Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Asumanur'un sunuculuğunda gerçekleşen bir sağlık programıdır. Programda Sağlık Bilimleri Üniversitesi Su Altı Hekimliği ve Ferber Tıp Kliniği'nden Dr. Öğretim Üyesi Selin Gamze Sümen ile Acil Tıp Uzmanları Derneği Başkanı ve Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği Sorumlusu Profesör Doktor Başar Cende konuk olarak yer almaktadır.
- Video iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde hiperbarik oksijen tedavisinin ne olduğu, hangi hastalıklarda (radyoterapi yan etkileri, cerrahi işlemler sonrası enfeksiyonlar, kronik iyileşmeyen yaralar) kullanıldığı ve nasıl çalıştığı detaylı olarak anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise ıspanak zehirlenmesi ve diğer gıda zehirlenmeleri konusu ele alınmakta, zehirlenme semptomları, tedavi yöntemleri ve önleme önerileri paylaşılmaktadır.
- Programda ayrıca zehirlenmemek için alınması gereken önlemler (ürünlerin hijyenik koşullarda saklanması, yıkanması), zehirlenme durumunda yapılması gerekenler (sıvı tüketimini artırma, semptomlar devam ederse hastaneye başvurma) ve Türkiye'de en çok görülen zehirlenme türleri (özellikle mantar zehirlenmeleri) hakkında bilgiler verilmektedir.
- 00:12Programın İçeriği
- Program iki bölümden oluşuyor: birinci bölümde oksijenin hayati etkisi ve hiperbarik oksijen tedavisi, ikinci bölümde ıspanak zehirlenmesi konusu ele alınacak.
- Geçtiğimiz hafta sağlık gündeminde ıspanak zehirlenmesi gündeme gelmiş ve bu vakalarda karşılaşılan durumlar, tedavi yöntemleri ve önlemler konuşulacak.
- 01:18Oksijenin Önemi
- Atmosferin beşte biri oksijen olup, insan vücudunun üçte ikisi suyun onda dokuzu oksijen içeriyor.
- Soluduğumuz ortam havasında yaklaşık yüzde yirmibir oranında oksijen konsantrasyonu bulunmaktadır.
- Oksijen tüm canlılar için yaşamsal fonksiyonu olan bir moleküldür ve hücre için oksijensiz kaldığında beş ila yedi dakika içinde ölebilir.
- 03:06Oksijensizlik Durumları
- Boğulmalarda gırtlağımızda havayoluna geçen yerdeki dokularda spazm olduğu için oksijen geçişi duruyor.
- Yangınlarda oksijensizlik yanı sıra toksik gazlar da ortaya çıkıyor ve duman inhalasyonu kişinin kaybedilmesine yol açabiliyor.
- Oksijenli bir ortamda yaşamak sağlıklı bir şeydir ve bizi koruyan, sağlığımızı sürdürmemizi geliştiren bir faktördür.
- 05:16Temiz Havanın Faydaları
- Büyük şehirlerde çevre yollarında trafiğin durduğu ve egzoz gazlarının havaya karıştığı için sağlıklı bir ortamda nefes almak zorlaşabiliyor.
- Yaylalara ve sayfiye yerlerine giden insanlar, araç az olduğu için havaya karışan gazların az olduğu daha sağlıklı bir ortamda nefes alıyor.
- Doğaya çıktığımızda hem daha sağlıklı bir ortamda nefes almış oluyoruz hem de bitkilerin vermiş olduğu yatıştırıcı ve görsel açıdan iyileştirici etkisinden faydalanmış oluyoruz.
- 07:39Hiperbarik Oksijen Tedavisi
- Hiperbarik oksijen tedavisi, yüksek basınçlı ortamda yüzde yüz oksijen soğutularak yapılan bir tedavi yöntemidir.
- Tedavi, kapalı bir ortam içerisine alınan hastaya atmosferik basıncın üstünde (ortalama iki-iki buçuk atmosfer) belli bir süreyle aralıklı olarak yüzde yüz oksijen solutarak uygulanır.
- Tedavi bazı hastalarda bir-iki seansla şifa ile taburcu olurken, bazı hastalıklarda bir-iki aylık süreyle devam edebilir.
- 09:39Hiperbarik Oksijen Tedavisinin Kullanım Alanları
- Hiperbarik oksijen tedavisi yara tedavisinde de kullanılmaktadır.
- Tedavi akut yaralar için de uygulanabilir; crush yaralanmaları, kompartman sendromu, ateşli silah kazaları sonrası açık kırıklar ve damar sinir hasarı ile seyreden yaralanmalar gibi durumlarda kullanılır.
- 11:22Radyoterapi Yan Etkileri ve Hiperbolik Oksijen Tedavisi
- Radyoterapi sonrası bağırsaklarda, özellikle kalın bağırsağa doğru bölgelerde doku bütünlüğü bozulabilir ve prokt veya bağırsak cidarında yaralar oluşabilir.
- Radyoterapiye bağlı yan etkiler nedeniyle hastalar sık sık kanlı dışkılama ve büyük abdeste çıkma gibi sorunlar yaşayabilir.
- Hiperbolik oksijen tedavisi, radyoterapiye bağlı bağırsak hasarlarını iyileştirmek için kullanılabilir.
- 12:44Cerrahi Durumlarda Hiperbolik Oksijen Tedavisi
- Beyin cerrahları, spondilodisit, disit veya vertebro osteomiyeli (omurga kemik iltihabı) gibi hastalıklarda hiperbolik oksijen tedavisinden yardım isteyebilir.
- Bu hastalarda ciddi enfeksiyon ve ağrı sorunları yaşanabilir, antibiyotik tedavisi yeterli olmayabilir.
- Hiperbolik oksijen tedavisi, bölgedeki ödemi azaltarak ağrıları nispeten hafifletebilir.
- 14:52İç Yara Örnekleri ve Tedavisi
- İç organlarda oluşan yaralar, açık yaralardan farklı olarak dışarıdan görünmez olabilir.
- Uyluk kemiğinin başında ortaya çıkabilen aseptik nekroz (ölü dokuların oluştuğu kemik hastalığı) için hiperbolik oksijen tedavisi faydalı olabilir.
- Aseptik nekroz durumunda, oksijen düzeyini artıramayan hastalarda proteze gitmek zorunda kalınabilir.
- 16:09Hiperbolik Oksijen Tedavisinin Çalışma Prensibi
- Soluduğumuz oksijen, akciğerlerden kana karışır ve büyük bir çoğunluğu kanın sıvı kısmında çözünür.
- Oksijen, hücreler arası geçiş (difüzyon) yoluyla hasarlı hücrelere ulaşarak iyileştirici etki sağlar.
- Kronik iyileşmeyen yaralarda oksijen düzeyi çok düşük olabilir, bu nedenle hiperbolik oksijen tedavisi oksijen seviyesini yükseltir.
- 17:36Yatak Yaraları ve Hiperbolik Oksijen Tedavisi
- Yatak yaralarında ısıyı azaltacak yataklar veya uygun tekerlekli sandalyeler önerilebilir.
- Yatak yaralarının tedavisinde cerrahi müdahale gerekebilir ve o bölgelerin temizlenmesi önemlidir.
- Komplike lezyonlar ve hayatını tehdit eden durumlarda hiperbolik oksijen tedavisi kısmi destek olarak kullanılabilir.
- 19:00Hiperbolik Oksijen Tedavisinin Uygulanması
- Aciliyeti olan hastalar kurumda öncelikli olarak değerlendirilir.
- Kronik hastalıklar için hastalar kısa süre sonra gelecek şekilde planlanır.
- Hiperbolik oksijen tedavisi hem kamuda hem de özelde uygulanabilir, ancak seans ücretleri değişebilir.
- 19:48Hiperbarik Oksijen Tedavisi
- Hastaların hiperbarik oksijen tedavisine uygun zamanda gelmesi önemlidir, gecikmiş başvurular genellikle başarısız sonuçlar doğurur.
- Tedavi başarısı, hasta uyumunun ve diğer tedavilerle işbirliği yaparak yapılmasıyla artar.
- Devlet sosyal güvenlik grubu tarafından belirlenen seans sayısı hastaların ihtiyaçlarına göre değişebilir, genellikle 20-50 seans arasında olabilir.
- 22:07Hiperbarik Oksijen Tedavisinin Etkileri
- Hiperbarik oksijen tedavisi yara iyileşmelerinde, antibiyotik etkisinin arttırılmasında ve enfeksiyonların daha çabuk giderilmesinde etkilidir.
- Yumuşak dokuda ciddi cerrahi alan enfeksiyonlarında (nekrotizan fasiit) lezyonun sınırlı kalmasını ve ilerlemesini engelleyebilir.
- Tedavi bakteriler üzerine öldürücü etkisi, çoğalmasını durdurucu etkisi ve antibiyotiklerin etkinliğini hızlandırıcı etkileri vardır.
- 22:52Ani İşitme Kayıpları
- Ani sensörinöral idiyopatik işitme kaybı, birdenbire gelişen ve odyogram tetkiklerinde sebebinin bilinmediği işitme kayıplarıdır.
- Bu hasta grupları için erken gelme (ilk haftalık süre içerisinde) faydalıdır.
- 24:28Geri Dönüşüm
- Geri dönüşüm, atıkların çeşitli işlemlerden geçerek üretim sürecine yeniden dahil olması anlamına gelir ve kaynakların tükenmesini önlemek ve atık miktarını azaltmak amacıyla yapılır.
- Değerlendirilebilir atıklar oluştukları yerde çöplerden ayrılarak biriktirilirken, kaynağında ayrı toplanan atıklar cam, metal, plastik ve kağıt bazında sınıflandırılır.
- Geri dönüşüm, doğal kaynakların korunmasını, enerji tasarrufunu sağlar ve çöp depolama işlemlerini kolaylaştırır.
- 25:50Zehirlenmeler
- İkinci bölümde zehirlenmeler konusu ele alınacak, özellikle ıspanak zehirlenmesi ve diğer zehirlenme türleri incelenecektir.
- Sonbahar-kış dönemlerinde acil servislere en çok hangi vakalar başvurduğu konuşulacaktır.
- 27:33İspanak Zehirlenmesi
- İstanbul'da ıspanak zehirlenmesi vakaları tespit edilmiş, İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'nden açıklama yapılmıştır.
- Zehirlenme, şeytan olması ve güzel avrat otu gibi yabani otların ıspanaklara karışması sonucu atropin ve skopolamin maddelerine rastlanmasıyla tetiklenmiştir.
- Zehirlenme semptomları arasında görme bozuklukları, popüllerde genişleme, çarpıntı ve damakta kuruma gibi belirtiler yer almaktadır.
- 31:03Bitkilerden Elde Edilen İlaçlar ve Zehirlenme
- İlaçların çoğu bitkilerden elde edilen maddelerden yapılır ve bu maddeler ciddi hastalıklarda da kullanılır.
- Atropin, nabzı düşük olan hastalarda hayat kurtarıcı bir ilaçtır ve otlardan elde edilir.
- Atropin sağlıklı bir insana verildiğinde nabız hızını çok fazla artırabilir ve hasta çarpıntı hissedebilir.
- 32:32İspanak Zehirlenmesi ve Tedavisi
- İspanak zehirlenmesinde semptomlar genellikle ciddi olsa da, yaralanma ömrü kısa olup 4-5 saatte vücuttan atılır.
- Tedavide serum ve sıvı verilerek semptomlar iyileştirilir ve hastalar genellikle bir gün acil serviste gözlemlenir.
- Zehirlenme sonrası kalıcı bir etki beklenmez çünkü madde vücuttan atılmıştır.
- 33:42Zehirlenme Yolları ve Mantar Zehirlenmesi
- Zehirlenme solunum yolları ve sindirim yolları gibi farklı yollarla gerçekleşebilir.
- Sindirim yoluyla zehirlenmelerin başında mantar zehirlenmeleri gelir ve bu kültürel yapıyla ilgilidir.
- Mantar zehirlenmeleri ölümcül olabilir ve sağlık okuryazarlığı yeterince artırılamamıştır.
- 35:30Mantar Zehirlenmesinin Belirtileri ve Teşhis
- Mantar zehirlenmesinde bulantı, kusma ve ishal gibi semptomlar erken başlar ve zamanla ağırlık kazanır.
- Gıda zehirlenmelerinde teşhis genellikle hastadan yardım alarak yapılır ve tek başına yemek yiyen bir kişide semptom varsa zehirlenme şüphesi doğar.
- Toplu zehirlenme vakaları genellikle toplu yemeklerde görülür çünkü saklama koşulları daha zordur.
- 37:56Zehirlenme Anında Yapılması Gerekenler
- Zehirlenme anında vücut, maruz kaldığı maddeyi atmak için bulantı, kusma ve ishal gibi mekanizmaları kullanır.
- Semptomlar 2-3 gün uzarsa veya şiddetli olursa acil servise gitmek gerekir.
- Zehirlenme şüphesi durumunda bol sıvı alınması önerilir, ancak katı gıdalar tüketilmemelidir.
- 40:52Gıda Zehirlenmeleri ve Riskler
- Bakteri ve toksinlerine bağlı zehirlenmeler genellikle mide-bağırsak sistemi etkiler ve üstten alttan temizlenmeye çalışılır.
- Bazı maddeler nörolojik sinir sistemini etkiler, özellikle konserve çok ciddi bir risk oluşturabilir.
- Evde hijyenik koşullarda yapılmayan konserve, özel bir bakteri üreyebilir ve botulismus adı verilen, sinir sistemini etkileyen ve hayati risk oluşturabilen bir durum ortaya çıkarabilir.
- 42:09Gıda Zehirlenmelerinin Önlenmesi
- Gıda ürünleri alırken son kullanma tarihinin denetlenmesi ve hijyenik şartlarda saklanması önemlidir.
- Sıvılarda da metil alkol zehirlenmesi gibi ciddi ölümle sonuçlanabilen zehirlenmeler olabilir.
- Koruyucu tıp olarak, tarladan itibaren alınan ürünün her aşamada düzgün korunması ve ev aşamasında pişirmeden önce iyi yıkanması gerekir.
- 44:08Zehirlenme Durumunda Yapılması Gerekenler
- Zehirlenme durumunda ilk yapılacak en önemli şey sıvı tüketimini artırmaktır.
- Semptomlar devam ediyorsa, bulantı, kusma, baş dönmesi, halsizlik, kuvvet kaybı gibi nörolojik problemler hissediliyorsa mutlaka hastaneye başvurulmalıdır.
- Sinir sistemini etkileyen zehirlerde göz bebeğinde büyüme veya küçülme gibi durumlar varsa acil servise başvurulmalıdır.
- 45:43Sağlık Haberleri
- Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, ilaç ihracatının %32 arttığını belirterek, Türkiye'nin 2017 yılında 890 milyon dolar olan ilaç ihracatının 2018 yılında 1,17 milyar dolar seviyesine ulaştığını açıkladı.
- Balıkesir, organ bağışında Türkiye genelinde en çok bağış yapılan il oldu.
- Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk, Türkiye'deki 82 milyon kişiden 3 milyonun obez olduğunu ve bu 3 milyon obezite hastası içinde 1,8 milyonun çocuk olduğunu belirtti.
- Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Çağrı Büke, grip tedavisinde serum ve antibiyotiğin etkili olmayacağını, selenyum, demir ve çinko gibi minerallerin vücudun direncini ayakta tutacağını belirtti.