, soğuk stresi veya ani değişen her şey strestir.
- Verime göre gruplama sistemi artık terk edilmiş bir sistemdir, gruplama sadece sağmal dönemine göre yapılmalıdır.
- Verime göre gruplama yapmak hayvanlara stres verir çünkü arkadaşlarıyla ayrılmaları onları rahatsız eder.
- 24:52İğne Tedavileri ve Dozlar
- SHAP aşısının yan etkisi olarak vurulan yerde şişlik oluşabilir ve bazen kalıcı bir nodül olarak kalamaktadır.
- Bazı antibiyotikler (örneğin tetrasiklin grupları) on kiloya bir mililitre dozda olduğunda, büyük hayvanlarda doz ikiye bölünmelidir.
- Doz eksik yapmak mikropları şımartır, bu nedenle gerçek dozun tamamı verilmelidir.
- 28:34Vitaminler ve İğne Tedavilerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yağlı emülsiyonlar (Vitamin A-D kombinasyonları) iğne olarak yapıldığında ikiye bölünmelidir veya yemlere eklenerek verilebilir.
- Hayvanlara stres getirecek her şeyden kaçınılmalıdır, sonuca tesir etmeyen işlemler yapılmamalıdır.
- Ucuz ilaçlar güvenilmez gibi görülerek fazla doz verilirken, pahalı ilaçlar güvenilir olduğundan doğru doz verilir.
- 32:14İneklerde Doğum Sorunları ve Çözümleri
- Denizli'den bir aile işletmesi, ineklerinde doğum başlamaması, doğum gecikmesi ve yavru ana karnında ölmeye devam etmesi sorunu yaşadığını belirtiyor.
- Doğum genellikle stres faktörü ile başlar; yavrunun büyümesi ve anneyi sıkması sonucu stres hormonu kortizol salgılanır ve doğuma hazırlık yapılır.
- Eğer doğum gününe kanaat erilirse, kortizon ve prostaglandin ef alfa gibi hormonlar kullanılarak suni olarak doğum başlatılabilir.
- 34:16Yüksek Verim İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İnekler hassas hayvanlardır, yüksek verim alabilmek için iyi bakılmalı ve strese sokulmamalıdır.
- Boş yemlik zararına, dolu yemlik kara dönüşür çünkü inek yemlikte yem bulamazsa açlık ve hayal kırıklığına uğrar.
- Yonca ve mısır silajı yaparken biçilme zamanı çok önemlidir, yanlış zaman biçilirse silajın proteini suyla akar ve ekstra fabrika yem gerekir.
- 38:57Silaj Kalitesi ve Yemlik Okuma
- Kaliteli silaj, bir peynir gibi dimdik ve sıkışık kesilmelidir, darmadağınık silaj bir gün içinde tüm gıdalarını kaybeder.
- Silajın basılması ve havasının içinden def edilmesi çok önemlidir, aksi takdirde silaj üzerinde böcekler gezerek zarar verebilir.
- Yemlik okuma, günde birkaç kere yemliğin kontrol edilmesi anlamına gelir; yemlikte yem var mı, hayvanın reddettiği malzemeler mi yoksa yemlik tamamen boş mu kontrol edilir.
- 43:05Selüloz Kalitesi ve Yem Karıştırma
- Selüloz kalitesini korumak önemlidir, ancak karma ve dağıtma römorklerinin yanlış kullanımı selülozu kalitesizleştirebilir.
- Yem karıştırıcı aletlerin bıçakları aşırı çalıştırıldığında selüloz çok ince olur ve işkembe mekanik hareketini temin edemez.
- Selülozun belirli bir kalitede ve büyüklükte olması gerekir, çok ince kesildiğinde yem ipeksi bir hal alır ve sindirilmeden atılır.
- 44:57Rasyon ve Dışkı Kontrolü
- Rasyon kağıtta doğru olsa bile, selüloz aşırı kıyıldığında hayvanın yediği yem farklı bir hal alır.
- Dışkı kontrolü yapmak için dışkı eleğe konulup yıkandığında sindirilemeyen parçalar görülebilir.
- Rasyonun hayvanın sindirdiği halindeki hali, kulaktan kulağa oyun gibi değişebilir, bu nedenle dışkı kontrolü önemlidir.
- 47:10Meme Ucunda Sorunlar
- İzleyenlerden biri meme ucunda görülen bir sorunu sormuştur, teknik olarak "hiperkeratoz" olarak adlandırılır.
- Hiperkeratoz, sağım makinesinin aşırı vakumundan veya meme hazırlama aşamasında vakumun eksikliğinden kaynaklanabilir.
- Meme hazırlama aşamasında vakumun eksikliği veya fazlalığı problemdir, doğru vakum ayarı önemlidir.
- 50:02Meme Hazırlama ve Sağım Süreci
- Meme hazırlama için bir buçuk-dört dakika vakit harcanmalıdır, bu süre içinde oksitosin salgısı oluşur ve meme sütle dolar.
- Ön daldırma ve strip cup gibi işlemler meme hazırlama sürecinde önemlidir.
- İnegin sağımı genelde beş dakikadır, iki dakikasını hazırlama, üç dakikasını boşaltma için kullanmak gerekir.
- 53:31Yem Kalitesi ve Yemleme Yönetimi
- Kartlaştırılmış saman ve yonca tıkayıcı etki yapar, bu durum çok süt veren hayvanlarda faydalı gıdayı alamama sorunu yaratabilir.
- Kalitesiz silaj maliyet arttırıcı unsurdur ve silaj verilirken doğru kesim ve miktar önemlidir.
- Yemleme yönetimi, sadece rasyon değil, yem verme zamanı ve miktarı gibi tüm süreçleri kapsayan daha geniş bir bakış açısıdır.
- 55:55Lohusa Takip Programı
- Lohusa hayvanlara en az bir ay boyunca izlenmesi gerekir çünkü bu dönemde mastitis, ayak hastalığı, öksürük, ketozis ve hipokasemik vakalar gibi problemler çoğalır.
- Lohusa hayvanlarının ilk otuz gün boyunca çok iyi gözlemlenmesi gerekir.
- Sağımdan sonra yem yemeyen hayvanlar hipokalsemik olabilir (ateşi normalin altında olur, titreme ve ayağa yatıp kalkarken yavaşlama belirtileri görülür) veya enfeksiyon vakası olabilir (ateşi normalden yüksek olur).
- 58:09Kritik Dönemler ve Profesyonel Destek
- Doğum en kritik dönemdir ve günlük yaşamın dışında bir olaydır; stres faktörü, büyük yorgunluk ve problem içerir.
- Nakliye büyük bir strestir çünkü hayvanın yeri, yemi, bakıcısı, hava koşulları, barınak ve sağımcısı değişir.
- Hayvanlarda özen göstermek gerekir çünkü onlardan günlük olarak 30-50 kilo süt beklenir ve bu makine gibi çalışan hayvanlar strese çok duyarlıdır.
- 1:01:20Koyun-Keçi Hastalıkları ve Teşhis
- Koyun-keçi yetiştiricileri arasında küçükbaş hayvanlarda ölümlerin sebebi konusunda veba (PPR), şap ve tabak gibi hastalıklar düşünülüyor.
- PPR (küçük ruminantların vebası) ve şap (tabak) gibi hastalıkların teşhisi laboratuvarda yapılabilir.
- Koyun-keçi hastalıklarında laboratuvarda tahlil yapmak çok önemlidir çünkü virüs hastalıklarında doğrudan tedavisi yoktur, aşı yapılması gerekir.
- 1:06:24Teşhis ve Tedavi Yaklaşımı
- Koyun-keçi hastalıklarında laboratuvarda ne olduğuna bakılması gerekir.
- Hayvanı görmekten çok sebebini bilmek önemlidir; öncelikle sebep bilinirse sonucu engelleyebilirsiniz.
- Viral enfeksiyonlarda antibiyotik faydalı değildir, ancak Türkiye antibiyotiğe sevdalı bir ülke olduğu için antibiyotik kullanma eğilimi vardır.
- 1:07:31Şaplı İneklerin Sütü Hakkında Soru
- İzleyici Facebook sayfasından şaplı bir hayvanın sütünün kullanılabilirliği konusunda soru sormuştur.
- Şap bir zoonoz hastalık olmadığı için insana bulaşmaz, ancak insanlarda benzer bir hastalık olduğu için karıştırılabilir.
- Şap viral bir enfeksiyon olduğundan, hayvan sahipleri ve veterinerler sekonder enfeksiyonları önlemek için antibiyotik kullanırlar.
- 1:09:32Antibiyotik Kalıntısının Tespiti
- Sütün antibiyotik kalıntısının olup olmadığını tespit etmek için en iyi yöntem yoğurt testidir.
- Yoğurt tutmuyorsa antibiyotik kalıntısı olduğu kesindir çünkü antibiyotik maya oluşturacak faydalı bakterileri öldürür.
- Herkesin evinde yapabileceği bu test, halkın kendini korumaya yönelik en iyi yöntemi olmaktadır.
- 1:11:19İneklerde Burun Problemi
- Ordu'dan gelen bir soruda, iki ineğin burunlarından rahat nefes alamadığı, burunlarını sürttüğü ve kanadığı belirtilmiştir.
- İneklerden biri yeni doğum yapmış, diğeri ise gebeymiş durumdadır.
- Burun probleminin viral bir enfeksiyon (enfeksiyoz rinno-trakatis) olabileceği ve başka belirtiler (gözlerin kızarıklığı gibi) da olabileceği düşünülmektedir.