Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Akla Takılanlar" adlı programda moderatör Açelya Akkoyun, dijital iletişim araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık ile sosyal medya bağımlılığı konusunu ele almaktadır. Programda ayrıca Sibel adında bir konuşmacı da yer almaktadır.
- Video, sosyal medya ve akıllı telefonların hayatımıza yerleştirdiği hastalıkları (selfitist, vasabitist, hikikomori, siberkondria, nomofobi) detaylı şekilde incelemektedir. Türkiye'deki internet kullanımının pandemi döneminde nasıl arttığı, sosyal medya kullanımının toplumsal değerleri nasıl etkilediği ve bu hastalıklardan nasıl kurtulabileceğimiz konuları ele alınmaktadır.
- Programda ayrıca Cambridge Analytica skandalı, arama motorlarının kişisel verileri nasıl topladığı, WhatsApp gibi uygulamaların güvenlik özellikleri ve Türk hekimlerinin değeri gibi konular da tartışılmaktadır. Türkiye'nin 81 ilinin sosyal medya kullanım haritası paylaşılırken, dijital bilinç ve okuryazarlık, aile içi iletişim, zaman yönetimi ve akıllı telefon orucu gibi dijital bağımlılıktan kurtulmanın yolları da önerilmektedir.
- 00:11Sosyal Medya Bağımlılığı ve Hastalıklar
- Selfitist, vasabitist, hikikomori, siberkondria ve nomofobi gibi akıllı telefonlar ve sosyal medyanın hayatımıza yerleştirdiği hastalıklardan bahsediliyor.
- Sosyal medyadaki akımlara neden ilgi gösteriyoruz ve sosyal medya bağımlılığından nasıl kurtulabiliriz soruları ele alınıyor.
- Dijital iletişim araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, "Ekranların Bağımlılık Yapan Programı" programında bu konuları ele alıyor.
- 02:24Pandemi Döneminde İnternet Kullanımı
- Pandemi döneminde internet bağımlılığı had safhaya ulaştı ve evden çalışma ve uzaktan eğitim uygulamaları bu durumu etkiledi.
- Türkiye'de kişi başına düşen internet kullanımı yedi saat yirmidokuz dakikaydı, ancak pandemi döneminde bu süre on saate kadar çıktı.
- İnternet kullanımı müzik dinleme, film izleme, sosyal paylaşım ağlarında vakit geçirme, uzaktan eğitim uygulamaları ve iş ortamında internet ortamında çalışma gibi amaçlarla kullanılıyor.
- 04:20Türkiye'nin Sosyal Medya Kullanımı
- Türkiye'de iki saat ellibir dakikalık sosyal medya kullanımı var ve seksenüç milyonluk nüfusun yetmişyedi milyonu akıllı telefona sahip.
- Türkiye'de altmışiki milyon internet kullanıcısı ve ellidört milyon sosyal medya kullanıcısı bulunuyor.
- Türkiye sosyal medya kullanımı noktasında dünyada ilk beş içerisinde yer alıyor ve bazı uygulamalarda birinci sırada yer alıyor.
- 05:06En Çok Kullanılan Sosyal Medya Platformları
- En çok kullanılan sosyal medya platformları sırasıyla YouTube, Instagram, Facebook ve TikTok'tur.
- WhatsApp anlık mesajlaşma uygulaması yoğun şekilde kullanılıyor.
- Telegram, Rus menşeili bir anlık mesajlaşma uygulaması olarak habercilikte yoğun ilgi görüyor ve gelecek yıllarda WhatsApp'ın hegemonyasını kıracak potansiyele sahip.
- 06:24Kişisel Verilerin Kullanımı ve Sosyal Medya
- 2016'da Cambridge Analitika skandalı yaşanmış ve Amerika'daki başkanlık seçimlerinde kişisel verilerin kullanılması gündeme gelmeye başlamıştır.
- Sosyal medya hayatımızın merkezinde çünkü ilgi gösterdiğimiz ve sevdiğimiz şeyleri oradan arıyoruz.
- Geleneksel medyada bir tiyatro olduğu düşünülürken, sosyal medyada aradığımız içerikler ve Google'da arattığımız kelimeler aslında ilgi alanlarımızı yansıtır.
- 08:03Çerezler ve Kişisel Profil Oluşturma
- Google'a girdiğimizde iz bırakırız ve bunlara çerez adı verilir, çerezler kişisel kimliğimizi oluşturur.
- İnternet ağından kaç kişi girdiğini yakalayamazken, oturum açtığımızda kişisel profilimizi oluşturur ve ilgi alanlarımıza göre reklamlar gönderir.
- Pandemi döneminde dijital reklam kullanımı giderek artmaya başladı çünkü insanlar dışarı çıkmadıkları için outdoor reklamlar yerine sosyal medyadaki reklamlara ilgi göstermeye başladı.
- 09:06Pandemi ve Teknoloji Adaptasyonu
- Pandemi süreci yeni dünya düzeninde alışkanlıklarımızı değiştirmeye başladı ve bu alışkanlıkların değişmesi toplumun da değişmesine sebebiyet verdi.
- Pandemi süreci bize beş sene sonraki teknolojiyi adapte etti ve bu süreç hızlandı.
- Metroda yaşanan olay gibi, herkes elinde telefonla ekranına çevirmiş durumda ve toplumsal değer ve normları ön plana koymuyor.
- 10:21Sosyal Medya ve Toplumsal Değerler
- İnsanlık değerlerini yitirmeye başladık ve toplumsal değerleri getirmeye başladık.
- Sosyal medyada insanları linç edebiliyoruz ve bu toplum açısından çok önemli bir sorun.
- Sosyal mesafe demek insanların birbirinden uzak kalması demek değil, dijital iletişimden bahsediyoruz ve görüntülü konuşabiliriz.
- 11:41Pandemi Döneminde Bilgi ve Davranış
- Pandemi döneminde yalan yanlış bilgiler ve dezenformasyonlar sürekli kol gezerken, uzman isimleri buluşturulmuş ve yayını bitirmek için sürekli devam etmiştir.
- Pandemi başlangıcında maskeyi kullanmamak, Türkiye'de 3000 vakaya ulaşmasının en temel sebeplerinden biri olmuştur.
- Bilgi çok önemli ve davranış geliştirebilmek için "bana bir şey olmaz" düşüncesinden kurtulmak gerekir.
- 12:38Sosyal Medya ve Beyin İlişkisi
- Sosyal medya ile beyin arasında doğrudan bir ilişki vardır, beynin ödül ve ceza bölümü olan nucleus accumbens'te dopamin ve serotonin hormonları salgılanır.
- Sosyal medyada beğeniler geldikçe haz ve mutluluk hissi yaşanır, bu da daha fazla paylaşım ve sosyal medyada vakit geçirme isteği yaratır.
- Sosyal medya, Fransız sosyolog Jean Bodyard'ın ortaya attığı "simülasyon evreni" kavramını oluşturur ve hakikatin yerini gerçeğimsi unsurlar alır.
- 14:04Sosyal Medyanın Kültürel Etkileri
- Sosyal medyanın merkezi Amerika Birleşik Devletleri'dir ve her toplumun kendi kültürü, değer ve normları vardır.
- Farklı kültürler ve değer normları farklılaştığında sevgi zarar görür ve sosyal medyada tehlike çanları çalar.
- Sosyal medya bazen insani ilişkilerde sığınılacak bir liman olabilir, ancak aile ilişkilerini zedeleyebilir.
- 15:56Sosyal Medya Kullanım Haritası
- Sosyal medya her yaştan, her kesimden bireyin hayatının merkezinde yer aldığı bir gerçektir.
- Doğuda Facebook ve TikTok, doğudan batıya doğru Instagram ve TikTok, İstanbul'da ise Twitter ve Instagram en yoğun şekilde kullanılmaktadır.
- Demografik özellikler sosyal paylaşım ağlarının tercih edilmesinde derinden etkili olmuştur.
- 16:47Sosyal Medya Hastalıkları
- Sosyal medya bağımlılığı farkına varmak için ilk adım, bağımlılığı bilmektir.
- Stoklama hastalığı, sosyal medyada arkadaşlarınızı kontrol etme isteğinden kaynaklanır ve bu durum kişinin kendi hayatından uzaklaşmasına neden olabilir.
- Sosyal medyada her takipçiniz dostunuz değildir ve network hırsızları takipçilerinizi takibe almaya başlayabilir.
- 19:51WhatsApp ve Kişisel Veriler
- WhatsApp son dönemlerde anlık mesajlaşma uygulamaları arasında en popüler duruma gelmiş, kullanıcılar buradan fotoğraf ve video gönderiyor.
- Ücretsiz olması avantaj olsa da, kişisel verilerin paylaşılması da bir dezavantaj olarak karşımıza çıkıyor.
- Uygulamalara mikrofon ve kamera erişim izni verildiğinde, kullanıcılar takip ediliyor ve bu izinler kapatılmadığında kişisel veriler tehlikeye girebiliyor.
- 21:11Casus Yazılımlar ve Güvenlik
- İnternet ortamında casus yazılımlar kolayca bulunabiliyor ve uzaktan telefonlara yüklenebiliyor.
- Evli çiftlerin birbirini kontrol etme arzusu casus yazılımların kullanımını artırmış.
- WhatsApp Plus gibi uygulamalar, kullanıcıların online durumunu gizleyerek güvenlik riski oluşturuyor.
- 22:48Güvenlik Önerileri
- Çerezleri kapatmak, kamera ve mikrofon erişim izinlerini kullanmadığınız zaman kapatmak önemlidir.
- Konum bilgilerini kapatmak ve uygulamaları sadece gerektiğinde açmak gerekiyor.
- Anlık mesajlaşma uygulamalarında mesaj yazarken sabit telefon veya bilgisayarı kapatmak, güvenlik açısından faydalı olabilir.
- 24:15Bitcoin Korsanları ve Sosyal Medya Tehlikeleri
- Bitcoin korsanları sosyal medyada kol geziyor ve kullanıcıların mahrem görüntülerini paylaşacaklarını iddia ederek para istiyorlar.
- Ülkenin polisi ve hukuku var, bu tür tehditlere karşı korunmak için korkmamak gerekiyor.
- WhatsApp kullanımı sürekli online olma durumunu tetikleyerek el ve parmak eklemlerinde ağrılar meydana getiriyor.
- 25:46Selfitis ve Teknoloji Bağımlılığı
- Selfitis, sürekli selfie çekme eğilimi olarak tanımlanıyor ve bu da bir hastalık olarak değerlendiriliyor.
- İnternet bağımlılığı 1985'te Ivan Goldberg tarafından ilk kez hastalık olarak ortaya atılmış.
- Teknoloji her dönem kendi konjonktürünü oluşturmuş, önce maçlardan başlayan sohbet odaları, sonra anlık mesajlaşma uygulamaları ve sonunda Facebook gibi platformlar ortaya çıkmış.
- 28:38Hikikomori Hastalığı
- Hikikomori, Uzakdoğu'da meydana gelen ve Türkiye'de de etkili olan bir hastalık.
- Bu hastalığa yakalanan kişiler toplumdan izole olmak istiyor.
- Özellikle çocukların başını oyundan kaldırmadıkları belirtiliyor.
- 29:04Sosyal Medya Bağımlılığı ve Etkileri
- Veliler için zor bir dönem bekliyor, özellikle çocukların sosyal medya bağımlılığı artıyor.
- Çocuklar arkadaşlarını rol model alıyor ve sosyal medyada izledikleri şeyleri takip etmeye çalışıyor.
- Sosyal medya bağımlılığı çocukları izole ediyor, toplumsal realiteyi kaçırıyor ve yoksunluk hissi yaratıyor.
- 30:21Ego Sörfü ve Fotolurking
- Ego sörfü, kişinin sürekli kendini internet ortamında aramasıyla ilgili bir hastalık ve psikolojik bozukluklara sebep oluyor.
- Fotolurking, arkadaşların fotoğraflarına bakıp etiketlere tıklayarak profilleri takip etme ve sanal çevrenin genişlemesi sonucu ortaya çıkan bağımlılık.
- Fotolurking aslında zaman kaybı olarak nitelendiriliyor.
- 34:12YouTube Narsizmi ve Diğer Hastalıklar
- YouTube narsizmi, kendimize aşık olma ve en iyi videoyu çekme isteğiyle ilgili bir hastalık.
- FOMO (Gelişmeleri Kaçırma Korkusu) ve nomofobi (Akıllı telefonlar olmadan hayattaki varlığını devam ettiremeyeceğini düşünme) gibi hastalıklar da var.
- Siberkondriya, bilgi kirliliği ve arama motorlarına sürekli arama yapma hastalığı.
- 35:59Sosyal Medyada İnsanlık Değerleri
- Sosyal medyada kendi hayat tasarrufu yaparken başkasının haklarına saygı göstermek önemli.
- İzleyiciler doğallık ve samimiyeti görüyor, bu insanı yaşatan bir şey.
- Samimi ve dürüst olmak insanın kalbine silahlık getiriyor.
- 38:30Siberkondri Hastalığı ve Türk Hekimleri
- İnsanlar korkudan ölecekler çünkü en ufak bir şey olduğunda doktora gitmek zorunda kalıyorlar.
- Siberkondri hastalığına yakalanmamak için çareyi internette değil hekimlerde aramak gerekiyor.
- Türk hekimleri dünyada ön planda yer alan isimler olup, cerrahlarımız açık kalp ameliyatı yapan önemli isimler.
- 39:29Crack Crackleri ve Google Family Link
- Crack crackleri son dönemlerde çok yaygınlaşan bir hastalık olup, iş ortamında sürekli bildirim kontrolü arzusu ortaya çıkıyor.
- Uzaktan eğitim döneminde çocuklar okuldaki eğitimlere odaklanamıyor, velilerin kontrolü güçleşiyor.
- Google Family Link uygulaması ile çocukların hangi siteye girdiğini, hangi içeriklere girdiğini takip etmek mümkün.
- 41:43Dijital Bağımlılıktan Kurtulma Yolları
- Dijital bilinci ulaşmak ve dijital okuryazar olmak gerekiyor, ilk eğitim ailede başlar.
- Çocukları dijital cihazlardan tamamen uzaklaştırmak aile ilişkilerini bozuyor, azaltma yöntemi tercih edilmeli.
- Dijital cihazlara ne kadar vakit ayıracağımızı belirlemek ve farklı bir uğraş bulmak bağımlılıktan kurtulmanın yolları.
- 44:13Dijital Detoks ve Bilgi Kaynağı
- Dijital detoks için akıllı telefonları ve tabletleri bir kenara bırakıp doğaya vermek gerekiyor.
- Akıllı telefon orucu tutup insanların güzelliği ve sohbetlerini almak faydalı olabilir.
- Sosyal medyadaki yalan yanlış bilgilerden uzak durup, bilginin merkezine, akla takılanlara yönelmek gerekiyor.