Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir romatoloji uzmanının romatolojik hastalıklarda kullanılan ilaçlar, özellikle ağrı kesiciler ve kortizon hakkında bilgi verdiği bir eğitim içeriğidir. Uzman, hastaların sorularını yanıtlamakta ve ilaç kullanımını detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, romatolojik hastalıklardaki ilaçların üç kısımda ele alınacağını belirterek başlıyor ve ağrı kesicilerin türleri, yan etkileri ve doğru kullanım şekli hakkında kapsamlı bilgiler sunuyor. Ardından kortizonun kullanım alanları, yan etkileri ve doğru kullanım şekli anlatılıyor. Son bölümde ise gebelik ve emzirme döneminde ilaç kullanımı, doğal besinlerin etkisi ve spor aktivitelerinin önemi gibi konular ele alınıyor.
- Videoda ayrıca PRP, ozon tedavisi, homeopati gibi alternatif tedavi yöntemleri hakkında bilgiler verilmekte ve gelecek haftalarda metotreksat, salazgrin gibi ilaçların rutin kontrolleri ve anti-TNF ilaçları hakkında bilgi verileceği belirtilmektedir. Uzman, hastaların doktorlara ilaçlarını götürmeleri ve düzenli kontrollere gitmeleri gerektiği konusunda özellikle vurgu yapmaktadır.
- 00:01Romatolojik Hastalıklar ve İlaç Kullanımı
- Romatolojik hastalıklar yoğun takip gerektiren ve uzun süreli ciddi bir süreç gerektiren önemli hastalıklardır.
- Romatolojik hastalıklarda pek çok ilaç kullanılır ve bu ilaçlar birbirleriyle etkileşime girer.
- Romatolojik hastalıklardaki ilaçlar serisi üç kısımda ele alınacak, ilk kısımda yardımcı ilaçlar, akılcı ilaç kullanımı, doğru ilaç tercihi ve ağrı kesiciler hakkında bilgi verilecektir.
- 01:47Romatolojik Hastalıkların Tanısı
- Romatolojik hastalık tanısı, basit kireçlenme (osteoartrit) ile iltihaplı romatoid artrit, lupus, vaskülit, skleroderma, Akdeniz ateşi, Behçet hastalığı ve fibromiyalji gibi çeşitli hastalıklardan oluşabilir.
- Romatolojik hastalıklar toplamda 270-300 arasında, 200'ün üzerinde farklı hastalıktan oluşur ve her eklemin ayrı ayrı veya pek çok eklemin birlikte olan hastalıklardır.
- Romatoloji alanında teşhis koyma metodolojisi iki unsur üzerine dayanır: net klinik bulgularla teşhis edilen hastalar ve belirsiz (müphem) hastalar.
- 03:03Doğru Hasta ve Doğru İlaç Seçimi
- Romatolojide doğru hasta ve doğru ilaç seçimi çok önemlidir.
- Net klinik bulgularla teşhis edilen hastalarda, şikayetler, deliller ve ispat metotları ışığında doğru teşhis konulur.
- Belirsiz hastalarda teşhis koyarken klinisyen tecrübeleriyle ve bilimsel veriler ışığında karar verir, bazen "kervan yolda düzülür" mantığıyla tedavi başlar.
- 06:08İlaç Seçimi ve Tedavi
- Herkesin standart bir tedavisi yoktur, hastalığın şiddetine, hastanın alerjik öyküsüne, ilaç alabilme özelliğine, anlayabilme kapasitesine ve psikolojik durumuna göre ilaç seçilir.
- Tedaviye başlamadan önce hastanın karaciğerine, böbreğine, kalbine, tansiyonuna, şekerine, eşlik eden hastalıklarına ve midesinin durumuna dikkat edilir.
- Akılcı ilaç kullanımı sadece reçeteyi yazıp yollamak değil, hastayı belli aralıklarla kontrole çağırmak, doğru dozlarda ilaç vermek ve organ durumlarını göz önünde bulundurarak tedaviyi sürdürmektir.
- 08:31Ağrı Kesiciler
- Ağrı kesiciler iltihap kurutucu ağrı kesiciler olarak ele alınır ve kortizon içeren ve kortizon içermeyen ilaçlar olarak ikiye ayrılır.
- Volteren, dikloon, dolorex, brufen, etol, majezik, dolven, melox, melcom, rantudil, asetu gibi ilaçlar iltihap kurutucu ağrı kesicilerdir.
- Ani ağrılar için yoğun ağrı kesiciler kullanılırken, kronik ağrılar için (ankilozan spondilit, romatoid artrit, lupus, osteoartrit) ağrı kesicilerin dozu ve kullanım sıklığı dikkate alınmalıdır.
- 11:08Ağrı Kesicilerin Yan Etkileri
- Ağrı kesicilerin en sık yan etkilerinden biri böbrek hastalıklarını tetiklemektir.
- Böbrek yetmezliği potansiyeli olan, sıvı kaybeden veya ağrı kesicileri suistimal eden kişilerde böbrek yetmezliğine girmek mümkündür.
- Uzun süreli tansiyon hastalığı, su içmeme ve yoğun ağrı kesici kullanımı böbrek yetmezliğine neden olabilir.
- 12:10Ağrı Kesicilerin Doğru Kullanımı
- Ağrı kesicileri günlük belli sayıdan fazla kullanamazsınız, örneğin Voltaren ve Dikloon gibi ilaçları iyi bir böbrekle günlük maksimum 200 miligramın üzerine çıkamazsınız.
- Hekimden habersiz ikinci bir ağrı kesici kullanmak böbrek ve mide yan etkilerine neden olabilir.
- Çok ağrı kesici kullanmak çok fazla ağrı kesmez, sadece daha fazla yan etki görürsünüz.
- 13:20Ağrı Kesiciler Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Ağrı kesici kullanan insanlar diyetlerine dikkat etmelidir, özellikle taze sarımsak, soğan, bulgur pilavı ve acı yiyecekler mide problemlerine neden olabilir.
- Ağrı kesici kullanırken tek çeşit ilacı kullanabilirsiniz, ikinci bir ilacı kullanmak için hekiminizin izni gereklidir.
- Bazı kişiler ağrı kesicilerin yan etkilerini araştırdıktan sonra ilaç kullanmayı reddedebilir, ancak basit bir ağrı kesiciyi doğru kullanmak tendon problemlerini veya hafif seyirli ankilozan spondiliti çözebilir.
- 15:58Karaciğer ve Ağrı Kesiciler
- Yoğun ağrı kesici kullanımı özellikle Parol, Vermidon, Minoset gibi ilaçlar karaciğere zarar verebilir.
- Parol iltihabi bir ilaç olduğu için daha fazla Parol kullanmak karaciğer yan etkilerini ve bazen akut karaciğer yetmezliklerini tetikleyebilir.
- Ağrı kesiciyi doğru kullanmak için kendi başınıza sadece tek ilaç kullanabilirsiniz, tok karnına kullanabilirsiniz ve uzun dönem kullanıyorsanız fazla su içmeye özen göstermelisiniz.
- 17:40Kalp Yetmezliği ve Ağrı Kesiciler
- Kalp yetmezliği dört evre olarak sınıflandırılır ve hafif seyirli hastalarda ağrı kesici kullanmak doktor kontrolünde güvenlidir.
- Kalp yetmezliği olan, bacaklarında ödemler olan ve kalp piline sahip hastalarda ağrı kesici kullanımı kalp kaslarını yorabilir, yetmezliği artırabilir ve böbrek yetmezliğine sebep olabilir.
- İyi beslenen, iyi sıvı alan ve anlatılanlara dikkat eden bir kişide ağrı kesici kullanımı böbrek yetmezliği yapmaz, ancak düzenli rutin kontroller yapılması gerekir.
- 20:19Ağrı Kesicilerin Etkileri
- Ağrı kesiciler belli bir zaman dilimi içinde ağrıyı keser, bazıları kısa etkili (4-6 saat), bazıları orta etkili (Voltaren, Dikloon gibi) ve bazıları uzun etkili (Melox gibi) olabilir.
- Melox ve Selepreks grubu ilaçlar bazen kalple uyumsuz olup çarpıntıya yol açabilir.
- Tüm ağrı kesiciler böbrek yetmezliği, hipertansiyon, mevcut hipertansiyonda artma, kalp yetmezliğinde artma ve kalp yetmezliğine sokma gibi yan etkileri yapabilir.
- 20:57Tuz Tüketimi ve Ağrı Kesiciler
- Ağrı kesiciler kullanırken tuz tüketimi dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur.
- Salça, peynir, zeytin, soda, cips, tuzlu çerezler, ekmekler, kutu meyve suları ve toz biber gibi birçok gıdada yoğun miktarda tuz bulunmaktadır.
- Ağrı kesicilerin temel etkileri ağrıyı kesmek, ödemi azaltmak ve vücuttaki problemleri çözmektir.
- 24:14Ağrı Kesicilerin Kullanımı ve Yan Etkileri
- Ağrı kesicilerin kullanımı tansiyon, böbrek, karaciğer ve kalp hastaları için kesinlikle doktor kontrolünde olmalıdır.
- Romatoid artrit, lupus gibi kronik hastalıklarda ağrı kesiciler yıllarca kullanılabilir.
- Gereksiz ve fazla sayıda ağrı kesici kullanmak kesinlikle yasaktır.
- 25:11İlaç Kullanımı ve Kontroller
- Endol, Melox, Diploon gibi ilaçların sürekli kullanımı doktorun gereklilik ortaya koyması durumunda yapılmalıdır.
- Hastalar doktora giderken ilaçlarını getirmelidir, böylece hekim ilaçların etkileşimlerini görebilir.
- Hastalar kendi kafalarından ilaç ayarlamamalı, hekiminle istişare etmelidir.
- 29:16Ağrı Kesicilerin Bilinmeyen Yönleri
- Tüm ilaçlar alerji yapabilir, alerji birkaç saat ile birkaç gün arasında ortaya çıkan döküntülü hallerdir.
- Ağrı kesicileri tok karnına almak önemlidir.
- Kortizon anti-inflamatuar (ödem giderici, iltihap giderici) bir ilaçtır ve romatizma iltihabını giderir.
- Kortizon COVID-19, kanser, verem ve göz hastalıklarında da kullanılır.
- 31:29Kortizonun Kullanım Alanları
- Kortizon, karaciğer, bağışıklık sistemi bozuklukları, bağırsak problemleri, tiroid hastalıkları ve beyin tutulumlu nörolojik hastalıklarda (MS) kullanılır.
- Kortizon kısa kullanım (14 günlük) ve uzun kullanım olarak ikiye ayrılır; kısa kullanımda doz kolayca kesilebilirken, uzun süreli kullanımda doz ile ilişkili yan etkiler ortaya çıkar.
- Kortizon, COVID-19 gibi ciddi hastalıklarda akciğerleri kurtarmak için yüksek dozda ve uzun süre kullanılabilir, ancak bu durumda diz kemiğinde avasküler nekroz gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
- 32:58Kortizonun Yan Etkileri
- Kortizon mide problemleri, gastrit, doden, ülser gibi mide sorunlarına neden olabilir.
- Tuz tüketimi fazla olan hastalarda kortizon tansiyonu artırabilir ve su tutması açısından ciddi bir sorun oluşturabilir.
- Uzun dönem kortizon kullanımında katarakt, damar kireçlenmesi, yara iyileşmesini geciktirme, karın cildi yağlanması ve sivilceler gibi yan etkiler ortaya çıkabilir.
- 35:09Kortizonun Uzun Dönem Yan Etkileri
- Uzun dönemde kortizon kullanımı osteoporoz ve kemik kırıklarına neden olabilir.
- Avasküler nekroz özellikle diz ve kalçada kanlanma bozuklukları oluşturabilir ve bu durum proteze götürecek kadar ağır sorunlara yol açabilir.
- Hastanın böbreğini kurtarmaya çalışırken dizini kaybetme gibi ciddi durumlar da kortizon kullanımı sonucu ortaya çıkabilir.
- 35:47Kortizon Kullanım Şekli
- Ciddi bir sorun yoksa kortizon gün içerisinde bölünmez, sabah ve tok karnına kullanılır.
- Kortizon sabah 7-8 gibi tok karnına yutulmalıdır çünkü vücudun kendi kortizonu da sabaha doğru üretilir.
- Kortizon kullanırken tuzsuz ve yağsız beslenme önemlidir; yağlı gıdalar (koyun eti, dana eti, tavuk yağlı kısımları, yağlı çerezler) az tüketilmelidir.
- 38:10Kortizon Bırakma ve Beslenme Tavsiyeleri
- Kortizon bırakma işlemi doktor tarafından planlanmalıdır, kendi başınıza kesilemez çünkü böbrek üstü bez yetmezliğe girebilir.
- Kortizon kullanırken dispepsi (mide problemi) olan hastalara bulgur, simitli köfte, kızartmalar, acı, soğan ve sarımsak tüketimi önerilmemelidir.
- Mide koruyucu ilaçların uzun süreli kullanımı Alzheimer ve kemik erimesi gibi sorunlara neden olabilir, bu nedenle belli aralarla ilaç değiştirerek kullanılmalıdır.
- 40:53Gebelik ve İlaç Kullanımı
- Gebelikte kortizon 20 miligrama kadar güvenli bir şekilde kullanılabilir ve çocuğa geçmez.
- Gebelikte ağrı kesiciler ilk üç ayda veya son üç ayda kullanılmaması önerilir, ancak kontrollü biçimde hekimin kontrolü altındaysa kullanılabilir.
- Gebelikte ağrı kesicilerin yanlış kullanımı doğum sonrası sakat kalça veya omurga sorunlarına yol açabilir.
- 42:20Emzirirken İlaç Kullanımı
- Emzirirken pek çok ilaç kullanılabilir, ancak mide koruyucuların Alzheimer yapıcı etkisi konusunda spekülasyonlar var.
- Kortizon ve ağrı kesiciler gibi ilaçlar mide ilaçlarına ek olarak, bazen kalsiyum ve kemik erimesi koruyucu ilaçlarla birlikte kullanılır.
- Kortizon ve kemik erimesi koruyucu ilaçlar uzun süre kullanıldığında kemik erimesine yol açabilir, bu nedenle kemik sağlığını korumak için yürüyüş yapmak önemlidir.
- 43:59Beslenme Önerileri
- Romatizmal hastalıklarda doğal besinlerin net bir faydası yoktur, sadece omega-3'ün kalp hastalığına etkisi vardır.
- Gluten hassasiyeti rutin bir öneri değildir, sadece seçilmiş hastalarda hekimin önerisiyle denenebilir.
- Romatizma için zeytinyağlı beslenme, yoğun et tüketmemek ve tavuk, balık gibi et türlerini tercih etmek önerilir.
- 46:48Doğal Tedavi Yöntemleri
- Romatizmal hastalıklarda doğal tedavi olarak yürüyüş yapmak önemlidir, yaş sınırı yoktur.
- PRP (plasma-rich platelet) tedavisi ve ileri yaşlarda diz içerisine yapılan enjeksiyonların hiçbir faydası yoktur.
- Kilo vermek romatizmal hastalıklarda etkili bir tedavi yöntemidir, bazı hastalar 97 kilodan 77 kiloya inmişlerdir.
- 49:01Alternatif Tedavi Yöntemleri
- Ozon tedavisi önerilmemektedir.
- Botoks ve dolgu gibi estetik tedaviler yapılabilir.
- Homeopati gibi alternatif tıp yöntemleri bilimsel olarak desteklenmemektedir.
- 50:49Romatizma Tedavisinde İlaçlar ve Yan Etkiler
- Botoks uygulaması skleroderma hariç tüm hastalarda yapılabilir.
- Kortizon kullanımı duygusal değişim, aşırı sinirlilik ve psikoz gibi psikolojik yan etkileri gösterebilir.
- Kortizon kullanan hastalarda uzun dönemde yürüyüş, uygun kalsiyum alımı ve kemik erimesi ilaçları kullanılması önerilir.
- 52:32Antidepresan Kullanımı
- Antidepresanlar özellikle fibromiyalji, efe hastalığı ve lupus gibi hastalıklarda depresyonun önlenmesi için kullanılır.
- Antidepresanlar bağımlılık yapmaz, ancak kendi başınıza kesilmemelidir.
- Antidepresan kullanımının amacı hastanın duygu durumunun iyi olması, motive olması ve tedaviye uyum sağlamasıdır.
- 54:56Romatizma Tedavisinde Önemli Noktalar
- Kine red kortizon içermez ve embriyo kemik erimesi yapmaz.
- İyi tedavi edilmemiş bir romatizma kortizondan çok daha fazla kemik erimesi yapabilir.
- Romatoid artrit gibi romatizmal hastalıklarda etkili tedavi sağlanamadığında aktif hafif hastalık hali, hafif orta düzey hastalık hali ve osteoporoz ortaya çıkabilir.
- 56:19Diğer Tedavi Yöntemleri ve Sonuç
- Kolajen ve glikozamin gibi tedavilerin kanıtlanmış etkileri yoktur, sadece seçilmiş hastalarda kısmi etkileri olabilir.
- PNL (plazma laktat) değeri normalde 10 miligramdır, ancak 4 miligram bile çok yüksek bir değerdir.
- En iyi kortizon, en düşük doz kortizondur ve hiç kortizon kullanmak en iyisidir.