Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan yenidoğan bebeklerde görülen hastalıklar hakkında kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, soru-cevap formatında bilgiler aktarmaktadır.
- Video, yenidoğan bebeklerde görülen çeşitli hastalıkları sistematik olarak ele almaktadır. İçerikte mekonyum sendromu, polihidramnios, ileal atresi, kistik fibrozis, nekrotizan enterokolit, sarılık, hiperbilirubinemi, anemiler, polise mi, hemorolojik hastalıklar, metabolik bozukluklar, anatomik anomaliler ve enfeksiyonlar (sepsis, tetanoz, HIV, konjenital enfeksiyonlar) gibi konular detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Her hastalık için tanı özellikleri, risk faktörleri, klinik bulgular, radyolojik görüntüleme bulguları, laboratuvar testleri ve tedavi yöntemleri sunulmaktadır. Video, özellikle yenidoğan hastalarının tanısı ve tedavisi konusunda bilgi edinmek isteyenler, sınav hazırlığı yapanlar veya bu konuda eğitim almak isteyen sağlık profesyonelleri için faydalı bir kaynaktır.
- 00:01Yenidoğan Bebeklerinde Megakolon Sendromu
- Megakolon sendromu, distal kolon, rektum veya anal kanalda mekonyum tıkacına bağlı mekanik obstrüksiyona neden olur.
- Megakolon sendromunun en sık iki nedeni kistik fibrozis ve Hirshsprung hastalığıdır.
- Hipotiroidizm megakolon sendromu nedeni olarak düşünülmez çünkü hipotiroidik bebeklerde mekonyum zamanında çıkar, ancak birinci haftadan sonra konstipasyonla karşılaşırlar.
- 01:39Megakolon Sendromu Tedavisi
- Megakolon sendromunda önce gliserin fitil ve izotonik rektal irigasyon denenir.
- Gastrografinin enma hem tanı hem de tedavi yöntemi olarak %95 oranında etkilidir.
- 02:01İntestinal Obstrüksiyon ve Polihidramnios
- İntestinal obstrüksiyon yapan durumlar polihidramnios neden olabilir.
- İntestinal obstrüksiyonlarda safralı kusma ve abdominal distansiyon görülebilir.
- Predo duodenal atresi ve portal anomalisi abdominal distansiyon ve hava-sıvı seviyesi bulgularını göstermez.
- 04:31Megakolon Videosu ve İleal Atresi
- Megakolon videosu ve ileal atresi hemde hava-sıvı seviyesi gösterebilir.
- İleal atresi'de bağırsak ansı genişlemelerinin çapları birbirine benzerken, megakolon videosu'da çapları farklıdır.
- Megakolon videosu'da genellikle buzlu cam manzarası görülür.
- 05:36Kistik Fibrozis ve Megakolon Videosu
- Kistik fibrozis mutasyonları içinde en sık megakolon videosu ile ilişkili olan delta F508 mutasyonudur.
- Kistik fibrozis olmayan hastalarda, önceki kardeşinde megakolon videosu olması %35 risk oluşturur.
- İkizlerde de megakolon videosu gelişme riski artmıştır.
- 06:32Nekrotizan Enterokolit
- Nekrotizan enterokolit'in en önemli risk faktörü prematüritedir.
- Nekrotizan enterokolit vakalarının %90'i preterm, %10'u term bebeklerde görülür.
- Term bebeklerde nekrotizan enterokolit'in risk faktörleri arasında asfiksi, konjenital kalp hastalığı, gastrochese, Hirshsprung hastalığı, trisomi 21 ve rotavirüs enfeksiyonu bulunur.
- 08:04Nekrotizan Enterokolit Özellikleri
- Nekrotizan enterokolit genellikle hayatın 2-3. haftasında ortaya çıkar, gestasyon yaşı düşük olanlarda daha geç ortaya çıkar.
- İlk ortaya çıkan sistemik bulgular letarji ve ısı stabilitesidir.
- Radyolojide portal venoz gaz ve peritonada hava (pinomperiton) görülebilir, bunlar hastalığın ciddi olduğunu gösterir.
- 10:06Nekrotizan Enterokolit Korunma Stratejileri
- Nekrotizan enterokolit korunmada en etkili strateji güçlendirilmiş anne sütü almak ve probiyotiklerin kullanımıdır.
- Proton pompa inhibitörleri ve uzun süreli ampirik antibiyoterapi nekrotizan enterokolit riskini artırmaktadır.
- 11:07Yenidoğan Sarılığındaki Risk Faktörler
- Yenidoğan sarılığı için majör risk faktörleri arasında sefer anatom varlığı, sefer hematom (ciddi kanama), fototerapi öyküsü, sarılın ilk 24 saatte ortaya çıkması, annenin özellikle Uzakdoğu Asyalı kökeni, sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde yetersiz beslenme ve aşırı kilo kaybı, gebelik haftasının 35-36 olması bulunmaktadır.
- Minör risk faktörler arasında diyabetik anne, makrozamik bebek, gebelik haftasının 37-38 olması, erkek cinsiyeti, önceki kardeşinde sarılık öyküsü, anne yaşının 25 yaş ve üzerinde olması, taburcula öncesi sarılık ortaya çıkması yer almaktadır.
- Düşük risk faktörleri arasında doğumun 41 haftadan büyük olması, sadece biberonla beslenme, siyah ırk ve hastaneden 72 saatten sonra taburcu olma bulunmaktadır.
- 14:16Patolojik Sarılık Kriterleri
- Yenidoğan döneminde patolojik sarılık kriterleri arasında hayatın ilk 20-36 saatinde ortaya çıkan sarılık, direkt bilirubin seviyesinin 2 mg/dL üzerinde olması, preterm bebeklerde 10-14 gün sonra sarılık devam etmesi, preterm bebeklerde 10 mg/dL üzerinde, term bebeklerde 12 mg/dL üzerinde bilirubin seviyesi bulunmaktadır.
- Patolojik sarılık kriterlerinden biri de bilirubin seviyesinin 5 mg/dL/den fazla artış hızıdır.
- Patolojik nedenlere ait bir öykü, fizik muayene bulgusu veya laboratuvar bulgusu varsa da patolojik sarılık düşünülmelidir.
- 15:56Fizyolojik Sarılık ve Abartılı Olması
- Fizyolojik sarılıkta, altta yatan patoloji saptanmazsa bile bilirubin seviyesi 15 mg/dL ve citro seviyesi 12'nin üzerinde olabilir.
- Fizyolojik sarılığın abartılı olması risk faktörleri arasında anne sütüyle beslenmek, doğumda oksitosin indüksiyonu, polisistik sistem, fizyolojik sarılık öyküsü, annenin diyabetik olması, doğal Asya kökenli olması, sefalotom, Down sendromu, erkek olmak, prematür olmak ve azalmış bağırsak hareketleri bulunmaktadır.
- Formül mamayla beslenmek ise fizyolojik sarılığın abartılı olmasına neden olmayan bir faktördür.
- 17:13Sarılık Nedenleri ve Tipolojisi
- Sarılık nedeni belirlemek için ne zaman ortaya çıktığı önemlidir; ilk 24 saatte ortaya çıkan sarılık en olası nedeni eritroblastosis fetalis (Rh uyumsuzluğu, AB uyumsuzluğu veya supro uyumsuzluğu) olabilir.
- Sepsis, endokardit enfeksiyonları ve ciddi kanama gibi durumlar da ilk 24 saatte sarılıkla karşılaşılabilir.
- Krigler-Najer sendromu ile fizyolojik sarılık genellikle 2-3 gün sonra ortaya çıkar, erken anne sütü sarılı 2-3. gün, geç anne sütü sarılı ise 7. günden sonra ortaya çıkabilir.
- 18:37Direkt Bilirubin ve Patolojik Sarılık
- Sarılık nedeniyle getirilen yenidoğanlarda direkt bilirubin varlığında en az olası tanı eş şık olmalıdır.
- İndirek hiperbilirubinemi ve direkt hiperbilirubinemi hem inter enfeksiyonlar hem de atresi (tıkanma) durumlarında görülebilir.
- Metabolik hastalıklar (galaktozemi, alfa-1 antitripsin eksikliği, herediter deme, tirozinemik kolestaz ve kistik fibroz) direkt bilirubin ile karşımıza çıkarlar.
- 19:45İndirek Hiperbiliyum Tedavisi ve Etiyoloji
- İndirek hiperbiliyum (sarılık) durumunda etioloji aydınlatmak için öncelikle direkt KUMS testi yapılmalıdır.
- KUMS testi pozitif çıkarsa, izoimmün hemolitik anemi (kanmazlık) düşünülmelidir; negatif çıkarsa, diğer nedenler araştırılmalıdır.
- Hemoglobini yüksek olan hastalarda ikizden ikize kan transfüzyonu, maternal-fetal transfüzyonu veya geç kordon klemplenmesi gibi nedenler düşünülebilir.
- 21:17Hemoglobini Düşük Hastalarda Etiyoloji
- Hemoglobini düşük olan hastalarda etiyolojiyi belirlemek için retikülosit sayımı ve periferik yayma incelenmelidir.
- Retikülosit yüksek ve periferik yaymada spesifik eritrosit morfolojisi bozukluğu varsa (herediter sitoz, elipsitoz, tomatozis) membranopati düşünülmelidir.
- Retikülosit yüksek veya normal ancak periferik yayma normalse, kanama, enteropatik siklus, asfiksi, hipotiroidizm, kistik fibrozis veya kolestaz gibi nedenler araştırılmalıdır.
- 24:07Anne Sütüne Bağlı Sarılık
- Anne sütüne bağlı sarılık, hayatın 7. gününden sonra ortaya çıkarak 3-10 hafta içinde düzelebilir.
- Bu durumda anne sütünün bol alımı veya bebeğin beta glukondas aktivitesinin fazla olması nedeniyle ortaya çıkar.
- Anne sütü kesilirse iki günde düzelebilir, ancak tedavi için genellikle anne sütü kesilmez, sadece anormal durumlar için geçici olarak kesilebilir.
- 25:49İndirek Hiperbiliyumun Nörotoksik Etkileri
- Nörotoksitesini artıran durumlar (asfiksi, hiperozmolari, hipotermi, enfeksiyon) veya kan-beyin bariyerini hasar veren durumlar kendi riskini artırır.
- Asidozda albümin serbest bırakarak gider ve bu serbest kendi beyne geçişini artırır.
- İndirek hiperbiliyumun akut dönem bulguları iki günde görülen faz bir (su spor, emme bozukluğu, nöbet, hipotoni), 3-4. günde görülen faz iki (ateş, retropolis, opto-tonus, ekstensor kas hipertoni) ve 7. günden sonra görülen faz üç (tüm kaslarda hipertoni) olarak ayrılır.
- 27:41Kronik Dönem Bulguları ve Tedavi Komplikasyonları
- Kronik dönem bulguları bir yaşın altında (derin tendon refleksleri, hipotoni, motor becerilerde gecikme, tonik boyun refleksinin devamı) ve bir yaşın üzerinde (hareket bozuklukları, sağırlık, gözde üste bakış paralizisi) görülebilir.
- Fototerapi komplikasyonları arasında hipertermi, hipotermi, gaita cıvır, purprik döküntüler ve bronz bebek sendromu (sadece direkt hiperbiliyumda) bulunur.
- Kan transfüzyonu komplikasyonları arasında nekrotizan enterokolit, hipokalsemi, hipomagnezemi, hiperkalemi, hipoglisemi, metabolik asidoz ve hipervolemi bulunur.
- 31:20Yenidoğan Anemi ve İzoimmün Hemolitik Anemiler
- İzoimmün hemolitik anemilerde fototerapi etkin değilse, kan değişiminden önce ilik vermek mümkündür.
- Yenidoğan anemi en sık kan kaybına bağlı olarak görülmektedir.
- Yenidoğan döneminde alfa talasemi, mikrosferik anemi ile karşımıza çıkabilir.
- 34:35Yenidoğan Anemi Nedenleri
- Hemoglobin S hastalığı (orak hücre anemisi) yenidoğan döneminde animeye yol açması beklenmez.
- Beta talasemi genellikle altı aydan sonra karşımıza çıkar, ancak alfa zinciri hastalıkları yenidoğan döneminde ortaya çıkabilir.
- Yenidoğan döneminde hidropsa neden olmayan beta talasemi madu et hastalığıdır.
- 35:42İzoimmün Hemolitik Anemiler
- Yenidoğanlar ABO uygunsuzluk, AB uygunsuzluğu veya sub grup uygunsuzluklarında (C, E, Dafi, Kel gibi) hemolitik anemi ile karşılaşabilirler.
- Les antijenleri hemolize neden olmayan sub grup uygunsuzluklardır.
- ABO uygunsuzluğunda ilk gebelikte imasyon gerçekleşmez, ancak yanlış kan transfüzyonu ile imasyon olabilir.
- 37:29Rh Uygunsuzluğu Özellikleri
- Rh uygunsuzluğunda saptanması beklenmeyen laboratuvar bulgu trombositopenidir.
- Rh uygunsuzlukta yenidoğanlarda geçici bir hiperinsülinizm ve hipoglisemi görülebilir.
- Rh uygunsuzluğunda indir cospsifliği materyal (anne)de görülen, bebekte ise direkt cospsifliği görülür.
- 38:39Rh Uygunsuzluğunun Komplikasyonları
- Uzamış rh uygunsuzluklarında kemik iliği yanıtı azalıp retikülosit yüksek olmadığı hiporojenetik anemi oluşabilir.
- Hemoliden dolayı safrada staz olmaya başlayıp kolestaz ve direk büdr bir nemin ortaya çıkabilir.
- Hidrops bir akut dönem bulgusudur ve geç komplikasyon değildir.
- 40:30Hidrops Fetalis Nedenleri
- Yenidoğan döneminde hidrops nedenleri nani-immün nedenlerdir.
- En sık nedenler kardiyak nedenler (supraventriküler taşikardi gibi aritmiler) ve kromozomal anomalilerdir.
- Hidrops fetalis yapan enfeksiyonlarda introten enfeksiyonlar ve parvovirüs B19 bulunur, ancak HIV nani-hidrops fetalis neden değildir.
- 41:53Yenidoğan Polisemi Nedenleri
- Yenidoğan poliseminin iki temel nedeni vardır: fetusa pasif red blood cell transfüzyonu ve fetal eritropoietin azalması.
- Fetusa pasif transfüzyon en sık ter (göbek kordonun geç krampleme) durumunda görülür, ayrıca ikizlerde kan transfüzyonunda ve maternal-fetal transfüzyon sonucunda da görülebilir.
- Fetal eritropoietin azalması hipotiroidizm, gestasyon yaşına göre düşük doğum ağırlığı (SGA), diyabetik anne bebekleri, Turner sendromu, trisomi 21, 18, 13, Beckwith-Wiedemann sendromu, adreno-genital sendrom ve hipertansif anne bebeklerinde görülebilir.
- 44:36Yenidoğan Polisemi Semptomları
- Yenidoğan polisemi genellikle asemptomatiktir, semptomatik olanlar genellikle doğumdan sonra 1-2 saatte ortaya çıkar.
- Polisemi semptomları irritabilitet, letargi, respiratuar strees, siyanoz, sarılık, hipoglisemi, hiper viskoziteye bağlı trombositopeni, renal ven trombozu, konvüzyon, pulmoner hipertansiyon, enterokolit, böbrek yetmezliği gibi bulgularla ortaya çıkar.
- Hipokasemi yenidoğan poliseminin beklenmeyen bir bulguudur.
- 45:36Yenidoğan Hemorolojik Hastalıklar
- Yenidoğan hemorolojik hastalıkları üç gruba ayrılır: erken (ilk 24 saatte), klasik (2-7 gün arasında) ve geç (14 günden sonra) hemorolojik hastalık.
- Erken hemorolojik hastalık anne gebeliğinde kulaç antagonisti ilaç kullanımı ile ilişkilidir.
- Klasik hemorolojik hastalık anne sütü ile beslenme ve K vitamini eksikliği nedeniyle ortaya çıkar, bu nedenle doğar doğmaz 1 mg intramüsküler K vitamini profilaksi yapılır.
- 48:39Yenidoğan Metabolik Bozuklukları
- Fetal alkol sendromunda konjenital kalp hastalıkları (ASD, VSD), mental retardasyon, tipik yüz şekli (maksillar hipoplazisi, mikrognathi, ince üst dudak) görülür, ancak kısa üst dudak görülmez.
- Yenidoğan hipokasemi apne, emmeme, tiz sesli ağlama, laringospazm, iritabilitet, tonus artışı, konvüzyon ve EKG'de QT uzaması gibi bulgularla ortaya çıkar, ancak karpo-pedal spazm görülmez.
- Geç yenidoğan hipokasemi (7 günden sonra) nedenleri hiperparatiroidi, inek sütü ile beslenmeye bağlı aşırı fosfat yükü, D vitamini eksikliği, hipoparatiroidizm veya kalıcı hipoparatiroidizm (Di. George sendromu) olabilir.
- 51:30Yenidoğan Hipermagnezemi
- Yenidoğan hipermagnezeminin en büyük nedeni anneye magnezyum sülfat tedavisi vermek (preeklampsi, tokaliz veya preterm bebeklerde beyin koruma için) veya magnezyum içeren antrasit kullanımıdır.
- Magnezyum düzeyi 2,80 mg/dL üzerindeyken en sık semptom hipotoni olur, ayrıca derin tendon refleksleri azalır, hipotansiyon ve hipoventilasyon görülür.
- Magnezyum düzeyi 5 mg/dL üzerindeyse ciddi solunum sistemi depresyonu görülebilir.
- 52:49Yenidoğan Hipoglisemi
- Yenidoğan hipoglisemi nedenleri geçici olabilir (yenidoğan problemleri, hipotermi, polisemi, sep, diyabetik anne çocuğu, preterm, asfiksi, RH uyumsuzluğu) veya kalıcı olabilir (hipopituitarizm, kalıcı hiperinsülinizm).
- Kalıcı hiperinsülinizm nedenleri: lösin hiperseksiteli, beta hücre hiperplazi, neslioblastoz, Beckwith-Wiedemann sendromu, glutamat dehidrojenaz gibi durumlardır.
- 53:47Hipoglisemi Tedavisi
- Hipoglisemi tedavisinde önce oral beslenme yapılır, yanıt vermezse 2 kilogramdan 100 gram dextroz push edilir.
- Dextroz yanıt vermezse glikoz infüzyonu başlanır, bu da yanıt vermezse glukagon ve hidro kortizon kullanılır.
- Tüm tedaviler yanıt vermezse somatostatin analogları okrotik ve diazoksit kullanılır, hala yanıt vermezse pankreotektomi düşünülür.
- 54:21Yenidoğanlarda Soğuk Stresi ve Ağrı Tedavisi
- Soğuk stresi hipotermiye, hipotermide dekompasyon ve apneye, respiratuar stresi hipoglisemiye, emmemeye ve bradykardiye yol açar.
- Ağrılı prosedürlerde yoğun bakım ünitelerinde morfin, fentan, midazolam veya optol infüzyon şeklinde kullanılabilir.
- Yatıştırma ünitelerinde olmayan yenidoğanlarda oral sükroz solüsyonları ağrı profilaksisi için kullanılır.
- 55:18Diyabetik Anne Çocukları
- Diyabetik anne çocuklarında eritropoetik nedenlerden sekonder polisitemia gelişebilir, bu hiper viskoziteye ve renal ven trombozuna yol açabilir.
- Diyabetik anne çocuklarında kalpte %30 oranında asimetrik septal hipertrofi (idiyopatik hipertrofik stenoz) görülür, genellikle geçici olup 6-9 ay içinde düzelir.
- Diyabetik anne çocuklarında ojital kalp hastalıkları, nöral tüp defektleri, küçük sol kolon anomalisi ve böbrek anomalileri riski artar.
- 56:38Hipoglisemi Tedavisi Örneği
- Yenidoğanlarda kan şekeri 40 mg/dL altındaysa hipoglisemi tanısı konulur, semptomatik hipoglisemi varsa 2 mg/kg %10 dextroz IV verilir.
- Asemptomatik hipoglisemi durumunda oral beslenme yeterlidir, yanıt vermezse 6 mg/kg glikoz infüzyonu başlanır.
- Abdominal distansiyon ve kusma belirtileri diyabetik anne çocuğunda küçük sol kolon anomalisi olasılığını düşündürür.
- 57:50Doğuştan Anomaliler
- Deformasyon, oligidramnios'a bağlı normal gelişimini tamamlamış organın sonradan bozulmasıdır (pesovarus, kalça çıkığı).
- Distribsiyon, normal organ gelişimi başlamış ama henüz tamamlanmamış dönemde ortaya çıkan doku hasarıdır (amniyotik membran rüptürüne bağlı bağırmak ampütasyonu).
- Malformasyon, morfogenez hatasına bağlı anormal organ ve doku formasyonudur (ventriküler septal defekt).
- 59:58Yenidoğanlarda Enfeksiyon
- Parvovirus B19 transplesental geçiş yapar ve hidroks fetalizm ile ilişkilidir.
- Neonatal sepsi tanısında en az özgül olan inceleme ESR (eritrosit sedimentasyon hızı) artışıdır.
- Erken sepsis (ilk 7 gün içinde ortaya çıkan) için ampirik tedavi olarak ampiçilin + amino glikozit (genetamisin) kullanılmalıdır.
- 1:04:05Nazokomiyal Sepsis Tedavisi
- Nazokomiyal sepsis için vankomisin + amino glikozit ampirik tedavi olarak kullanılabilir.
- Ventriküloperitonel şantlı hastalarda menenjit riski olduğu için vankomisin + üçüncü kuşak sefalosporin (cefotaksim) kullanılmalıdır.
- 1:04:56Yenidoğan Bakımı ve Neon Tetanoz
- Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde nazokomiyal enfeksiyonun önlenmesindeki en önemli faktör el yıkama ve el hijyenidir.
- Neon tetanozun ilk klinik bulgusu genellikle üç ile on gün arasında ortaya çıkan emme güçlüğüdür.
- Neon tetanozda ölümün en sık nedeni yutma güçlüğüne bağlı aspirasyon pnömonisidir.
- 1:05:57HIV ve Konjenital Enfeksiyonlar
- HIV enfeksiyonu olan annelerde bebeğe geçişi azaltmak için doğumun sezeryanla yapılması ve 38. haftada yapılması önemlidir.
- Konjenital enfeksiyonlara yol açmayan mikroorganizma rubeola'dır.
- Introterin enfeksiyonlarının klinik bulguları arasında düşük doğum varlığı, hepatoospinomegali, sarılık, introcreal kalsifikasyonlar, pnömoni ve trombositopeni bulunur.
- 1:07:15Konjenital Enfeksiyonların Klinik Bulguları
- Yeni doğan bebekte hidrosefali, kore ve integral kalsifikasyon birlikteliği (tokso-tria) özellikle toksoplazmozda görülür.
- Konjenital toksoplazmozda yaygın introyal kalsifikasyonlar, lenfodenopati ve hepotomegali görülür, ancak adveziküler deri döküntüleri genellikle görülmez.
- Konjenital rubella sendromunda en sık görülen göz bulgusu katarakt, ayrıca retinopati, mikroftime ve glaukom görülebilir.
- 1:08:35Konjenital Rubella Sendromu
- Konjenital rubella sendromunda neonatal purpura, hepatit, glaukom ve konjenital kalp hastalığı (özellikle patent ductus arteriozus) görülebilir.
- Konjenital rubella sendromunda en sık rastlanan klinik bulgu yüzde 57 oranında sağırlıktır.
- Konjenital enfeksiyonlarda varisella zoster'e özgü bulgular extremity hipoplasimi ve temporal hemorolojik ensefalittir.
- 1:10:51Zika Virüsü ve Konjenital Enfeksiyonlar
- Zika virüsü subkortikal kalsifikasyon, hipotoni ve mikrosefali gibi bulgularda görülebilir.
- Zika virüsü ayrıca retinal bozukluklara yol açabilir.
- Konjenital enfeksiyonlarda serebral ve serebeller atrofi gibi santral sinir sistemi malformasyonları da görülebilir.