Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sağlık uzmanının yoğun bakım hemşirelerine yönelik hazırladığı kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, yenidoğan bakımında mekanik ventilasyon konusunu detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, mekanik ventilasyonun tarihçesinden başlayarak yenidoğan bakımındaki önemi, solunum sıkıntısı sendromlarının değerlendirilmesi ve temel ventilasyon tekniklerini ele almaktadır. İçerikte entübe edilme süreci, tüp seçimi, basınç kontrollü ve volume kontrollü ventilatörler, sibop kullanımı, pip ve pep ayarları, ventilasyon modları (CMV, PTV, PR) ve parametrelerinin nasıl ayarlanacağı detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Eğitim ayrıca ventilasyon sırasında dikkat edilmesi gereken komplikasyonlar (mekanik ventilatör ilişkili pnömoni, sepsi, akciğer enfeksiyonları, BKM displazi, prematüre retinopatisi) ve hasta takibi için öneriler sunmaktadır. Video, soru-cevap bölümüyle sonlanmakta ve bebek pozisyonlarının (yüzükoyun ve sırtüstü) ventilasyon üzerindeki etkileri hakkında bilgiler verilmektedir.
- 00:01Mekanik Ventilasyon Hakkında Genel Bilgi
- Mekanik ventilasyon, yoğun bakımlarda çalışan hemşirelerin ciddi hasta bakımı esnasında ürkerek yaklaştığı ancak aslında karmaşık olmayan bir konudur.
- Akciğer fizyolojisine hakim olmak mekanik ventilasyon konusunu basitleştirirken, hakim olunmazsa ciddi sıkıntılar yaşanabilir.
- Mekanik ventilasyon 1960'lardan sonra kullanılmaya başlanmış, 1970'li yıllardan sonra yaygın kullanım gerçekleşmiştir.
- 01:04Yenidoğan Bakımında Solunum Sıkıntısı
- Yenidoğan hemşirelerinin en çok karşılaştığı hasta potansiyelleri solunum sıkıntısı sendromlarıdır ve bu sıkıntılar yaşamlarının ilk saatlerinde veya introter hayata geçerken ortaya çıkabilir.
- Solunum sıkıntısının düzelebilecek bir sorun olup olmadığını görmek ve önlem almak hemşireler için çok önemlidir.
- Yenidoğan bebekte solunum sıkıntısını değerlendirmek için klinik bulgular ve laboratuvar bulguları (özellikle kan gazı) gözden geçirilmelidir.
- 02:16Solunum Sıkıntısının Klinik Belirtileri
- Oksijen aşına girmeye başlayan bebeklerde alfalar yetersizliği varsa ciddi çekilmeler ve solunum sayısının ciddi yükselişleri görülebilir.
- Tam bebeksi bebeklerde solunum sayısı 40-60 arası olurken, prematüre bebeklerde bu sayı 60'nın üzerine çıkabilir.
- Prematüre bebeklerde bir dakikalık solunum esnasında duraksama normaldir, ancak tam bebeksi bebeklerde duraksama beklenmez ve bu patolojik bir durumdur.
- 03:58Solunum Sıkıntısının Laboratuvar Değerlendirmesi
- Kan gazı, bebeğin kanın oksijenlenmediğini gösteren önemli bir laboratuvar değeridir.
- Kan gazı sonuçlarında karbondioksit miktarının 60'nın üzerinde olması, parsel oksijen miktarının %50'nin altına düşmesi ve pH değeri 7,35-7,45 arası olması gerekir.
- pH değeri 7,25 veya 20-35'in altında olması, hastanın asist tablosu olduğunu gösterir.
- 05:07Solunum Sıkıntısının Tedavisi
- Solunum sıkıntısı gelen bebeklerin ilk yapılması gereken şey oksiasyonu sağlamaktır.
- Mekanik ventasyon ihtiyacı varsa mekanik ventasyon yapılır, yoksa invaziv yöntemlerden biri olan sibap yöntemi kullanılabilir.
- Yenidoğan yoğun bakıma gelen bebekler hava yollarının tıkanması, akciğer hastalıkları, kalp hastalıkları, metabolik asidoz, hipotermi veya hipertermi gibi çeşitli nedenlerle solunum sıkıntısı ile gelebilir.
- 07:08Mekanik Ventilasyonun Amacı
- Mekanik ventilasyon, hasta tek başına nefes alıp verememesi durumunda dışarıdan bir makineye bağlanarak solunum yapmasını sağlamaktır.
- Makinenin amacı vücuttaki parsiyel oksijen miktarını belirli bir sınırda tutmak, karbondioksit miktarını ve hidrojen iyonunu düzenlemektir.
- Mekanik ventilasyonun temel hedefleri arasında kas yorgunluğunu azaltmak, solunum merkezlerini depresyonlardan sakınmak, akciğer perfüzyonunu düzenleyip kardiyak dejenerasyonu önlemektir.
- 08:30Yenidoğanlarda Ventilasyon Teknikleri
- Yenidoğanlarda ventilasyon yaparken önce invaziv mi yoksa nazal sip modunda mı yapılacak karar verilmelidir.
- Nazal sip modunda ventilasyon yapılabilirken, invaziv ventilasyon için bebeğin entübe edilmesi ve trakea kalor yerleştirilmesi gerekir.
- Tüp seçimi çok önemlidir; bebeğin kilosuna göre uygun tüp seçilmeli ve tüpün darlığına 6 santim eklenerek kaç santimlik tüp kullanılacağı belirlenmelidir.
- 09:31Entübe Edilme Süreci
- Entübe edilirken doktorun çok iyi eğitilmesi ve bebeğin bulanı yakından takip edilmesi gerekir.
- Balon maske ile bentle edildiğinde entrika tüpünün göğsün kalkıp indiğini görmek ve satürasyon değerlerinin yükseldiğini gözlemlemek önemlidir.
- Tüpün uzunluğu bebeğin akciğerlerine ulaşana kadar basıncın düşmesine neden olabilir, bu nedenle tüp yaklaşık 4 cm kısaltılmalıdır.
- 10:31Mekanik Ventilatörler ve Önemli Unsurlar
- Mekanik ventilatörler karmaşık olanlardan sadece basın sağlayanlara kadar çeşitli tiplerde olabilir.
- Ventilatörün hangi moda kullanıldığı, hangi basınçların ve aralıkların bebeğe zarar verip vermediği önemlidir.
- Mekanik ventilatörler genellikle ana makine, hortum ve nem deme ünitesinden oluşur ve bu üniteler yenidoğan hemşireleri için çok önemlidir.
- 11:21Havanın Isıtılması, Nemlendirilmesi ve Filtrelenmesi
- Bebeğe gönderilen havanın ısıtılması, nemlendirilmesi ve filtre edilmesi şarttır, aksi takdirde ciddi sorunlar yaşanabilir.
- Trakea tüpü yerleştirildiğinde silyaların hareketi engellenir ve soğuk hava gönderildiğinde bebeğin hipotermiye sokulabilir.
- Soğuğa maruz kalan sekresyonlar kuruyabilir, kılcal damarlarda kontraksiyon oluşabilir ve refe bronko kontraksiyonuna bağlı solunum sıkıntısı, havayolu mukozasına nekroz ve silyalar fonksiyonlarında bozulma meydana gelebilir.
- 13:18Ventilasyon Modları
- Yoğun bakımlarda basınç ve basınç kontrollü ventatörler ile yüksek frekanslı mekanik ventatörler kullanılmaktadır.
- Yüksek frekanslı mekanik ventilatörler mekonyum aspirasyonu, perinatolasi, hipertansiyon ve mama aspirasyonu gibi durumlarda alveol kapanmasını ve kolibi olmasına neden olan durumlarda işe yaramaktadır.
- Volume kontrollü ventilatörlerde tidal volume (soluk alıp verişte akciğerlere giden hava miktarı) kontrol altında tutulurken, basınç kontrollü ventatörlerde verilen hacim değişebilir ve akciğer kompliyansı ile paralellik gösterir.
- 15:06Basınç Kontrollü Ventilatörler
- Basınç kontrolü ventilatörler yeni doğanlarda daha sık kullanılmaktadır çünkü sürekli akım sağlar, bebeğin solunumunu algılayabilir ve senkronize çalışabilir.
- Basınç kontrolü ventilatörlerde cihazın belirlediği PEEP değerine göre izin verilen yüksek basınç belirlenir ve bu üst sınırı aşmaması gerekir.
- Yüksek frekanslı mekanik ventilatörler düşük gider ve kısa süreli aralıklarla düşük hacimlerle alveolleri basınç yaparak kollebi oluşumunu engellemektedir.
- 17:32Ventilasyon Tipleri ve Faydaları
- Continu pozitif air pressure (CPAP) tek yönlü veya çift yönlü olabilir ve küçük maskelerle de uygulanabilir.
- CPAP, hastanın kendi spontan solunumu varken fonksiyonel kapasitesi için gerekli havayı hapsedememesi durumunda kullanılır.
- CPAP, alveoller kollapsı ve hava yollarının kollapsını engeller, fonksiyonel kapasiteyi arttırır, havayolu direncini azaltır, akciğerlansını azaltır, solunum hızını düzenler ve sürfaktan korur.
- 18:37Sibop (Senkronize Pozitif Basınçlı Ventilasyon)
- Sibop, göğüs kafesini stabilize ederek diyafragmanın daha etkin kasılmasını ve gevşemesini sağlar, özellikle küçük prematüre bebeklerde zorunlu mekanik ventasyondan kurtarabilir.
- Sibop uygulamasında PEEP (sonraki inspirasyon basıncı) 5-6 santimetre su basıncı olmalı, oksijen konsantrasyonu başlangıçta %60-80 arasında olmalı ve nem bebeğin prometre ve term olmasına göre ayarlanmalıdır.
- Sibop yetersiz kalırsa (yan etkiler sık oluşur, kan gazı değerleri bozulur, interkostat çekilmeleri devam eder, burun kanadı solunumu görülür, Saturasyon 80'in altında kalır) hastayı entübe ederek mekanik ventasyon alınması gerekir.
- 20:24Sibop'un Yan Etkileri
- Sibop yetersiz kalırsa kardi output düşer, genel santrasyon, böbrek kan akımı ve idrar akımı azalır, incekal basıncı ve kafa içi basınçlar artar.
- Sibop uygulamasında bebeğin burnuna kan tespit edilirken dikkatli olunmalı, nazar swapta izleniyorsa midesine origastrik sona gönderilmelidir.
- Besledikten sonra dekrasyon 20 dakika kapalı tutulmalı, aksi takdirde mide havayla dolup diyafragma yukarı doğru kaldırarak akciğer kapasitesini azaltabilir.
- 22:43Zorunlu Mekanik Ventasyon
- Senkronize mekanik ventasyon, hasta ile aynı anda espri yapıp aynı anda yapmak anlamına gelir, bu sağlanamazsa makine-hasta çakışması hava hapsine, akciğer havalanmasının bozulmasına ve pnömotorakslara neden olabilir.
- Aralıklı pozitif basınçlı ventasyonda spantol solunum dikkate alınmadan tamamen ventilatör kaynaklı aralıklı pozitif basınç uygulanırken, zorunlu mekanik ventasyonda inspirasyonda ve ekspirasyonda alveollerin kolye bulmasını engellemek için basınç uygulanır.
- Sibop yetmiyorsa, spontan solunum yetersizse, hasta sıkmaya giriyorsa ve ekstübe edilebilirse, hasta ile senkronize çalışan ESN (Hasta Tetiklemeli) modu tercih edilmelidir.
- 26:40Mekanik Ventasyon Cihazları ve Parametreler
- Mekanik ventasyon cihazlarında PEEP değeri, inspirasyon basıncı (PIP) değeri ve ortalama basınç (Mean) değerleri ayarlanabilir.
- Hastaya verilen basınçın doğru şekilde ulaştığını kontrol etmek için basınç indikatörü kullanılır, ışıkların ayarlanan değere kadar çıkıp inmesi gerekir.
- Cihazda lig alarmı (gaz kaçakları), blok alarmı (hava bloklanmaları), PIP alarmı (PIP değeri ayarlanmaması) ve cycle file alarmı (sistem boş basması) gibi alarmlar bulunur.
- 29:47Pip Basıncı ve Önemi
- Pip basıncı, maksimum inspirasyon basıncıdır ve hastanın en küçük proksimal hava yollarına kadar gidecek olan havayı belirler.
- Pip basıncı ayarlanırken hastanın göğüs hareketlerinin yükseldiğini görmek önemlidir, çünkü alveollere hava dolduğunda göğüs yükselir.
- Pip basıncı iyi ayarlandığında vücuttaki karbondioksit miktarı dışarı atılır ve oksinasyon artar.
- 30:43Pip Basıncı Ayarlama Kriterleri
- Pip basıncı ayarlanırken bebeğin kilosu önemli olsa da, göğüs hareketlerinin görülmesi, solunum seslerinin iyi alınması ve kan gazı değerlerinin iyiye gitmesi daha önemlidir.
- Nabız ve satürasyon değerleri düşükse, pip değeri yanlış olabilir.
- Çok yüksek pip basıncı, akciğere ciddi basınçlara maruz kalma, akciğer kapasitesinin küçülmesi, pnömoteras ve kronik akciğer hastalığı gibi sorunlara yol açabilir.
- 32:23PEEP (Pozitif Ekspirasyon Basıncı)
- PEEP'in amacı her ekspiryum sonunda alveollerde bir miktar hava bırakarak fonksiyonel rezeridenin idame ettirilmesidir.
- PEEP değeri 2-3 santimetre suyun altına düşmemeli, 5-6 santimetre suyun üzerine çıkmamalı, en iyi düzey 4-7 santimetre su olmalıdır.
- Ciddi karbondioksitasyon durumunda pip değeri arttırılmamalı, PEEP değeri düşürülmelidir.
- 34:26Oksijen Yüzeyi ve Önemi
- Oksijen yüzeyi (inspirasyon havanın oksijen frekansı) ayarlanması çok önemlidir.
- Yoğun bakım ünitelerinde en sık kullanılan ilaç oksijendir ve yetersiz oksijen tedavisi ciddi nörolojik zedelenmelerle sonuçlanabilir.
- Yüksek oksijen verilmesi, prematüre retinopatisinin gelişmesinde önemli bir etkendir.
- 35:21Mekanik Ventilasyon Ayarları
- Oksijen kullanımı için en düşük oksijen kullanılması gerekiyor ve bu oksijen oranı yüzde altmışın üzerine çıkmamalıdır, aksi takdirde toksik etki oluşur.
- Pozitif inspirin basıncı (PIP) genellikle iki ile beş saniye arasında tutulur ve dakikada mekanik ventatör ile birlikte hastaya gönderilecek soluk sayısını ayarlar.
- Inspirasyon-ekspresyon oranı genellikle 1:2 veya 1:3 oranında olmalıdır, 1:1 oranı hava hapsine neden olduğu için tercih edilmez.
- 37:35Bebeklerde Mekanik Ventilasyon
- Bebeklerde PIP ayarları hastanın kilosuna göre değil, göğüs hareketlerini görebilmemiz için yapılır.
- 15-20 cm küçük bebekler için 1500-1550, 20-25 cm küçük bebekler için 2000-2500, 4-6 cm küçük bebekler için 1500-1550 PIP değerleri kullanılır.
- Oksijen oranı yüzde altmışın üzerindeyse toksik etki oluşur, bu nedenle dikkat edilmelidir.
- 38:15PTV Modu
- PTV modunda her bir ventilasyonun makine tarafından desteklenmesi gerekir, bu da hastanın genel durumunun daha kötü olduğunu gösterir.
- PTV modunda hasta iyileştiğinde, dakikadaki soluk sayısı artar ve kan değerleri iyileşir, bu durumda ESV moduna geçiş yapılabilir.
- Mekanik ventilasyon ciddi komplikasyonları olan bir durumdur ve hastanın iyi bakılması önemlidir.
- 39:45Mekanik Ventilasyon Komplikasyonları
- Mekanik ventatör ilişkili pnömoni, sepsis, akciğer enfeksiyonları, praks inte kanamalar ve nekrotize introkoli gibi ciddi komplikasyonlar olabilir.
- BKM displazi ve prematüre retinopatisi de önemli komplikasyonlar arasındadır.
- Mekanik ventilasyon sırasında hastanın başının 30 derece yukarıda olması, setin içerisinde sıvı bulunmaması ve nem oranının %170'in üzerinde olmaması gerekir.
- 41:02Mekanik Ventilasyon Takibi
- Mekanik ventilatörde hasta düzelirse satürasyon değerleri normal sınırlara gelir ve hasta renk olarak iyi görünür.
- Hasta düzelmezse solunum sesleri dinlenmelidir, ses duyulmuyorsa pnömotoraks, tüpün ekstübe olması veya tüpün tıkanması olabilir.
- Ses duyulmuyorsa hastanın ciddi kanamaları, peydası, sepse girmesi veya hipoglisemi gibi patolojik durumları olabilir.
- 44:02Mekanik Ventatör Bakım Soruları
- Mekanik ventatör ilişkili pnömoniye karşı ağız bakımı aspirasyon sonrası fizyolojik solüsyonla yapılmalıdır.
- Tüp tespiti için cilt bütünlüğünü bozmayacak ve tüpün ağırlığını taşıyacak küçük plastikler tercih edilmelidir.
- Çok kullanım amaçlı hipofixler tercih edilebilir, ancak en iyi sonuç için hastanın cildine en az zarar verecek ve tüpün ağırlığını taşıyacak flasterler kullanılmalıdır.
- 46:20Mekanik Ventilatör Modları
- PTV modu ve asist kontrol modu aslında aynı anlama gelen iki farklı moddur ve birlikte SMD (spontane mekanik solunum) yaptıran bir sistemdir.
- Gelişmiş mekanik ventilatörlerde (örneğin Avia) asist kontrol modu tercih edilir çünkü hastanın spontan solunum sorunları varsa ona dokunmaz, ancak kendi başına inspirasyon ve ekspirasyon tamamlayamıyorsa PTV gibi kontrol modunu sağlar.
- Hastanın asist kontrol modunda toparlandığı durumda nazar swap'a geçilebilir, ancak genel durumda kötüleşme olursa (kan gazı değerleri kötüye giderse) esravi moduna takip edilebilir veya derin asidoza doğru gidiyorsa yeniden asist kontrol moduna alınmalıdır.
- 48:11Mekanik Ventilasyon Pozisyonları
- Yüzükoyun yatan bebeklerde göğüs ve abdomen senkronize olduğu için satılan ataklarının düştüğü ve oksinasyonun yükseldiği gözlemlenmiştir.
- Uzun süre mekanik ventatöre maruz kalan pulmon hipertansiyon veya aspirasyon sendromu gibi durumlarda bebeklerin sırtüstü pozisyonlarında rahatladıkları gözlemlenmiştir.
- Yakın dönemde yapılan 184 bebekle ilgili çalışmada suni pozisyonun satılan ataklarını azalttığını ve oksinasyonu yükselttiğini göstermiştir.