Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Önce Çocuğum" adlı televizyon programında sunucu Lisa, Yale Üniversitesi'nde ihtisas yapmış kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Dr. İbrahim Sözen ile sezeryan ve normal doğum konusunu ele almaktadır. Program canlı yayın formatında olup, izleyicilerin soruları da yanıtlanmaktadır.
- Video, sezeryan doğumların gerekliliği, normal doğumun tercih edilmesi durumları ve sezeryan artışının nedenleri üzerine odaklanmaktadır. Dr. Sözen, sezeryanın normal doğumun alternatifi olmadığını ancak bazı durumlarda hayat kurtarıcı bir müdahale şekli olduğunu vurgulamakta, ayrıca sezeryan sonrası normal doğum yapabilme olasılığı (VBCS) ve bunun için gerekli şartları açıklamaktadır.
- Programda ayrıca Türkiye'deki sezeryan oranının 2001'den 2010'a kadar iki katına çıktığı, obezite, diyabet, çoğul gebelikler ve tüp bebek uygulamaları gibi faktörlerin bu artışa katkıda bulunduğu belirtilmektedir. Normal doğum oranlarını artırmak için tazminatlara üst sınır konma, epidural anestezi yaygınlaştırılması, hamilelikte egzersiz yapılması ve her gebeye fetal monitör sağlanması gibi çözüm önerileri de sunulmaktadır.
- 00:01Program Tanıtımı ve Misafir
- Program hafta içi her sabah sekiz haberlerinden sonra yayınlanmaktadır.
- Bugünki programda sezeryan doğumların gerekliliği konusu ele alınacaktır.
- Misafir, Yale Üniversitesi'nde ihtisasını yapmış kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Dr. İbrahim Sözen'dir.
- 02:21Sezeryan Doğum Hakkında Genel Bilgi
- Sezeryan bir ameliyat olup normal doğumun alternatifi değil, normal koşullarda yapılamayacağı durumlarda hayat kurtarıcı bir müdahale şeklidir.
- Birinci hedef her gebe için normal doğumdur ve bu dünya ve Türkiye'de kadın doğum hekimlerinin birinci tercihidir.
- Sezeryan doğum öncesi ve doğum sırasındaki nedenlere bağlı olarak yapılabilmektedir.
- 03:06Doğum Öncesi Sezeryan Durumları
- Bebek makat pozisyon (poposuyla aşağı inen) durumunda sezeryan yapılması gerekir, çünkü vajinal yolla doğurulduğunda nörolojik hasarlar riski yüksektir.
- İri bebek (4 kilo veya 4500 gram) durumunda sezeryan yapılması önerilir, özellikle anne adayı 1,50-1,55 boy ve daha altı, tıknaz yapıda ise.
- Plasentanın bebeğin eşi (rahim ağzına yakın konuşlandığı) durumlarında ve gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) ağır seyrediyorsa sezeryan yapılabilir.
- 06:24Doğum Sırasında Sezeryan Durumları
- Normal şartlarda normal doğum yapmak isteyen anneler için doğum sırasında ortaya çıkan durumlar sezeryan gerektirebilir.
- 06:38Sezeryan Karar Verme Nedenleri
- Doğum sırasında sezeryan karar verme nedenleri arasında bebeğin kanala tam girmemesi ve travay (doğum eyleminin duraklaması) bulunur; rahim ağzı 5-6 cm'e kadar açıldıktan sonra ilerlemeyen travay durumunda sezeryan yapılır.
- Pelvis-baş uyumsuzluğu da sezeryan karar verme nedenlerinden biridir; annenin çatısı dar olabilir, bebeğin başı büyük olabilir veya bebeğin başı normal olsa da pelvise giremiyor olabilir.
- Bazı bebekler doğum sırasında normal şekilde aşağı bakarak değil, yan veya yukarı doğru bakarak başlarını girmeye çalışınca çap genişleyerek pelvise giremiyor ve bu durumda sezeryan yapılır.
- 08:11Doğum Eylemini Tolere Edemeyen Bebekler
- Doğum eylemini tolere edemeyen bebekler genellikle plasentaları baştan defektif olan, damardan kan akımını azalan ve gelişme geriliği yaşayan bebeklerdir.
- Normal doğuma alınan bu bebeklerin bir kısmı iyi giderken, plasental rezervi doğumun ek taleplerine karşılık veremeyebilir.
- NST (non-stress testi) ile kalp monitöründe bebeğin kalp atışlarının düşmesi (deselerasyon) veya varyabilitenin azalması gözlemlendiğinde sezeryan kararı verilir.
- 10:24Sezeryan Oranları ve Dünya Genelindeki Trend
- Sezeryan tartışmasında sadece Türkiye'de anormal bir rakama doğru gidildiği düşüncesi yanlıştır, tüm dünyada genel bir artış olduğu muhakkaktır.
- Türkiye'de 2001 yılında sezeryan oranı %21 iken, 2010'da %42'ye çıkmış, yani 10 yılda iki katına ulaşmıştır.
- Amerika Birleşik Devletleri'nde 1980'de %16,5 olan sezeryan oranı 2009'a gelindiğinde %33'e çıkmış, OECD ülkelerinde ise 1990'da %14 olan oran 2009'da %26'ya ulaşmıştır.
- 11:51Türkiye'nin Sezeryan Oranı ve Özel Hastaneler
- Türkiye şu anda dünyada sezeryan oranı açısından %42,70-43 civarında olup, Brezilya (%47), Çin (%46) ve Meksika (%42) ile birlikte ilk beşte yer almaktadır.
- Özel hastanelerde sezeryan oranları devlet hastanelerine göre neredeyse iki kat daha yüksektir, normal doğum oranları ise %20 civarında iken özel hastanelerde %80'lere varan oranlar vardır.
- Dünya Sağlık Örgütü'nün önerdiği normal doğum oranı %20 civarında olmasına rağmen, bu oran gerçekçi bir oran değildir.
- 15:11Sezeryan Artışının Nedenleri
- Sezeryan olan hastanın ondan sonra bir daha normal doğum yapamayacağı endişesi, sezeryan oranının artmasının önemli bir nedenidir.
- 1990'larda sezeryan olmuş kadınlar 2000'li yıllarda yeniden hamile kaldıklarında yeniden sezeryan olmaktadır.
- Sezeryan oranının artmasının içinde ilk defa sezeryan olacak olanların oranı düşükken, yükselen rakam geçmişte sezeryan olanların ikinci, üçüncü, dördüncü bebekleri nedeniyle olmaktadır.
- 16:30Sezeryan Hakkında Yanlış Bilgiler
- Türkiye'de "iki sezeryandan sonra sezeryan yapılmaz" şeklindeki yargı yanlıştır, birçok kadın doğumcu altı, yedi sezeryan yapmış hastalar olduğunu belirtiyor.
- Sezeryan sayısı arttıkça riskler de artar; ikinci sezeryandan sonra plasenta rahim ağzına doğru konuşlanma şansı daha yüksek olur ve bu kanamalara neden olur.
- Üçüncü, dördüncü sezeryanlarda plasenta previa (rahime yakın plasenta) ve plasenta akreata (plasentanın rahime yapışması ve çıkarken bir kısmının içeride kalması) gibi kanama riski taşıyan durumlar ortaya çıkar.
- 18:11Sezeryan Oranının Artma Nedenleri
- Son yirmi yılda obezite ve diyabet oranlarının artması, sezeryan oranını yükseltmiştir çünkü obez ve diyabetli annelerin çocukları daha iri olmaktadır.
- Obez annelerin itebilme ve ıkınabilme kapasitesi daha düşük olduğu için normal doğum oranları düşerken, fit egzersiz yapmış ve az kilo almış annelerin normal doğum oranları yüksektir.
- Çoğul gebeliklerin artması, özellikle tüp bebek uygulamalarının gelişmesi ve ikiz bebeklerin dünyaya gelmesi sezeryan oranını artırmıştır.
- 23:45Sezeryan Sonrası Normal Doğum
- Genel kural olarak bir sezeryan olmuş hanım ikincide yine sezeryan olur, ancak VABAC (Vaginal Birth After Caesarean Section) adı verilen uygulamalar sayesinde normal doğum yapılabilir.
- VABAC uygulamasında, rahimin kesilmiş ve dikilmiş alanının normal doğum sırasında açılma (uterin rüptür) riski yaklaşık bin kadında beşte birdir.
- VABAC uygulaması için tam teşekküllü bir hastanede, fetal kalp monitörü, acil sezeryan için hazır anestezi ekibi ve 24 saat açık ameliyathanesi gereklidir.
- 27:05Yaşlı Anne ve Normal Doğum
- Koksiks kemiğinin eğilmesi normal doğumu etkilemez.
- Türkiye'de genellikle 37-40 yaş arası kadınlar için sezeryan önerilse de, doğru seçilmiş yaşlı hastalarda normal doğum yapılabileceğini düşünüyor.
- Yaşlı grupta kas gücü azalmış olabilir ve yeterli ıkınma refleksi olmayabilir, ancak bunu aşmanın yolları vardır.
- 27:46Normal Doğum İçin Öneriler
- Hamileliğe uygun kilo ile girmek, düzenli egzersiz yapmak ve hamilelik boyunca 13-14 kilodan fazla kilo almamak önemlidir.
- Hamilelikte 30-40 dakika orta tempolu yürüyüş, yüzme ve pilates gibi esnetici hareketler yeterlidir.
- Az kilo ile başlamak, normal kilo ile başlamak, az kilo almak ve egzersiz devam ettirmek, 20'li yaşlardaki bir kadınla farkı kalmaz.
- 29:23Ağrı ve Sezeryan Tercihi
- Ağrıdan korkan anneler sezeryana direkt tercih yapıyorlar, bu da sezeryan sayısının artmasında büyük bir grup oluşturuyor.
- Hasta tercihli sezeryan, hasta hakları ve insan hakları bağlamında Amerika'da da kabul ediliyor.
- Doktorlar hamilelik boyunca hastalara ağrısız doğum ve epidural anestezi kavramını anlatmalıdır.
- 30:29Epidural Anestezi ve Türkiye'deki Durum
- Epidural anestezi, belden yapılan bir anestezi olup karnın üst tarafından bacaklara kadar olan kısım uyuşuyor ve ağrı algılaması azalıyor.
- Türkiye'de epidural anestezi kavramı yeterince yaygınlaşmamış, anestezi uzmanı ve teknisyeni sayısı tüm nüfusu kapsayacak şekilde yeterli değil.
- SGK'nın ağrısız doğum için farklı bir ücretlendirme uygulaması olması gerekir, ancak şu anda bu fark yeterli değil.
- 32:40Performans ve Sezeryan
- Devlet hastanelerinde performans kavramı var; ne kadar çok hasta bakıyorsan o kadar çok ücretine yansıyan gelir alıyorsun.
- Normal doğum uzun saatler sürerken, sezeryan kısa bir ameliyat olduğu için doktorlar performans açısından sezeryen tercih ediyor.
- Çözüm olarak normal doğum doktorlarına verilen performans ücretinin artırılması ve epidural anestezi yapan doktorlara teşvik edici ücret sunulması gerekiyor.
- 34:39Medikolegal Riskler
- Sezeryan sayısının artmasının temel nedeni medikolegal riskler, yani tıbbi işlemlerden doğan hukuksal riskler.
- Türkiye'de hasta hakları önem kazandıktan sonra normal doğumda doğmuş ve sorunlu çıkmış bebeklerden büyük tazminatlar ödenmesi gibi sorunlar ortaya çıktı.
- Serebral palsi (beyin felci) normal doğumla doğan bebeklerde ve sezeryanla doğan bebeklerde oransal olarak değişmiyor, ancak halk arasında normal doğum sırasında risklerin arttığı kanı var.
- 36:24Serebral Palsiye Nedenleri ve Sezeryan
- Anne karnında (gebelik sırasında) konjenital olarak ortaya çıkan serebral palsiye nedenleri, doğum sonrası birinci, ikinci ve üçüncü yılda ortaya çıkarken, doğum asfiksi (doğumda oksijensiz kalma) durumunda çocuk doğar doğmaz nöbet geçirir.
- Konjenital serebral palsiye nedenleri sezeryanlı bebeklerde daha yüksek oranda görülür, ancak normal doğumla yapılan doğumda da serebral palsiye maruz kalan çocuklar olabilir.
- Doktorlar, yüksek tazminat korkularını azaltmak için sezeryan yaparak riski küçültme yoluna gidiyor.
- 37:54Çözüm Önerileri
- Tazminatlara üst sınır konması ve doğumdan kaynaklanan sorunlarda özel bir ihtisas kurumunun vakaları değerlendirmesi öneriliyor.
- Epidural anestezi yaygınlaştırılmalı, sağlık bakanlığı genel eğitim programları yapmalı ve anestezi uzmanlarını bu konuda yüreklendirmeli.
- Düşük kiloyla gebeliğe başlanmalı, hamilelikte egzersizin önemi anlatılmalı ve devlet hastanelerinde hamilelikteki egzersiz programları arttırılmalı.
- 39:44Doğum Risklerini Azaltma ve Sonuç
- Doğumdaki riskleri azaltmak için her gebeye NST (fetal monitör) sağlanmalı.
- Hastaların normal doğum yapmak istemesi durumunda saygı duyulmalıdır.
- Yarın sabah programda çocuklarda boy kısalığının sebepleri ve tedavisinin zamanı hakkında bilgi verilecek.