Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İstanbul Eczacı Odası Yönetim Kurulu'nun 17 Ocak Veren Eğitimi ve Farkındalık Haftası etkinlikleri kapsamında Doçent Doktor Yavuz Selim İntepe tarafından sunulan bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, 20-21 yıllık tecrübeye sahip bir erişkin göğüs hastalıkları uzmanıdır.
- Video, tüberküloz hastalığının özellikleri, bulaşma yolları, risk faktörleri, klinik bulguları, tanı yöntemleri ve tedavi stratejileri hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Sunum, hastalığın dünya genelindeki durumu, Türkiye'deki risk faktörleri, çocuk ve erişkinlerdeki enfeksiyon tipleri, tanı yöntemleri ve tedavi stratejileri gibi konuları ele almaktadır.
- Sunumda ayrıca tüberkülozun bağışıklık sistemini baskılayan faktörlerle ilişkisi, BCG aşısı ve PPD testi önemi, bakteriyolojik ve radyolojik tanı yöntemleri, ilaç kombinasyonları ve süreleri, yan etkiler ve ilaca dirençli tüberküloz vakaları gibi konular detaylı şekilde anlatılmaktadır. Video, soru-cevap bölümüyle sonlanmaktadır.
- 01:24Tüberküloz Hastalığı Hakkında Genel Bilgiler
- Tüberküloz hastalığı, zatürre, COVID-19 gibi diğer enfeksiyonlardan farklı olarak hemen hastalık ortaya çıkarmaz, enfekte olma durumu vardır.
- Tüberküloz mikrobu ile enfekte olunduğunda, immünsüpresif olması halinde üç kişinin bu mikrobu kontrol etmede sıkıntı yaşaması durumunda hastalığa dönüşme durumu vardır.
- Tüberkülozun tanısı ve kontrolü açısından dünya sağlık örgütü ve diğer kurumlar çok önem vermektedir.
- 02:36Tüberkülozun Dünya Genelindeki Durumu
- Yeni ilaçların varlığı ve ekonomik gelişmeler beklenirken, inspressif hastalıklar, göçler ve yetersiz tedavi stratejileri nedeniyle tüberküloz insnalı bir artış göstermektedir.
- Tüberküloz özellikle geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde ciddi bir sağlık sorunu olup, Hindistan, Afganistan, Bangladeş, Pakistan, Çin ve Güney Afrika ülkelerinde oran çok yüksektir.
- Türkiye, tüberküloz kontrolüde başarılı bir ülke olmasına rağmen, son dönemlerde Beren Savaş dispansiyerlerinin kapatılması ve göçlerle beraber kızamık, kızamıkçık gibi enfeksiyonların tekrar hortlaması nedeniyle tüberküloz insnalı bir artış yaşanmaktadır.
- 04:34Tüberkülozun Bulaşma Yolları ve Tedavisi
- Tüberküloz basili ariz zor yoluyla damlacık bulaşı ile bulaşmaktadır; bir kişinin ortama dört-beş defa öksürmesiyle tüberküloz basili damlacık yoluyla bulaşabilir.
- Tüberküloz hastalığının tedavisi en az altı ay sürmektedir ve bu uzun süre tedavi nedeniyle hastalar genellikle ilaçları bırakmaktadır.
- Dünya Sağlık Örgütü'nün tavsiyesi üzerine Türkiye'de Beren Tüberöz olgunda anlamlı bir azalma var ancak son dönemlerde bir artış söz konusudur.
- 06:35Tüberkülozun Tanı ve Risk Faktörleri
- 2015'te tüberküloz insnalı azalması 1990'a göre yarıya inmesi, 2050'de bir milyon nüfusta bir'e inmesi hedeflenmektedir.
- Uluslararası tüberöz bakım standartlarına göre iki ile üç haftaya daha uzun süre veya herhangi bir neden açıklanamayan bir öksürük muhakkak tüberküloz incelenmelidir.
- Tüberküloz hastalığı bazen tipik bir kaviter enfeksiyonla ortaya çıkabilirken, bazen de yanıltıcı, diğer lezyonları taklit edecek şekilde ortaya çıkabilir.
- 08:22Tüberküloz Mikrobu ve Farklı Grupları
- Tüberküloz basili vücuda girdikten sonra ilk başta kişinin immün durumu iyiyse onu kontrol altına alır, ancak mikrobu yok edemez.
- Tüberküloz basili dört farklı tanımlanabilen gruba sahiptir: A grubu, B grubu, C grubu ve D grubu.
- D grubu basitler dormant basitlerdir; hiçbir tüberküloz ilacı bu basitleri yok edemez ve kişinin immün sisteminde bağışıklık azalması olduğunda aktiflenir.
- 09:36Tüberküloz Hastalığına Dönüşmeyi Artıran Nedenler
- HIV enfeksiyonu tüberküloz hastalığına dönüşmeyi artıran en önemli neden olup, HIV pozitif hastalardaki en önemli ölüm nedenidir.
- Beş yaş altındaki çocuklar, bebeklerde ve bağışıklığı baskılayan tedavi alan kişilerde tüberküloza yatkınlık artar.
- Ülseratif kolit, pisoyazis, romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi hastalıklarda kullanılan anti-TNF ilaçlar, tüberküloz immünitesinde önemli olan T hücresini baskılayarak tüberküloza yatkınlığı artırır.
- 11:05Tüberküloza Yatkınlığı Artıran Diğer Faktörler
- Yüksek dozda günlük 15 miligram üzerinde kortizon kullanan hastalarda tüberküloza yatkınlık artar.
- Son iki yıl içerisinde tüberküloz enfekte olmuş, aktif tüberküloz hastalığı tedavi edilmemiş veya yetersiz tedavi almış kişilerde tüberküloza yatkınlık artar.
- Silikoz, diyabet, böbrek yetmezliği, lösemi, lenfoma, baş boyun, akciğer kanseri olan kişilerde tüberküloza yatkınlık artar.
- 11:56Tüberküloz Hastalığının Klinik Belirtileri
- Tüberküloz hastalığının en önemli belirtileri öksürük, gece terlemesi, kilo kaybı, halsizlik ve iştahsızlıktır.
- Aile uykusunun varlığı, çalıştığı ortamın hastane, huzurevi veya bakımevi olması ve öz bakımı kötü olması tüberküloza yatkınlığı artırır.
- Çocukluk çağındaki tüberküloz %5'i oluştururken, erişkinlerdeki durum post primer enfeksiyondur ve %95 olguda latent tüberküloz enfeksiyonu vardır.
- 12:43Primer Enfeksiyon ve Geçilmiş Enfeksiyon
- Primer enfeksiyonda çocukluk çağında hafif ateş, öksürük ve halsizlik olabilir.
- Primer enfeksiyonu çocukluk çağındaki enfeksiyonu hastalığa en önemli dönüştüren şey, birinci derece yakında tüberküloz hastalığının varlığıdır.
- Akciğer grafide görülen sınırlı, yoğun nodüller ve Rank kompleksi geçirilmiş tüberküloz enfeksiyonu düşünülebilir.
- 13:26Tüberküloz Tanısı ve Çocuklarda Koruma Tedavisi
- Tüberküloz tanısı erişkinlerde ve çocuklarda farklılık gösterir, çocuklarda tanısı koymak daha zordur.
- Tüberküloz geçiren bir çocuğun BCG aşısının varlığı önemlidir ve PPD testi yapılması gerekir.
- Erişkinlerde ortalama dokuz ay, çocuklarda altı ay izoyazi tedavisi uygulanır ve bu tedavi çocuk hekimleri tarafından ayarlanır.
- 14:40Tüberküloz Tanısı Yöntemleri
- Tüberküloz tanısı klinik ve radyolojik özelliklerle birlikte bakteriyolojik olarak yapılır, yani mikroskop altında tüberküloz basili görülmesi gerekir.
- Tüberküloz basili mikroskobik görünümüyle ortaya çıkan, küçük, kırmızı-pembe renkte görünen bir mikrobakteridir.
- Radyolojik görüntülerde gröntoz lezyon, kapital lezyon, kaviter lezyon, nodül, hacim kaybı veya akciğerde sıvı bulunması tüberkülozla ilişkili olabilir.
- 16:44Tüberküloz Testleri ve Laboratuvar Sonuçları
- Tüberküloz basili ile bulaştığını gösteren en önemli test tüberküloz deri testidir, bu test aktif hastalığın değil, basili enfekte olduğunu gösterir.
- Tüberküloz basili mikroskobik görünümü kırmızı renkli küçük basillerdir ve floresan mikroskobitisinde parlak renkte görülür.
- Tüberküloz basili asitlere rezistanslıdır, asitlere yıkandığında boya vermediği için asit dirençli basili olarak tanımlanır.
- 18:45Balgam Çıkarma ve Bronkoskopi
- Balgam çıkaramayan hastalarda hipertonik sodyum klorür ile balgam indüksiyonu yapılır ve mukoolitik ilaçlar verilir.
- Bronkoskopi, tomografide görülen patolojik bulguların yerini tutmaz, canlı bir şekilde lezyona girerek bronş ağacını inceler ve bronş sıvısı alır.
- Bronkoskopi, balgam çıkarmasından daha kıymetli bir işlemdir çünkü direkt akciğer sıvısını alır ve yayma pozitifliği veya kültür pozitifliği daha anlamlıdır.
- 20:02Tüberküloz Tedavisi ve Önemli Bilgiler
- Balgam yaymasında en az iki yayma pozitifliği varsa veya bir yayma pozitifliği, bir radyji pozitifliği varsa buna yayma pozitif akciğer tüberküloz denir.
- Yayma negatif olan veya balgam çıkaramayan hastalara kinolon dışında geniş spektlu antibiyotik verilir ve en az iki hafta kullanılır.
- Tüberküloz tedavisi bir aydan kısa süreli kullanılırsa ve yanıt alınırsa devam eder, ancak bir aydan kısa süreli tedavi alıp yanıt alınamazsa hasta daha önce tüberküloz tedavisi almamış kabul edilir.
- 21:36Tüberkülozun Özellikleri ve Önleme
- Tüberküloz histopatolojisinde dev hücreli epik histerislerden oluşan, lenf çevre kazifikasyon nekrozu gösteren gromatoz bir enflamasyon vardır.
- Tüberküloz, sarkodz hastalığı ve mantar enfeksiyonları ile sık karışmaktadır.
- Tüberküloz hastalığı kişiyi eritir, inanılmaz derecede kilo kaybı ve halsizlik yapar, bu nedenle vücut ağırlığı %90'dan fazlası zayıf olmamak önemlidir.
- 23:45Tüberküloz Tedavisi ve Sonuçları
- Tüberküloz tedavisinde ilk iki ayda pozitif olan ARB'ler negatife döndükten sonra dörtlü tedavi tamamlanır ve ikili tedaviye dört ay daha devam edilir.
- Tedavi tamamlandıktan sonra ARB'si negatif ve radyo çubulak düzelme görülürse "kür sağlandı" denir, ancak bu kişinin ömür boyu D grubu dormans kapasitesi taşıyacağı anlamına gelir.
- Tüberküloz hastalığı olan kişilerin özbak'a dikkat etmesi ve kalabalık alanlara girdiğinde tüberkülozla ilgili farkında olması gerekmektedir.
- 24:37Tüberkülozdan Korunma ve Risk Grupları
- Tüberkülozdan korunmayla alakalı PPD pozitifliği veya negatifliği önemlidir, özellikle çocukluk yaş grubunda BCG yapılması önemlidir.
- Ülseratif kolit, anksi romatoid artrit, piyaz gibi hastalık gruplarında anti-TNF kullanımına bağlı olarak ciddi tüberküloz riski artmaktadır.
- PPD testi 15 mm BCG pozitif ise pozitiftir, BCG'si yoksa 10 mm üzerinde olursa pozitif kabul edilir ve bu kişilere en az dokuz ay boyunca izoleli profiller verilir.
- 26:07Tüberküloz Tedavisi ve Yan Etkiler
- Tüberküloz tedavisi için güçlü ilaçlar kullanılır ve tedavi süresinin uzun olması yan etkilerin görülebilmesine neden olabilir.
- İzazit, prezmit, ethem gibi ilaçların aşırı duyarlılık regülasyonu geliştirebilir, karaciğer toksisitesi yapabilir, steptopisinin ototoksi özelliği, ethem'in optik nörit özelliği vardır.
- Refanpisinin hemolitik anemi, tromatik pop'a, böbrek yetmezliğine giden akut yan etkileri vardır ve tedaviyi hiçbir şekilde ara vermemek çok önemlidir.
- 27:29Tüberküloz Tedavisinin Uygulanması
- Tüberküloz tedavisi ücretsiz olarak Vera Savaş İspansilerine verilmektedir ve hastaya gittiği zaman hemşire gözetiminde ilaçlarını içer ve doğrudan gözetilmiş şekilde tedavisini alır.
- Tedaviye bir aydan daha uzun süre ara verilirse tedavi başarısızlığı veya tedaviyi terke girmektedir.
- Yeni olgu, daha önce hiç tüberküloz tedavisi almamış veya bir aydan kısalmış, nüks ise daha önce tüberöz tedavisini almış, başarı tamamlamış tekrar tedavi alır.
- 28:14Tüberküloz Tedavi Süreleri ve Grupları
- Tüberküloz tedavisinde çoklu ilaç tedavisi verilir çünkü farklı sayıda dormans grubu vardır.
- İlk akciğer tüberkülozunda toplam tedavi süresi altı ay, ilk iki ay dörtlü izone trump'tan ve prezant, sonraki dört ayda iki iki bir fanpin diğer değişik ilaçlar kullanılır.
- Tüberk pot hastalığı, omurga tüberkülozuna veya milyar tüberkülozda tedavi süresi dokuz ay uzayabilir.
- 28:45Tüberküloz Grupları ve Tedavi Stratejileri
- A grubu en çok etkili olan izaziktir, B grubunun prizine, C grubu, D grubuna hiçbir ilaç etkileniyor ve onlar tam dormansi yani hiçbir şekilde elde edilemeyen basi grubu.
- Tüberküloz spontan mutasyon özelliği vardır ve A, B, C, D gruplarına herhangi bir tanesi spontan bir şekilde mutasyon gösterebilir.
- İlk iki ay çoklu ilaç tedavisi kullanmak, basili kimden aldığınız, enfekte eden yayan kişinin basil müste, ne kadar yoğun kaviter bir tüberküloz mu veya akciğer dışı bir tüberküloz hastalığı olup olmadığına bakmak önemlidir.
- 29:52Tüberküloz Kontrol ve Tedavi Süreci
- 15 günden sonra bulaştırıcılık çok anlamlı bir azalır ve ilk ARB kültürü yayma ve kontrolün muhakkak yapılması gerekir.
- İki ay sonra tekrar ARB'si kontrol edilir ve daha sonrasında altı ay sonra tekrar bakılır.
- İki ayın sonunda hala pozitifse yeni vaka için tedavisi uzatılır, üçüncü gün sonunda hala pozitif ise Yedikule, Süreyya Paşa, Suat Sene veya Atatürk Senatoyu gibi ilaca dirençli tüberkülozun tedavisi sadece bu merkezlerde karar verilir.
- 31:02Tüberküloz Tedavisi ve İzleme
- İlaca dirençli tüberkülozun tedavisi sadece bu merkezlerde karar verilir ve tedavi süresi iki yıldır.
- Tüberküloz tedavisinde en önemli şey hastanın kürünü sağlayıp dirençli tüberkoz vakasından engellemek ve basili yayan kişiyi tespit edip onu hemen kontrol altına almak.
- Son on yılda hasta yoğunluğu artmasıyla, diğer vakaların artmasıyla sadece ve sadece hemoglizisi olan, çok ciddi magnisyonu olan, çok ciddi kilo kaybı olan, bir takım ek hastalığı olan hastalar ancak yatırılmaktadır.
- 32:24Tüberküloz İzleme ve Önemli Belirtiler
- Tüberküloz hastalarında izazit koruyucu tedavisi dokuz ay verilmektedir ve karaciğer fonksiyon testi muhakkak yapılmalıdır.
- Ürik asit seviyesine bakmak önemlidir, akciğer grafisi kontrolü ayda bir muhakkak görülmelidir ve yayma pozitifliğini, ARB ve tütün değerlerini muhakkak görmek gerekir.
- Tüberküloz hastalığı açısından belirtiler olduğu zaman muhakkak tüberküloz açısından dikkat edilmesi ve göğüs hastalıkları hekimine başvurulması önemlidir.
- 33:25Tüberküloz Vaka Artışı ve Önemli Belirtiler
- Tüberküloz vakalarında artış vardır ve bu düzensiz göçten, özbakan'ın iyi olmamasından, ortak yaşamdan ve sağlık hizmetinden ulaşamamasından kaynaklanmaktadır.
- Tüberküloz hastaları kalabalığa girer, metroya biner, metrobüse biner ve sigara içiyorsa öksürük ve balgam çıkarmasını sigarayla bağdaştırır.
- Tüberkülozla ilgili en önemli belirti gece terlemesidir, özellikle iki üç atlet değiştirecek kadar çok terlemesi olur.
- 34:58Tüberküloz Hakkında Bilgiler
- Uzamış öksürük ve diğer belirtilerde tüberküloz aklımızda olmalı, Türkiye için hala ciddi bir risktir.
- Mevcut sosyoekonomik durum ve göç olayları nedeniyle tüberküloz insidansının artması beklenmektedir.
- Tüberküloz damla bulaştığı için, üç-dört saatlik bir otobüs yolculuğunda arka koltukta oturan birinden bulaşabilir.
- 36:06Tüberkülozun Yayılımı
- Tüberküloz basili vücutta aklınıza gelebilecek tüm organları tutabilir.
- Tüberküloz ilk önce soluk yoluyla damlacık enfeksiyonu aldıktan sonra lenfojen ve hematojen yolla yayılır.
- Hematojen yolla yayılım özellikle çocukluk çağında olur ve beyin, kalp, mesane, yumurtalık, rahim gibi organlara yayılabilir.
- 36:42Tüberkülozun Kontrolü ve Korunma
- Immün durumu sağlamsa tüberküloz kontrol altına alınır, sağlam değilse veya daha sonraki yıllarda reaktive olabilir.
- Göz tüberkülozu, kardiyak tüberküloz, deri tüberkülozu gibi her türlü tüberküloz aklınıza gelecek tüm organları tutabilir.
- COVID-19 için kullanılan maskeler tüberkülozdan da korur, göğüs hastalıkları hekimleri COVID-19 öncesi de 3M maskeleri kullanmıştır.
- 37:42Tüberküloz Hakkında Önemli Bilgiler
- Tüberküloz hastalığı olan kişilerin bir sonraki sıkıntı yaşadığı zaman bunu hekime muhakkak söylemesi çok önemlidir.
- Tüberküloz hastalığı geçmişte de olabilir, örneğin otuz sene önce bebekteyken aile bireylerinin hasta olması durumunda bile.