Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Şimdiki Zaman Siyaset" adlı dört saatlik bir televizyon programının bir bölümüdür. Programda sunucu, Dr. Serdar Savaş, İsmail Saymaz, Çapa Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Yağız Hoca ve diğer sağlık uzmanları yer almaktadır.
- Programın ana konusu, COVID-19 tedavisinde kullanılan hidroksiklorokin ilacının etkinliği ve Dünya Lancet dergisinde çıkan ilgili makalenin bilimsel eksiklikleridir. Ayrıca, bu ucuz ilaç yerine pahalı virüs ilaçlarının teşvik edilmesi, ilaç şirketlerinin piyasa stratejileri ve Türkiye'deki tedavi protokollerinin etkinliği ele alınmaktadır. Programın son bölümünde ise güncel sağlık haberleri, 65 yaş üstü için sokağa çıkma yasağı ve şehirlerarası kapanış gibi konular tartışılmaktadır.
- Programda ayrıca COVID-19'nin yayılma mekanizması, test sayılarının önemi, maskenin doğru takılması, el temizliği ve sosyal mesafe kuralları gibi pandemi kontrol stratejileri hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır. Uçak seyahatleri, deniz ve havuzlarda bulaşma riski gibi konular da ele alınırken, Manisa'daki devlet hastanesinin kapatılması gibi güncel sağlık haberleri de yer almaktadır.
- 00:03Program Tanıtımı
- "Şimdiki Zaman Siyaset" programı dört saat boyunca canlı yayınla izleyicilere sunulacak.
- Programda konuklar, Skype bağlantıları, telefon görüşmeleri, özel haberler ve kulis bilgileri paylaşılacak.
- Dünya Lancet dergisinde çıkan makale, COVID-19 tedavisinde kullanılan ilaçların etkisiz olup olmadığı konusunu tartışıyor.
- 00:52Erken Seçim Tartışması
- Erken seçim konusu gündemde önemli bir konu haline gelmiş ve her yerde konuşulmaya başlanmış.
- Programda İyi Parti'nin genel başkan yardımcısı ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin genel başkan yardımcıları ile bu konu ele alınacak.
- Deva Partisi lideri Ali Babacan ve Davutoğlu Gelecek Partisi lideri ile canlı bağlantılar yapılacak.
- 01:59Lancet Dergisi ve İlaç Tartışması
- Lancet dergisinde çıkan makale, COVID-19 tedavisinde kullanılan hidroksiklorokin ilaçının etkisiz olduğunu iddia ediyor.
- Serdar Savaş, Lancet dergisinin prestijli bir tıp dergisi olduğunu ve makalelerin yayınlanması için çok sık dokunup ince elerle incelendiğini belirtiyor.
- Makalenin normal yayın kriterlerine uyulmadan, pir review (başkalarının gözden geçirilmesi) olmadan alelacele yayınlandığı iddia ediliyor.
- 10:14Lancet'teki Çalışmanın Sorunları
- Konuşmacı, Lancet dergisinde yayınlanan bir makalenin standartlara uymadığını ve 96.000 kişi üzerinde çalışma yapıldığı iddiasının yalan olduğunu belirtiyor.
- Türk profesörlerin bu yayın karşısında "yanılmışız" dediklerini, ancak konuya hakim olmayanların kandırıldıklarını ifade ediyor.
- Konuşmacı, "kandırıldık" lafına karşı alerjisi olduğunu vurguluyor.
- 11:44Randomize Kontrol Çalışmasının Özellikleri
- Randomize kontrol trial (RCT) çok ciddi bir araştırma yöntemidir ve bu tür çalışmalarda örneklem tesadüfi seçilir.
- RCT'lerde iki grup oluşturulur, birine A ilacını, diğerine B ilacını verilir ve sonuçlar karşılaştırılır.
- Lancet'teki çalışma RCT değil, register hastanelerde daha önce kayıt yapılmış hastaları içeren retrospektif bir çalışmadır.
- 13:19Çalışmanın Yöntemsel Sorunları
- Çalışmada örneklem nasıl seçildiği, eşit durumda kişilerin tercih edilip edilmediği belirsizdir.
- Çalışmada 6 kıtada 671 hastanede 95.000 hasta seçilmiş, ancak çoğu hastane Kuzey Amerika'da yer almıştır.
- Çalışmada etik kurul onayı alınmamıştır.
- 14:29Hidroksiklorokin İlacının Kullanımı
- Konuşmacı, Türkiye'de hidroksiklorokin'in erken kullanıldığını ve bu sayede iyi sonuçlar elde edildiğini belirtiyor.
- Lancet'in araştırmasında hastalar hastalığın üstüne 7-8 gün geçmiş, PCR testi yapıldıktan sonra tedaviye başlanmıştır.
- Çalışmada ilaç kullanan ve kullanmayan hastaların hastalık düzeyleri farklıydı, daha ağır hastalara ilaç verilmiş ve sonuçları karşılaştırılmıştır.
- 16:44Çalışmanın Yazarları ve Motivasyonu
- Çalışmanın yazarı listesinde sadece 4 kişi bulunurken, çok merkezli çalışmalar genellikle 50-200 isim içerir.
- Birinci yazar, konuyla alakası olmayan bir kişi olarak listelenmiştir.
- İkinci yazar, veri araştırma şirketinin sahibi veya istatistikçisi olarak belirtilmiştir.
- 18:18Dünya Sağlık Örgütü'nün Duruşu
- Dünya Sağlık Örgütü (DSO) bu ilaca karşı yasaklamamıştır.
- DSO, ideal randomize control trial çalışmalarını başlatmış ve makale çıkınca yeni vaka almayı durdurmuş, iddia edilen konuları incelemiştir.
- Konuşmacı, bu durumun hidroksiklorokin'e karşı yapılan bir algı operasyonu olduğunu iddia ediyor.
- 19:44İlaçın Ekonomik Önemi
- Hidroksiklorokin'in tanesi 80 cent (yaklaşık 6 TL) civarında, üretilmesi Hindistan'da, hammadde sağlayıcısı Çin'dir.
- Bu ilacın patent süresi dolmuş, jenerik bir ilaç olarak herkes tarafından üretilmesi mümkündür.
- COVID-19'e karşı en etkili ilaç olarak kabul edilen bu ilacın fiyatı, diğer virüs ilaçlarının tedavi fiyatının (10.000 dolar civarında) yanında çok daha uygundur.
- 21:37İlaç Fiyatlarındaki Farklılık
- Bir yerde 70 bin lira, bir yerde 7 lira olan ilaçlar arasında 10 bin kat fark bulunuyor.
- Konuşmacı, bilim kurulu üyelerinin bu duruma karşı duracağını belirtiyor.
- Konuşmacı, 10 bin liraya satılan ilacın virüs öldürücü olduğunu söylüyor.
- 22:46Hidroksiklorokin İlaçının Tarihi ve Kullanımı
- Hidroksiklorokin'in bulunma tarihi 1934'tür ve II. Dünya Savaşı'nda Amerika Birleşik Devletleri askerlerinde sıtmayla ilgili kullanılmıştır.
- Sonraki yıllarda bu ilacın antienflamatuar etkisi görüldü ve romatizm tedavisinde yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
- İlacın pıhtılaşmaya karşı etkisi, lupus tedavisinde kullanımı ve daha sonra virüs öldürücü etkisi görüldü.
- 23:31İlaçın Kullanım Miktarı ve Yan Etkileri
- Hidroksiklorokin'in kutusunda 30 tane bulunur ve 85 yıldır yüz milyarlarca doz kullanılmıştır.
- Konuşmacı, üç aylık çalışmada üç-beş bin ünite ilaçla yapılan araştırmada aritmi yan etkisi bulunduğunu belirtiyor.
- Tüm ilaçların yan etkileri vardır ve fayda ile zararı teraziye koyarak ilaç kullanma kararı verilir.
- 25:04İlaç Tekellerinin Kötü Amacı
- Konuşmacı, Lancet dergisinde çıkan yayınların kurala uyulmadığını ve alelacele yapıldığını eleştiriyor.
- Şu anda kullanılan tedavide kullanılan ilaç Türkiye'de 7 lira iken, piyasaya sürmeye hazırlandıkları ilaç 10 bin dolar (yaklaşık 70 bin TL) olarak satılmaya çalışılıyor.
- İlaç tekellerinin insan hayatını hiçe sayarak kasalarını doldurmak için bilimi ayaklar altına aldıkları belirtiliyor.
- 26:22Kapitalizmin Sorumluluğu
- Konuşmacı, koronavirüs belasını başımıza getirenin kapitalist zihniyet olduğunu, doğaya karşı acımasızca davranan ve doğanın ekolojik dengesini bozan vahşi kapitalizmi eleştiriyor.
- İlaç tekellerinin kasalarını doldurmak için her şeyi yaptıkları belirtiliyor.
- İtalya örneği verilerek, Çin ile yapılan 400 milyar dolarlık anlaşmayla kapıyı kapatmadıkları ve bu nedenle virüsün yayılmasına izin verdikleri söyleniyor.
- 29:31İlaç Piyasasının Gerçekleri
- İlaç piyasasında patent kavramı vardır; patentli ilaç 20 sene boyunca başka kimse satamaz ve istenen fiyat koyulabilir.
- Patent bittiğinde ilaç jenerik haline gelir ve fiyat düşer, örneğin 100 dolara satılan ilaç 1 dolara düşer.
- Konuşmacı, patent sahibi şirketin diğer çok uluslu şirketlerle anlaşarak ucuz ilacı kötüleyip pahalı ilacı satmaya çalıştığını belirtiyor.
- 32:56COVID-19 Tedavisi ve İlaçlar
- İtalyan doktorların otopsilerinde mikrobik hastalık olduğu ve damarların tıkanması sonucu dissemine vasküler koagülasyon (pıhtılaşma) olduğu belirtiliyor.
- Bu durum, virüs hastalığının ileri aşamalarında beklenen bir sonuçtur ve tedavi protokollerimiz doğru uygulanmaktadır.
- Halkın yapması gereken dört kural: kalabalığa girme, mesafeli dur, maskeni tak ve elini yıka.
- 34:41İlaçların Etkisi ve Maliyeti
- Rendesivir ilacının etkisi konusunda, bir ilacın tek başına etkisine değil, birim maliyet başına sağladığı faydaya bakılır (cost effectiveness analizi).
- Türkiye'deki tedavi protokollerinin halk sağlığı, epidemiyoloji ve sağlık ekonomisi bakış açısıyla dört dörtlük olduğu belirtiliyor.
- Rendesivir'in on günlük dozunun 70 TL'ye mal edilmesine rağmen 32.000 TL'ye satıldığı bilgisi paylaşılıyor.
- 35:16Tedavi Protokollerinin Değerlendirilmesi
- Türkiye'deki protokolde tanımlı antibiyotik, hidroksit klorin ve antiviral ilaçlar kullanılıyor.
- Hidroksiklorokin antiviral etki gösteriyor, ayrıca inflamasyonu önlüyor ve sitokin fırtınasını engelleme etkisi var.
- Tedavide iyimiz, ancak tedavi protokollerinin sürekli değerlendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 37:07Dünya Sağlık Örgütü ve Trump Arasındaki İlişki
- Dünya Sağlık Örgütü ile Başkan Trump arasında neredeyse bir savaş başlamış durumda.
- Dünya Sağlık Örgütü, hidroksiklorokin ile ilgili bir araştırmayı "suspend" (askıya almak) olarak tanımlıyor.
- Trump, hidroksiklorokin'i kendi şeyiymiş gibi kullandığı ve profilaktik (hasta olmadan) kullanıldığı belirtiliyor.
- 38:32Profilaktik Kullanım ve Gelecek Planlar
- Kanser hastalarında koruyucu olarak profilaktik kullanılması doğru bir karar olarak değerlendiriliyor.
- 12'ye biten tedbirler sonrası herkesin hurra diye sokağa çıkacağı, denize gireceği sorusu üzerine kesin bir yanıt verilmiyor.
- 65 yaş üstü için yasağın kaldırılması ve imtihanlarda maske takma konusunda yapılan açıklamaları hatırlatıyor.
- 41:05Sosyal Mesafe ve Gelecek Aktiviteler
- Düğünlerde sosyal mesafe 1,80 metre tutulmalı ve herkes maske takmalı veya açık havada mesafe sağlandığında maske takmaya gerek kalmıyor.
- Denize ve havuza girilip girilemeyeceği konusunda kesin bir karar verilmiyor.
- Sıcak havada virüsün yayılma şekli ve hızı konusunda bilim kurulunun kararsız kaldığı belirtiliyor.
- 43:08Evlerin Tehlikeli Olduğu Risk
- Virüsün bulaşması ve hastalanmak açısından en tehlikeli yerler evlerimizdir.
- Evlerde bulaşma riskini artıran ölçütler: metreküp hacmi, havalandırma durumu, kişi sayısı ve beraber geçirilen süre.
- Bulunulan sürenin uzaması, metreküp hacminin azalması ve havalandırmanın yetersizliği bulaşmayı artırır.
- 45:26Kontrollü Açılma ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Açılma sonrası evde arkadaş partileri, akraba ziyaretleri mümkün olduğu kadar yapılmamalı, dışarıda, birbirinden uzak ve açık havada yapılmalıdır.
- Salgın kontrol altına alınmadı ve yılbaşından önce hiçbir şekilde kontrol altına alınma ihtimali yoktur.
- Sağlık bakanlığına azalan test sayıları nedeniyle çağrı yapılmış, test sayılarının 70-80 binlere çıkartılması veya 50 binin altına düşürülmemesi gerektiği belirtilmiştir.
- 49:0765 Yaş Üstü İçin Önemli Uyarılar
- 65 yaş üstü için dört kural: kalabalık yere girme, insanlara yaklaşırken iki metreden fazla yaklaşma, mutlak surette masken olacak.
- Maskenin doğru takılması önemlidir; burnun üstünde olmalı ve her tarafı kapamalıdır.
- Ellerin sürekli yıkanması ve bu dört kuralın herkesle uygulanması gerekmektedir.
- 50:54Seyahat ve Bulaşma Riski
- Uçaklarda bazı sıralar boş kalacak ve yolcular tek tek anons edilecek.
- Bu hastalık havadan yayılan bir hastalık olmadığından, havalandırmadan, denizden, havuzdan, gıdadan, paketten ve mendilden bulaşmaz.
- Bulaşma için tükürüğün ulaşması gerekir, kandan da bulaşmaz.
- 52:37Manisa'da Devlet Hastanesi Kapatıldı
- Manisa'da devlet hastanesinde doktor, hemşire ve ambulans şoföründe pozitif test sonuçları alındığı için hastane kapatıldı.
- 65 yaşın üzerindeki bireyler için belirli kurallara uyulması durumunda sokağa çıkma yasağı olmayacak.
- Şehirlerarası seyahat yasağı yaklaşık 15 gün daha uzatılacak.
- 53:17Vaka Sayıları ve Tarihsel Bakış
- İstanbul, Ankara ve İzmir gibi vaka sayıları yüksek olan şehirlerin açılması diğer şehirlere göre daha kontrollü şekilde planlanıyor.
- Konuşmacı, 24 Mart tarihinde 15 Haziran'da 5 bin ölüye ulaşılabileceğini öngördüğünü belirtiyor.
- Konuşmacı, ilacı 75 senedir kullandıklarını ve milyarlarca doz kullandıklarını, ancak yan etkilerinin yeni öğrenildiğini ifade ediyor.
- 54:41Programın Devamı
- Reklam sonrası program siyaset konularına geçecek.
- İzleyicilerden programın devamı için kalmaları isteniyor.