Buradasın
Yüksek Riskli Gebelikler ve Gebelik Testleri Hakkında Bilgilendirici Program
youtube.com/watch?v=-Rw9sE08Dd0Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- TRT Radyo Haber'de yayınlanan Sağlık Raporu programında, sunucular Mutlu Füsun Küçük ve Asuman Çapar, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Eğitim Görevlisi Perinatolog Doç. Dr. Halil Gürsoy Pala ile yüksek riskli gebelikler ve gebelik testleri hakkında bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Program, perinatoloji kavramının açıklanmasıyla başlayıp, yüksek riskli gebeliklerin nedenleri, belirtileri, teşhis ve tedavi yöntemleri detaylı şekilde ele alıyor. Gebelik tarama testleri (ikili, üçlü ve dörtlü testler), riskli gebeliklerde uygulanan takip yöntemleri ve düşük gebelik riskleri gibi konular inceleniyor. Ayrıca, anne adaylarının dikkat etmesi gereken belirtiler, kronik hastalıkların gebelik üzerindeki etkileri ve riskli gebeliklerde normal doğum olup olmadığı gibi önemli bilgiler paylaşılıyor.
- Programda ayrıca, planlı gebelik yapmanın önemi, folik asit gibi önleyici tedaviler, anne kanında bebeğe ait DNA tespit eden yeni test teknolojisi ve riskli gebeliklerin erken teşhisinin önemi vurgulanıyor. Türkiye'de riskli gebeliklerin %37 oranında olduğu ve tek düşük durumunda gebe kalmanın riski arttığı, ancak iki veya daha fazla düşük durumunda ilgili uzmana başvurulması gerektiği belirtiliyor.
- 00:14Sağlık Raporu Programı Tanıtımı
- TRT Radyo Haber'de Sağlık Raporu programında uzman hekimler eşliğinde sağlık sorunlarına çözümler sunulacak, tıp dünyasındaki son gelişmeler ve tedavi yöntemleri paylaşılacak.
- Program pazartesi ve çarşamba günleri 15:05'te, haberlerin hemen ardından yaklaşık bir saat boyunca yayınlanıyor.
- Dinleyicilerin görüş, önerisi ve soruları için 444 2242 nolu telefondan ulaşabilirler.
- 01:02Yüksek Riskli Gebelik ve Perinatoloji
- Gebeliklerin çoğu sağlıklı seyrediyor ancak bazen hem annenin hem de bebeğin sağlığını tehdit eden durumlar ortaya çıkabiliyor.
- Perinatoloji, anne adayı ve doğacak bebeği ile ilgili problemlerin yaşandığı sorunlu gebeliklerde gerekli tanı ve tedavi yaklaşımlarında uzmanlaşan bir bilim dalıdır.
- Perinatoloji uzmanlığı kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı üzerine üç yıl boyunca yapılan bir uzmanlık programıdır.
- 02:37Sorunlu Gebeliklerin Özellikleri
- Sorunlu gebelikler gebelik öncesi, esnasında veya sonrasında ortaya çıkabilir.
- Gebelik normal ve doğal bir süreç olmasına rağmen, bazı durumlarda annenin ve bebeğin sağlığını tehdit edebilir.
- Anne adayı ve doğacak bebeği ile ilgili problemlerin yaşandığı sorunlu gebeliklerde perinatoloji uzmanları gerekli tanı ve tedavi yaklaşımlarını uygular.
- 03:50Riskli Gebelikte Önemli Faktörler
- Riskli gebelikte en başlıca sebeplerden biri anne adayının gebelik öncesi kronik hastalıklarıdır (tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı, guatrı veya bağ dokusu hastalıkları).
- Gebelik sırasında ortaya çıkan problemler arasında gebelik zehirlenmesi, tansiyon yüksekliği, protein kaçağı, vajinal kanama, rahim ağzında yetmezlik, erken su gelişi ve erken doğum tehdidi bulunur.
- Anne adayının yaşı riskli gebelikte önemli bir faktördür; 18 yaş altı ve 35 yaş üstü gebeliklerde daha fazla sorun yaşanabilir.
- 05:09Yaş ve Gebelik Riskleri
- Erken gebeliklerde (18 yaş altı) anne vücudu hazır olmamış olabilir ve gelişim tamamlanmamış olabilir.
- İleri yaşlarda (35 yaş üstü) kronik hastalıklar daha fazla ortaya çıkabilir ve genetik problemlerin daha sık görülmesi gösterilmiştir.
- Planlı gebelik yapmak önemlidir; özellikle 35 yaş üstü gebeliklerde gebelik öncesi bir muayene yapılması önerilir.
- 08:14Genetik Sorunlar ve Akraba Evlilikler
- Akraba evliliklerinde çekinik genlerin baskın hale gelmesi nedeniyle genetik hastalık riski artar.
- Akraba evliliklerinde ölü doğum oranı normal gebeliklere göre iki kat daha fazla, doğum kusuru oranı ise on kat daha fazladır.
- Fenilketonid, kistik fibrozis, akdeniz anemisi, orak hücreli anemi, spinal müsküler atrofi ve surreal bezlerle ilgili problemler akraba evliliklerinde daha sık görülür.
- 10:08Gebelik Öncesi Tarama Testleri
- Gebelik öncesi sıfırdan bir sorun tespit etmek mümkün değil, ancak bildiğimiz nedenler varsa daha dikkatli takip edilebilir ve genetik tanısı varsa bunun genetik tanısı yapılabilir.
- Tarama testleri yüzde yüz tanı koyacak değil, bazı şeyleri atlayabilir ve her şey normal olup da sıkıntı yaşanabilir, ancak bu durum düşük oranlarda görülür.
- 11:06Kronik Hastalıklar ve Gebelik
- Kronik hastalıklar (şeker, yüksek tansiyon, guatr) varsa planlı gebelik yapılması ve ilgili ilaçların gebelikle uyumlu olup olmadığına bakılması gerekiyor.
- Gebelik öncesi kadınlık hastalıkları hekimi ve perinatologdan bilgi alınması, ortak çalışma yapılması gerekiyor.
- Plansız gebelik oluştuysa, mümkün olan en kısa zamanda perinatoloğa başvurulması ve mümkünse ilk üç ayda bu görüşmenin yapılması öneriliyor.
- 12:18İlaçların Gebelik Üzerindeki Etkisi
- Kronik hastalıklarda alınan ilaçların bebeğe etkisini en aza indirmek için kar-zarar hesabı yapılmalı ve gebelikle uyumlu ilaçlarla değiştirilmeli.
- Bazı ilaçlar gebelikte kullanılabiliyor, bazıları gözetim altında verilebiliyor.
- İlaçların bebeğe etkisi genellikle farmakoloji uzmanları tarafından değerlendiriliyor ve hastaya gebelikte neler beklediği hakkında bilgi veriliyor.
- 13:19Bebeğin Anomali Durumu
- Bebeğin durumunda anomali saptandığında, genetik bir problem varsa müdahale yapılamaz, ancak aileye neye beklediği hakkında bilgi verilir.
- En sık taramalarda ön plana çıkan problem Down sendromudur ve bazı genetik hastalıklar da sık bir şekilde tespit edilir.
- İleri yaşlarda Down sendromu riski daha fazla oranda görülür çünkü anne yaşı bunu direkt etkileyen faktörlerden biridir.
- 14:14Tarama Testleri ve Teknolojiler
- Onbir-ondört hafta arasıense kalınlığı ve burun kemiği ile birlikte ultrasonografi, kandaki bazı değerler, anne yaşı ve gebelikle ilgili durumlar değerlendirilerek Down sendromu için risk haritası çiziliyor.
- Halk tarafından bilinen üçlü-dörtlü tarama testleri aşağı yukarı onbeş-yirmi hafta civarında yapılabiliyor.
- Anne kanında DNA testi (hücre dışı DNA) yapılıyor, bu test yüzde doksandokuz oranında başarılı olmasına rağmen pahalı bir yöntemdir.
- 17:11Anne Kanında DNA Testi
- Anne kanında DNA testi için normal anne kanı alınır, kanda bazı işlemlerden geçirilir ve bebeğe ait hücre dışı DNA parçalarından analiz yapılır.
- Bu test Türkiye'de Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi'nde ilk defa yapan devlet kurumu olarak uygulanıyor.
- Anne kanında DNA tespit edilirken, yüzde seksen-doksan'ı annenin DNA'sı olur, kalan kısmı bebeğin DNA'sı olarak tespit edilir.
- 18:36Kronik Hastalıklar ve Gebelik Riski
- Bazı kalp hastalıklarında anne hayatını ciddi derecede riske sokabilecek durumlar olabiliyor ve bu durumlarda gebeliğin kesinlikle önerilmediği görülüyor.
- Kalp hastalıklarında, böbrek nakli veya diğer nakillerde anne hayatını ciddi derecede tehdit edebilecek durumlarda ilgili branş uzmanıyla görüş alışverişinde bulunuluyor.
- Bebek genellikle bu durumlarda ciddi şekilde etkilenmiyor, ancak anne yeterli kan sağlayamıyorsa bebekte gelişme geriliği ve büyüme kısıtlılığı gibi problemler oluşabiliyor.
- 20:01Riskli Gebelik Belirtileri
- Gebelikte vajinal kanama, gebelik zehirlenmesi, baş ağrısı, görme bulanıklığı, karın ağrısı, kilo alımının fazla olması ve sancıların erken başlaması riskli gebelik belirtileri olarak değerlendirilmelidir.
- Gebelikte baş ağrısı, yüksek tansiyonla bir gebelik zehirlenmesi durumunda ortaya çıkabilir ve basit ağrı kesicilerle geçmeyen baş ağrısı önemli bir belirtidir.
- Gebelikte ağrı kesiciler kullanımı dikkatli olmalıdır; özellikle ilk üç ayda bebeğin organları geliştiği için ilaç kullanımı minimum tutulmalıdır, ancak parasetamol grubu ağrı kesiciler güvenli bir şekilde kullanılabilir.
- 23:04Gebelik Zehirlenmesi
- Gebelik zehirlenmesi genellikle 20. gebelik haftasından sonra ortaya çıkabilir ve yüksek tansiyonla seyredebilen protein kaçağı ile karakterize olur.
- Gebelik zehirlenmesi için tansiyon yükselişi ve belirtiler varsa, kadın doğum hekimleri veya aile hekimleri değerlendirir ve yüksek riskli gebelik uzmanına yönlendirebilir.
- Gebelik zehirlenmesi, plasenta (bebeğin beslendiği organ) tam yerleşememesine bağlı bir hastalıktır ve özellikle daha önce sezeryan geçirmiş hastalarda ortaya çıkabilir.
- 24:44Riskli Gebeliklere Yol Açan Etmenler
- Riskli gebeliklere yol açan etmenler arasında genetik hastalıklar, kronik hastalıklar, plasenta ile ilgili problemler ve çevresel etkenler (çevre kirliliği, sigara, alkol, madde bağımlılığı) bulunur.
- Psikiyatrik ilaçlar ve epilepsi ilaçları gibi bazı ilaçlar riskli gebeliklere neden olabilir ve gebelik öncesinde tespit edilmemişse değiştirilmelidir.
- Toxoplazma, gebelikte önemli bir risk teşkil edebilir ve bu enfeksiyon genellikle belirgin belirtilerle gelmez, ancak bebekte yapısal problemlere yol açabilir.
- 28:04Toxoplazma ve Gebelik
- Toxoplazma enfeksiyonu genellikle belirgin bir enfeksiyon belirtisi ile gelmez, ancak bebekte problem yaratabilir ve kanda tanısı mümkün olabilir.
- Anne adayı, kedi dışkısıyla temas etmemeli, dışarıdan yediği sebzeleri iyi yıkamalı ve çiğ et tüketmemelidir.
- Toxoplazma enfeksiyonu anne ile bebek arasında geçebilir ve bebekte enfeksiyon oluşturabilir; bazı durumlarda anne karnında tedavi edilebilirken, bazıları doğumdan sonra tespit edilebilir.
- 30:20Yüksek Riskli Gebelik Takibi
- Yüksek riskli gebelik takibinde en önemli şey, gebe kalmadan önce genel sağlık sorunları varsa ilgili branş hekiminden görüş almak.
- Gebelik sonrası takip perinatoloji uzmanı (yüksek riskli gebelik uzmanı) tarafından yapılabilir, kadınlık doğum hekimi tarafından da kontrol edilebilir.
- Yüksek riskli gebelik takibi normal gebelikten farklıdır, daha sık kontrol edilir ve doğum zamanlaması bazı durumlarda daha erken olabilir.
- 31:31Gebelik Testleri
- İkili test (ilk üç ay testi) 11-14. gebelik haftalarında yapılıyor ve en sık görülen genetik problem olan Down sendromunu tespit etmeyi amaçlar.
- Testte bebeğin ense kalınlığı ultrasonografi ile ölçülür ve belli standartlara göre değerlendirilir.
- Testte ayrıca burun kemiği, kan akımları ve anne karnındaki bazı değerler de incelenir.
- 33:28Ultrasonografi ve Ense Kalınlığı
- Ultrasonografi, anne karnındaki bebeğin en önemli muayene yöntemidir ve çözünürlüğünün yüksek olması gerekir.
- Ense kalınlığı ölçümü için çok ayrıntılı bir ultrasonografi cihazı kullanılır, normal ortalaması 1-1,5 mm arasında olup 3,5 mm üzeri yüksek risk olarak kabul edilir.
- Ense kalınlığı 11-14. hafta arasında kontrol edilir.
- 34:51Riskli Durumlarda Ek Testler
- Yüksek risk tespit edildiğinde, aile onayıyla 11-14. haftada plasentadan örnek alınabilir.
- Plasentadan örnek alma işlemi iğne ile yapılır ve düşük riski %1'in altında olup, %99,5 oranında düşük olmaz.
- 16. hafta civarında bebeğin suyundan örnek alınabilir, bu işlemde de düşük riski %1'in altında olup, alinan sıvı 4 saat içinde kendini tamamlar.
- 37:21Topuk Testi
- Topuk testi bebek doğduktan sonra yapılır ve Halk Sağlığı Kurumu'nda tanısı yapılan dört hastalık taranır.
- Taranan hastalıklar arasında hipotiroidizm, fenilketonüri, biotinaz ve kistik fibrozis bulunmaktadır.
- Riski daha azaltmak için klasik olarak su alma işlemi 16. haftayı beklemekte fayda vardır.
- 38:17Gebelik Tarama Testleri
- İkili tarama testi, ilk üç ay testinin alternatifi olup üçlü ve dörtlü tarama testlerinden daha etkin olmaktadır.
- Gebelerde 11-14. haftada ikili tarama testi yapılması önerilmektedir.
- Testleri yapmak istemeyen ailelerden yazılı evrak alınmaktadır çünkü gelecekte sorun çıkması durumunda bu belge önem kazanabilir.
- 39:21Genetik Testler ve Sonuçlar
- Genetik tanı testleri (amniyosentez, plasentadan örnek alma) risk içerdiği için ailelere anlatılmaktadır.
- Olumsuz sonuçlar durumunda ailelere genetik problem varsa ne yapılacağı konusunda bilgilendirilmeleri gerekmektedir.
- Zeka geriliğine yol açmayan sorunlar için konsey değerlendirmesi yapılırken, yaşamla bağdaşmayan hastalıklar için gebeliği sonlandırma seçeneği sunulabilir.
- 41:05Gebeliği Sonlandırma Süreci
- Bebek 24. hafta üzerindeyken konsey kararı olmadan gebeliği sonlandırmak yasal değildir.
- Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi'nde 22. haftanın altındaysa gebeliği sonlandırma seçeneği sunulmaktadır.
- Türkiye'de riskli gebeliklerin oranı %37 olarak belirlenmiştir.
- 43:09Riskli Gebelikler ve Sınıflandırma
- Riskli gebelikler yüksek riskli gebeliklerden ayrılması gerekmektedir.
- Gebelik bilgilendirme sınıfları ücretsiz hizmet olarak verilmektedir.
- Doğum öncesi, doğum esnasında ve doğum sonrasındaki bakımlar hedeflenmektedir.
- 44:30Tekrarlayan Düşükler ve Riskli Gebelikler
- Tekrarlayan düşükler yüksek riskli gebelik sınıfına girer.
- Erken zamanlarda tekrarlayan düşüklerde genellikle genetik nedenler, ileri haftalarda rahim ağzında yetmezlik veya immünolojik sorunlar görülebilir.
- İki ve üzerinde düşük yapan kadınlar için gebelik öncesi veya gebeliğin ilk zamanlarında testler yapılması gerekir.
- 46:22Düşük Gebelikler ve Riskler
- Düşük gebeliklerin bir sonraki gebelikte düşük olma yüzdesini artırması normal bir durumdur, ancak kesinlikle olacağı anlamına gelmez.
- Tek düşük gebelikte kaygıya gerek yoktur, ancak iki veya daha fazla düşük gebelikte uzmana başvurulması önemlidir.
- Tek düşük gebelikte gebe kalma riski normal gebeliklere göre biraz daha fazla olsa da, gebe kalma açısından sakınca yoktur.
- 47:10Normal Doğum ve Riskli Gebelikler
- Normal doğum fizyolojik ve doğal bir süreçtir, sezeryana göre anne ile bebeğin erken teması ve daha az solunum problemi gibi avantajları vardır.
- Sezeryan gereklilik ve zorunluluk halinde yapılması gereken bir yöntemdir, ancak riskli gebeliklerde çoğu durumda normal doğum mümkün olabilir.
- Sezeryan zorunlu durumlar arasında plasenta önde olma, eşinin erken ayrılması, bebekte kalp veya kan akımı sorunları, yapısal problem veya çok iri bebek olabilir.
- 49:26Riskli Gebeliklerin Takibi ve Sonuç
- Riskli gebeliklerde çok iyi bir şekilde takip edilmesi ve monitörize edilmesi gerekir, normal gebelik gibi düşünmemek önemlidir.
- Sağlık bilimleri üniversitesi tepecik eğitim ve araştırma hastanesi kadın hastalıkları ve doğum kliniği eğitim görevlisi perinatolog doçent doktor halil gürsoy pala konuk olmuştur.
- Anne karnında sağlıklı yaşamın başladığı için gebelik öncesi dönemde planlı bir şekilde gebelik yapılması veya tespit edildikten sonra hemen hekime başvurulması önerilmektedir.