Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Tıp Dünyası" adlı televizyon programında sunucu ve göz doktoru Dr. Mustafa Güvenir (veya Mustafa Bey olarak da anılan) arasında geçen bilgilendirici bir sohbet sunulmaktadır. Dr. Güvenir, bir göz hastanesi sahibi olarak göz sağlığı konularında uzman bir sağlık profesyonelidir.
- Program, göz sağlığı ve tedavileri hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. İçerikte katarakt, kırma kusurları (miyop, hipermetrop, aslimat ve presbiyop), makula dejenerasyonu, retin hastalıkları, diyabet hastalığındaki göz sorunları, göz tansiyonu ve yabancı cisimlerin gözde kalması gibi konular ele alınmaktadır. Ayrıca refraktif cerrahi yöntemleri (eksimer lazer, PRK), katarakt tedavisi, keratokonus ve kornea crosslinking gibi ameliyatlar hakkında detaylı bilgiler verilmektedir.
- Programda ayrıca lens kullanımı, lens hijyeni, bebeklerin göz kontrolleri, diyabetik retinopati, glokom ve retina dekolmanı gibi önemli göz hastalıkları hakkında bilgiler paylaşılmaktadır. Özellikle 40 yaş üstü ve diyabetik kişilerin yıllık göz kontrolünün önemi vurgulanmakta ve spor yapmanın göz sağlığı için faydaları anlatılmaktadır.
- 00:14Programın Konuğu ve Göz Hastanesi
- Tıp dünyası programında Mustafa Güvenir doktoru konuk olarak yer alıyor.
- Mustafa Güvenir, yaklaşık dört-beş yıl önce ülkenin ilk göz hastanesini kurmuş.
- Doktor, altı senelik bir uğraşın sonucunda kurumsallaşmaya bir adım atıp kendi bünyesinde bir göz hastanesi açmış ve daha da büyütmeyi planlıyor.
- 02:11İnşaat Süreci ve Eş Katkısı
- Program sunucusu, bir çocukla ilgili bir proje yapmaya çalıştıklarını ve mimar, mühendis ve doktorlar arasında görüş ayrılıkları yaşadıklarını belirtiyor.
- Doktor, inşaat sürecinde mimar ve mühendislere sabırla çalıştıklarını, ancak doktorlara sabretmelerinin daha zor olduğunu söylüyor.
- Doktorun eşinin inşaat aşamasında büyük katkısı olduğunu, kendisinin hastalardan dolayı zaman bulamadığını ve eşinin tüm işleri üstlendiğini belirtiyor.
- 04:40Programın Konuşulacak Konuları
- Programda katarakt, kırma kusurları, lazerle kırma kusurlarının tedavisi, lens kullanımının cerrahisi, bebek gözleri, şaşılık, diyabet hastalığı, göz tansiyonu ve yabancı cisim göze kaçması durumları konuşulacak.
- Doktor, polikliniğinde en çok kırma kusurları, katarakt ve makula dejenerasyonu gibi hastalıklarla uğraştığını belirtiyor.
- Katarakt ve kırma kusurlarının tedavisi birbirine iç içe girdiğini, gözlük kullanımının yanı sıra cerrahi yöntemlerle de tedavi edilebileceğini ifade ediyor.
- 06:56Göz Kırma Kusurları
- Göz kırma kusurları temel olarak dört başlık altında incelenebilir: miyop (uzağı göremeyen), hipermetrop (yakını göremeyen), aslimat (hem yakını hem uzağı göremeyen) ve presbiyop (kırk yaş üstü ortaya çıkan).
- Miyop kusuru giderek artmakta olup, Dünya Sağlık Örgütü'nün çalışmaları ve uyarıları var.
- Miyopinin prevalansı artmasının nedeni, insanların özellikle çocuklar yakına bakmaya başlaması ve güneş görmemesidir.
- 08:28Miyopinin Yaygınlığı ve Önemi
- Asya'da miyopinin oranı yüzde seksen-doksan, 2020 yılında dünya nüfusunun yüzde elli'sinin miyop olacağı hesaplanıyor.
- Son çalışmalar, yakına bakmanın miyopiyi artıracağını göstermiştir.
- Miyopiyi durdurmak veya yavaşlatmak için çocukların kısa süreli yakına bakmaları, ara vermeleri ve dışarıda vakit geçirmeleri gerekmektedir.
- 10:35Miyopinin Tedavisi ve Önlemleri
- Miyop çocuklara, aslimatı yoksa ve iki göz arasında aşırı numara farkı yoksa, evde gözlük takılmaması önerilmektedir.
- Miyop çocuklara çeşitli tedaviler denenmiş olup, düşük dozda atropin (onbinde birlik) uygulaması olumlu sonuçlar vermiştir.
- Miyopiyi yavaşlatmak için çocuklarda gözlük kullanımı, uzak-yakın lensleri ve çeşitli tedaviler denenmiştir.
- 11:50Göz Kırma Kusurlarının Fizyolojik Açıklamaları
- Miyopide, uzaktan gelen görüntünün imajı retinada değil, retinanın önünde odaklanır ve sebebi gözün ön-arka çapının artmasıdır.
- Hipermetropide görüntü retinanın gerisine odaklanır, gözün ön-arka çapı kısa veya kırıcılık yetersizdir.
- Aslimatta belli bir açıyla göze gelen ışık tam retinaya odaklanamaz, miyopta ve hipermetropta tek odak varken, aslimatta birden çok odak oluşur.
- 14:45Presbiyop ve Gözlük Çözümleri
- Presbiyop, kırk yaşından sonra başlayıp, yakını bozulması olan fizyolojik bir olaydır.
- Miyopların avantajı yakını gözlüksüz görebilmeleridir.
- Presbiyop için yakın gözlükleri veya uzak-yakın bir arada olan multifokal gözlükler önerilmektedir.
- 16:58Multifokal Gözlükler ve Refraktif Cerrahi
- Multifokal gözlüklerde üst kısımda uzak, alt kısımda yakın odaklanma sağlanır ve orta mesafe de görülebilir.
- Freeform teknolojisi sayesinde ölü noktalar daraltılmış, konforlu multifokal gözlükler üretilmektedir.
- Refraktif cerrahi katarakt, göz içindeki lensin saydamlığını kaybetmesi durumudur ve birçok sebebe bağlı olabilir.
- 19:14Katarakt Ameliyatı Yöntemleri
- Fako-emülsifikasyon adı verilen yöntemle katarakt ameliyatı yapılıyor, bu yöntemde 15 dakikalık damlayla uyuşturulmuş gözde iğnesiz 2,20 mm'lik bir delik açılarak ultrasonik dalgalarla katarakt temizleniyor.
- Lensin içinde bulunduğu zarlar korunarak yerine yapay lens takılıyor, böylece hasta gözünün önündeki pustan kurtuluyor.
- Hastada önceden miyop, hipermetrop, astigmat veya presbiyopi (yakını görme sorunu) varsa, ameliyat sırasında uygun lens takılarak bu sorunlar da düzeltilebiliyor.
- 20:14Lens Seçimi ve Ameliyat Süreci
- Optik biyometri cihazı ameliyat öncesi hastaya uygun lens numarasını belirliyor, miyop hastalara farklı lens numarası takılıyor.
- Hasta hem gözünün önündeki perdeden hem de eski göz zayıflığından kurtuluyor.
- Koyulan lens ömür boyu kalıyor, düşme ihtimali yoktur.
- 21:15Lensin Kayma ihtimali
- Pisodoksfoliasyon (soda eksfoliasyon) hastalıklarında, gözün içindeki dokuların salgıladığı fibril tarzında bir maddedoksfoliasyon korneada, gözün içindeki suyun dışı akım kanallarında ve lensi yerinde tutan bağlarda birikebiliyor.
- Pisodoksfoliasyon hastalarında lens yerinde tutan bağlar zayıf olduğu için uzun vadede lensin kayma ihtimali var.
- Ameliyat sırasında zonül defekti (zayıflık) görülürse, kapsül germe halkası takılarak lensin yerini koruma sağlanıyor.
- 22:39Retina Ameliyatı Deneyimi
- Konuşmacı, göztaşı olarak Hacettepe'de beşinci sınıf stajını yaparken, retinacı Bora Hoca'nın saatlerce süren retina ameliyatlarını izlemiş.
- Mikroskobun içerisinden bakarak arpa boyu yol kat edecek kadar küçük bir yerde saatlerce çalışmak çok hassas ve zor bir iş.
- Konuşmacı, kendisinin ruh yapısı ve yaratılışının bu tür ameliyatlarda kalabilmeye uygun olmadığı için onkolog olmuş.
- 24:18Ameliyat Süreleri
- Konuşmacı ağırlıklı olarak katarakt ve refraktif cerrahiyle uğraşıyor ve bu ameliyatlar oldukça kısa sürüyor.
- Bir katarakt ameliyatı 15 dakika sürüyor, eksime lazer ise göz başına 5 dakika sürüyor.
- Retina ameliyatları da (vitrektomi) eskisi gibi uzun sürmüyor, cihazların gelişmesiyle kısaldı ve sonuçları da çok iyi oldu.
- 25:44Eksime Lazer
- Eksime lazer, katarakt olmayan hastalarda da uygulanabiliyor ve bu durumda "refrektif lens exchange" olarak adlandırılıyor.
- Eksime lazer tamamen lazer ışığıyla gözün içine girmeden, kornea düzleminde göz derecesine göre bilgisayar programı kullanılarak kornea yeni şekil verilerek kişiyi zayıflıktan kurtarıyor.
- Bu yöntem dünyada en çok yapılan refraktif cerrahi yöntemidir.
- 27:11Eksime Lazer İçin Uygun Hasta Seçimi
- Eksime lazer için hasta seçimi önemlidir: hastanın 21 yaş üstü olması, göz derecesinin en az bir yıl boyunca stabil olması gerekiyor.
- Kontrolsüz diyabet, göz içinde başka hastalıklar, üveyt hastalığı, romatizma ve aşırı kuru gözü olan hastalarda uygulanmamalıdır.
- Keratokonus şüphesi veya gizli keratokonus varsa refraktif cerrahi yapılmamalıdır, aksi takdirde hastaya keratokonus yapabilirsiniz.
- 28:21Eksimer Lazer Ameliyatı
- Kornea kalınlığı, ön yüz dikliği, simetri ve arka yüz dikliği gibi birçok faktör değerlendirilerek eksimer lazer ameliyatı kararlaştırılır.
- Hastanın tek sorunu kırma kusuru ve lazer ameliyatı talep ediyorsa, ameliyat uygulanabilir.
- Gözlükle mutlu olan hastalara lazer önerilmez, istemeyen ve uygun olan hastalara ameliyat önerilir.
- 29:14Göz Optik Yapısı ve Ameliyat Öncesi Değerlendirme
- Her insanın göz optik yapısı farklıdır, aynı zayıflıkta olan iki hasta bile farklı görüş kalitesine sahip olabilir.
- Haberasyon (optik sisteminde görüş kalitesini bozan pürüzler) korneadan, lensten veya vitreden kaynaklanabilir.
- Aberometre aleti ile ameliyat öncesi haberasyon ölçümleri yapılır ve yüksek değerlerde özel tedavi önerilir.
- 30:11Front Tedavisi ve Ameliyat Sonrası
- Front tedavisi, kişiye özel tedavi olarak adlandırılır ve görüş haritası cihaza yüklenerek hem zayıflık hem de optik sistemindeki pürüzler düzeltir.
- Ameliyat esnasında ağrı yaşanmaz, lastikli hasta evine gider ve birkaç saat sonra normal hareket edebilir.
- İlk gün %80-90 görme kalitesi elde edilir, birkaç gün sonra %100'e çıkar ve hasta normal işlerine döner.
- 31:09Lastikli Olmayan Ameliyat Yöntemleri
- Korneası 500 mikronun altındaysa lastikli ameliyat yapılamaz ve PRK veya LASEK gibi diğer yöntemler tercih edilir.
- PRK'da korneanın en üstündeki hücre tabakası temizlenir ve lazer yapılır, hücreler 3 günde yenilenir.
- PRK'da hasta 3 gün ağrı çeker, işine gidemez, ancak sonuçlar lastikli hastanın seviyesine bir ay sonra ulaşır.
- 34:29Keratokonus Hastalığı
- Keratokonus, kornea dikleşip öne doğru bombelenen ve incelenen bir kornea hastalığıdır.
- Hastalar genellikle gözlükle tatmin olamaz ve kornea nakline kadar ilerleyebilen bir hastalıktır.
- Hastalığın sebepleri genetik ve göz kaşıma olabilir, özellikle sıcak iklimlerde alerjik olaylar nedeniyle bölgelerde sık görülür.
- 36:20Keratokonus Tedavisi
- 10 yıl önce İsviçreli bilim adamı tarafından keşfedilen Crosslink ameliyatı, keratokonus ilerlemesini durdurur.
- Erken tespit için çocuklarda düzenli göz kontrolleri önemlidir, özellikle aile tarihinde keratokonus varsa.
- Crosslink ameliyatında riboflavin damlatılıp ultraviyole ışığı kullanılarak korneanın kollajen lifleri arasında çapraz bağlar oluşur ve kornea kuvvetlenir.
- 38:56Kontakt Lensler ve Kullanımı
- Gençler arasında estetik ve fonksiyonel amaçlarla renkli ve şeffaf lensler yaygınlaşmıştır.
- Lens kullanan çocukların hijyen kurallarını ihmal etmeleri sonucu ciddi sorunlar yaşayabilmektedir.
- Lens teknolojisi gelişmiş olup günlük ve aylık lensler bulunmaktadır; günlük lensler sabah takılıp akşam atılarak bakımı gereksiz kılan, aylık lensler ise ultraviyole blokaj, görüş kalitesini artırma ve gözü nemlendirme gibi özelliklerle geliştirmiştir.
- 40:22Lens Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Lenslerin hijyene uyulması gerekmektedir, aksi takdirde alerjik reaksiyonlar ve ciddi hastalıklar oluşabilir.
- Lensler genellikle ortaokuldan sonra kullanılmaktadır, ancak özel tıbbi durumlarda bebeklere bile verilebilir.
- Lens kullananlar duşa, saunaya veya havuza lenslerini takılı olarak girmemelidir, aksi takdirde akantamiba keratiti riski yüksektir.
- 41:53Lens Bakımı ve Güvenlik
- Lens kabını normal suyla yıkamamak ve sık sık değiştirmek önemlidir.
- Önce lens takılıp sonra makyaj yapılması ve önce makyaj temizlenip sonra lens çıkarılması gerekir.
- Gece uyumak için lens takmak önerilmez çünkü enfeksiyon ihtimali dört misli artar.
- 43:50Bebeklerde Göz Kontrolleri
- Bebeklerin ilk bir ayı bitiminde ilk göz kontrolü yaptırılması gerekir.
- Bir yaşına gelmeden önce en az iki kez göz hekimine gönderilmeleri önerilir.
- Prematüre olmayan bebeklerde doğumsal tek gözle total katarakt veya konjenital glokom gibi durumlar hemen tespit edilmeli ve müdahale edilmelidir.
- 46:07Bebeklerde Önemli Göz Problemleri
- Çocuk hekimlerinin konjenital kataraktı fark edebilmesi olsa da göz tansiyonunu görememe ihtimali vardır.
- Retina blastom gibi hadiselerin erken tespiti çok önemlidir.
- Gözyaşı kanal tıkanıklığı sıklıkla karşılaşılan bir durumdur ve bir yaşına kadar masajla tedavi edilebilir.
- 48:36Göz Kayması ve Şuşılık
- Göz kayması (şuşılık) tespiti için iki test yapılır: işık testi ve örtme testi.
- Yalancı şaşılık genellikle burun kökünün geniş olması veya kapı açısı (görme ekseni ile göz merkezi arasındaki açı) fizyolojik olarak büyük olması nedeniyle görülebilir.
- Gerçek şaşılıkta tembellik ve diğer organik problemler oluşabilirken, yalancı şaşılık zamanla çocuk büyüdükçe ortadan kalkar ve hiçbir sorun yaratmaz.
- 50:56Diyabetin Gözde Etkileri
- Diyabet, böbrek, kalp ve göz gibi organları etkileyen bir hastalıktır.
- Diyabetik retinopati, retinada küçük damar yapısının bozulması sonucu beslenemeyen bölgelerin oluşmasına neden olur.
- Retinada ödem, kanamalar ve oksidasyon oluşur, makula etkilendiğinde görme azalmasına yol açar.
- 52:11Diyabetik Retinopatinin Gelişimi
- Proliferatif safhaya geçtiğinde, iskemik bölgelerden yeni damar oluşumları çıkar.
- Bu damarlar normal yapısında olmadığı için kanama yapabilir ve gözün çeşitli bölgelerini etkileyebilir.
- Diyabetik retinopatinin önlenmesi için diyabetin, hipertansiyon ve hiperlipidemin kontrollü olması gerekir.
- 53:26Diyabetik Retinopatinin Tedavisi
- Son yıllarda anti-VEGF ilaçları geliştirilmiştir ve bu ilaçlar süreçte geri dönüş yapabilir.
- Bu ilaçlar hem diyabetik makula ödemine olumlu etki eder hem de istenmeyen damarları durdurur.
- Tedavi için spor yapmak ve kilo düşürmek önemlidir, çünkü spor diyabete karşı en büyük silahtır.
- 56:29Göz Tansiyonu ve Glokom
- Göz tansiyonu, gözün içindeki basıncın yüksek olmasıdır.
- Gözün renkli kısmının arkasındaki bölgeden yapılan sıvı, gözün içindeki dokuları besler ve gözenekli bir doku üzerinden dışarı atılır.
- Gözenekli dokudaki direnç arttığında sıvının dışa atılması zorlaşır ve gözün içindeki basınç yükselir.
- 58:28Glokom Türleri ve Önemi
- Glokom, göz tansiyonunun yükselmesi ve göz sinirine zarar vermesi durumundadır.
- Göz tansiyonu normalin üstünde olsa bile göz sinirine zarar vermiyorsa, bu durum oküler hipertansiyon olarak adlandırılır.
- Normotansif glokomda göz tansiyonu normalin altındadır ancak göz sinirine zarar verir.
- 59:36Glokomun Belirtileri ve Önleyici Tedavi
- Glokom çoğunlukla belirti vermez, göz sinirinde çukurlaşma, nöroretina incelmesi ve görme alanı bozukluğu görülür.
- Ailesinde glokom varsa, kırk yaş üstündeyse, diyabeti varsa veya miyops olanlar risk faktörüne sahiptir.
- Kırk yaş üstü kişilerin yılda bir göz kontrolü yapılması önemlidir, çünkü glokom geri dönüşümsüz bir hastalıktır.
- 1:03:39Göz Hastalıkları Hakkında Bilgilendirme
- Yabancı cisim göze kaçması durumunda, özellikle parça atıldığı zaman, çıkarmaya çalışmamak ve göz doktoruna gitmek gerekir.
- Kimyasal bir sıvı göze kaçtığında, ilk yapılması gereken şey anında bol bol yıkamaktır; ringer laktat solüsyonu, serum veya normal su kullanılabilir.
- Toz gibi bir madde göze kaçtığında, mümkünse yıkamak veya suni gözyaşı damlatmak yeterlidir, ancak kapağın altına yapışan tozları çıkarabilmek için göz doktoruna başvurulmalıdır.
- 1:06:54Retina Dekolmanı Hakkında Bilgilendirme
- Retina dekolmanı çoğunlukla yırtık sonucu olur, yırtık da eforla alakalı değil, kendiliğinden olabilir.
- Gözün içindeki vitreus sıvısı belli bir yaştan sonra dejenere olur ve retinadan ayrılırken bazı yerleri çeker, yırtar.
- Işık çakması veya uçuşmaların bir anda çoğalması, retinada yırtık olma ihtimalinin varlığını gösterir ve hemen göz doktoruna gitmek gerekir.
- 1:11:36Programın Kapanışı
- Programda göz hastalıkları konuşturulmuş ve doktorun çabaları ve yatırımları anlatılmıştır.
- Gençlere sağlık koruması, özellikle göz sağlığı için dışarı çıkmak ve oynamak önerilmiştir.
- Program sonunda gelecek hafta yeni bir konukla buluşulacağı ve kongre için Nisan ve Mayıs aylarında da programların devam edeceği belirtilmiştir.